danışmaq lazımdır nədir

+9 əjdaha

2. qədim çin filosofu lao tzu deyirdi ki, deyiləcək tək bir şey var: heç bir şey. bir şey demək, danışmaq varlığı bölmək deməkdir. danışdığımız hər söz bizi dilin sərhədləri daxilində məhbus edir. bir şeyə ad vermək onu digərlərindən fərqləndirmək deməkdir. ağ lövhə üzərində ağ nöqtə göstərə bilməzsiniz, amma qara lövhə üzərində ağ nöqtə göstərə bilərsiniz. çünki, qara nöqtəni ağ müstəvidən fərqləndirə bilirsiniz. bir şeyə ad vermək də elədir. nəyəsə ad vermək üçün onu digərlərindən fərqləndirirsiniz. varlığı bir də birləşdirməmək şərtiylə bölürsünüz. elə bir tələyə düşürsünüz ki, bir daha o tələdən çıxa bilmirsiniz. almaya alma demək üçün onu digər meyvələrdən fərqləndirmək lazımdır. fərqləndirdiyimiz zaman varlığı bütünlükdə dərk edə bilməzsiniz. yalnız bəzi fraqmentləri görə bilərsiniz. ona görə də susmaq ən yaxşısıdır. konfutsi də son dərsində heç bir şey danışmayaraq əslində bəzi şeylərin danışaraq çatdırıla bilməyəcəyini ifadə etmək istəmişdi. çünki, dil həmişə nəyisə izah edən şey deyil. bəzən də şeyləri gizlədən bir məfhumdur. şeylərin üzərinə pərdə salan və onu görməyimizə imkan vermiyən bir şey kimi. ağ lövhə üzərində ağ nöqtəni görə bilməməyimizin də səbəbi odur. çünki daima fərqləndirərək ad verməyə çalışırıq. halbuki, fərqləndirməyib bütün varlığı dərk eləmək də var. ona görə plotini deyirdi ki, "dil bizi yalnız allahın qapısına qədər apara bilər. ordan o tərəfə susaraq keçə bilərik". ona görə də susmaq lazımıdır. yalnız susmaq.

+5 əjdaha

1. gün keçdikcə özümüzü ifadə etməkdən, duyğularımızı açıqca dilə gətirməkdən qaçırıq. bəzən qürur dedik, bəzən utandıq, çox da qorxduq. nə düşündüyümüzü, nələr hiss etdiyimizi izah etməkdən. "görəsən"lər girdabında gedib gəlməkdən və hamısından əhəmiyyətlisi səhv başa düşülməkdən. hirslərimiz, sevgilərimiz həmişə bağlı qapılar arxasında qaldı. nə üzr istəyə bildik, nə də "səni sevirəm" deyə bildik. hər şeyin doğrusunu biz bildik. haqq vermədən, haqq tələb edən olduq. vermədən almağı üstünlük bildik. sonra da oturub dərdləndik: "kimsə məni anlamır" deyə. səbəblərini düşünmədik. hər keçən gün necə də qırıq-qırıq olurdu paylaşdıqlarımız, dostluqlarımız, salamlarımız. iki söz çox danışsaq vaxt itirərik dedik. təxirə saldıq, təxirə salındıq bir çox şeydən. can dediklərimizlə eyni məkanlarda yad olduq. vecimiz də olmadı nə düşündüyümüz, nə yaşadığımız, nələr hiss etdiyimiz. izdihamlarda təkliyi seçərkən görəsən neçə adam öz quyusunu qazdığının fərqində idi. heç birimiz təəssüf ki. bəzən deyirlər ki, danışmağa ehtiyac yoxdur. yox! danışmağa ehtiyac var, həm də çox var. izah etmək lazımdır, dinləmək lazımdır. başa düşmək, başa düşülmək lazımdır. danışmaq lazımdır