disclaimer: entri qeyri-etik çərçivədə, həqiqətlərin tam çılpaq forması ilə yazılmışdır. Yaranacaq mənfi duyğulara görə yazar məsuliyyət daşımır.
Artıq ayın 1-dir. Prezidentin sərəncamına əsasən, çağırış başlayıb. Dedim qoy 1-2 kəlmə deyim. Sözlüyü tapıb bu entrini oxuyacaqların əsasən ali təhsilli olacağını düşünərəkdən yazıram. Belə də çox hissəsi orta təhsillilərə də aiddi bir baxıma. Və entri bir az küçə dilində olacaq, çünki ora "müasir" dünya ilə qətiyyən tutuşmur. Qaqalıq, cəngəllik qanunları və s. hər şey var. Mülkidə "peysər çıxmaq", "söyüş mənasız şeydi" kimi məsələlər kiməsə mənasız gələ bilər, amma orda mənasız deyil. Rutinin, komandirlərin təzyiqi altında bir də bu söhbətlərin basqısını görəndə elə bu qaydalar və prinsiplərlə yaşamağın gərəkli olduğunu özünüz anlayacaqsınız.
Entri uzundu deyə mündəricat yazıram əvvəldən.
1) əsgər getməmişdən öncə nələri bilmək lazımdır
2) qısa, ümumi giriş
3) əsgərlikdəki terminlərin açılışı.
4) ali təhsilli olaraq əsgər getmək
niyə əsgərlikdə dalaşmamalısan?
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi
5.1) paqonun söyüşünün "girdiyi" hallar
5.2) paqonun söyüşünün "girmədiyi" hallar
5.3) paqonun söyüşü girsə də, "peysər çıxmayacağın" situasiyalar
6) köhnə əsgərlərlə münasibət. "Köhnə əsgərə hörmətsizlik edən peysərdi" məsələsi. Dembel-molodoy söhbətləri.
7) telefon işlətmək. Starşı əsgərdən icazə almaq.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim? Əsgərliyin xeyirləri.
9) əsgər gedəndə nə geyinim, nə qədər pul aparım, özümlə nə götürüm?
10) sonluq.
1) əsgər getmədən öncə nələri bilmək lazımdır
ilkin olaraq (baxma: ak-47/-366093) entrisini oxuyun. Silah təyinatını, mərmilərin ölçülərini, vəzifə borcunu əvvəlcədən bilmək orda sizi qabağa atacaq.
ikinci olaraq məsləhətxanada 1-2 kəlmə yazmışdım, ona da yüngülvari göz atmaq məsləhətdir. Burda da geniş yazasıyam.
Üçüncü olaraq (bax: hərbi rütbələr)
i bilmək ən vacibidi. Vay o günə ki çaşıb hansısa zabitə aşağı rütbədə müraciət edəsiz))
2) qısa ümumi giriş
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, əsgərliyi gözünüzdə böyütməyin, qətiyyən qorxmağa ehtiyac yoxdur. Çox vaxt deyirlər ki, çöldə yaxşı oğlan idi, getdi orda altın vurdu zad - boş şeydi. Ora da həyatın bir parçasıdı, kim mülkidə necə oğlandısa, orda da elə olur. içində xəbərçilik olan gedib suka olur, ağzında söz saxlaya bilməyən ağzıcırıq, zəifi əzən gedib bezpredel, özün dartıb göylə gedən də yenə eyni cürə olacaq. Məsələ sadəcə şəraitin yetişməyinə bağlıdır. Mülkidə özünə hörmət edən, yerini bilən, lazım gələndə sözünü deyə bilən oğlan gedib orda da hörmətli olacaq, öz ağırlığın saxlayacaq. Oradakı ən əsas sınaq maddi və mənəvi olaraq sevdiyin, dəyər verdiyin şəxslərdən, şeylərdən uzaqlaşmaq və şəxs anlayışını kənara qoya bilməkdən ibarətdir. Yəni hər şey əslində psixoloji sınaqdı. Hər gün eyni bərbad yemək, eyni vaxta tualetə getmək, yatmaq, idman, təmizlik, rutin, bir də komandir və əsgər heyətinin psixoloji təzyiqi ilə birləşəndə adamın başını itirməyi an məsələsidi. Gedəndə özünüz də görüb eşidəcəksiniz gecə yorğanın altında ağlayanları, qolunu doğrayıb niqodnu getmək istəyənləri, hərbi hissədən qaçanlarl və s.
3) əsgərlikdəki bəzi terminlərin izahı
Starşına - bölüyün "maması". Çimməkdən tutmuş pal-paltarın, pastel və yataq üzlərinin dəyişiminə, ümumən "ev işləri" deyilən şeylərə cavabdehdirlər. Əsasən baş gizir rütbəsində olurlar.
Osoboddel, yuris - hərbi hissədə olan prokurorluq və ya təhlükəzlik əməkdaşı.
Priziv - hərbiyə gəldiyin ay
Ata priziv - səndən düz 1 il öncə hərbiyə gələn əsgər (misalçün, 2022 iyulda gələnlər sənin ata prizivindi)
Bala priziv - səndən 1 il sonra hərbi xidmətə gələn əsgərlər
Molodoy - təzə gələn, hələ 3 aylıq hərbi xidmətini bitirməmiş əsgər
Boevoy - 3 aylıq təlimi bitirib əsas hərbi hissəsinə getmiş əsgər. Bir də boevoy-molodoy da var, onu orda öyrənərsiz day.
Naryad - 4 saat yuxu yataraq sutkalıq xüsusi növbədə olmaq.
Starşı əsgər - bölüyün, taborun və ya ümumi hərbi hissədə vəziyyətə (polojeniyaya) baxan əsgər. Əsgərlər arasında toxunulmazlığı var.
Dembel - növbəti prizivdə tərxis olacaq əsgər
Ded - prikazı çıxmış dembel.
Qoca - yaşı digərlərindən böyük əsgər. Əsasən ali təhsilli, magistr filan oxuyanlara deyilir.
4) keçək əsas məsələlərə. Ali təhsilli olaraq əsgər gedirsizsə yaşınız-başınıza hörmət edin, 21(magistr oxunusuzsa 23) yaşlı biri kimi hərəkət edin. 18 yaşlılarla çox oturub-durmayın. Həm molodoyda, həm də boevoyda. ilk 1 ay, ay yarım ərzində çalışın heç gülməyəsiz, zarafat-zad eləmiyin, dişinizi çox ağartmayın, ciddi durun. Çünki orda da sizə komandir heyəti bu sualı verəcək və əyani şəkildə də görəcəksiniz:
- dünyada ən sürətli qaçan şey nədi, əsgər?
- bilmirəm.
- əsgərin götü. Dünyada ən sürətli qaçan şey əsgərin götüdü, üz verdin, o dəqiqə götü qaçır.
Balacalarla oturub-durmayın deyəndə heç damışmamağı nəzərdə tutmuram. Orda da görəcəksiniz ki, 18 yaşı olsa da, qızıldan qiymətli uşaqlar var, hansı ki sözü, hərəkəti, düşüncəsi 1000 ali təhsilliyə dəyər. Bu dediyim ümumidi. Çünki sözünüz onsuz da öz tay-tuşunuzla tutacaq. iyul prizivində ali təhsilli çox olur deyə əslində çox şanslısınız. iq ortalaması daha yüksək olacaq.
ali təhsilli getməyin ən böyük üstünlüyü tanımadan qoyulan hörmətdi. Məntiqlə düşünün, ölkədə elə bir ailə yoxdu ki, uşağına "filankəsin uşağı universitetə girdi, sən də oxu, adam ol" deməsin. Yəni siz 4-6 il yol ölçmüsüz deyə adiləşə bilər, amma rayonlardan gələn, daima universitetə girməsi istənən, amma girə bilməyən qaqaşın gözündə siz hörmətəlayiq, dünyagörmüş adam olursuz. Bundan da istifadə edin. Deyib-gülməyə ona görə vurğu elədim ki, bu uşaqlarla çox yaxınlıq edəndə artıq pərdəni götürəcək və adamı öz çərçivəsinə salacaqlar, elə biləcəklər elə bunların tayısan. Həm də ki "böyüyə hörmət elə" mottosu ilə böyüyüblər, hər halda yaşı çox olana da hörmət edəcəklər. Elə komandir heyəti də.
bütün hallarda davadan qaçın. Mülkidə polisdən qurtulmaq 2x2-di amma hərbidə daydayın belə olsa, səni sağmamış buraxan deyillər. Bir tanıdığımın dayısı general idi, dəmə qoyurdu bütün günü, amma onu belə pulla saldırdığı hərbi hissədən vurdular birbaşa posta. Yəni hərbi prokurorluq çox pox işdi. Dayımın o vaxtı mənə məsləhət gördüyünü indi sizə deyirəm: "heç bir halda birinci söymə, birinci vurma. Amma kim söysə, kim vursa, otvetin mütləq ver".
Əslində, bu söz bir az arxası olan adam üçündü. Əgər zəng edib ağız açası adamınız yoxdusa, çalışın hər şeyi sözlə həll edəsiz. Yox gördüz uje dava qaçınılmazdı bədəndən vurun, çiyin ən çox ağrıyan yerlərdəndi. Çiyinə, dxanyaya, baldıra vurmaq, və göt də göyərmir deyə ora təpik ən idealıdı. Əsas odu iz qalmasın, üzə vurub iz saxlasaz, poxu çıxacaq. Bədəndə də qabırğa, qol vursaz, bədən yoxlanışında(hamını soyundurub bədənə baxırlar tez-tez) göyərtisi görünsə, vurduğun da suka çıxsa, iş prokurorluğa getməsə belə komandir 1-2k pulu belinə qoyacaq.
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi.
Bunun da şərtləri var. Mütləq doğru ifadə deyil. indi izah edəcəm. Amma istənilən halda bir şeyi mütləq qulaqda sırğa etmək lazımdı. Heç vaxt heç bir zabitə, gizirə, maxeyə, lap elə əsgərə belə o qədər yaxınlıq verməyin ki, dediyiniz sözə "samnenya" (şübhə) saxlayıb söyüş qoysun. Heç kim tanımadığına söyüş qoymur. Görsə ki, ciddi, özünə hörmət edən, ağır aparan adamsan, heç vaxt buna cürət eləməz. indi variant olaraq ələ alaq, deyək ki, cəsarət elədi.
5.1) komandirin söyüşünün "girdiyi" hallar
"komandirin söyüşü girmir" deyəndə qayıdıb adama deyəcəklər "paqonun siki yoxdu ki? evində tutsan, heç nə eləməyəcəksən?", qırılıb qalacaq içində. Paqonun söyüşü lap yaxşı da keçir, amma baxır hansı paqonun. Misalçün, bizim tabor komandiri çox (elə uşaqların diliylə desək) "dastoynu" kişi idi. Həmişə deyirdi ki, "mən tabeçiliyimdə olanı tabe olduğum şəxslərin ayağına vermərəm. Nə problem, söz-söhbət olsa, birinci mənə deyin, mənim çərçivəmdə həll edək, məndən yuxarı heç kimə demərəm. Əgər mən başqasından eşitsəm, kimsə mənə sizə görə söz desə, sikəcəm o adamı, fərqi yoxdu kimdi". Kişi kimi də sözünün üstündə durdu axıra kimi. Nə telefonu, nə davanı heç vaxt gedib hərbi hissə komandirinə, yurisə, nə də başqasına demədi, özü cəzalandırdı. Cəza dediyim də növbədənkənar naryaddı. 5 sutka nədi e, 10 sutka da qərargaha çapar(qarovuldan sonra ən ağır naryad sayılır) çıxmaq, prokurorluğa düşüb itin zülümünə, xərcinə düşməkdən 1000 dəfə yaxşıdı. indi özünüz düşünün də, bu qədər ponyatkalı kişinin söyüşü keçməyə bilər? Biri bir pox qaynatsa, gəlib soruşanda boynuna almasa, o da əsəbiləşib eliyənə var-yox söyüşü qoysa, həmin oğlan hörmətli oğlan qalacaq? Əlbəttə ki, yox. Necə deyərlər, altın qoyacaq ordaca.
5.2) komandirin söyüşün girmədiyi anlar
Amma məsələn, bu işin ikinci tərəfi də var. Yəni həqiqətən də söyüşü götürməli olduğunuz anlar olacaq. Misalçün, prokurorluğa işiniz düşsə. Və ya yoxlama zamanı işlətdiyin telefonu tapsalar. Ya da əsgər yoldaşını ilişdirməyə görə səndən söz soruşsalar. Bax belə situasiyalarda söyüşü götürməyə pis baxılmır. Hər şeydən öncə məsələ odu ki, qabağınızdakı adamı tanıyasız. Həqəqitən də peysərin, oğraşın qabaqda gedənləri var zabitlərdən ki, əsgəri ilişdirib pul qopartmaq üçün hər şeyi eləməyə hazırdı. Bax belə durumda söyüşü niyə götürməlisən, onu deyim. Dediyim kimi, heç vaxt o şəraiti yaratma, amma Deyək ki, qayıdıb "yalançının var-yoxun sikim" dedi. Əgər sən boynuna alsan nə olacaq? Avtomatik zibilə düşəcəksən. 300-500-1000-3000 manat, baxır nə zibil eləmisən. Belə olanda nə olacaq? Atan, anan hansısa oğraşa yalvar-yaxar edəcək ki, qələt edib sən allah keç təqsirindən, nə bilim qiymət danışacaq. Opşim də, öz doğmalarını, lap elə daydayıvı verəcəksən hansısa alçağın ayağına. Yəni bir sözə görə bu boyda əməl. Əsgərə öz əsgər yoldaşı yaxşı gözlə baxmalıdı, komandir yox. Heç bir əsgər də belə məsələdə heç bir zaman sənə pis baxa bilməz ki, sən durub öz ailəni ya da əsgər yoldaşının ailəsini hansısa pul çırpışdırmaq istəyən şərəfsizin ayağına vermədin. Əsgərlər hörmət edən oğlana da hər zaman komandirlər hörmət edəcək, çəkinəcək. Bu da bir gerçəkdi. Özün fikirləş də, eynisini əsgər yoldaşın sənin üçün eləsə ona "peysər" deyərsən, yoxsa təşəkkür edərsən ki, söyüşü götürüb səni zibildən qurtardı?
5.3) həə, indi gəldik kərəmi ağlamaq tutan məsələyə. Elə anlar da olacaq ki, komandir özü yaxşı, sözükeçən kişi olacaq, amma məcbur söyüşü götürməli olacaqsan. Mənim də heç vaxt ağlıma gəlməzdi, amma ağlıma gəlməyən öz başıma gəlmişdi, o söhbəti danışacam, ordan anlamaq lazımdır artıq. Mənim bir ata prizivim var idi, qasımov. tərxis olmağına az qalmışdı. hamı da bilirdi ki, telefon işlədir. Təsəvvür elə, mən naryadda olanda axşam gedib bölük komandirindən otağın açarın istəyirdim ki, gecə qasımovun telefonun zaryatkaya qoyacam, o dərəcə. Bir gün elə söhbət edirdik uşaqlarla, komandir də orda idi. Nəsə sukalığa, prokurorluğa-filan gəldi məsələ, başladı bölük komandiri uşaqları bir-bir sınamağa. 2 əsgər vardı, bunlarla necə söz oyunu oynadısa, boyunlarına qoydu ki, qasımovda telefon var. Sıra gəldi mənə. 3 nəfərik otaqda. Bölük komandiri ciddi sifətlə düz qabağımdadı, 1 metr arxasında da qasımov dayanıb. Dialoqu yazıram.
Bk bölük komandiri
M mən
Bk - zobrist, telefon işlədirsən?
M - xeyr, cənab baş leytenant.
Bk - dəqiq olsun.?
M - dəqiqdi.
Bk - bəs eşitdim qasımov telefon işlədir?
(Bu sualı verəndə qəribə oldum. 2 gün qabaq özü içəridə ola-ola gedib qasımovun telefonun rozetkadan çıxardığım halda belə sual verir.)
M - bilmirəm, cənab baş leytenant.
Bk - ə yaxşı görəy, sən bilmədiyin şeyə qurd düşər, sən olasan bilməyəsən kimdə nə var?
M - vallah görməmişəm, komutan. Deyərəm "yoxdu", gedib çıxar, sonra üz-göz olmayaq. Xəbərsizəm.
Bk - rast ki elədi onda yalançını söyüm? Hə?!
(Bunu deyəndə anlıq olaraq çox pis duruxdum. Çünki amk üçümüz də bilirik ki, qasımovda telefon var. inanmırdım elə edə, amma işdir də birdən "söy" desəm, bu da birdən ağır söyüş söysə, üçümüzün də bildiyi şeyə görə xidməti "yandırmış" olacam. Ona görə bir anlıq komandirin dalında dayanan qasımova baxdım ki, "dabro versin" görək söyüşü götürüm, ya yox. Çünki mən olsam, qoymazdım belə şey olsun, təzə əsgərə işarə edərdim ki, yox desin. Amma gördüm ki, qasımov mənə baxmır, üzün çevirdi. Qaldım ortada, qumarda blöf edirmiş kimi məcbur seçim eləməliyəm. Bu dediklərim də 2-3 saniyənin içində baş verir a. Dedim day nə olar olar e. Qayıtdım ki
M - söyün, cənab baş leytenant.
Bk - yalançının ağzın sikim, zobrist, qasımov əgər telefon işlətmirsə.
M - lap elə, canab baş leytenant. istəyirsiz birin də mən söyüm.
Bölük komandiri 3-5 saniyə diqqətlə gözümün içinə baxdı, baxdı, sonra qəfil gülümsünüb qolumdan vurdu.
Bk - mən bilirəm onda telefon var (bilərsən də amk), amma kişi adamsan, zobrist, əsgər yoldaşıvı satmadın. Prosta ki ağzuvu sikdim a, yadunda qalsın)))
M - eybi yox, cənab baş leytenant, əsgər yoldaşıma qurbandı. Sjdjdjjdjn
Bk - ə di yaxşı gedin istirahət eliyün. O biri 2 gədəyə də başa salın ki ağızdan bir az bərk olsunlar, 2 dəqiqəyə boyunlarına aldılar. Bulat bir də gördün sabah məni də cırığa qoydular.
Çıxdıq çölə, qasımova qayıtdım ki, ala bir göz-qaş elə də, bərk söysəydi, altın qoyacaqdım. Qayıtdı ki, mən bilirdim ağır söyəsi deyil, özü də mən arxadan işarə versəydim, tutacaqdı temanı. Səni yoxlamaq istəyirdi, yaxşı ki, vəziyyətdən çıxa bildin.
indi ümumən bu söyüş məsələlərindən çıxarılan ən önəmli dərsi deyim: heç bir halda əsgər yoldaşını satma. Hətta və hətta acığın gələn, prinsipdə olduğun yoldaşın belə olsa, tetatet həll elə, komandirin ayağına vermə. Ki mən öz ata prizivlərimlə prinsipdə ola-ola yandırmadım, prinsipin də səbəbini aşağıda yazmışam. Deyil tək əsgər yoldaşların, komandir heyəti də pis baxır bu məsələyə. Niyəsini də deyim. Mənim öz doğmam da bu dəqiqə zabitdi. O zabitlər hamısı 4-7 il hərbi məktəb oxuyub. Bizim 1 il, 1 il 6 ay elədiyimiz xidməti, onlar 4-7 il edib zabit olublar. Onlar xidmət edəndə də kursant yoldaşları arasında bax bu dediyim temaların milyon cürəsi başlarına gəlib. Onların da söyüş götürdüyü, amma kursant yoldaşlarını baqaja qoymadığı anlar olub. onlar da aralarında ağzıbütov olmayana peysər gözüylə baxıblar. indi də elədi. Yəni, işi gərəyi soruşmalıdı, bunu eləməlidi, amma sənə heç vaxt onun üstündə həqiqətən də pis baxmayacaqlar. Əksinə, boynuna alsan, hörmətsiz olacaqsan. Mən də getmədən əvvəl "qanun/ haqq/ kim neynirsə cəzasın çəksin də" deyirdim, amma gördüm ki, ordakı vəziyyət belə deyil. Komandir düzgünlük üçün eləmir o şeyləri, öz xeyrini güdür. Həm də ki, insanın 100lərlə əsgər tanıdığı olur, 2-3 komandiri. Komandirin də tərxis olandan sonra yadından çıxacaqsan, amma əsgər yoldaşlarıyla hər dəfə şəhərdə qarşılaşırsan.
