repressiya nədir

+20 əjdaha

"1937-ci ilin repressiya qurbanlarından olan Ümgülsüm Sadıqzadə. Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin əmisi oğlu, tanınmış yazıçı Seyid Hüseynlə evli olmuşdur. Həyat yoldaşı ilə birlikdə repressiya qurbanı olmuşdur."

Bir solğun çiçəyəm, bir sarı yarpaq
Candan şikayətkar, canandan iraq,
Çıxdım ki, yollardan alayım soraq,
Xəbər verən yoxdur, sorma dedilər!

Ayrılınca hilal qaşlı yarımdan,
Mən yaslara batdım, geymədim əlvan,
Düşünüb o ulduz gözləri hər an,
Ağlarkən özünü yorma dedilər!

Könül şikayətin kimə söyləsin,
Qəlbimin dərdini kimlər dinləsin?
Səni sevən, sənsiz ömrü neyləsin?
Dalınca qaçarkən, varma dedilər...

Mənim göylərimdən günəş çəkildi,
Parlaq həyatıma zülmət töküldü:
Vərəmli qəlbimə oxlar tikildi,
Qoy axsın qanları, sarma dedilər!

Günəşim bir daha doğmayacaqmı?
Vəhşi qaranlığı boğmayacaqmı?
Kölgələri şəfəq qovmayacaqmı?
Sordum, ümidini qırma dedilər. ©

+12 əjdaha

1. sovet höküməti tərəfindən azərbaycana, və həmçinin bütün ssri ölkələrinə qarşı həyata keçirilmiş, ölkənin bütün düşünən beyinlərinin sürgünə göndərildiyi və ya güllələnməsi. əsasən repressiya stalinlə trotski arasında olan mübarizədən sonra qızışmış, trotksi pərəştikarlarının təqib edilməsi adı ilə onlarla insanın yalandan ölkəyə qarşı casusluq etməkdə, azadlıq ideyaları yaymaqda, sovetin ali qayələrini pozmaqda günahlandırılması ilə həyata keçirilmişdir. ümumiyyətlə, məncə, azərbaycanın ən həssas dönəmidir repressiya. bu hadisələri hal-hazırda, 2014-cü ildə öz şirin və isti yatağınızda oturub qiymətləndirmək ümumiyyətlə məntiq xaricidir. xüsusilə 30-cu illərdə, qara paltarlılar deyilən xüsusi milislər gecələr evlərə gəlir (sanki o dövrün qara donlularıdır.), əgər hadisə bakıda baş verirsə seçilmiş yazıq insanları bayıl həbsxanasına aparır, (bax: bayıl həbsxanası) və ordan da bəxti gətirənləri sürgünə göndərirdilər. yəqin ki, çoxlarınızın da babalarınızdan hər hansı biri represiyyaya qurban olmuşdur. məsələn elə mənim babamın ana tərəfindən babası çox varlı bir kəndli olduğundan, sovetin qurulmasından sonra onun dayısı repressiyaya göndərilmişdir. özü də necə? kənddə açıq səsvermə keçirilmişdir ki, kim kazımı günahkar görür ki, bəs o bəy oğludur, bizim sistemdə yeri yoxdur. hamı qorxusundan əlini qaldırıb ki, növbəti sürgünə gedən adam o olmasın və sonra o kazım kişidən heç xəbər alına bilməmişdir.
yəni o dövrün şəraitini bilmək lazımdır. yoxsa, siz bu dövrdən səməd vurğun ya rəsul rzanı repressiyaya düşmədiyi üçün tənqid edə bilərsiniz, amma çox az adam bilir ki, mir cəfər bağırova şəxsən köməkçisi məmməd səid ordubadi ilk repressiya siyahısında vurğunun adını vermişdir, bundan duyuq düşün vurğun dostunun köməyi ilə moskvaya qaçmış və stalinlə görüşmüşdür. yalnız ondan sonra adını sildirə bilmişdir siyahıdan. mikayıl müşfiqi çox tərifləyə də bilərsiniz, çünki ölüb. ölənlər qəhrəman edilir, amma elə #93531 ci entry-ə baxsanız və ya onun yazdığı duyğu yarpaqları şeirinə və ya yaradıcılığa başlayərkən bütün şeirlərinə, açıq-aşkar ssri və oraq sevgisi görəcəksiniz. hüseyn cavidin özü "azər" poemasında ssri-də yaradılmış sistemin ən uğurlu olduğu haqqında danışır.
demək istədiyim odur ki, o vaxtlı öldürülən insanlar heç də türkçü, ssri-yə tabe olmadığı üçün və ya azadlıq ideyaları yaydığı üçün repressiya qurbanı olmamışdır, tək səbəb onların düşünməyi bacarması idi və repressiyanın üzü də yalnız onlar deyil. yəni repressiya haqqında danışarkən "səməd vurğun kişi olmayıb, satqın olub", "müşfiq ürəy olub" deməkdən əlavə orda öldürülmüş, sürgündə didərgin düşmüş onlarla insanı da xatırlayın, ən azından repressiya qurbanı olan öz qohumlarınızı tapın və sonra da o vaxtı hakimiyyətdə olan və bağırovun başını aldadan mikoyanlara bir lənət oxuyun.
sosialist olun, amma heç vaxt ssri'çi olmayın. yəni əgər vətən adlı bir anlayışa inanırsınızsa, və ya ən azından haqsızlığı qəbul edə bilmirsinizsə.

+3 əjdaha

3. 1920-ci ildən başlayaraq 30 il davam edən faciə. represiyya xalqın ən ziyalı, savadlı şəxslərini məhv edib. onlar casus, xain, milliyətçi, üsyançı kimi ittihamlarla məhv edilmişdir. repressiya illərində azərbaycan ərazisindən 100 minə yaxın ziyalı, hərbçi, mədəniyyət və incəsənət xadimi, alim, yazıçı,
müəllim, din xadimi sibirə, qazaxıstana və digər yerlərə sürgünə göndərilmiş, ssri-də ümumilikdə 1575259 adam həbs olunmuşdur. bunlardan 173382 nəfəri guya "əksinqilabi" iş apardığına görə cəzaya məruz qalmışdır, 1344923 nəfər məhkum edilmiş, 681692 nəfər isə güllələnmişdir.