+8 əjdaha
1. 25 yaşına qədər ümumiyyətlə şeir yazmayıb, birdən-birə olduqca professional şəkildə nəzm əsərləri yaradan, 40 yaşında evlənmədən vəfat edən, məzarı olmayan, azərbaycan ədəbiyyatında romantizm və pessimizm bədii-ədəbi cərəyanlarının nümayədəsi. Bir çoxları aşağıdakı misralarına görə onu tanıyır:imzasını qoymuş miləl övraqi-həyata,
Yox millətimin xətti bu imzalar içində.
Pessimist olmasına və evlənməməsinə səbəb kimi Ramiz Rövşən uşaq vaxtı ata tərəfdən yetim qalan Hadinin anasının onu atıb başqa kişiyə ərə getməsini və Sevdiyi qızın onun yerinə tacirə ərə getməsini güman edir.Anası haqqında yazdığı əsər Azərbaycan ədəbiyyatında ananı kinayə ilə, kinlə təsvir edən, demək olar ki, yeganə əsərdir. Anasının davranışına görə ürək yanğısı ilə yazır:
…Biçarəni qoymaz anası olmağa giryan,
Püstanın ucilə tıqayır ağzını hər an.
Sərbəstcə qoymaz ki, bir az ağlasın övlad,
Bir möhri-əsarət vuruyor ağzına bidad.
Dilli ikən ol tifli nasıl lal ediyorlar,
Mahiyyəti-hüriyəti pamal ediyorlar…
Zənciri-təbiisi kəsildi, bəliyorlar,
Bir iplə dəxi qundağı qat-qat sarıyorlar.
Canimi, ənmi, söylə, edirsən onu məhbus?
Ey dəsti-sitəmkar, ayə pənceyi-mənhus!..
Növzad ikən övlad ona, ey lövhi-cəhalət,
“Təlim” ediyor, öyrədiyorsan da əsarət!
Müəyyən müddətdən sonra yenə özü yuxarıdakı şeirinin misralarının tərsi olan ana haqqında başqa şeirini yazdı:
Yatmış ikən duranda növzadın,
Gecələr ağlayanda qalxar idin –
Yatağında, a möhtərəm məxluq!
Səni gördükcə can atardı çocuq,
Köksün ilə onu qucaqlar idin.
Səslənirdi ləbin yanağında,
Sanki bülbül yaşardı bağında,
Cocuq iştə gülün budağında,
Gülüyordu sənin qucağında…
Məni əfsunlayan isə Çox yüksək ustalıq və peşəkarlıqla yazdığı "Gözlərin" rədifli qəzəlindəki misralarıdır:
Qıldı, ey ahu, məni vəhşi qəzali gözlərin,
Etdi səhragərdi-cənnət laübali gözlərin.
Xanəbərduş eylədin zülfün kimi aşüftəni,
Qıldı dil cəmiyyətin məhv ol bəlalı gözlərin.
Taleim bənzərkən, ey afət, səbahi-hüsniinə,
Eylədi halın kimi Şami Bilalı gözlərin.
Çeşmi-əfsunpərvərində vardır istedadi-cəzb,
Dilrübadır, dilrüba, əfsunla mali gözlərin.
Etsə də tənzir, xovfiım yox, məni şami-fəraq,
Daima təbşir edir sübhi-visalı gözlərin.
Dideyi-səhhannın vardır iki xasiyyəti,
Gah səlbü gab cəlb eylər məlalı gözlərin.
Bunca kim, əhli-niyazə nazü istiğna satar,
Ədlgahi-həqdə verməzmi sualı gözlərin?
Abidi-məscidnişini eylədin sağərbədəst,
Eyləyir təhmil üşşaqə vəbah gözlərin.
Məncə məchul idi hala rəmzi-”əvcüd, vəqtərib”,
Bəndənə məlum qıldı bu məalı gözlərin.
Anlamazdım mən nədir dərd içrə əfvaci-xəyal,
Eylədi rövşən, həqiqət, bu xəyalı gözlərin.
Hər zaman qılsam nəzər ayineyi-nəzzarənə,
Pişi-çeşmə ərz edər ol məhcəmalı gözlərin.
Dideyi-xunbanmı gördükdə xab eylər fərar,
Sübhü ərz etməkdə, mahim, ol ləyali gözlərin
inqilab ərbabı görsün çöhreyi-gülrəngini,
Onlara ifham edər tərzi-qitalı gözlərin.
inqilabiyyun olur həp zövqyabi-inqilab,
Onlara bəxş etdimi zövqi-cidalı gözlərin.
Sanma eylər xovf Hadi tiği-istibdaddən,
Çoxdan etmiş qətl onu yarim, qitali gözlərin.
Mənbə.
Məhəmməd Hadi, seçilmiş əsərləri, 2005, Şərq-Qərb
https://en.wikipedia.org/wiki/Mahammad_Hadi
"Məhəmməd Hadi kimin casusu idi?" ramiz rövşən