6) köhnə əsgərə hörmət
boevoy briqadaya gedəndə görəcəksiniz ki, starşı, köhnə əsgər temaları var. Hətta köhnə əsgərə hörmətsizlik edənin peysər gözüylə görüldüyü də deyiləcək. Qanun da budur ki, köhnə əsgər az işləyir, təzə əsgər görür çox işi. Vaxt olacaq səhər ərazini süpürməyə o düşməyəcək, siz düşəcəksiz. Belə hallar olur, mən də eləmişəm. Amma heç bir halda özünüzü əzdirməyin. Çalışın özünüzdən balaca sizi buyruq qulu eləməsin.
Özüm bir az tip adam idim. Qaqalarımın 19-20 yaşları var, gözləyirdilər ki, mən də 18 yaşlılar kimi bunların buyruğuyla hərəkət edim, qabaqlarına qaçım. Mən də eləmirdim, məsafəliydim, öz kefimdə fırlanırdım. Bir dəfə briqadanın köhnə starşısının "sağ əli" məni çəkdi qırağa. Dedi ki, bəs belə-belə də qanun budu, təzə əsgər işləməlidi, köhnə əsgər istirahət zad. Dedim bura vətənə xidmət eləməkçün gəlmişəm, hansısa əsgərə yox. Başladı tipik söhbəti xırdalamağa ki, "sən mülkidə kayf edəndə biz əziyyət çəkirdik" zad. Onun da cavabı odu ki, qayıdıb deyəcəksən "sən də 10-11də kayf edəndə mən əziyyət çəkib oxumuşam, 4 il də universitetə ayaq döymüşəm, ona görə 6 ay az əziyyət çəkəcəm. Belə də ki sən tərxis olub mülkidə kayf edəndə mən burda əziyyət çəkəcəm". Mən o vaxt bunu deyəndən sonra mənə köhnə əsgərə hörmətsizlik eləyənə peysər kimi baxıldığını filan demişdi. Belə olanda sən də axırıncı variant kimi "sikimi yeyir həmin oğlan ki, mənə pis baxır. Kim hansı hörməti qoyursa, o hörməti də görəcək" deyib ardın gözləyirsən.
Biz bunları danışandan sonra uzatmadı söhbəti, bağladı. indi bizim briqada elə yer idi ki, daydaylı əsgər çox idi, dava çox az olurdu deyə orda heç birimiz ürək eləmədik davaya. Amma çox güman digər yerlərdə dava çıxacaq belə söhbətdən sonra. istənilən halda əsas odu qabaqlarından yeməyəsən, döyülsən də sözünü axıra kimi deyib dayanasan. Əvvəl-axır özləri hörmət etməli olacaqlar. can-deyib can eşitməsələr də əzə bilmədiklərini görüb duracaqlar bir qıraqda.
ikinci dava teması da dedofşeniya olan yerlərdə olur. Tipik sual və cavab variantları. bərksən, ya boş? (ağzıbütöv olduğunu soruşur)
- ağızdan bərkəm, bədəndən boş.
Bu cavabı versən, "gəl onda bədənivi bərkidim" deyib döyəcəklər.
- ağızdan da bərkəm, bədəndən də.
Bunu da desən "gəl onda yoxlayaq da görək həqiqətən bərksənmi" deyib yenə döyəcəklər.
Yəni o sualdan sonra nə cavab versən döyəcəklər. Birincini vursan, 3-4ü tökülüşüb döyəcək, köhnə əsgərin yeni gələni təkləməyinə pis baxılmır əsgərlikdə. Yaxşısı çox da əlləşməməkdi. Döyüb buraxırlar, adət budu. Təzə əsgər sınmış sayılmır belə olanda. Əsas odu döyüldüyünü komandirə sukalamayasan və döyüləndə qorxub ağlamayasan. Əgər döyülmək istəmirsənsə "boşam" deyəcəksən, onlar da qısaca "peysər" çıxarıb göndərəcəklər, bütün əsgər yoldaşların səni belə tanıyacaq. :d seçim adama qalıb artıq.
Amma xoş xəbəri də deyim. Artıq demək olar ki, əksər hərbi hissələrdə ciddi nəzarət var. Dava, döymək, dedofşeniya çox az hallarda olur. içiniz rahat olsun. Çünki dedofşeniya yeganə söhbətdir ki, dayday belə bu söhbətin üstündə əsgəri prokuraturadan çıxara bilmir. Yəni onlar üçün də böyük riskdi.
7) telefon işlətmək
Telefon ən yaralı yeridi əsgərin. Dvijenyası, ya da daydayı olan hər əsgər işlədə bilər. Əsgər var 4cü ayından işlədir, əsgər var 1 il işlətmir. Sözün düzü, məcbur deyilsənsə, işlətməmək yaxşıdı. Çünki instada filan mülki həyatı gördükcə qruza düşür adam. Telefon üçün də starşı əsgərdən icazə almaq lazımdı. Starşılar da əsasən 18 yaşlılar olur deyə dediyim kimi məsafəli davranmaq, üz verməmək lazımdı. Hamı gedib icazə alsa belə elə şərait yaratmalısan ki, icazə alacaq duruma düşməyəsən. Şəxsən mən və ali təhsilli bir neçə əsgər yoldaşım belə eləmişdik. O birilər əvvəl icazə alıb, sonra gətirirdi, biz gətirdik, sonra çəkib qırağa dedik ki bəs "smartfon gətirmişəm. Başqasından eşitməyəsən deyə gəldim özüm deyəm. Sonra hörmətsizlik kimi başa düşmə". Belə eləməklə göstərirsən ki, "mən uşaq deyiləm sənin icazənlə oturub-durum. Amma o biri əsgərlər 'filankəslərə sözün keçirə bilmir' deməsinlər, sənin də avtoritarlığın düşməsin deyə gəlib birinci sənə deyirəm, dilin uzun olsun ki xəbərin var". Yəni nə şişi yandırırsan, nə kababı. Sağ olsun, təzə starşımız ponyatkalı oğlan idi, sadəcə "allah canınızı sağ eləsin, qoca. Yaşlı-başlı oğlanlarsız, xətriniz əziz olsun. Elə eliyin ki tutulmasın, bizə də söz gəlməsin" demişdi, ordaca öpüşüb görüşüb sağollaşdıq.
Söz gəlməsin məsələsi də ona görədir ki, əgər komandir təzə əsgərdə telefon tutsa, avtomatik olaraq köhnə əsgəri həm pazlayacaq ki, "götüboşsan, təzə əsgər sən olan yerdə telefon işlədir", həm də gedib onun yerini filan yoxlayacaq. Çünki təzə əsgər işlədirsə, polibomnu köhnə də işlədir deməkdir. Yəni sənlə birgə o da zibilə düşəcək. Bunları nəzərə alaraq telefonu fikirləşin.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim?
Ən gözəl üsulu kitab oxumaqdı. Qanunən xidmət zamanı əsgərin nizamnamə xaricində kitab oxuması qadağandır. Amma ali təhsillilərə dəymirlər. 8 kitab oxumuşdum mən, o biri uşaqlardan 10-11 dənə oxuyan vardı. Kitabları bir-biri ilə dəyişdirəndə lap yaxşı olur. Birdən-ikiyə Xalid hüseynini mülkidə oxumaq istəyi gəlməzdi, amma 3 həftəyə bitirdim min möhtəşəm günəş əsərini və əla idi. Əsas da naryad olanda kitab oxumaq vaxtı uçurur. Naryad demişkən, çalışın çoxlu naryad girin ki, vaxt tez getsin. 1 naryad 2 günü aparır.
Əsgərliyin ən yaxşı tərəfi isə adamın "gözünün açılmasıdı". Gedib orda hər cürə insan görürsən. Oxuya bilməyən kim, sağını-solunu tanımayan kim, "sırada səs salanın var-yoxun sikim" deyəndə dönüb yenə danışan kim, "görən hansı bicbalaya görə əziyyət çəkirik?" deyildiyi halda yenə də eyni səhvləri təkrarlayan, komandirin bölüyə əziyyət verməyinə səbəb olan kim, sənlə oturub can deyib, can eşidib amma arxada komandirin sukalığını edən kim, xidməti yüngül keçsin deyə komandirə və ya starşı əsgərə öz anasının, bacısın nömrəsini verən kim - hər cürə adam görəcəksiniz. insan psixologiyasına və davranış şəkillərinə marağınız varsa, əla yerdi. Çünki incələmək və müşahidə etmək üçün hər tip insan var.
Eyni zamanda çox yaxşı oğlanlarla da rastlaşacaqsınız. Bəlkə də ömürlük dostluq edəcəksiz. Adicə mənim beyləqandan il yarımlıq olan bir əsgər yoldaşım vardı, çox saf, fağır, kasıb bir oğlan idi. Ürəyi xəstə ola-ola basıb gətirmişdilər, çox lomkada olurdu. Durduq yerdə rəngi atırdı, burnundan qan gəlir, ürəyi tuturdu. Bəzi əsgərlər mırtlaşır, ilişirdilər. Mən də hətta ona maraqlı, mənə mənasız şeylərdən belə danışdırırdım ki, uşağın könlü açılsın. Pis olar, başına nəsə iş gələr, özünə nəsə edər (ki, başqa bir bölük yoldaşım dözməyib qollarını doğramışdı). Özü də hər gün gəlib sırada mənim yanımda durur, yeməyə mənlə girirdi ki, mənlə olanda heç kim ilişmir. indi uje 2 il keçib, amma hələ də hər bayramda, adicə o gün qurbanlıqda belə zəng edib təbrik edib hal-əhvalımı soruşurdu. Yəni belə vəfalı adamlar da olacaq, hamı pis deyil. Lo-fi musiqidən tutmuş tarkovski müzakirə edəcəyiniz, rəssamından tutmuş fotoqrafına qədər hər tip adam görəcəksiniz, heç də hamı debil deyil.
9) əsgər gedəndə nə aparım?
Ora gedəndə mülki paltarınızı atacaqlar. Yəni ki ən köhnə paltarlarınızı geyinin, tullayanda onu tullasınlar. Gedəndə üstünüzdə 20 manat pul olsa bəsdi. Orda pena və 2 üzqırxan, hər ay 2 sabun, 2 cüt corab verəcəklər, amma özünüzlə əlavə pena və stanok aparmağınız məsləhətdir. 4 əlavə başlığı olan gilette mach 3 və ya 2 əlavə başlığı olan gilette fusion 5 bütün xidmətinizi qarşılayacaq. Adi stanok alacaqsınızda, 3-4 dənədən artığını aparmayın. Çox olsa, istəyəcəklər, qurtardıqca ordan alarsınız. Hə, ən əsası isə, özünüzdə azı 2-3 paket teymurov pastası aparın. Yaydı, ayaqlarınız bişəcək. Tərləməsin və iylənməsin. Gigiyena çox önəmlidi. Qoturluq, qribok, göbələk, ümumən dəri xəstəlikləri çox olur xidmətdə. Çalışın maksimum təmiz qalasız. Əlavə diş fırçası və pastası, həmçinin 2 dənə dəmir qabdakı maz və şotka aparmağınız məsləhətdir.
10) və sonuncusu. Mən çox görmüşəm ailəsi kasıb olub da yanına gələ, ləvazimat göndərilə bilməyən, adi şeylər üçün darıxan əsgərləri. Çətinliyi var, şirinliyi də var əsgərliyin. Orda adicə bir "salam, necəsən?" mesajının belə insanı necə duyğulandıra biləcəyini, adamın ən kiçik xoş bir şeyə belə necə həsrət qaldığını çox yaxşı başa düşürəm. Mən bilirəm yoxluq vaxtı 1 primanı 3 nəfərə astav getmək necə olur, poliqona gedəndə yolda mülki şəxslərin ural'ımız 70'lə getdiyi halda pəncərədən başın çıxarıb kuzasındakı əsgərlərə perojki, siqaret atmağı insanı necə xoşbəxt edir. Odur ki, qətiyyən çəkinməyə ehtiyac yoxdu, elə bil ki, bir böyük qardaşınızam. əgər haçansa üzqırxan, dezodorant, pena, sabun və s hansısa ləvazimat lazım olsa, ürəyiniz hansısa şirniyyatları, yeməkləri istəsə, komandir evlə danışmaq üçün kontur atmaq lazım olduğunu desə, hansısa maxe gizirdən xahiş edib telefon tapıb sözlükdən mənə yazın. Mənə olmasa belə burda kimə yaxınsınızsa ona zəng edin, o desin mənə, ya öz nömrəmi verim, yığın birbaşa. Şəxsən mamadan xahiş edəcəm o yeməyi bişirsin deyə. bu entrini nə zaman oxumağınızdan asılı olmayaraq, hansı ləvazimat lazım olsa, yeməyi, şirniyyatı canınız çəksə olduğunuz rayonu, hərbi hissə/tabor/bölük nömrəsini və ad soyadı deməyiniz kifayətdi. Ən qısa müddətdə elə bütün sözlüyün adından göndərəcəyəm. Təki siz ürəyinizi sıxmayın. Bütün əsgərlər zaman-zaman "ala elə bilirəm heç vaxt mülkiyə çıxa bilməyəcəm e" fikrinə qapılır, depressiyaya düşür. Elə eləyin ki, çox qapılmayasız, olan işdir, müvəqqəti çətinlikdi. Gözü açıb-yumacaqsan ki, uje tərxis olmusan. Əsas odu möhkəm olun. Sağ-salamat gedin gəlin.
Ümumən getmə səbəbim həm sağlamlıq, həm də bir sıra digər problemləri yoluna qoymağa görədir. Keçən ilkindən beşbetər, xəstəxanaları boylamağım an məsələsidir. Həm də ki sözlük artıq mənim prizmamdan xoşagəlməz hal almağa başlayıb. Getmədən öncə bir-iki şey deyim.
Sözlükdə olduğum bu müddət ərzində hər zaman istədim ki, işlərin moral tərəfini ələ alım və buradakılara bilgi təməlli deyil də, əlimdən gəldiyincə sırf real həyata dair məsələlərdə fayda verə bilim. Əslində, məsləhətxanaya bu qədər önəm verməyimin də əsas səbəbi bu idi. Bacardığım qədər də hələ 10 il bundan öncə ssg-nin yazdığı (baxma: sözlük yazarı olmaq/-29391) entrisindəki prinsipləri qorumağa, tənqid elədiyim, bəyənmədiyim insan belə olsa, yaxşı şeyinə yaxşı, pisinə pis deməyə çalışmışam.
Eyni zamanda, həmişə istəmişəm ki, mənim adım gələndə kiminsə ağlında kinoman, serial adamı, "fəlsəfəçi", ensiklopedik bilgi dolu və ya bədii ədəbiyyatla bağlı şəxs, artist(rəssam) və s. biri yox, sırf mənəvi, insani dəyərlərlə bağlı obraz canlansın. Bunun da öz səbəbi var təbii ki. Bu gün real həyatda istənilən yerdə (elə sözlükdə də) saysız-hesabsız insan var ki, baxırsan necə gözəl musiqi zövqü var, kvant fizikasından, nə bilim biologiyadan, elmdən, tarixdən, texnologiya, fəlsəfə, psixologiyadan, rəsm əsərlərindən və ya ədəbiyyatdan, serial/kinolardan ağız dolusu danışır, savadlı dünyagörüşlü, "müasir" biridir, ancaq vicdani dəyərləri zəifdir, necə deyərlər, əsl insan kimi tam formalaşmayıb, ədalət tərəzisi düzgün işləmir, şəxsiyyətində çox qüsurlar var. Hətta bir çoxu problemlərin müzakirəsi zamanı ağzına su alıb oturur. çünki bilir ki, bir az danışsa, yığdığı bacarıq, bilgi və savadın dalında düz-əməlli bir adam olmadığı üzə çıxacaq. Mən özümü və ətrafı tanımağa başlayandan bu yana bu fikirdə olmuşam: insan 30 yaşında da -atıram- dostoyevskini, albert kamyunu oxuya, oturub "imdb top 100" filmlərə, seriallara baxa bilər; 25 yaşından sonra da musiqi zövqü formalaşdırmaq, fəlsəfədən, psixologiyadan çoxlu bilgilər qazanmaq olar. Ancaq insan o müəyyən keçid dövrünü (hansı ki biz buna yeniyetməlik, ilkin gənclik illəri deyirik, hardasa 21 yaşa qədər) keçdisə, o dövr ərzində əqidəsi, xisləti, şəxsiyyəti düzgün formaya düşmədisə, sonradan 100-də 90% artıq gec olacaq və dəyişməsi demək olar ki "mümkün deyil" səviyyəsinə enəcək. Bəzən müsbət hallarını görsək də, böyük ehtimalla "qozbeli qəbir düzəldər" sözünə gəlib çıxacağıq. Elə ona görə də vaxtilə taylarım kağız həyatına daha bir sertifikat əlavə edib, özlərini ora-bura soxmağa çalışanda, boş vaxtlarını nələrsə izləyib gəzməyə xərcləyəndə mən özümü tamam başqa bir şeyə kökləmişdim. Deyil universitet, hətta nazirliyə belə çağırıldım, eşidənin inanmayacağı təkliflər edildi ki, bu gün minlərlə insanın məqsədi olan, bəh-bəhlə adını çəkdiyi yerdən imtina ərizəmi geri götürüm, orada qalım, amma eləmədim. Yadıma gəlir ki, elə gün olurdu yemək yemək qalsın qırağa, hətta su belə içməyi unudurdum. Elə gün olurdu heç "yaxşıyam, sən necəsən?"dən o tərəfə söz çıxmırdı ağzımdan (sözlükdə ən sevdiyim və nickaltısına müsbət şərh yazma məcburiyyəti hiss etdiyim yeganə yazarın cosmopolitan olmağının səbəbi də elə o günlərimdir). Bütün gecəni, gündüzü oturub bomboş divara baxıb düşünərək keçirirdim. Gecələr yatmadığımı evdəkilər bilməsin deyə işığı zəif, balaca "naçinik" belə almışdım və dəftərə onun işığı altında yazırdım (bir çoxunun məni hansısa köhnə nəsil yazar sanmağının səbəbi də budur. Mən 2 ildi sözlükdəyəm, amma 8 ildi yazı-pozu edirəm). Özümün, dost-tanışımın başıma gələn, gördüyüm, şahid olduğum hər şeyi ən xırda detalına qədər yazır, sonra oturub onu fikirləşib, hisslərimi, duyğularımı, o vaxta qədərki şəxsiyyətimi kənara qoyub ona maksimum dərəcədə düzgün və vicdani şərh verməyə çalışırdım. O vaxt özümə məqsəd qoymuşdum ki, bilgi, zövq və dünyagörüşümü artırmağa, əyləncəyə ayırdığım vaxtın böyük qismini sırf əqidə və düşüncə tərzi yaratmağa ayırmalıyam. Mən istəmirdim o şəxslərdən olum, hansılar ki yuxarıda dediyim kimi, bilgisi çox olsun, amma o bilgini emal edəcək mənəvi keyfiyyətləri zəif, ya da həmin o adamlar ki əslində bu və ya digər formada tənqid elədiyi insanlardan fərqlənmirlər, eyni bezin fərqli qıraqlarıdır, sadəcə görüntü fərqlidir. Mən, kənardan qazanılan şeylərlə formalaşmış deyil də, sırf özü tərəfindən yaradılmış şəxsiyyət olmaq istəyirdim. Nəticə olaraq da, illər sonra toplumdakı digər insanlarla eyni bilgiləri əldə edib o baxımdan bərabər ola biləcəkdim, ancaq "verilənlər" və ya "əladə olunanlar" bərabərləşəndə şəxsiyyət, baxış bucağı və əqidə - yəni insanın xarakterinin təməllərinin fərqi bariz şəkildə üzə çıxacaqdı.
