1. MMT — "Modern Pul Nəzəriyyəsi" deməkdir. Əsas fikir budur:
Bir ölkənin öz valyutasını çap edə bilməsi onun borc və xərc limitlərini əslində məhdudlaşdırmır.

Sadə şəkildə desək:
Əgər dövlət öz valyutasını çap edə bilirsə (məsələn, ABŞ dolları), o zaman:
istədiyi qədər borc götürə bilər
Vergi yığmaqla deyil, pul çap etməklə də xərclərini qarşılaya bilər
Əsas narahatlıq borc yox, inflyasiya olmalıdır

MMT-nin əsas tezisləri:
1. Dövlətin borc limiti yoxdur (öz valyutasını çap edə bildiyi müddətcə)
ABŞ, Yaponiya, ingiltərə kimi ölkələr istədikləri qədər borclana bilər.
Çünki öz borclarını öz çap etdikləri pulla ödəyə bilərlər.

2. Vergi — dövlət üçün pul qazanmaq deyil
Ənənəvi yanaşma: Dövlət vergi yığır → sonra pul xərcləyir
MMT yanaşması: Dövlət pul xərcləyir → vergi ilə dövriyyədəki pulu azaldır (inflyasiyanı idarə edir)

3. inflyasiya həddi əsas sərhəddir
Pul çapı yalnız inflyasiya yaratmadığı müddətcə problem deyil
Pul dövriyyəsi iqtisadi artımı təmin edirsə, çap et, xərclə

MMT tərəfdarları deyir ki:
“Əgər ölkədə işsizlik varsa, hökumət daha çox pul xərcləməlidir. Bu, həm iqtisadiyyatı canlandırar, həm də cəmiyyətə fayda gətirər.”

MMT tənqidçiləri isə deyir:
“Bu, hiperinflyasiya ilə nəticələnə bilər (baxma: Venesuela, Zimbabve) və dövlət məsuliyyətsiz xərclərə sürüklənə bilər.”

Harada tətbiq olunub?
ABŞ və Yaponiya bəzən MMT-yə bənzər siyasətlər tətbiq edir (amma rəsmi olaraq MMT deyillər).

Pandemiya zamanı ABŞ trilyonlarla dollar stimulus paketi çap edib dağıtdı — bu, MMT təcrübəsinə çox bənzəyir.

Bu nəzəriyyə göstərir ki, "dövlət borcludur" dedikdə, qorxmalı deyilik — əsas məsələ o borcun düzgün idarə olunması və pulun real iqtisadiyyatda işləməsidir.