Uzun sözün qısası, sözlükdə də məhz özümdə yaratdığım bu yönümü təməl alaraq fəaliyyət göstərməyə çalışırdım. Nickaltımda və digər yerlərdə haqqımda olan şərhləri görəndə həqiqətən də çox xoşbəxt oluram, özümlə çox böyük fəxarət duyuram və bu yazarlara nə qədər minnətdar olduğumu ifadə etməkdə çətinlik çəkirəm. çünki illərimi verdiyim şey artıq (içi sözlük qarışıq) olduğum mühitlərdə öz nəticəsini göstərir və müsbət mənada fərqimi, fərqdən ziyadə, özüməməxsusluğu ortaya qoyur. Məsələn, mən həyatım boyu juzounun keçən ayın əvvəli olan haqq-hesablar zamanı haqqımda dediyi o "bertrandın səmimiyyətinə inanıram, çünki o həmişə belədi" sözünü heç vaxt unutmayacam, necə ki burada yazılmış, özəldən deyilmiş olanları (bacarığım yox, sırf şəxsiyyətimlə bağlı).
istəyirəm bu moderator olmaq mövzusuna da qısaca deyinim. burada (@82901), burada (@83967), nickaltımda və başqa yerlərdə də açıq-açıq ifadə və dəstəyə görə hamıya minnətdaram. ancaq yoldaşlar, mənim mod olmayacağım başından bəlli idi. Hər şeydən öncə sözlüyün qurucusu timidusla və ümumən moderasiya ilə xarakteristikalarımızın üst-üstə düşmədiyi bariz ortadadır. Timidusa deyinsəm, Bu adamın modlara sözünü yeridə bilmədiyi anları öz gözümlə görmüşəm, ona görə başa düşüləndir. Ki, məndə olan məlumatlara görə moderasiya öz aralarında görmək istəmədiyi adamı timidus mod edə bilmir. Üzünə deyib izah elədiyim sözü burada da deməkdən çəkinəsi deyiləm. Adam vəzifəyə qoyduğu məmurla üz-göz olmaqdan çəkinib söz keçirə bilməyən prezidentdən heç nəyi ilə fərqlənmir. Həmçinin (baxma: sözlüyün azərbaycanda tutmamasının səbəbləri/-366804) entrimin sonuncu abzasında moderasiya ilə bağlı yazdığım şeyləri oxuyan hər kəs bilir ki, mənim bu adamlarla heç vaxt sözüm tutmaz və məni öz aralarında görmək istəməzlər. Bu cür çürük, "tanışlıq" əlaqələri və "it itin ayağını tapdamaz" prinsipinə sadiq, sözdə qaydaları qorumalı olub da özləri şəffaf olmayan idarə sistemləri heç vaxt mənim kimiləri sevmir və görmək istəmir. Mən belə şeyləri qəbul eləsəydim, sözlükdə nə itim azıb? indiyə çiyinlərimdə 3 ulduz, panarama mersedeslə bəy balası kimi işə gedirdim. işin gülməli və ironiyalı yanı bilirsiniz nədir? Qeyd-şərtsiz hamısı hökumətdən narazıdır, korrupsioner məmurları görəndə hər şeyini söyürlər, amma özləri bu balaca platformada idarə heyətinə adam seçərkən yazarların fikirlərini heçə sayıb sırf sərf edən adamları istəyirlər və insanların fikirləri veclərinə deyil. ümumiyyətlə, bir çoxunun heç məndən xəbəri belə yoxdur, sözlüyü -yüngül formada desəm- tınlayan var ki? *
gülüş
Adı olub özü bilinməyən zadlar dəstiri. Oxşar situasiyalardır hə, tanış gəlir bu mənzərə? Necə də acınacaqlı durumdur, elə deyilmi? *
gülüş
boşuna deməmişdim ki, bura Azərbaycanın ən kiçik modelidir.
Deyil postlar bölümündə, hətta sonuncu dəfə discordda səslidə söhbət edərkən yenə "təzə moderator lazımdır" deyiləndə adımın dəfələrlə çəkilməyinə baxmayaraq hər yolla görməzdən gəlinməyə, söhbəti dəyişdirməyə çalışılması da dediklərimin əyani sübutudur. atları yəhərləyin filmində bir səhnə var, deyir "kişinin qoluna qandalı da gərək kişi vura". Bilirəm, indi söhbəti seksizmə-filan, gic-gic şeylərə burmağa çalışanlar da olacaq, ancaq məğz dəyişmir. Yəni ortada bir başıpapaqlısı olmadı ki, kişi kimi (cinsiyyət mənasında yox, türklər dediyi kimi şəxsiyyət mənasında) çıxıb "bertrand xaric, özümüzə sərf edən, biz deyəni deyəcək bir adam lazımdır" deyə bilsin və mənə olan gözügötürməzliyinə əsaslı səbəb gətirib prinsipdə olduğunu dilə gətirsin. Bunu demək cəsarət tələb edir. Cəsarətli olmaq isə xarakter məsələsidir. Gücün, səlahiyyətin azlığı-çoxluğu buna təsir etmir. Necə ki bu keysdə də eləmədi. Ona görə Əllərindən gələn elə ancaq (bax: üç meymun)
misalı özlərini görməzliyə, eşitməzliyə, dimməzliyə vurmaq oldu. Ancaq anlamadıqları şey budur ki, belə etməklə özlərini gözdən salıb yazarların mənə olan hörmətini daha da artırmış oldular. Çünki kütlə psixologiyası elədir ki, onlar haqlı saydıqları adamı layiq gördükləri yerdə görməyəndə həmin şəxsə qarşı olan rəğbətləri daha da artmış olur. Üstəlik, mən çox yaxşı bilirəm ki, bir sıra yazarların sözlükdə məni dəstəkləməsinin səbəbi özlərinin idarə heyəti ilə üz-göz olmaq istəməməsidir. Çünki bir sıra modların xoşlarına gəlməyən adamda çepe axtarıb ən kiçik məsələdə sözlükdən uçurması onsuz da hamıya bəllidir. Məlum pufpuf haqq-hesabları zamanı da mənə bu qədər dayaq olmaqlarının da səbəbi təkcə o yazardan deyil, ümumən idarə heyətinə olan narazılıqları idi. Özləri dilə gətirə bilmirdi, əvəzinə sağ olsunlar, mən deyəndə durdular dalımda, bu cür ifadə elədilər. Eyni zamanda, bunun digər səbəbi də yazarların idarə heyətində "özlərindən biri"ni görmək istəmələri idi. çünki bu da bütün sözlüyə bəllidir ki, moderasiya ilə yazarlar arasında bariz bir uçurum var, düzgün bir əlaqə yoxdur, yoldaş kimi deyil də, müdir-işçi münasibətinə bənzər durum var.
Burada son bir şeyi deyim. Yanlış anlaşılmasın, Mənim moderator olmaq kimi niyyətim heç vaxt olmayıb. Qeyd-şərtsiz heç kim nə ortalıq yerdə, nə də özəldən danışıqlarım zamanı heç üstüörtülü şəkildə belə olsa moderator olmaq istədiyimi ifadə edən tək bir söz belə dediyimi göstərə bilməz. Varsa elə mesajım, hodri meydan, screenshot edib yaysın. Hər zaman sakitcə dayanıb qıraqdan baxmışam. yazarlar açıq-aydın deməyə, özəldən yazıb bu məsələni soruşmağa başlayandan sonra bu mövzuya diqqətimi verdim. Mənim pisimə gələn şey moderator olmamağım deyil. Zatən olmaq istəsəm, 1 ay bundan qabaq kim(lər)ləsə tanışlığı olan bir yazarın sözlükdə cəzalanmağını tələb etməz, sözlüyü (kobud da çıxsa deyəcəm) 1 günlüyünə pauzaya salıb idarə heyətindən bu məsələ ilə bağlı addım atmağını tələb eləməzdim (@82791). Çox şeyi görməzdən gələr, aramı yaxşı tutmağa çalışar, onların tərəfin tutar, yeri gələndə yaltaqlanardım ki, aralarına girə bilim. Zatən köhnələrə bəllidir kimin hansı nöqtəyə necə çatdığı. Mənim acığıma gələn şey bu qədər yazarın açıq-aşkar dəstəyini heçə sayıb, tutarlı bir səbəb göstərilmədən qərəzli şəkildə görməzdən gəlinməyim idi. Ancaq necə deyərlər, elin gözü tərəzidir. istənilən halda, fakt dəyişmir. Fakt da budur ki, nəinki idarə heyətindəkilərin arasında belə adam yoxdur, ümumiyyətlə sözlükdə mövcud olmuş 18.000-dən çox üzv, 1800-dən çox yazar arasında heç 18 nəfər adam tapıb çıxara bilmərsiniz ki, fəaliyyət dövründə aktiv yazarlar tərəfindən hətta nickaltısına yazılacaq dərəcədə ədalətinə güvənilib moderator olmağı istənsin və dəstəklənsin. Bu da statistik olaraq 1000 üzvdən və 100 yazardan 1-i belə eləmir. Bu baxımdan, məni sözlükdə bu nöqtəyə gətirib çıxaran hamıya minnətdaram.
Sistemi bu qədər tənqid etdikdən sonra bunu deməsəydim olmazdı. Hələlik sözlükdə olmayacağıma görə partizanlığımın götürülməsini istəyirəm. Tənqid elədiklərimlə eyni hərəkətləri edəcək halım yoxdur əlbəttə ki. Onsuz da vikiləməkdən başqa bir işimə yaramırdı. Entriləri də ildə-ayda bir dəfə xəbərləyirdim. Yazarların, umbayların özünə yazıb özlərinin redaktə eləməsi modun entrini düzəltməsindən daha rahat və tez başa gəlirdi zatən.
Entrini də bundan əvvəlki gedişimdə etdiyimi(#328588) edərək bitirirəm, yəni bu dönəm yazdığım entrilərimi qeyd edirəm ki, birdən haçansa deaktiv olduğum müddət ərzində kimsə entrilərimi oxumaq istəsə, gəlib buradan seçib tapa bilsin. işdir, kimsə də maraqlansa, onu buralara yönləndirərsiniz, zəhmət olmasa. Əvvəlkiləri də qeyd elədiyim entridə görə bilərlər.
avtomatik rejimli döyüş silahı olan Kalaşnikov avtomatı(AK-47) — dünyada ən geniş yayılmış odlu silahdır. Həm tək-tək, həm də avtomatik rejimdə atəşaçma qabiliyyətinə malikdir. etibarlılığı yüksəkdir, qulluq olunması da çox sadə. Etibarlılığını bilmək üçün vyetnam müharibəsindən anlayışlı olmaq lazım deyil heç. Bu silah milli orduda 1 il, il yarım xidmət edib hətta düzgün şaqat vurmağı, addım atmağı belə öyrənə bilməyən əsgərlərin əlində xarab olmursa, ondan dözümlüsü ola bilməz. -*
Silahın Təyinatı, hissələri və taktiki-texniki xüsusiyyətlərinə deyinmədən öncə vacib bir şeyi qeyd edim. Ak-47 kalaşnikovun ilk versiyasıdır və çox köhnədir. artıq uzun müddətdir ki, deyil təkcə Azərbaycan ordusunda, ümumiyyətlə, müasir ordularda istifadə olunmur. Bizdə Onun yerini 7.62mm-lik akm*
m hərfi modernləşməni bildirir
, akms*
əlavə s hərfi "Skladnoy", yəni qatlana bilməni bildirir
və 5.45mm-lik ak-74 silahları alıb. Elə mən də onlardan danışacam. sadəcə olaraq, əksəriyyət bu görünüşdə olan silahların hamısını ak-47 bilir deyə bu başlığa yazıram. Hərbi təyinatı. 7.62mm(və ya 5.45mm) kalaşnikov avtomatı əsgərin*
hərə bu yerdə öz rütbəsini deyirdi. əsgərdisə əsgər, çavuşdusa çavuş, gizirdisə gizir. zabitdən də onsuz da soruşmurlar. (:
fərdi silahı olub düşmənin canlı qüvvəsini məhv etmək və atəş vasitələrini susdurmaq üçün təyin olunmuşdur. Əlbəyaxa döyüşdə avtomata süngü-bıçaq birləşdirilir.
Silahın hissələri:
1) ümumi gövdə. yəni lülə, nişangah, lülə qutusu və qundaq
2) lülə qutusunun qapağı
3) süngü-bıçaq
4) qaytarıcı mexanizm(yay)
5) çaxmaq çərçivəsi qaz porşeni ilə birlikdə
6) qaz borusu
7) çaxmaq
8) lülə yatağı (yəni tutacaq)
9) daraq
10) tətik
silahı təmizləmək çox asandır. əl boyda parça, 1 diş fırçası 15-20 dəqiqə vaxt günlük təmizliyə "polnu" bəs edir.
Göründüyü kimi çox sadə hissələrdən ibarətdir və işləmə prinsipi də çox bəsitdir. Aşağıdakı gif-də də görəcəyiniz üzrə güllədən çıxan qaz təzyiqi qaz borusundan keçərək qaz porşenini geri itələyir və nəticədə silah içəridəki gilizi çölə atır. geri sıxılan qaytarıcı mexanizm(purjun) də porşeni əvvəlki yerinə qaytaranda yeni mərmi lüləyə girir. Taktiki-texniki xüsusiyyətləri (ttx)
Silah: akms (ak-74)
lülənin çapı: 7.62mm (5.45mm)
yivlərin sayı: 4 ədəd
yivin dönmə istiqaməti: sağa (saat istiqaməti) (niyə bunu qeyd etdiyimi sonda izah edəcəm)
Mərmi ölçüsü: 7.62x39mm (5.45x39mm)
Mərminin çəkisi: 16q (10.5q)
silahın çəkisi(daraqsız): ~3.5kq (3.07kq)
Darağın*
plastik
çəkisi: 230q
Darağın tutumu: 30 mərmi*
müharibədə 1 mərmi də önəm kəsb edir deyə çox vaxt döyüşdən qabaq silahı "zarejat" edib bir mərmini silahın içində saxlayıb, sonra tam dolu daraq taxıb ümumi 31 mərmi əldə etmək olur
Silahın boş daraqla çəkisi: ~3.8kq (3.3kq)
Silahın dolu daraqla çəkisi: 4.2kq (3.6kq)
Güllənin maksimum uçuş məsafəsi: 3000m (3150m)
Güllənin öldürmə məsafəsi: 1500m (1350m)
Güllənin uçuş sürəti: 715 metr/saniyə (900m/s)
Nişangah məsafəsi*
100 metr aralıqlarla nişangah məsafəsini dəyişmək olur. Ayarı 200metrə qoyub 800 metrdəki düşmənə atanda güllə nişan alınan yerə getmir.
: 1000m
Effektiv atış məsafəsi: 500m
Duran hədəflərə atəş: 440m
Hərəkət edən hədəflərə atəş: 625m
atış sürəti: 600 mərmi/dəqiqə
Döyüş atış sürəti(avtomatik rejimdə): 100 mərmi/dəqiqə
döyüş atış sürəti(tək-tək rejimdə): 40 mərmi/dəqiqə
Qeyd1: ümumi atış və döyüş atış sürəti arasındakı fərq odur ki, ümumi atış sürəti ideal şəraitdə, yəni deyək ki, sonsuz mərmi tutumuna malik daraq taxılsa, mexanizmin dəqiqəyə nə qədər mərmi atacağını göstərir. Döyüş atış sürəti isə ideal döyüş şəraitində 30 mərmilik daraqlar dəyişdirilsə neçəsini atacağını bildirir.
qeyd2: yuxarıda yivlərin sayını və istiqamətini də qeyd elədim. bilməyən üçün yiv nədir onu deyim. filmlərdə və ya oyunlarda atəş açılanda slow-motion halında gördüyümüz o lülənin içindəki, burulan, cığır kimi xəttlərdir . ümumiyyətlə, yivin təsiri böyükdür. çünki nəticədə güllə düz yox, fırlana-fırlana gedir. bu da havanı yarması və düzgün, dəqiq, stabil getməsində böyük rol oynayır. eyni zamanda, yivlər içəridən çölə sağa doğru burulduğundan güllə hər 100 metrdə 1 santimetr sağa çəkir. bu da 500 metr effektiv atış məsafəsi olan avtomat silahı üçün çox da böyük bir problem deyil.
qeyd3: Əsgər gedəcək olan kim varsa, yuxarıda yazdığım silahın təyinatını, hissələrini və ttx-sını indidən öyrənsə çox yaxşı olar. Çünki bunları bilmək hər bir əsgərin birbaşa vəzifə borcudur, hər dəfə də soruşacaqlar. Gedəndən sonra fiziki və psixoloji gərginlik içində nəsə öyrənmək çox çətin olacaq. Öyrənməmək kimi də bir seçiminiz yoxdur. Komandirlərin də dediyi kimi, ya sevə-sevə özünüz öyrənəcəksiniz, ya da ki onlar sizi si....nəysə, anladınız başqa nə cür öyrədəcəklərini.
Qeydləri bitirdiksə, həmçinin mərmi tiplərinə də toxunum. göründüyü kimi, 7.62mm ilə 5.45mm arasında çəki və ölçü fərqi var. 7.62 daha böyük və ağırdır. elə ona görə də 5.45mm mərminin uçuş sürəti çox(900m/s vs 715m/s) və uçuş məsafəsi daha uzun(3150m vs 3000m) olsa da, öldürmə məsafəsi daha qısadır(1350m vs 1500m). ümumiyyətlə, 5.45 daha çox, yaralama məqsədlidir. məhz elə buna görə də ikinci qarabağ müharibəsində ermənilər bir sıra istiqamətlərdə əsasən 5.45 istifadə edirdilər. nəticə olaraq bir nəfəri yaralayırdılar, ən az bir nəfər də onun hərəkətinə kömək edirdi deyə real döyüşən sayı azalırdı. aşağıdakı şəkildə də bu iki mərminin fərqini görürsünüz.
Solda 5.45mm, sağda 7.62mm
ekstra və önəmli məlumat daha verim, bunu heç bir çox hərbçilər özləri bilmirlər. mənə də silahlarla çox maraqlandığımı görəndə xtq*
xüsusi təyinatlı qüvvələr
-dən gəlmiş tağım komandirim izah eləmişdi. 7.62mm güllə ilə 5.45mm-in ən önəmli fərqi ağırlıq mərkəzləridir. 7.62-də ağırlıq mərkəzi ortadadır və atılanda qaya, divar kimi xüsusi bərk maneəyə dəymədiyi müddətcə istiqamətini dəyişdirməyəcək. halbuki 5.45mm güllədə isə ağırlıq mərkəzi arxadadır. nəticədə disbalans yaranır və ucu yüngül olduğundan adi kiçik budağa dəydikdə belə istiqamət dəyişə bilər. eyni zamanda, düzdü, bizim inventarımızda da var, ancaq eşitdiyim qədərilə 5.45mm-lik mərmilər qadağan olunmuş mərmilərdir. səbəbi isə "yeriyən" olmasıdır. yəni bədənə girəndə eyni yerdə qalmır, hərəkət edir. dolayısılə, dəydiyi nöqtə öldürücü olmasa da, əgər vaxtında müdaxilə olunmazsa, kritik orqanları zədələyib sonradan öldürə bilir.
Solda 5.45, sağda 7.62
dtx üçün Qeyd: şəkil redditdən götürülüb, mən çəkməmişəm. zatən bizim 7.62-lər bu cür arxası kəsik deyil.
Özüm şəxsən yoxdursa bir ən azı 10 dəfə poliqonlarda olub, həm ak-74, həm də akms-dən atmışam. istər uzanaraq, istər dizüstü, istərsə də ayaq üstə. oyunlarda göstərilənin əksinə, bu silahların təpməsi heç də yüksək deyil. ancaq burada bir nüans var. silahın tutuşunun düzgün olması önəmli faktordur. Silahın qundağını çiyin və döş arasındakı o "çiyin boşluğu" deyilən yerə maksimum sıxmaq və düzgün, təmiz otuzdurmaq lazımdır. Bəli, bəli, qundağı çiyinə yox, körpücük sümüyünə toxunacaq şəkildə də yox, məhz çiynin yanında bir azca aşağıdakı o boşluğa dayamaq lazımdır. belə olanda ayaqlar da düzgün pozisiyadadırsa, heç bir təpmə hiss olunmayacaq, çox rahat şəkildə atış açmaq olacaq. əks halda, düzgün tutulmayanda silah geri təpib çiyni yerindən çıxara və ya körpücük sümüyünü çatlada/sındıra bilərr.
Mənbə: əsgərlikdəki hərbi ədəbiyyatlar.
artıq 2 ildi, amma günü bu gün belə ən şirin yuxumdan qəfil oyadıb: "əsgər zobrist! silahıvın kodunu de, təyinatın, ttx*
taktiki-texniki xüsusiyyətləri
-sın danış!", - əmri versələr bir an belə duruxmadan bülbül əzbər danışaram, necə ki bu entrini əzbərdən birbaşa yazmışam. Pkm, rpk-74 kimi pulemyotları, hətta türklərin mpt-55 silahını belə qismət oldu gördüm, əlləşdirdim. Amma heç biri mənimçün gözüm kimi baxdığım, 1962 istehsalı, bizə ermənidən qənimət kimi qalan, kirini-pasını öz əllərimlə qaşıyıb çıxardığım, hər yerini par-par parıldatdığım kalaşımın yerin vermədi. Öz silahıma sözün əsl mənasında aşiq idim. Hətta ad belə qoymuşdum: "Михаил" deyirdim ona, "Дядя Михаил"*
düzdü, arada moodumdan asılı olaraq "balaşka", ya da "can-ciyər" də dediyim olurdu
. O qədər olub ki, soyuqdan titrədiyim, ölüm səssizliyi olan gecələrdə postda öz silahımla hal-əhval tutub, danışıb dərdləşməyim. Boynumdan asıb gəzəndə elə bilirdim qucağımda, qollarımın arasında 4 kiloluq pişik tutmuşam. Bir də gördün kefimə düşürdü, sevib tumarlayırdım silahı. Bəyəm Sevməyib neynəyəsiydim ki? Heç bir qızı o silahı qucaqlayıb gəzdiyim qədər qucaqlamamışam heç. entri niyə belə bitti bilmirəm, amma Xatırladıqca gözlərim doldu.. Михаил, i miss you so much, my dear comrade.
Getdiyim kursda ingilis dili müəlliməmin kompliment(mən bunu belə qəbul elədim) elədiyi və yolda yaşlı qadın ilə qarşılaşdığım anlardır.
Dərsdə yenə random bir mövzuda müzakirə gedirdi. Söhbət insan duyğularına gələndə məndən maraqla fikrimi soruşdu, yarıda gördüm ingiliscəm yetmir, öz dilimizdə girdim mövzuya. müəllimə də 2 aydır bu anı gözləyirmiş kimi təzə keçdiyim qrupdakı, mənlə üzbəüz oturan qıza*
qız deyəndə ki qrupdakıların hamısı zənən xeylağıdı onsuz da :d Bu gedişlə aşko-kuşko olacam. :d
döndü ki "qəribə adamdı, hə? Ən birinci gündən belədi". Qız da diqqətlə üzümə baxdı, anlıq elə bildim qırıq-sökük speaking'lə izah edə bildiyimə görə elə dedi. sual verdim ki: "necə qəribə? Weird anlamında?". Sonra maraq dolu təbəssümlə mənə qayıtdı ki
- yoox, elə yox. "tuhaf, ürkütücü" mənasında deyil, "unusual": müsbət mənada. mən səni bura gələn adi studentlər kimi görmürəm. Elə bil...nəsə character'sən e. O (ki) filmlərdə, kitablarda olur e, bax o cür hansısa fictional personaj kimisən. Danışdığın şeylər, mövzuya yanaşman, tipin o birilərdən çox fərqlənir.
Kompliment kimi qəbul elədiyimi deyib yekunlaşdırdım. içimə bir sevinc doldu ki, gəl-görəsən. Ancaq Məni sözlərindən də çox başqa bir şey təəccübləndirdi. Normalda həmişə ingiliscə danışır, uzağı "paraphrase" edir. indi nə hikmət idisə, keçmişdi bizim dilə.
Dediklərindən sonra xoş bir halla, təbəssümlə çıxmışdım dərsdən. Gəzə-gəzə içərişəhər, sahil, ordan da 28-ə gedəcəkdim ki, ləzzətini çıxarım. Amma yolboyu insanların qəribə baxışlarından narahatlıq duymağa başladım, bütün həvəsim qaçdı. Ürəyimdə "müəlliməni başa düşdüm, iltifat edirdi. Bunlar amma sözün əsl mənasında əcaibmişəm kimi baxır. Bəlkə də şort + hoodie geymişəm deyədir", - deyirdim ki, qarşıdan üzü nurlu, yaşlı bir qadının gəldiyini gördüm. Əlində balaca dipçək, əynində sarımtıl, uzun don var idi, başı da çalmalı. Üzündə xəfif gülümsəmə ilə məndən beşbetər ətrafa nəzər yetirə-yetirə gəlirdi. 10-15 metrdən göz-gözə gəldik, dedim indi bu da üzün turşudub qəribə baxacaq mənə. Ancaq elə olmadı. Xala məni başdan-ayağa süzüb, düz gözümün içinə baxa-baxa bir az da artıq gülümsəyib keçdi.
Mən normalda enerji-filan söhbətlərinə inanan adam deyiləm, amma orada elə bil qadının nurani aurası içimə doldu. Kefim təzədən necə açıldısa, zadıma da olmadan kameranı da çıxarıb şəkil çəkə-çəkə gəldim evə, hələ də əhvalım pikdədir. Müəlliməm məni azdan-çoxdan tanıdığı üçün iltifat etmişdi, amma o qadının birinci dəfə gördüyü halda belə etməsi, inanılmaz pozitiv enerji verdi mənə. Bu gün anladım ki, heç gözləmədiyimiz anda deyilən xoş söz, yad birinin adi bir gülümsəməsi adamın günün necə də gözəlləşdirə bilirmiş.
Dedim qoy yazım buralarda qalsın, bəlkə başqa kiməsə də bu pozitivlik keçər. Necə deyərlər, aldım, qəbul etdim, ötürdüm 777. xd *
dedim də, axırda aşko-kuşko olacam ahahsjsjjsjs :d
Sakit okeanın qərbində yerləşən dünyanın ən dərin çökəkliyidir. adı, əslində, dilimizə tam düzgün tərcümə olunmamışdır. bir az mübahisəlidir. ingiliscədə "mariana trench"-dir. trench sözü hardasa səngər, xəndək anlayışını verir.
bizə -ya da ən azından mənə- elə öyrədiblər ki, sanki marian, okeandakı hansısa iri dəlikdir, konkret bir nöqtədir. internetdə də adını yazan kimi bu tip şəkillər çıxır. halbuki bu belə deyil. coğrafi olaraq baxdığmızda da görürük ki, marian çökəkliyi aypara şəkillidir, uzunluğu 2500km-dən çox, eni də 70km-dir. Hətta dibi 15 km enində yastı bir sahədir. yəni konkret bir nöqtədən söhbət gedə bilməz. marian - ümumi bir bölgə, çox böyük bir ərazidir. misalçün, sahəsi azərbaycandan 2 dəfə böyükdür.
eyni zamanda, onu da deyim ki, "dünyanın ən dərin yeri?" sualına "marian çökəkliyi" demək, xırdalığa getsək, heç də dəqiq sayılacaq cavab deyil. "dünyanın ən hündür yeri" deyiləndə "himalay dağları" və ya "nepal" yox, "everest" dediyimiz kimi, bu sualın da cavabı, əslində, "challenger deep"dir. wikipediada "challenger uçurumu" kimi qeyd olunub və bəli, "həmin o nöqtə" deyəcəyimiz dərinliyin adı, əslində, bax budur.
həmçinin (baxma: challenger deep/-362382)
çayları, kofeləri süzün, yaxın oturun. adı çəkilən şirkət haqqında Azərbaycan dilindəki ən samballı məlumatı oxumaq üzrəsiniz. rolex - Əsası ingiltərədə Hans Wilsdorf və alfred davis tərəfindən qoyulmuş isveçrə mərkəzli lüks saat markasıdır. ilk başda "wilsdorf&davis" adlansa da, 1919-dan etibarən Wilsdorfun təşəbbüsü ilə rolex olaraq dəyişdirilmişdir. Belə fərziyyə edirlər ki, "royal" və "luxury" sözlərindən ilhamlanaraq bu ad seçilib.
Şəkildə modellər: 1) explorer, 2) datejust və 3) Explorer 2 rolexin Bu günlərə gəlib çıxmağındakı ən önəmli faktorlar tarixdə bir çox ilklərə imza atmağı ilə bağlıdır*
şaşırdık mı? Hayır
. Bu adam(Hans wilsdorf) dünyada qol saatı anlayışını "dirildən" insan olub. Bilinənin əksinə, özü saatsaz olmayıb. 19 yaşında saat şirkətindən gələn iş təklifini qəbul etdikdən sonra bu sektoru tanıyıb.
O dövrdə(1900-1910-lar) əksəriyyət cib saatı istifadə edirdi. Qol saatları da vardı təbii ki, amma əsasən qadın aksesuarı kimi sayılırdı. Geniş şəkildə istifadə edilməməsinin ən önəmli səbəbi zamanı tam dəqiq göstərə bilməməsi idi. illərlə saatlar haqqında məlumat toplayan hans wilsdorf isə 1905-ci ildə o dövr üçün vacib göstərici olan bir sertifikasiyaya sahib ilk qol saatını istehsal etməyi sonunda bacarmışdı.
Hansı ki bu sertifikatlaşma saatın xronometrik olaraq dəqiq işlədiyinin birbaşa sübutu idi, yəni artıq qol saatları da zamanı cib saatları qədər göstərə biləcəkdi.
Həmin ilk saat. rolexin Saat dünyasındakı yenilikləri tək bunla bitmir. Adamlar:
1) 1926-cı ildə dünyanın ilk su və toz keçirtməz saatını, yəni bu gün belə istehsal olunan məşhur rolex oyster modelini tanıtdılar
və təbii ki, güclü reklam etdilər bu saatı. reklam da nə reklam e özü də. 1927-də La-manş kanalını keçən ilk qadın üzgüçünün,
1933-cü ildə everest zirvəsinin üstündən keçirilən ilk uçuş zamanı pilotların,
1935-də dünya sürət rekordu qırarkən malcolm campbellin qolunda Rolex oyster vardı.
Bununla da şöhrətlərinə şöhrət qatırdı rolex və "odda yanmaz, suda batmaz" bir lüks saat izlənimi yaradırdılar.
2) 1931-ci ildə rolex oyster perpetual adını verdikləri dünyanın ilk "özü özünü quran mexaniki", yəni hamımızın bildiyi adıyla avtomatik qol saatını ixtira etdilər. Hansı ki Bu saat avtomatik qol saatlarının ulu babası sayılır.
(diqqət edin, "self-winding*
öz-özünü qurma anlamına gəlir. Bu anlayış barədə" qol saatı" başlığında geniş izah vermişəm
" sözünə xüsusi vurğu var)
3) şirkətin 40 illik yubileyi münasibətilə 1945-ci ildə içində təqvim göstəricisi yer alan, ayın tarixini göstərə bilən dünyanın ilk avtomatik qol saatını, bu gün dünyanın ən məşhur saatlarından olan rolex datejust modelini satışa çıxardılar;
4) 1953-də 100 metr sukeçirməzliyə sahib ilk dalğıc saatını(diver watch) - əfsanəvi rolex submarineri tanıtdılar;
5) 1956-cı ildə isə həftənin gününü göstərən dünyanın ilk avtomatik qol saatını (baxma: rolex day-date) ixtira elədilər.
gördükləri işi necə bir peşəkarlıqla etdikləri barədə nəsə deməyə ehtiyac belə yoxdur. dənizçilər üçün yatch Master 2, Dalğıclar üçün submariner, pilotlar üçün air king, sevgilisi başqa ölkədə olanlar(:d) üçün gmt master 2 və s. bu kimi spesifik saatları olduqları kateqoriyanın ən mükəmməl saatı olacaq şəkildə istehsal edirlər. istehsal ildə bəlirli bir sayda olur və bilinənin əksinə, sırf əl əməyindən istifadə olunmur. Rolex bildirir ki, əgər bir işi ən yaxşı şəkildə hansısa cihaz edə bilərsə, onu texnologiyaya; insan edə bilərsə, əl əməyinə həvalə edir. şirkət haqqında bir sıra maraqlı məqamlar da var. misalçün:
1) şirkət internet üzərindən satış etmir. bir rolex saatı əldə etmək üçün mütləq mağazanın özünə yaxınlaşmaq lazımdır. adamlar belə hesab edir ki, müştəri saatı almadan öncə ona toxunub hiss etməlidir. Üstəlik, həmin dəqiqə də saatı satmırlar. Adınız qeyd olunur və növbəyə yazılırsınız. Bəzən aylar çəkən növbə sizə çatanda gəlib yeni saatınızı əldə edirsiniz.
Şəkildəki modellər: 1) gmt master 2, 2) sea dweller, 3) datejust
2) bakıdakı rəsmi mağazadan rus vətəndaşı olan biri rolex ala bilməz, satmırlar. səbəbi rusiya-ukrayna münaqişəsi ola bilər, amma əsas səbəb çox güman ki, bakıdakı qiymətlərin rusiyadakından daha ucuz olmasıdır, bir neçə min dollar fərq var. bu məlumatı isə hardan bildiyimi soruşmayın, amma 100% dəqiqdir, təcrübədən keçirilib.
Şəkil: rolex gmt master 2 "pepsi". "pepsi" deyilməsinin səbəbi saatın bezelinin pepsi rənglərində olmasıdır. özəlliyi "dual time", yəni ikinci bir saat qurşağındakı zamanı göstərə bilməsidir. Diqqət edin, saatın 4 əqrəbi var.
3) rolex şirkətinin səhmləri yoxdur. dünyada səhmi olmayan yeganə şirkətdirlər*
əmin deyiləm, bütün dünyadamı, yoxsa sırf saat dünyasında
, səhmdarı olmaq qeyri-mümkündür. çünki şirkət, qurucusunun adını daşıyan hans wilsdorf vəqfinə aiddir. buradan da aydın görünür ki, rolex saatına verdiyiniz pulun bir qismi xeyriyyə işlərinə gedir. ancaq təbii ki, bütün gəlirləri bu vəqfə getmir.
Şəkil: rolexin Pilot saatı olan rolex air king - yüksək təzyiq, cazibə, maqnit sahəsi və zərbələrə dözümlü, ultrahəssas mexanizmə sahibdir.
4) rolex, saatlarını patenti özlərinə məxsus olan və "oystersteel" adlandırdıqları poladdan istehsal edir. bu, hər yerdə gördüyümüz 316l polad deyil, 904l kateqoriyasına aid bir poladdır. emalı üçün xüsusi texnologiya lazımdır, əziyyətli və çox xərcli işdir. Məlumat üçün: 904l poladdan aerokosmik, kimya sənaye və s. bu kimi yüksək texnoloji sahələrdə istifadə olunur və korroziyaya dözümü çox yüksəkdir.
Şəkil: Rolex submariner "hulk" - dalğıc saatıdır. 300m sukeçirməzliyə, ultrabənövşəyi şüalar, duzlu və xlorlu suya davamlı rənglərə və ən əsası, suyun zülmət dərinliklərində 8 saatadək mayak kimi parlayacaq fosfora sahibdir.
5) poladdan əlavə rolex, patentini aldıqları və özlərinin istehsal etdikləri, everose adında çəhrayı çalara malik 18 karat qızıla sahibdir. gördüyümüz o "rose gold" saatlar bu materialdır və əslində "everose" adlanır.
Şəkil: rolex day-date everose diamond dial.
6) 2012-ci ildə rejissor james cameronmarian çökəkliyinin dibinə, 10900 metrə enərkən ekskluziv olaraq bu missiya üçün titanium materialından istehsal olunmuş Rolex Sea-Dweller DeepSea Challenge saatı da onunla birgə idi (təbii ki, kabinin içində yox, çölündə) və o dərinlikdə işləməyə davam edirdi.
analoji olaraq, 1960-cı ildəki ilk dalış zamanı da bir rolex aparılmışdı və həmin saat da o təzyiq altında işləməyi bacarmışdı. Rolex deep sea special 1960
Və Ata-bala eyni kadrda. -*
7) rəsmi satışa çıxarılmış ən ucuz rolex saat oyster perpetual modelidir və başlanğıc qiyməti 7.000 dollar civarıdır.
lakin yüksək tələb olduğundan şəkildə sağda gördüyümüz "tiffani blue" siferblat versiyanı hazırda 40.000 dollardan aşağı tapmaq mümkünsüzdür. Məhz o modelin qiymətinin bu qədər artmasının ayrı hekayəsi var, başqa entriyə qalsın.
Edit: artıq "niyə?"si yazılıb. (baxma: tiffany mavisi/-372552)
son olaraq, çox təəssüf ki, rolexin timsalında lüks saatlar haqqında "50 manatlıq saat da, 50min manatlıq saat da eyni zamanı göstərir" kimi ucuz düşüncələr var. lakin məsələyə bu aspektdən baxmaq heç də düzgün deyil. razıyam, hər nə qədər inanılmaz işçilik, əl əməyi və titizliklə istehsal etsələr də, qiymətlər çox bahadır. amma nəzərə almaq lazımdır ki, rolex zamanı göstəricisindən daha çox status göstəricisidir. eyni zamanda -iqtisadiyyatdan anlayışı olanların da biləcəyi kimi- bu saatlar və bu tip əşyalar(sənət əsərləri və s.) zəngin insanların öz sərvətlərini saxlama metodlarından biridir. 1 milyon pulu həm kağız, həm də 5-6 (və ya 1) saat formasında düşünün, onda anlayacaqsınız. sabah başınıza bir iş gəlsə, bütün bank hesablarınız bloklanacağı halda qolunuzdakı zadı bir anda 10, 100 minlərə çevirə bilərsiniz. eyni zamanda, illər keçdikcə dəyərlənən əşyadır, qiymətləri əksər hallarda düşmür.
Məsələn, aşağıdakı 1969 paul newman's daytona saatı əvvəlcə 3,7 daha sonra da 4,3 milyon dollara satılıb. Hazırki qiyməti 10 milyondan yuxarıdır.
qeyd: yazar bu entrini qolunda 25 dollarlıq casio vintage saatla yazmışdır.
Mənə universitetin birinci kursunda dərs demiş bir professorun dediklərini xatırladan başlıq. demişdi ki, iki insan eyni evdə yaşamadığı, dolayısılə, 24 saatını bir keçirmədiyi müddətcə heç vaxt bir-birini tanıya bilməz.
Dedikləri ilə razıyam mən. Çölə çıxanda hamı bəzənib-düzənir. Fərqi nədir ya üzünə makiyaj vurdun, ya xarakterinə əl gəzdirib özünü düzəltdin - eyni şeydir. Həmçinin, bir şey də yadıma düşdü. Oğuzhan Koç verilişlərin birində Eser Yenenler barədə demişdi ki, bəs o vaxtı eyni evdə qalanda eseri yoxlamaq üçün qəsdən yerə nəyinsə boş paketini atıbmış. Eser düz 1 həftə o paketi yerdən götürməyib. yəni tapdalamırmış, amma hər dəfə keçəndə addım atıb üstündən keçirmiş, ərindiyindən əyilib o zibili götürməyib. Axırda Oğuzhan özü götürüb. Sözümün canı, eyni evdə yaşayanda partnyorun hansı xarakterə sahib olduğu bilinir. Həftədə bir dəfə (lap elə olsun hər gün) görüşəndə səliqəli olmağa nə var ki? Eser özü daim göz önündə olan insandır, amma evdə pinti imiş. Başqa bir şey şəxsiyyət pozuntuları ilə bağlı ola bilər. Narsist birini çöldən heç cürə tanımaq mümkün deyil, özünü çöldəkinə tamam başqa cür göstərib evdə tamam əksi ola bilər *
yaşandı. Qalanını soruşmayın
. Bu da bir evdə yaşayanda öyrənilir. Eyni zamanda, bir insanla eyni evdə yaşayarkən onun həyat tərzinin böyük çoxluğu aydın olur, həmçinin sıxılanda, əsəbiləşəndə, dilxor vaxtında necə davranış sərgilədiyi də evdə məlum olacaq. Qısası, mən vətəndaş nigahını dəstəkləyən adamam. Düzdü, eyni evdə illərlə yaşayıb bir-birini tanımayan insanlar var, o, ayrı mövzudur.
Bir də niyəsə bu söhbətlərdə hər dəfə mövzu seks, cinsi performans məsələsinə gəlir. Tətmin edə bilməmək və s. mövzular. Mən heç cürə belə şeyi anlaya bilmirəm. Başa düşürəm, genetik və s. faktorlar var ortada. misal üçün, qadın onu tətmin edə bilməyən kişidən soyuyur və gözdən düşür həmin adam. o da daha yaxşısı varsa, şüuraltı olaraq ona yönəlir. amma ki bu qədər hazıra qonan xarakterə sahib olmaq da düzgün deyil. Ən azından hansı duyğu/düşüncənin niyə yarandığını adam bir götür-qoy edər, fərqində olar. Yuxarı abzasda sadaladığım və n qədər də sadalaya biləcəyim şeylərin yanında bu mövzu çox cılızdır. Cinsi performansı düzəltmək bəyəm belə çətin məsələdir? Partnyor bakir/bakirədir? - okay, 3-5 seksdən sonra öyrəşib "xoda düşəcək". Performans xoşuna gəlmədi? - bəs dil nə üçündür? (Söhbət oral seksdən getmir, ünsiyyətdən gedir). Niyə tətminsizlik yaşandığını danışaraq həll etmək 2x2-dir*
cinsi mövzuda ciddi travması olması istisna
, ən uzağı bir neçə seans gedib psixoloqla da həll etmək olar. Burada vurğulanmalı şey də tətmin edə bilməyən tərəf yox, tətminsizlik yaşayıb, bunu dilə gətirib, aradan qaldırmağa çalışmadan uzaqlaşan tərəfdir. Buraxmaq lazımdır qoy çıxıb getsin, elə partnyorla uzunmüddətli nəsə düşünməyə dəyməz. Bu məsələylə müqayisədə, halbuki şəxsiyyət, xarakterlə bağlı şeylər danışılaraq düzələn, heç də asan şeylər deyillər.
Qısası, istənilən halda, düşünürəm ki, əvvəlcədən eyni evdə yaşamaq dəstəkləniləsi və üzünə baxıb içini bilmədən, bazardan qarpız seçirmişcəsinə görücü üsulu ilə evlənməkdən milyon dəfə yaxşı şeydir. Bir insanın buna qarşı çıxmasının da samballı bir əsası olacağını hesab eləmirəm. Bu olmadan, sadəcə çöldə-bayırda görüşülüb, 2-3 dəfə də boş ev tapılıb seks etməklə qurulan evliliyi də çox riskli sayıram. Mən oneitis xasiyyətimlə bunu düşünürəmsə, bunu qəbul etməyən birinin nə cür düşüncədə olduğu ürküdür məni.
Yaponiyanın bestseller şəxsi inkişaf yazarı olan ken hondanın 10 illik "pul və xoşbəxtlik" psixologiyası üzrə araşdırması nəticəsində insanların pula yanaşması və emosional reaksiyaları üzrə kateqoriyalaşdırdığı şəxsiyyət tipləridir. Kimin hansı tipə aid olduğunu bilməsi ilə öz davranışlarında dəyişiklik edərək pulu daha uyğun idarə edə biləcəyini deyir yazar.
1) the compulsive saver - yəni daima pul yığan, qənaətcil, yığımcıl tip.
əlamətləri:
- hətta heç bir hədəf və məqsəd olmadan elə hey pulu qırağa qoyub yığmaq;
- pula qənaət etməyin həyatda güvənli, təhlükəsiz hiss etmək üçün yeganə yol olduğunu düşünmək;
- həddən artıq qənaətcillik. yəni dost-tanışın bir şey alanda ən ucuz harada və necə tapa biləcəyini, hansı malın veriləcək pula dəyib-dəyməyəcəyini və s. bu kimi şeyləri səninlə məsləhətləşib, səndən öyrənir.
pitfalls, yəni bir növ problem və ya çətinlikləri: bəzi kompulsiv yığıcılar pul itirməkdən o qədər qorxurlar ki, bütün ömürlərini çox çalışıb qənaət edərək yığdıqları pulu xərcləmədən keçirirlər. Bir sıra hallarda onlara xoşbəxtlik və məqsəd gətirə biləcək hobbilərdən və digər fəaliyyətlərdən imtina da edirlər.
tövsiyələr: hər şey ölçülü olmaqdan keçir. Pul yığmaq ilə həyatdan zövq almaq arasında düzgün balansı qurmağı öyrənmək lazımdır. Bunun üçün də insan gələcəkdə özünü harada harada görürsə, oranı və ora çatmaq üçün yığdığı, türklər demiş, birikimləri, pulu necə istifadə edəcəyini düşünməlidir.
2) the Compulsive Spender - yəni pulu kompulsiv xərcləyənlər; bədxərclər.
Əlamətləri:
- ehtiyac olmayan şeylərə pul xərcləməyə meyillilik;
- outgoing, yəni dostcanlısı şəxsiyyətə sahib olub, ətrafdakı insanlara hər hansı bir səbəb olmadan "special" davranmaq, əliaçıqlıq etmək;
- emosional sıxıntı olanda çarəni - anlıq təminlik üçün - pul xərcləməkdə görmək.
problemləri: hətta böyük məğləğlərdə borcları olsalar da, bu tip insanlar durmadan alış-veriş etməyə davam edirlər. Bəzən bahalı şeylər aldıqlarını dostları və ailələrindən də gizlətməyə çalışırlar. Ekstremal vəziyyətlərdə isə artıq bankrot olurlar, çünki qazandıqlarından daha çox xərcləyirlər.
tövsiyələr: büdcə planı qurmaq vəziyyətə başqa aspektdən baxmağa kömək edəcək. Hazırda əldə olan bir şeyin daha yenisini və ya ikincisini almaq istəyəndə qaytarılmalı borcları, ödənməli xərcləri və ya alınmalı olan digər önəmli şeyləri yada salmaq lazımdır.
3) the Compulsive Moneymaker, - yəni davamlı pul qazanma meylində olan tip. Loru dildə desək, qaz vurub qazan dolduran, əli pul gətirən tip.
Əlamətləri:
- daha çox pul qazanmağın xoşbəxtliyin açarı olduğuna inanmaq;
- enerjinin böyük hissəsini maksimum dərəcədə çox pul qazanmağa xərcləmək;
- maddi uğurları olanda başqalarının təsdiqi və təqdirindən həzz almaq.
problemləri: Kompulsiv pul qazanan insanlar maliyyə azadlığı əldə etmək kimi müsbət bir yolda olsalar da, əsas prioriteti sərvətlərinin böyüməsinə verib münasibətlərə laqeyd yanaşmağa başlayanda(məsələn, yaxınları ilə vaxt keçirmək əvəzinə həftəsonları da işləmək), bu, onlar üçün ciddi problemlər yaradır.
tövsiyələr: həyatda puldan daha artıq şeylər olduğunu qəbul etmək lazımdır. Əgər böyük miqdarda sərvət varsa, digərlərinə kömək etməyi amal olaraq qəbul etmək ən yaxşısıdır. Bu, xeyriyyə yardımlarından tutmuş həyatını ailəyə həsr eləyib tətilə getməyə qədər müxtəlif cür ola bilər.
4) the Indifferent-to-Money - yəni, pula qarşı laqeyd olan tip.
əlamətləri:
- nadirən pul barədə düşünmək və büdcə yaratmaq kimi 'fikirlərin' belə diksindirici*
iyrənmək, ürəyi bulanmaq mənasında. ingiliscə: nauseous
gəlməsi;
- ekstremal vəziyyətlərdə belə pulun pis, mənfi bir şey olduğuna inanmaq;
- pulun həyatdakı önəmli qərarlara təsir etməməli olduğuna dair güclü bir hissi olmaq.
problemləri: pula qarşı bu cür biganə və laqeyd olan bir çox insanların xoşbəxt olmaqları üçün kiçik məğləğdə pula ehtiyac duyduqlarını düşünürlər ki, bu, sağlam düşüncədir. Amma əgər maddi vəziyyətləri özlərindən asılı deyillərsə, yəni partnyordan və ya həyat yoldaşlarından asılıdırlarsa, işlər bir nöqtədə cığırından çıxa bilər.
tövsiyələr: Maddi cəhətdən rahatlıq olsa da, pulun hara getdiyi bilinən, aylıq xərclər və ya borcların bəlirləndiyi nöqtədə olmaq lazımdır. Bütün bunlar gələcəkdə insanı bir çox maddi sıxıntıdan qurtaran şeylərdir.
5) The Saver-Splurger - yəni yığımcıl bədxərclər.
Əlamətləri:
- həm yığımcılların, həm də bədxərclərin, yəni 1 və 2-ci tiplərin xüsusiyyətlərini daşımaq;
- çox pul yığmağa başlayıb, sonra da durduq yerdə bir anda onu xərcləmək;
- kənarda toplanan pulu xərcləməyə başlayanda ehtiyac olmayan və ya nadirən istifadə olunan əşyalar almaq.
problemləri: Kompulsiv yığıcılıq və kompulsiv xərcləmə(tr: savurganlık) arasında pendulum*
bunun Azərbaycancasını bilmirəm
kimi get-gəl yaşamaq emosional olaraq çox yorucu, türklər demiş, yıpratıcıdır. Yığımcıl bədxərclər pul yığmaq üçün gərgin şəkildə işləyib, yığdıqları pulu da çox qısa müddətdə xərclədikləri üçün tez-tez stress və xəyal qırıqlığı yaşayırlar.
tövsiyələr: 2-ci bənddəki bədxərclər kimi yığımcıl bədxərclər də pulu xərcləməyə qərar verəndə nəyə xərcləyərəkləri barədə nadirən plan qururlar. Nəyisə almadan öncə qarşıdakı 1-2 həftə ərzində necə hiss ediləcəyi, hansı duyğuların yaşanacağı götür-qoy edilməlidir. Maddi(maliyyə) hədəflərini unutmamaq lazımdır.
6) the gambler - hərfi tərcümədə qumarbaz, yəni pulunu şans, mərc oyunları, riskli maliyyə məsələlərinə yatıran, qazancını belə təmin edən tip.
əlamətləri:
- həm "Moneymaker", həm də bədxərclərin, yəni 2 və 3-cü tiplərin davranışlarını sərgiləmək;
- "risk-mükafat" əlaqəsinin verdiyi həyəcana çox tez qapılmaq;
- bəzən sırf can sıxıtntısından qultulmaq üçün mərc/şans işinə pul qoymaq.
problemləri: qumarbaz tipi insanların gözlənilməyən, ani düşüşləri, dağıdıcı itkilərlə qarşılaşmaları heç də təəccüblü hal deyil. Ən bariz risk isə qumarın*
burada söhbət kart oyunundan getmir. Risk daşıyan məsələlərdən gedir
nəzarətdən çıxması və itkiləri ödəmək üçün borc alınmasıdır. Ailəsi, övladları ola insadırsa da, vəziyyət daha da pisləşəcək.
tövsiyələr: Məqsəd, alınacaq maliyyə risklərinə qarşı sərt, ciddi olmaq olmalıdır. Balans və təminatın olması da vacibdir. Ona görə də hər hansı bir maliyyə qərarı vermədən əvvəl aylıq xərcləri kənara qoymaq lazımdır.
7) The Worrier - yəni narahatlıq yaşayan tip.
Əlamətləri:
- Nə qədər pula sahib olursa-olsun, onu itirmək barədə daimi narahatlıq;
- maddi azadlığa nail olmaqda şəxsi qabiliyyət/bacarıqlara inamsızlıq;
- pul bitərsə nələr olacağı barədə ən pis ssenarini obsessiv şəkildə düşünmək.
problemləri: hadisələrə hazır olunmasa, gələcəkdə nələrin baş verəcəyinin fərqində olmaq ağıllı davranışdır. Amma narahatlıq və təlaşın indiki anda xoşbəxtliyi yox etməsinə göz yummaq heç də yaxşı şey deyil.
tövsiyələr: pul mövzusunda pozitivliyi axtarmaq lazımdır. Maddi məsələlərdəki bu cür narahatlığın haradan gəldiyini anlamaq lazımdır və yeri gələndə maliyyə məsləhətçiləri və ya terapevtlərlə də danışılmalıdır.
Son olaraq ümumiləşdirmə və təkrar üçn
Mənbə: cnbc
Öncəki entridə yazarın aşağıdan ikinci abzasda qeyd etdiyi həmin yazar olaraq haqqında yazmaq istədiyim şəxs. Yazmadan öncə bir şeyi aydınlaşdırmaq düzgün olardı: mənim tək məqsədim sualıma cavab tapmaq və 1-2 şeyi - ki, entrinin davamında onlardan danışacam - izah etmək olub. Rast ki, açılıb söhbət, Aha, bu da mesaj. Ondan öncə də bunu yazmışdım. Müəyyən cavabının sonunda isə niyə belə aqressiv olduğumu soruşmuşdu məlum yazar. Mən isə yazdıqlarımda qətiyyən aqressiya göstərmədiyimi və ümumiyyətlə, məsləhət vermək, ağıllandırmaq kimi məqsədlər də güdmədiyimi düşünürəm. Ki, şəxsinə heç bir qərəzim və aqressiyam olmadığını özünə də bildirmişdim. Mən, sadəcə, Söz soruşub, ilkin münasibətimi qeyd etmişəm, fikrimi izah etməyə də macal olmadı(niyəsini qeyd edəcəm). Əgər əlidən başqa kimsə mənim mesajlarımda aqressiv, kimisə "ağıllandırmaq" kimi bir tutum sərgilədiyimi düşünürsə, zəhmət olmasa, bildirsin, niyəsini izah etsin mənə. Yanlış anlaşılmağı istəmərəm heç vaxt, mən də öz hərəkətlərimi düzəldim ki, bir də olmasın. Keçək əsas məsələyə.
Yazarın bəzi mövzularda çox ifrata vardığını, bəzən çox lazımsız anda düzgün olmayan ifadələr seçdiyini və küçə həyatını cüzi də olsa, içəridən*
bəli, bunu vurğulamaqda çox böyük fayda var. Məhz içəridən
görmədiyinə görə müəyyən şeyləri ayırd etməyi bacarmadığını və yazının davamında qeyd edəcəyim situasiyalarda - ingilislər demiş - "overreaction" etdiyini düşünürəm. Ümumiyyətlə, son entrisindən sonra bu qənaətə gəldim ki, nəsə deyilən kimi əlidə "hamı mənə qarşıdır, mənə nifrət var, aqressivdirlər" kimi bir - özü qəbul etməsə də - drama məsələsi var. Niyə yarandığını çox gözəl başa düşürəm. Eyni zamanda, məndən, x-dən, y-dən qat-qat daha çox diskriminasiya və s. bu kimi mənfi halları yaşayıb deyə hərəkətini normal qarşılayıram. amma heç də aqressiya olmayan münasibətlərə də bu yanaşma ilə yanaşırsa, bu, artıq problemdir. Başqası barədə nəsə deyə bilmərəm, elə məhz mənimlə olan məsələdən yola çıxaraq düşünsün gərək.
Nickaltı yazmağı sevən biri deyiləm. "insanın mənfisini təklikdə üzünə, yaxşı hərəkətini hamının qabağında deyərlər" prinsipi ilə yaşayan adamam. Mən özüm də hansısa hərəkətimin durduq yerdə hamının qabağında açıb-ağardılmasındansa, birinci gəlib mənimlə təklikdə danışılıb aydınlaşmasını istəyərəm. Yerində olan iraddırsa, elə oradaca yoluna qoymağa çalışaram. Hər halda, Tənqidin, iradın, hansısa xoş təsir yaratmayan hərəkəti bildirməyin də məqsədi o şeyin aradan qalxmasıdır, cümlə-aləmə yayaraq "bu adam belədir" demək yox. Bu məqsədlə də birinci əlinin özünə yazmışdım. indi yazacaqlarımı, mənə qarşı "aqressivsən" damğası ilə yanaşdığı üçün heç özünə deyə bilmədim, ağzımı açmağıma peşman oldum. yazışmanın davamında düzgün dialoq yarada bilməyəcəyimizi düşündüyüm və "tatsızlık" yaranmasını istəmədiyim üçün yazarın fəaliyyətini bəyəndiyimi və uğurlar dilədiyimi bildirib söhbətimizi sonlandırdım . Entrini də yazmayacaqdım. çünki dediyim kimi, ağzımı açmanış damğalandım, bu da yetməzmiş kimi "ağıllandırma" məqsədi güddüyümü də qeyd edib.
Rast ki, söhbəti açıldı, qoy entrimi yazım. ümid edirəm ki, izah etmək istəyəcəyim şeylərə bu dəfə də "mənə ağıl verir", "mənə qarşı aqressivdir" fikri ilə yanaşmayacaq. Sonda qeyd edəcəm, qoy əvvəldən də qeyd edib bildirim ki, yazarın fəaliyyətini maraqla izləyirəm və bilgiləndirmə entrilərini çox bəyənirəm. Özüm, təxminən, 1 il öncə bir çox məsələdə araşdırma edərkən zülüm çəkirdim, amma adam öz dilimizdə hamısını aydın qeyd edir. Bunu təqdir etməyib, nə edəsən?
indi isə dediyim o "bəzi şeyləri" onun və bu qəbildən düşünən hər kəs üçün ayırd etmək istəyirəm.
Özüm yetəri qədər uzun müddət yazarın və hər kəsin həmin o "qaqaş" dediyi ortamını görmüş biriyəm; yeniyetmə vaxtı, 14-16 yaşlarımda əlimdə təsbehlə də fırlandığım dönəmlərim də olub. Elə ona görə də rahatlıqla deyə bilərəm ki, Bu deyəcəklərimi o qaqaşlar(məncə, ümumən, əksər oğlanlar, hətta müəyyən qızlar da) mənim kimi oturub detallı başa sala bilməsə də, demək olar, hamısı tam olaraq anlayır, fərqindədir. indi keçək məsələyə. Məsələ də söyüş söhbətidir.
Əvvəla, bunu bilmək lazımdır ki, Peysər, qəhbə və s. Bu kimi ifadələr əsasən 2 halda işlədilir:
1) əksəriyyəti hamıya məlum, qəlibləşmiş hərəkət nəticəsində alçaltma, söyüş və ya ümumiyyətlə, kimisə gözdən salmaq, qaralamaq, sıxışdırmaq, sındırmaq üçün. Məsələn, bir oğlanın bacısının sevgilisi varsa, hansısa oğlanla yaxın münasibətdədirsə, artıq o oğlan peysərdi, bacısı da quş/verən. Evlənəndə qız bakirə olmadısa, bəy konkret qeyrətsizdi, atası da namusu ləkələnmiş kişi. Bu adamlarçün qızın əvvəl ciddi münasibətinin olmasının heeeç bir dəxlisi yoxdur, bakirə deyilsə, o qız ortalıq malı, fahişədir; sevgilisi, evləndiyi də peysər. Yaxşı oğlanın başına bu iş gəlmir, vse, qurtardı getdi. Və ya sırf onun dediyinə əks nəsə dediyinə, ya nəyisə xoşuna gəlmədiyinə görə sındırmaq üçün kimisə qol gücünə gözünü qorxudub ona "peysər" damğası da vururlar. Bu qədər misal bəsdir bu qəliblər üçün. Məncə, aydın oldu artıq. Keçək o birinə.
2) ikrah oyandıran, murdar bir xarakter və şəxsiyyəti təsvir kimi. Misal üçün, insanı darda qoyub qaçan; üzə gülüb, arxadan iş çevirən/söyən; oğraşlıq edən; oğlanın üzünə "brat, qardaş" deyib, bacısını yatağa salma arzusu ilə alışıb-yanan; zəifi əzib, haqqına girib, güclüyə yaltaqlıq edən; pula görə hər şeyi etməyə, mənliyini satmağa razı olan və s., və ilaxır, bu kimi - saydıqlarımın hər birini öz gözlərimlə görmüşəm - mənfi xarakterə sahib insanlar üçün də peysər, qəhbə kimi sözlər işlədilir.
Göründüyü kimi, bu iki işlədilmə yeri bir-birindən ciddi şəkildə fərqlənir. Problem isə bunları ayırd edə bilməyəndə yaranır. Elə, əlinin kişi fahişəsi başlığına yazdığı entri kimi.
Məlumdur ki, hansısa oğlanın bacısının sevgilisi var deyə durub ona yan gözlə, hansısa qız, oğlanlarla əlaqə qurur deyə ona da "potensial porno ulduz" kimi baxılması absurd bir şeydir. Necə ki, hansısa zəif uşaq, "kişiliyini" sübut etməyə çalışan biri tərəfindən ona "peysər" deyiləndə qorxusundan - ki, insanlıq halıdır - cavab verə bilmədiyinə görə durub ona pis baxmaq. çünki aydındır ki, bu kimi şeylər mənasız mental, "varabskoy" stereotiplərdir.
Nəticədə, yazar və onun kimi bir çox adam dönüb bu gün həmin stereotiplər qarşısında "filan şey peysərlikdirsə, mən peysərəm", "qəhbəlik budursa, eybi yox, mən qəhbəyəm, əl çək" deyir və məsələnin məğzi aydın olduğuna görə bunda çox da problem görmürəm. Etirazın, mübarizənin, ən əsası isə seks, münasibətlər və s. bu kimi şeyləri normallaşdırma üsulunun bir növüdür; işə də yarayır müəyyən məqamda.
Amma əlinin məlum entrisi çox dəxlisiz - (bax: kişi fahişəsi)
- başlığa yazılıb. Başlıq yuxarıda dediyim ikinci mənada açılıb ki, "özününkülərdən" başqa gördüyü hər qızı necə sikməyi xəyal edib, hər qıza seks obyekti kimi baxan birinə nə deyildiyi bilinsin. Adam götürüb ora bax verərək "mən/peysər/petux" yazıb.
Yazarın "məni 'ağıllandırmaq' istəyir" kimi yanaşdığı, əslində isə izah etmək istədiyim nüans məhz bu idi. Zənnimcə, yazar yanlış yerdə heç də doğru olmayan şəkildə davranır. Eyni zamanda bildirim ki, qabağına çıxacaq hər adam mənim kimi səbrlə ona bunu izah etməyəcək. Çünki başlıqdakı videodakı və ya başqa cür hansısa bişərəflik edənə "peysər", "kişi qəhbəsi" deyilən yerdə dönüb söhbəti tərsə-mayallaq anlayıb "mən də peysərəm, kişi fahişəsiyəm" desə, baxmazlar səhv anlaşılmaya, ay nə bilim qadının obyektləşdirilməsinə-filan fəsməkan, onu elə müasir dediyimiz düşüncədə olanlar qoyub göt-baş edər o sözünün üstündə, qaldı ki, hansısa mental təfəkkürlü adam. Göründüyü kimi, mən özüm də məhz o videodan, o məsələdən xəbərdar olub-olmadığını bilmək üçün yazmışdım özünə. Məsələni hər iki tərəfdən anlaya bilən biri kimi məni belə, bu tip ifadələr çaş-baş sala bilirsə, ömrünü mentalitet normaları ilə keçirmiş birinin izah da olunsa, nəyisə qanmağı qeyri-mümkündür. Adam bunu bilə-bilə bu addımları atır, sonra da oldu-olmadı hər sözə, xeyrinə bir söz deyənə də "aqressiya, nifrət görürəm" deyir.
Ümumiyyətlə, peysər, qəhbə, fahişə kimi sözlər hər iki situasiyada işlənsə də, jarqonda, küçədə-bacada "kişi qəhbəsi", "kişi fahişəsi" kimi ifadələri həmin o 2-ci bənddəki kimi - şərəfsiz xarakteri ifadə etmə məqsədi xaric, demək olar, heç vaxt hansısa gey, trans üçün işlətmirlər. Bu, açılan həmin başlıqlara yazılan entrilərdən də bəllidir ki, "kişi qəhbəsi" ifadəsinin kiminsə anus dəliyinə başqasının penisinin, ya dildonun daxil olması ilə yaxından-uzaqdan əlaqəsi yoxdur. O ifadələr artıq öz köklərindən, hərfi mənalarından tamam uzaqlaşaraq başqa cürə qəlibləşib. Bəlkə də, özü görüb, eşidib deyə yazıb, amma durub bunu - üstəlik də o tərzdə - başlığa yazmasını heç də ağıllı bir hərəkət saymıram.
Hər şeydən öncə, bu, artıq bu cür davranışlarda həmin o başda dediyim ifrata varmaqdır. Digər tərəfdən, mən özüm ilk dəfə indi öyrənmiş oluram geylərə kişi qəhbəsi/fahişəsi ifadəsinin deyildiyini. Gecə tutub transları döyən qaqaşları belə, tanıdığım olub, amma gey və yaxud bu qəbildən birinə "kişi fahişəsi" dediklərini ömrü boyu eşitməmişəm. Dediyim kimi, bu ifadə hərfi mənada işlədilmir, seks işçiliyi, kiminsə pul qarşılığında sekslə məşğul olması ilə əlaqəsi belə yoxdur.
indi, bu məsələni öyrənən hamı mənim kimi olmayacağına görə, o entrini, o cür davranışları görüb gey, trans əvəzinə, alçaltmaq üçün cəhənnəm e, sırf məzə üçün "kişi fahişəsi əhəhəehühüh" deyənlər çoxalsa, heç də təccüblü olmayacaq.
Ona görə də, buradan sənə səslənirəm, əli. Hansısa 4 divarın içindəki yataqda penisi olan biri ilə yatdığın üçün sənə "kişi qəhbəsi" deyib, səni gözümçıxdıya salanlara "kişi fahişəsiyəm, petuğam, peysərəm, belə zordu" deməyin əla cavabdır, möhtəşəmdir! Sonuna qədər dəstəkləyirəm. Vəziyyəti, gərginliyi, türklər demiş, "bi' nebze de olsa", aşağı salır, zorakılıq və konfliktin qarşısına keçir. amma bunu geniş platformada bildirməyin isə əksinə, bu sözün yayılmasına gətirib çıxararaq mənfi halları daha da artıracaq və sən bir daha "mənə nifrət edirlər, aqressiya görürəm" deyib drama bağlayıb qurban roluna girəcəksən. Səbəbkarı da, əli, hər nə qədər qəbul etmək istəməsən də, sən özün və bu kimi davranışlardır, bunu da bil. Bir şey ki, "kişi fahişəsi" deyiləndə hamının - ola bilsin, hamı yox, amma mənim, ətrafımın və sözlükdə gördüyüm entriləri yazanların, ümumən çox böyük kütlənin - ağlına hansısa əclaf bir insan gəlir, gey yox. Okay, söz azadlığı-filan, fəsməkan, amma hər şeyin bir həddi var. Gərək lazımi yerlərdə işlədilə ki, işlədənin də, hərəkətin də vizyonu itməsin. Yazdıqlarının məğzini isə başqa cür, daha düzgün şəkildə çatdıra bilərdin.
Hər halda, hansısa 5 dümsüy məni də öz aləmlərində sındırıb, çıx-daş etmək üçün "səin bacıvın sevgilisi va. Beəəə də ki, Sən oğlan döyülsən" desə, o 5 dümsüyün kiflənmiş fikirlərinə görə türməyə düşüb həyatımı qaraltmayacağıma görə, mən də "əgər oğlanlıq budursa, mən oğlan deyiləm, heç olmaq da istəmirəm." deyib keçərəm. Həmçinin, Bu sözləri deyərəm, həmin halda, həmin insana, hansı ki, o 5 dümsüyün sözünə görə pis olur, özünə bu şeyi dərd edir. Çəkib qıraqda başa salaram ki, mənasız şeylərdir, problem etməyə dəyməz. Amma bu o demək deyil ki, indi durub hər "oğlan" sözü olan başlığa "bacımın sevgilisi var. Mən oğlan deyiləm. Zordu blət" yazmalıyam. Onda sabahdan bəkarətini itirmiş, öpüşmüş bütün qızlar da başlasın tapbatarap yazmağa, danışmağa ki, "mənə qəhbə gözü ilə baxırlar. Mən qəhbəyəm. Hamımız qəhbələşək. Həyat belə Zordu". Bu, nə dərəcədə məntiqli davranışdır?
Bu, sağlam mübarizə üsulu yox, suyu bulandırmaqdır. Mən 100% effektiv üsulun nə olduğunu bilmirəm, amma 100% bilirəm ki, bu, heç də fayda gətirəcək addım deyil. Əksinə, daha da çox aqressiya, diskriminasiya və s. bu kimi halları artıracaq. Mübarizə apardığın insanları tanımadan, bilmədən mübarizə aparmaq isə yerində saymaqdır.
Dediyim kimi, hardan baxılırsa, baxılsın, düşünürəm ki, o entri (və bir sıra bu tip entrilər) o başlığa yazılası entri deyildi. Təbii ki, durub "yazma. Danışma" deyəsi deyiləm. Heç ağzımı açmamış, fikrimi izah etməmiş, yazar özü də davamında tam aydınlaşdırmamış məni öz entrisində də damğaladı. Məcbur mən də bunları yazdım ki, bu cür ifrata varmanın, həmçinin ifadələrin işlədilməsi yerinin fərqindəliyi yaransın, həm yazarda, həm də digərlərində. Məndən deməkdir, babalı artıq əlinin, bu cür davrananların boynuna. Sabah daha da artsa belə hallar, bu entrim yada salınsın mütləq.
Xülasə, bir neçə məqamı bütün önmühakimələrini kənara qoyaraq düşünməli olan yazardır.
1) sənin dediyini deməyən hər insan sənə nifrət, aqressiya bəsləyən insan deyil. Ən azından, belə baxılmadır ki, sən özün "səndən olmayan*
söhbət cinsi məsələlərdən getmir, eyni düşüncədən gedir
" birinin sözlərini qulaq ardına vurub yola versən, kimsə sənə niyə qulaq asmalıdır? Edəcəyinin bir nəticəsi olmayacaqsa, mübarizənin nə mənası?
2) sənə sərf etməyən irad o demək deyil ki, yanlışdır, o dəqiqə qarşı çıxmalısan. Eşitmək istəmədiyini, xoş gəlməyəni o dəqiqə özündən uzaqlaşdırsan, müdafiə qalxanlarını aktivləşdirsən, mental təfəkkürlü bu camaatdan necə müsbət bir şey gözləyə bilərsən? Ən əsası isə, onlardan nə fərqin oldu?
3) söyüşləri işlədilmə yerlərini dəqiq bilərək, hər situasiyaya uyğun davranmaq daha məqsədəuyğundur. Məlum misalda olduğu kimi.
Sonda bir daha qeyd etmək istəyirəm ki, fəaliyyətini izlədiyim, bilgiləndirmə, fərqindəlik - bəli, məhz bilgi və məlumat entriləri, yuxarıdakı kimi dəxlisi oldu-olmadı hər söyüşü üzərinə götürdüyü entriləri yox - yaradan yazılarını vacib və gərəkli saydığım yazardır. Bir daha uğurlar diləyir və çox daha effektiv, sağlam mübarizə üsulları ilə davam etməsini görmək istədiyimi bildirirəm.
Son.
Həftədə bir, on gündən bir də olsa, məhləmizdə bir qızla qarşılaşırdım. Hardasa 21-22 yaşı olar. Azərbaycan ortalamasının üstündə bir gözəlliyi var. O boyda Məhlədə 2-3 qız diqqətimi çəkirsə, ilki odur elə. Üzündən, tipindən xoşum gəlir: görəndə gözüm bayram edir, xoş oluram. Ən pisi də odur ki, hər dəfə də üz-üzə gələndə qarşılaşırıq: yəni o gedir, mən gəlirəm, ya da əksinə. moment sıxırdım ki, necəsə ikimizin də bikar olub özüyçün fırlandığı, harasa tələsmədiyi, ya da eyni yolu gedəcəyimiz bir an olsun, tema açım və diaqloqumuz yaransın, tanış olaq. Ancaq it ilində bir dəfə qarşılaşıb, onda da bir neçə saniyəlik "eyecontact"dan başqa bir şey yox idi ortalıqda. Bu qızın bu başlığa yazacağım entriyə nə aidiyyəti var, onu yazım öncə.
Hardasa bir həftə qabaq gecə 11 tamam, 12-ə işləmiş idi. məhlənin lap yuxarı başından girdim ki, qaldığım bloka içəri tərəflə gəzərək gedim*
ən aşağı binada qalıram
. Gördüm məhləiçi skamyalardan birinin qabağında 50-60 yaşlarında bir kişi oturub. Hə, üstündə yox, məhz qabağında: götün yerə qoyub, kürəyini skamyaya söykəyib, ayaqlarını uzadıb, başını da aşağı əymiş formada düz kondisioner suyu tökülmüş yerdə oturmuşdu. ilk baxışda sanki ağır bir xəbər alıb çökmüş təsiri bağışlayırdı. uzaqdan görən kimi azacıq yavaşlayıb birinci diqqət elədim ki, yəqin yanında kimsə var kömək edən, bəlkə dükana-filan gedib ki, su-zad alsın. Amma gördüm bir neçə nəfər onu gördüyü halda qozlarına olmadan keçib getdilər, yanına da yaxınlaşan yoxdu. Mən də özümdən asılı olmadan ona tərəf götürüldüm.
Yaxınlaşanda əlimi çiyninə qoyub "nətərsən, ay dayı? Nolub sənə?" filan dedim, reaksiya gəlmədi. Başı aşağı sallamışdı, ayaqqabılarını, saatını çıxarıb kənara qoymuşdu deyə qorxdum ki, ürəktutması olar, keçinib edər. Bir-iki dəfə silkələyib yenidən verdiyim "ağsaqqal, içmisən? Araqdandı? Bir cavab ver görək!" sualıma başını silkələyəndə aydın oldu ki, sən demə o qədər içib ki, heç ağzı söz belə tutmur. Bunu özünə gətirməyə çalışarkən bir yandan da ətrafa göz gəzdirirdim, bəlkə əlavə kömək edən ola. 1-2 nəfər də keçmişdi artıq, amma bunların da heç birinin qozuna deyildi, halbuki görürlər ki, kişiyə kömək etməyə çalışıram, durumu heç o deyil*
bəlkə də ilk dəfə deyildi deyə laqeyd idilər, bilmirəm
.
Nəysə, bir neçə dəqiqə kişini birtəhər ayıltmağa çalışdım ki, cəhənnəm, heç olmasa skamyanın üstündə otursun. Pəzəvəngin də rahat bir 90+ çəkisi olardı. Bütün ağırlığını da verirdi, bildiyin zıkkındım da bunu qaldırıb skamyaya otuzduranacan. Nə qədər "dayı, hansı blokda qalırsan?" soruşdumsa da, cavab vermədi. Ən çox da telefonun kodunu açmağını istəyirdim ki, zəng edim kiməsə, bir xəbər alım. Birdən səhhətində başqa problem olar, mən də nəyisə yanlış edib daha da pox qoyaram, əlimdə qalar deyə ehtiyat edirdim. Bir neçə dəqiqə sonra zəng gəldi, qadın adı idi. Telefonu açıb durumu izah elədim, yoldaşı imiş. xahiş edim ki, bloku desinlər və mümkündürsə, blokun ağzına düşüb qapını açsınlar (pul itməyi cəhənnəm, birdən başqa nə isə istifadə etmiş olar, əl izim düşər deyə riskə girmədim əlimi cibinə salıb onun açarını işlədim).
Nəsə, güc-bəla bunu otuzdurdum, ayaqqabılarını geyindirdim, qoluna girib bloklarına tərəf aparmağa başladım. Yerdən durmağa çalışanda üstündə oturduğu kondisioner suyuna dəydi əli, sonra da qoluma, əlimə yaxıldı. Ayağa durmağa çalışanda əlini çiynimə qoyanda iyidən hiss elədim ki... içini sikim! sikim belə işin liçniy içini! sən demə üstündə oturduğu, o yerdəki su kondisioner suyu deyil: Sidiyidi, sidiyi! kişi bildiyin oturduğu yerdə götünün açarını itirib altına işəyibmiş bir partiya. "özü bir sikimlik adam deyil, amma arvadı-uşağı var, qonum-qonşusu qabağında biyabr olmasınlar" fikrinin dərdindən dedim qoy aparım axıra kimi. Bunun belindən tutub özümə sıxdım ki, göt-baş olub yıxılmasın.
Blokları yaxında idi. Çatıb Bir dəqiqə gözləməmiş qapı açıldı, bir qadın çıxdı. Gördüm arvadın gücü çatası deyil bunu daşımağa, dedim qoy əziyyət çəkməsin, evə kimi qaldıraram. işdi də, birdən yıxılıb edər, bir də can çəkişməsin qaldırmağa. Yolda da hardan "tapdığımı" - filan soruşdu. Nəsə, Qalxdıq evlərinə qapını açdı, kişini yoldaşına təhvil verib içəri ötürəndə yan otaqdan bir qız çıxdı. Blyaaat! Ay blyat! ikinci dəfə "sikim belə işin içini!" dedim öz-özümə. Qız həmin o başda dediyim qız idi. Gəldi girdi qoluna, mən də anasının "allah köməyin olsun, bala, çox sağ ol" sözlərinə "dəyməz" deyib tez çıxdım aradan.
Dünən yox srağagün işdən tez çıxıb gələndə o qızla qarşılaşdıq yenə. Normalda bir-birimizə bir neçə saniyəlik diqqətlə baxıb keçdiyimiz halda, bu dəfə Məni görən kimi tez gözün çəkib, başın aşağı edib, görməzdən gələrək tez-tələsik keçdi getdi. Mən də eynisini elədim ki, narahatlıq duymasın. indi 2 gündü hər xatırladıqca qruz basır məni. Qız allah bilir necə xəcalət çəkib, utanc duyur bu hadisədən. Kim dədəsininin içib altına işədiyi göt vəziyyətində evə gətirilməsini görsə, duymaz ki? Üstəlik, diqqətini çəkən bir əks cins tərəfindən.. Yadıma düşdükcə kişini söyüb batırıram. Adama deyərlər, ay yaşayışını sikdiyim, bu poxu içirsənsə, qədərində iç də. Özün öz sikivə deyilsən, heç olmasa yoldaşıvı, əsas da qızıvı fikirləş də, ay mən deyən, ay oğraş, lazımıydı indi qızın kiminsə qabağında xəcalət duyub pis olsun?
indi dilemma içində qalmışam ki, görəsən gələn dəfə üçün qızı saxlayıb ona pis baxmadığımı, bu şeyə görə utanmağa ehtiyac olmadığını, götverən atasının hərəkətlərinə görə məsuliyyət daşımadığı filan barədə 1-2 kəlmə deyib təsəllimi edim, yoxsa ümumiyyətlə, yolumu dəyişib heç üz-üzə gəlməməyəmi çalışım ki narahatlıq duymasın? Nə bilim əşşi, qalmışam belə..
Edit: məhlədən köçmüşəm, o vaxtdan sonra da qızla qarşılaşmamışam.
Qəribə gələcək, amma (bax: aşura)
və (baxma: ehsan)
mama namaz qılan adamdı, Səhər duranda gördüm ki, hədik bişirib. Soruşdum, dedi ehsandır; hiss elədim ki, nəsə özəl gündür. Axşam da atam tiktokda özünə zəncir vuranlara baxıb "başı xarab olub e bunların" deyib gileylənirdi. Mən də hələ temanı tutmamışdım ki, bu gün aşuradı.
Tez-tələsik tərpəndim ki, kursa çatdırım özümü, çayı da yarımçıq qoyub çıxdım evdən. Yolda da metroya qədər siqaret çəkdim, ağzımın quruması susuzluğumu ikiqat artırdı. indi metroda ağzımın sulanmağını gözləyirəm ki, udqunum, bir az keçsin. Nəysə, çıxdım nizamidən, Boğazım da bir quruyub ki gəl görəsən. Üstümdə də nağd pul saxlamıram deyə köşklərdən su ala bilməyəcəkdim; xəritədə də baxdım, yolumun üstündəki ən yaxın bravo caspian plaza ilə üzbəüzdü. indi məni bir dərd götürüb ki, "ala o boyda diki susuz vəziyyətdə necə çıxacam?"
Bunu düşünüb bir az getmişdim ki, gördüm qarşıda bir oğlan qabağımda gedənlərə su uzadır. Ürəyimdən: "deyəsən dilənçilər yayı fürsət bilib salfetka yox, artıq su satmağa başlayıblar", - keçirdi ki, adamlar suyu götürdü və pul-zad da vermədilər. Mənim çatmağıma 3-5 metr qalmış qaqaş klokdan bir su da çıxarıb mənə uzatdı, ağzımı açmağa imkan vermədən: "ehsandı, qardaş", - dedi. Mən də təəccüb içində suyu götürdüm, necə duruxmuşdumsa, "allah qəbul eləsin" demək yerinə "çox sağ olun", - ardınca da tez düzəltməyə çalışıb "allah razı olsun", - dedim. Suya da baxdım, səpsərin! Ala indi məni bir sevinc götürüb ki gəl-görəsən. Sözün həqiqi mənasında anlıq olaraq xoşbəxtlikdən uçurdum həqiqətən, içimdə o qədər minnətdarlıq duydum ki qaqaşa, sözlə ifadə etmək çətindir. Suyu o dəqiqə başıma çəkib oğlana nə qədər rəhmət oxumuşam*
bilinənin əksinə, dində sadəcə ölüyə yox, diriyə də rəhmət oxuyurlar. Rəhmət "rəhm" sözündən yaranıb.
.
Hər nə qədər inancsız olsam da, indi oturub düşünürəm ki, əgər bir allah varsa, sübhəsiz, o insanın əməlini yerdə qoymayacaq və mükafatını mütləq ki o dünyada verəcək. Bəyəm bundan daha böyük nə savab ola bilər? Yox əgər yoxdursa da, əslində, çox bir şey dəyişmir. Nə də olsa din ehtiyacı instinktivdir və təməldə mənəvi dinclik üçündür. Birinə yaxşılıq etməyin, xüsusilə də belə tip əməllərin verdiyi o mənəvi rifah və xoşbəxtlik nəyə desən dəyər. Ki, o oğlanın bunu dini məcburiyyət deyil də, səmimi qəlbdən etdiyi aurasından o dəqiqə bilinirdi.
Mən şəxsən dini həqiqətən yaşayan və yaxşılıq, savab iş təməlli davranan bütün dindarları dəhşət çox istəyir və hörmət edirəm. Gözümdə inanılmaz bir böyüklüyə sahibdirlər. Özüm də hər zaman kiməsə hər necəsə kömək lazım olubsa, istəsə də istəməsə də əlimdən gələni etməyə çalışmışam. dini baxışlarımız fərqli olsa da, ətrafda bu cür insanların olmasını görəndə həqiqətən xoşbəxt oluram, içim içimə sığmır. Sırf bu hadisə nəinki günümü e, bütün həftəmi gözəlləşdirdi, hələ də yadıma düşdükcə minnətdarlıq duyuram o adama. Bilmirəm...gözümdə çox yüksək bir pillə kimi görünür, amma ümid edirəm mən də nə vaxtsa kiməsə belə duyğu yaşatmışam, ya da yaşadası olacam. Təkcə bunu bilməyin özü belə mənə bəsdi, hər nə qədər bir allahın varlığına inanmasam da...
Başlıq açılandan bu yana 5 saat ərzində haqqında uzun-uzun düşündüyüm şəxs. Girib twitter profilinə də göz atdım, internetdə də araşdırdım görüm necə tip adamdır.
Döyülməyinə haqq verə bilmirəm. Durub kimisə əzişdirib videoya çəkmək və s. şeylər çox ikrah oyadan bir şeydir məndə. amma döyənləri də qınaya bilmirəm heç cürə. Adamların niyə elədiyini başa düşürəm çünki. Həddən artıq çox iyrənc vəziyyətdir. Bir tərəfdə hər işi qol gücü ilə həll edən zorba insanlar var, digər tərəfdə də bütün heysiyyətini, empatiyasını itirmiş, həyatda heç bir dəyəri*
söhbət özünün dəyərindən yox, ali saydığı dəyərlərdən gedir. o da ən az hamı kimi obyektiv müstəvidə dəyərsiz canlıdır, amma mövzu bu deyil.
olmadan digərlərinin dəyərlərini lağlağı edən biri. Necə deyərlər, yuxarı baxırsan bığdır, aşağı baxırsan saqqal. Bir tərəfdən də baxırsan ki, necə deyərlər, adam özü qaşınıb konkret. Mövqe qoymağım lazımdırsa - ki, həssas mövzudur və bio-mdakı o boyda sitatı da boşuna qoymadığım üçün mövqemi qoyacam və hər kəsin də bu cür mövzuda mövqe qoymasını istəyirəm - mən üçüncü tərəf sayıram özümü: döyənlərə qəti haqq vermirəm, eyni zamanda, fuada qarşı da xoş olmayan münasibət bəsləyirəm. Uzun olacaq, lakin tam izah edəcəm niyəsini.
qeyd:aşağıda oxuyacağınız bütün sifətlər*
söhbət nitq hissəsi olan sifətdən gedir
heç bir halda təhqir və ya alçaltma məzmunu daşımır. Sadəcə, şəxs, hərəkət və ya situasiyanı təsvir etmək üçün işlədilib.
Giriş olaraq fuaddan danışası olsam, troll olduğu hər halından bəllidir. Qəbul etmək lazımdır ki, qeyri-ciddi, əqidəsiz insandır. yazılarından, sosial media profillərindən, müsahibələrindən nə qədər boş insan olduğu görünü. Heç onu döyənlərin nəsə ali bir amala xidmət etdiyini də deyə bilmərəm. yəni sözüm ora yozulmasın ki, guya onu döyənlər çox da babat adamlardılar. Dediyim kimi, heç bir xüsusi dəyəri olmadığı bəllidir, çünki özünün müəyyən dəyərləri olan bir insan heç vaxt başqasının dəyərini məsxərəyə qoymaz, ən azından empatiya qurar ki, "bax mənim filan fikrimi, əqidəmi məsxərəyə qoysalar, necə olar?". Ağlı başında, düzgün düşünən insan davranışı belə olar ki, mövzunu müzakirəyə çıxarsın; qəbul görmürsə, uzaqlaşar, qəbul olunarsa da ki, nə gözəl. Yoxsa kimlərinsə mənəviyyatı ilə lağlağı etməyi doğru saymıram.
Ümumiyyətlə, bu mövzu "başqasının dəyəri" söhbəti belə sayılmır, mövzu daha üst səviyyədədir, çünki hər bir şəxsə birbaşa təsir göstərən mövzudur. Söhbət şəhidlikdən gedir. Burada bir şeyi qeyd edim ki, bütün həyatım boyu ilk dəfədir nəsə şəhidliklə bağlı danışıram, hətta yazanda belə özümü nəsə qəribə hiss elədim. çünki "şəhid", "şəhiiiid" filan hər zaman mənə çox populist, -şəhid doğması olanlardan üzr istəyirəm- bayağılaşmış*
başa düşülür, yəqin ki, nəyə görə bu hala gəlib
, pafoslu ifadə kimi, türklər demiş, duygu sömürüsü, prim kasmak aləti kimi gəlib. O qədər "şəhid" "şuşa" zad deyildi ki, ucuzlaşıb, hörməti də qalmayıb ifadənin. Nəsə, mövzuya qayıdım.
hər şeydən qabaq, başa düşmək lazımdır ki, haqqında status yazılan adam, yəni xudayar artıq yoxdur, ölüb. Ölünün arxasınca olunub zarafat. fuadın da başına hələ çox şey gələcək, çünki Ölüyə hörmət qoymayan birinin diri halına hörmət qoyulması mümkün deyil. Ölüm, bir insanın yoxluğu barədə çox yazmaq, danışmaq olar ki, sözlükdə doludur. xüsusilə də, özünə doğma saydığı bir kimsəni itirən adamlar bunu çox yaxşı başa düşər ki, yoxluq nə deməkdir. Fuadın haqqında zarafat elədiyi adamın da ölümü adi bir ölüm deyil, bu adam müharibədə ölüb. indi gəlin mənim nöqteyi-nəzərimdən baxaq və vəziyyəti lap elə ən axırıncı situasiyadan ələ alaq.
deyək ki, xudayar -və ya müharibədə həyatını itirmiş 2800 insanın hər hansı biri- heç də müharibəyə istəkli adam olmayıb. Deyək ki, bu insan heç də vətən dərdi çəkən biri də olmayıb. sadəcə, məcburiyyətdən və ya mental basqı, beyninə doldurulan fikirlərdən, millətçi ideyalardan ötrü gedib müharibəyə döyüşməyə. Lap götürək ki, bu insanın heç də xoşagələn, düzgün, tərbiyəli mülki həyatı da olmayıb*
ki, bəzilərində, doğrudan da, belədir
: mental təfəkkürlü, danışığını-hərəkətini bilməyən, dünyagörüşü sıfır olan biri olub, hansı ki, bir az oxumuş, biliyini artırmış heç kim söhbət etmək istəməz, oturub-durmağı özünə sığışdırmaz, öz səviyyəsində biri kimi qəbul etməzdi*
yenə deyim ki, mən burada ən pis variant üzərindən gedirəm. Ümid edirəm, hər şey aydındır, o dəqiqə linç yemərəm.
. Lakin iş o yerdədir ki, bütün bunların heç bir önəmi qalmır. Çünki düşünürəm ki, yuxarıdakı ən pis variantı ələ aldıqda belə buna bu cür baxmaq lazımdır: o adama dəyən güllə mənə, qardaşıma, atama, yoldaşıma, bacıma - bir sözlə, hər hansı doğmama, əzizimə dəymiş ola bilərdi. mən özüm, yaxın dostum, xala oğlum, bibi uşaqları və s. heç kim çağırılmadı, hətta könüllü yazılanları belə çağırmadılar və getmədik müharibəyə. Yəni o güllənin birimizə dəymə ehtimalı vardı ki, adam bu ehtimalın qarşısını alıb. Fərqi yoxdur hansı şəxsi keyfiyyətlərə sahib insanlar idilər, fakt odur ki, o müharibədə ölənlər həm də başqa n qədər şeyin qarşısını alıblar. Bu ehtimalları da çox saymaq olar: Əgər həyatlarını itirməsəydilər, döyüşməsəydilər, heç kim qarantiya verə bilməzdi ki, düşmən əsgərləri
- bax elə bunu oxuyan qızı, bu cümlələri oxuyan oğlanın ailə üzvlərini, elə öz ailə fərdlərimi, dəyər verdiyim xanımı qala divarlarına mismarlayıb döş gilələrini, cinsi orqanlarını poliqon hədəfi kimi bəlirləyib məzə üçün atış təlimi etməyəcək,
- doğmalarımı gözümün qabağında zorlamayacaq;
- hamilə əzizimin qarnını yarıb, uşağı çıxarıb anasının havalanıb gülənədək başına-başına vurmayacaq;
- atamın, babamın belinə qaynar samovar bağlamayacaq;
- qardaşımın dərisini gözümün qabağında soyub neçə saniyəyə öldüyünü ölçməyəcək;
- tutub mənə təcavüz etməyəcək;
Və s. və ilaxır saymaqla bitməyəcək vəhşilikləri törətməyəcəkdilər?
Nədir, yoxsa kimsə düşünür ki, bunlar fantaziyadır? 1918 martda, xocalıda, birinci müharibədə edilməyib ki bunlar? Yuxarıdakılardan heç 30 il keçməyib. yoxsa kimsə düşünür ki, komandiri və təlimçiləri yuxarıdakıları etmiş bir əsgər müharibəni udandan sonra gəlib alnımızdan öpəcəkdi və sülhsevər olacaqdı? Deyək ki, erməni xalqı qardaşımızdır, bizimlə sülh istəyir, barışıq istəyir, elə 90-larda da istəyirdi, amma hökumətləri, əsgərləri oğraşdır ki, o addımları atdı. indi necə? Eyni hökumət deyil ki? Daha çox ərazi işğalı üçün ehkamlar qurmamışdılar? Misal uzun oldu, bilirəm, amma istəyirəm aydın başa düşülsün ki, o müharibədə ölən adamlar nələrin qarşısını alıblar. Orada ölən kimsə ən vicdansız, ləyaqətsiz hərəkətlər edən, nifrət olunası xarakterə sahib bir adam da olsa, xarakteristikası, kimliyi ölümü nəticəsində əngəl olduğu o şeylərin qarşısında bütün önəmini itirir. Ən pis halda tərəzi neytrallaşır.
disclaimer:parental advisory explıcıt content
Hələ mən ən axırıncı misalı çəkdim ha! Orada ölən elə adamlar haqqında elə şeylər danışıldı ki, baxırsan ki, içini skim, qızıldan qiymətli insan öldü getdi, yoxdu uje. Sayəsində indi şeyinə xurma yedizdirib sosial şəbəkədə rahat status yazan adam(lar) da bambılılıq edərək məzə pıqqıldadıb status partladır ki, gündəmdə olsun. Proqressiv, marjinal gənclik olublar. Üstəlik, başqa bir məsələ də var. Torpağı, dolayısılə, həmin insanları qorumaq üçün canından keçmiş adama lağlağı edərək buna dil uzadırlarsa, öz həyatlarının qorunmağa dəyər bir qiymətinin olmamasını göstərirlər. Eyni zamanda da, əksər hallarda bu və ya digər müstəvidə polisin onların həyat təhlükəsizliyini qorumadığını əldə bayraq edərək hökuməti də tənqid edirlər. Beləcə, özləri özlüyündə paradoks yaradırlar, əslində. explicit contentin sonu
Mən xudayar və onun təmsilində ailəsinin, qohumlarının, dostlarının nə hiss etdiyini bilə bilmərəm. Birincu müharibədə vardı, ancaq indiki müharibədə şəhid olmuş, dostum, qardaşım, qohumum yoxdur ki, bir təsəvvür edim belə itki qarşısında onlar hansı hisslər keçirirlər, müharibənin ailəyə fəsadları necə olur. Amma ən azından hansısa bir itkini göz önünə gətirirəm, bibim oğullarının öz birinci müharibədə başlarına gələnlərdən, qardaşlarının 94-də şəhid olmasından danışdıqları şeyləri düşünürəm. Qiymət verdiyim insanları düşünürəm. Səmimi olacam, özüm ətrafındakı əksər insana nifrət edən, onların varlığı ilə yoxluğunu vecinə almayan adamam. Amma bu o demək deyil ki, onların başına hər oyunun gəlməsi vecimə olmamalıdır və ya onların heysiyyətinə toxunacaq tutum sərgiləməliyəm. insanın öz vicdanı və əqidəsi olmalıdır. Əxlaq elə bu yerdə bilinir: sən nifrət etdiyin, həyatını sikib-çevirmiş insanlara qarşı belə hansısa murdarlığın olunmasına göz yummursan və öz dəyərlərini pozmursan.
Məhz bu qədər yazıdan sonra qəti şəkildə deyə bilərəm ki, fuad tamamilə insanlıqdan kənar davranıb. Başa düşürəm, ölkəyə, cəmiyyətə nifrət edə bilər, mən də heç sevmirəm. Amma bu hərəkət əclafca, murdar hərəkətdir və mənəviyyatsızlıqdır. Mənəvi, insani dəyərləri olmaq ilə qəlib düşüncəli, yobaz, mental təfəkkürlü olmağı ayırd etmək lazımdır. Yenə deyim ki, məqsədim qətiyyən adamı alçaltmaq, təhqir etmək deyil. Bunu istəsəydim, ona yazılan söyüşlərdən beşbetərini söyüb, çoxdan tutub o videodakından betərini edərdim. Söyüləcək bütün söyüşlərə layiq olsa, özünə sığışdırsa belə söymərəm onu. Ki, söyümrəm də.
Bu cür adamları çox görmüşəm. Məktəbdə, məhlədə, universitetdə, işdə. onlar heç cürə düzəlmirlər. Döymək, söymək, alçaltmaq təsir etmir. Üzlərinə tüpürəndə digər tərəfini çevirib gülürlər. Çünki əqidəsiz və həyasız insanlardırlar. El dilində beləsinə "padoş" və ya "qaloş" deyirlər. Necə ki, ağlayıb "n'oolar eləmiyün" deyib yalvarırdı, amma gəlib evə çatan kimi başlayıb yenə.
.
Bəs nə etməli? - Heç nə. Doğrudan, heç nə. Çünki belələri hər şeyi məsxərəyə çevirən tiplərdir. Başa çıxmaq mümkünsüzdür, Nə edilsə də, batmaq mümkün deyil; ya da ən azından mən bilmirəm necə olur, bilənlər mənə də öyrətsin, zəhmət olmasa. Oturub ciddi şəkildə başa da salınsa, alınmayacaq bunlarla. Hal belə olanda da daha böyük problemlər yaranır. Çünki durmadan kimlərinsə mənəvi heysiyyəti ilə məzələndikcə daha da böyük aqressiyanı özünə çəkir, lakin yenə də davranışını dəyişmir. Çox toksik hərəkətlərdir. Hər şey qırağa, tək özü olsaydı, cəhənnəm. Əsgərlikdən qaçmaq üçün min hoqqa verən, metroda biri sürtüşəndə gəlib sosialda şüvənlik qoparan özü kimiləri də yığışıblar bir yerə, hansılar ki, bu günkü həyatlarını o ölənlərə borclu olduqları halda dil uzadırlar.
Hə, mən də bu torpaqlar uğrunda ölmək istəmərəm. Nə gün gördüm ki, niyə də ölüm?! Siyasi oyunlar, millətlərarası düşmənçilik, seçmədiyim halda məcbur şəkildə parçası olduğum hadisələr... Bütün həyatımı sikib-çevirənlər elə bu torpağın havasını udub, suyunu içib, mentalitetini mənimsəyənlər olublar. Qəribə səslənsə də, bu da o ölənlərə olan hörmətimi artırır, çünki dediyim kimi, mən sağam, onlar isə n qədər ehtimalın qarşısını almaq, mənim bir dəfə gəldiyim bu əcaib həyatda yaşamımı davam etdirməyim, axtarıb, bəlkə də, haçansa tapacağım xoş günlər və istədiyim həyat üçün canlarından keçiblər. Aralarındakı ən əclafına belə hörmət etməyi özümə borc bilirəm, qaldı ki, yaxşılarına minnət duymamaq mümkünsüzdür. Bunu bütün səmimiyyətimlə deyirəm.
O tip insanları da, məncə, Ən yaxşısı "iqnor" etməkdir, çünki hər bu və bu kimi adamların ən böyük kabusu diqqət görməməkləridir. Hər nə qədər veclərinə olmurmuş kimi davransalar da, bu, absurddur. Çünki kontent yaradan hər kəs diqqət görmək istəyir. Diqqət istəməyən birinin sosialda nə iti azıb axı? Başını salıb həyatını yaşayardı da, camaatın əsəblərini niyə oynatsın ki? Bir nəfər mənə demişdi ki, bir narkomandan, bir də fahişədən uzaq durmaq lazımdır. Çünki hər ikisinin də yaşamı artıq məhv olub və həyatdan qisas almaq üçün hamını öz yoluna çəkməyə çalışacaqlar. Məncə, eyni şey bu və bu qəbildən insanlara da aiddir. insanlığını itirərək əqidəsiz bir yaşamda sikdirmişlik sindromu ilə başqalarının da mazqisini sikməyə çalışırlar.
Mən belələrini görəndə həddən artıq pis oluram. Bütün kefim qaçır, sönürəm, başım ağrımağa başlayır. Mənə çox dəhşətli bir şeymiş kimi gəlir bu cür insanların xarakteristikası. Məncə, faciədir. Düşündükcə də daha çox pis oluram ki, gör necə insanlar, necə həyatlar, necə yaşayışlar var. Son olaraq, elə necə deyərlər, (bax: soxum belə yaşayışa)
.
Qeyd: entry-də bəyənilməyən, xoşa gəlinməyən, razı olunmayan nəsə varsa, bu tip insanlar bunu oxuyursa, zəhmət olmasa, yazsın, özünü insan kimi, ciddi şəkildə ifadə etsin. Buyursun, müzakirə edək. Əgər nicklərinin, umbaylamalarının bilinməməyini istəyirlərsə də, məsləhətxanada anonim şəkildə açıb desinlər. Mən, həqiqətən, başa düşmək, anlamaq istəyirəm ki, bir insan necə bütün insanlığını itirib bu həddə gəlib çıxa bilər. Bəlkə, elə mən səhvəm? Mən fikrimi və düşüncəmi izah etdiyim kimi, o tip insanlardan da eynisini gözləyirəm.
Bu cizgi filmi izləyib də omnitrix xəyalı qurmayan oğlan yoxdur yəqin ki.
Ancaq mənim toxunmaq istədiyim nüans başqadır. Diqqətlə izləmiş olan hər kəsin yadında olar ki, Ben nə problem olsa, o dəqiqə qəhrəmanların arasında ən güclüsü olan "4 kol"a çevrilmək istəyirdi. halbuki Saat heç də hər zaman benjamini istədiyi personaja çevirmirdi. "4 kol"u seçdiyi halda bəzən o mini "gri madde"yə, bəzən də sürətli qaçan "şimşek hız"a dönürdü. Əslində, burada omnitrix saatının Ben'ə, rejissorların da izləyən uşaqlara aşılamağa çalışdığı fikir bu idi ki, problemləri hər zaman güc yolu ilə həll etmirlər.
Yəni "mutfilimdi də" deyib keçməmək lazımdır, 2000'lərin cizgi filmlərində bu cür möhtəşəm detallar çoxdur.
Tanım olaraq isə:
son izləməyimdən 8-9 il keçməyinə baxmayaraq introsu hələ də əzbərimdə olan cizgi filmdir "her şeyin başladığı an o uzay gemisi
Şimdi onun bileğinde bi sır ve güç gizli
Artık o süper güçlü, sıradan biri değil
O ben10... Ben 10, ben 10..."
indicə uşaqlar yazdı ki, "gəlirik səni də götürək, gedək şəhərə, dağüstü, çəmbərəkənd zad fırlanarıq", yenə yadıma düşdü.
Keçən dəfə*
müsəlmanın keçən dəfəsi
formula 1 vaxtı şəhər ürəyimi necə sıxmışdısa, girdim sözlüyə ki, oralarda kimsə varsa görüşək. Postlara yazan kimi derek gəldi. Bir az gəzdik, girdik bravoya, su-zad aldıq çıxdıq. Derek qayıtdı ki:
- brat, burda nəsə park var e hər dəfə deyirlər. Ç-ç-çernobil parkı.
- çernobil nədi aq, çəmbərəkənd sjdjdkdjjd
- hə, hə, tanıyırsan? gedək ora.
indi hər dəfə yolum o tərəfdən düşəndə, haçan o parkın adını eşitsəm, yadıma düşür, gülmək tutur məni. Adam çernobil ilə çəmbərəkəndi necə birləşdirdi ala, hələ də ağlım almır djsjjdjdjd
Bayaq baxıram, (bax: əzabsız intihar üsulları)
başlığına bir yazar düşüncəsizcə durub belə(#137672) bir gərəksiz entri yazıb, öz ağlında olan 7 nəfər də bəyənib. həmin entridən yola çıxıb danışacam, çünki digər neçə yazar da silahla intihar variantını deyib. Amma əvvəla onu deyim ki, intiharla bağlı heç bir başlıq bambılılıq, səviyyəsizlik, trolluq ediləsi, məzələniləcək başlıq deyil. Bunların əzizlərinin başına gələndə gəlib eynisini mən eləsəm görəsən necə olar?
mən əsgərlikdə olanda bizim bir maxe poliqonda vurdu özün öldürdü. prokurorluq nəinki tağım, bölük, tabor komandirlərini "sağdı", hərbi hissə zampalitinə qədər hamının "başı ağrıdı"; o maxenin manqasında olan əsgərlər prokurorluqda günlərlə süründürüldü, olmazın stressini yaşadılar. Yazıqların gözlərin necə qorxutmuşdularsa, hərbi hissəyə qayıdıb bizə söhbəti danışanda belə həyəcan keçirirdilər. Halbuki həmin maxenin ölümündə ziyan görən şəxslərin heç birinin təqsiri yox idi.
ikincisi də ki, polis və ya Hansısa xüsusi vəzifəli şəxslərin xidməti silahını götürüb özünü vurmaq konkret olaraq həmin o adamı allah bilir neçə min manat xərcə düşməyi deməkdi. Bu addım Birbaşa olaraq o adama və ailəsinə qəsd, həyatını məhv etməkdir. çünki sən o tətiyi çəkdiyin anda "vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə(ya da hər nədirsə ondan)" tutmuş, "qəsdən adam öldürmə"yə qədər əllərinə keçən hər maddə ilə o insanı şərləyib boynuna 8-10 il qoymağa çalışacaqlar. Cibinizdən öz əlinizlə həmin şəxsin təqsirsiz olduğunu yazdığınız kağız tapılsa belə, sırf sizin o silahı götürməyiniz həmin şəxsin səhlənkarlığı/səriştəsizliyi sayıldığından və ölümlə nəticələndiyindən o adamın başına Rütbə-vəzifə artımının bilməm neçə illiyə dondurulmasından tutmuş işdən qovulmağa, dövlət və struktur işlərinə qəbulunun qadağasına qədər min cürə oyun gələcək. Paza keçən təkcə o tanışınız da olmayacaq, o adamın yuxarı rəisləri də zibilə düşəcək. Çünki istər hərbi, istərsə də hüquq-mühafizə orqanlarında struktur belədir ki, sən, tabeliyində olan hər bir şəxsə görə məsuliyyət daşıyırsan və onun hərəkətlərinə görə cavab verməlisən.
Odur ki, ey intihara qərar vermiş bəndə, qətiyyən bu və ya bu tip axmaqlıqlar eləmə. Bir az vicdanın olsun. Elə elə ki, sən öləndən sonra ardınca "allah rəhmət eləsin, məkanı behişt olsun" kimi şeylər desinlər, "onun gorunu sikim, özü cəhənnəm, bizi də zibilə saldı" yox. indi durub bunu gözə alacaqsansa və belə şey qəbulundursa, sənə səninçün yaxşı, mənimçün bərbad olan bir xəbər deyim: ölməyinə ehtiyac yoxdur. Çünki bu dünyanın səfasını elə sənin kimi əclaf xislətdə olanlar, atacağı hansısa addımın kimlərə necə zərər verə biləcəyini düşünməyənlər yaşayır.
Yox əgər mütləq kiminsə zərər görməyin istəyirsənsə, səni bu duruma gətirən hansısa xüsusi bir hal, mütləq günahkar olduğunu düşündüyün kimsələr varsa, ölmədən öncə baş vermiş hər şeyi olduğu kimi yaz qoy. Ən azından, sonradan bu barədə hansısa tədbir görülər və başqa birisi qurtular, zərər çəkməz. Bax həmin dediyim maxe onu boğaza yığan adamın adını yazıb cibinə qoysaydı, işlər tamam başqa cür olacaqdı. Amma təqsirkar adam 5-6 ay sonra getdi daha da yuxarı vəzifəyə, olan da bədbəxt bölük komandirinə oldu.
Ümumiyyətlə isə, hərbi xidmətdə intihar eləsən, lap hər şeyi yazıb qoysan belə, yenə də kimisə bir bəhanə ilə ilişdirəcəklər. Çalış özünü xidmət vaxtı öldürməyəsən, xüsusilə də, sənin adına təhkim olunmamış bir silahla. Vay o gündən ki, əsgər yoldaşının adına olan silahla özünü vurasan.
Çox geniş yayılmasına baxmayaraq, eyni zamanda, çox yanlış davranışdır.
Türkiyəli klinik psixoloq beyhan budak "senin suçun değil" kitabında deyirdi ki, insanlar ağlayan birini görəndə ola bilsin ki, öz içlərində yaranan narahatlığı aradan qaldırmaq və ya sırf qarşı tərəfə yardım etmək istədiyinə görə önündəki insanı təsəlli etməyə, susdurmağa çalışır. Əslində isə bu, belə durumlarda edilməməli olan ən əsas şeylərdən biridir. Biri ağlayırsa, ona, ağlamasına hörmət etmək lazımdır. Gözləməlisən ki, qarşıdakı insan sonacan ağlayıb bitirsin, rahatlasın.
Çox təəssüf ki, 6 ildir heç bir texnohəvəskarın baş çəkmədiyi, yazılan entry-nin də çox rəsmi və elmi dildə olduğu başlıq. Yaxın oturun, bunu hər kəsin anlayacağı dildə, öz bildiyim qədərilə izah edim.
piksel nədir? sualının cavabı çox sadədir:
1) Piksel istənilən tip monitorda(misalçün, telefon, komputer, tv və s.), proyektorda - bir sözlə, bütün digital olaraq görüntü göstərən avadanlıqlarda olan, digital görüntünün ən kiçik elementi, rəng nöqtələridir.
2) piksel həm də telefon, fotoaparat və ya videokameraların görüntü sensorunda işığı qəbul edən nöqtələrdir. loru dildə desək, bunlar olmasa, telefon və ya kamera ilə şəkil çəkmək mümkün deyil.
Pikselin qəbul olunmuş heç bir standart ölçüsü yoxdur.
Pikselə 2 yöndən baxmaq olar:
1) monitorlarda piksel;
2) görüntü sensorlarında piksel.
Hər ikisini də izah etmədən öncə bildirilməli olan 2 əsas məqam var:
- piksel sayı nə qədər çoxdursa, görüntü də o qədər kəskin, aydın və detallı olacaq.
- monitordakı piksel ilə sensordakı piksel eyni işi görmür. Birinci göstərəndir, yəni detalları yansıdır. ikinci isə qəbul edən funksiyasını görür, yəni işığı - bu işıq bildiyimiz parlaqlıq deyil. Şüa, rəng və s. hamısı işıq sayılır - qəbul edir və onu digital görüntüyə çevirir.
1) monitorlarda piksel.
yuxarıdakı abzasdan da anlaşıldığı kimi monitorda piksel sayı nə qədər yüksək olsa, bir o qədər yaxşıdır. Lakin nə dərəcədə yaxşı olmağı monitorun və pikselin ölçüsündən də asılıdır. Misal üçün, eyni sayda pikselə (deyək ki, 1280x720, yəni hd kəskinliyə) sahib olan 15sm*
bu, 5.8-6 inch - artıq sektor standartı olmuş - telefon ekranı ölçüsüdür
diaqonallı monitor 200sm diaqonallı monitordan daha keyfiyyətli görüntü verəcək. Ya da tərsinə, böyük ekranda daha keyfiyyətsiz görüntü olacaq. Belə olması monitorun böyük-kiçikliyi, nəticədə, piksel ölçüsünə görədir.
Loru dildə belə izah edim: təsəvvür edin qabağınıza 2 dənə düzbucaqlı qoyublar. Biri əl boydadır, digərinin diaqonalı 1 metr və hər ikisini də 1 milyon hissəyə bölmək lazımdır. Nəticə necə olacaq? Təbii ki, əl boyda düzbucaqlının parçaları çox xırda olacaq, amma digərinki nisbətdə daha böyük. Telefon və televizor misalında da eyni belədir. Çoxu elə bilir ki, o monitorlar bütövdür, halbuki elə deyil. Onlar çox xırda nöqtə(piksel)lərdən ibarətdir. Yenidən misala qayıdası olsaq, Say eyni qaldığı üçün böyük monitordakı piksellər də böyük olacaq. Monitorlarda isə görüntü sensorlarından fərqli olaraq, böyük piksel heç də yaxşı şey deyil. Çünki piksellər böyüdükcə baxdığımız şəkil və videolar da nöqtələşəcək. Köhnə kompüter, noutbuk, qozqıran telefon monitorlarında bunu rahat müşahidə etmək mümkündür. Hətta evdə televizora da yaxından baxanda həmin bu pikselləşmə aydın görünür. Halbuki eyni kəskinliyə, yəni eyni piksel sayına sahib telefona nə qədər yaxından baxılsa da, bu görünməyəcək. Səbəb: daha böyük pixel per inch, yəni hər 1kv inç sahədə yerləşən piksel sayıdır. (bax: ppi)
. Bu problemin olmaması üçün ən azı 350ppi dəyərinə sahib ekran olmalıdır ki, bu bilinməsin. Buradan belə nəticəyə gəlmək olar: əgər keyfiyyətin aşağı düşməsini istəmiriksə, ekran ölçüsünün böyümə əmsalına uyğun olaraq, piksel artımı da olmalıdır.
Qeyd: Televizorda ppi telefonlardan 3-4, hətta 5 dəfə aşağı olsa da, uzaqdan baxıldığı üçün bu pikselləşmə gözəçarpan şəkildə bilinməyə bilir.
Qısa bir haşiyəyə çıxım: telefon və ya kompüterinizin ekran kəskinliyi(çözünürlük) 2k, 4k, 6k və ya 8k deyilsə, (ki, çox güman, deyil. Əksəriyyəti 1920x1080, yəni full hd, ən yaxşı halda 2k, yəni 2048x1080 ekrandır) o ölçülərdə video və ya kino yükləyib izləmək, arxa fona 4k wallpaper qoymaq mənasızdır. Çünki monitorunuz yüklənən materialı tam göstərəcək potensialda deyil, havayı özünüzü aldatmayın ki, "seriala 4k baxıram", "4k şəkildir e, gör nə əladır". Hətta 4k videonu sony markasının bir neçə modeli*
özümdə də bunlardan biridir. vaxt elədikcə haqqında da yazaram
xaric heç bir telefon göstərə bilmir. Yəni kimsə "buna bax, telefonum 4k video çəkir, çox keyfiyyətlidir" deyib öyünsə, ona boş-boşuna öyündüyünü rahatlıqla bildirə bilərsiniz, çünki gördüyü 4k video deyil, ekran fullhd video göstərir.
2) görüntü sensorunda piksel
Hər şeydən öncə (bax: yazarların sözlüklə bağlı şikayətləri)
çox təəssüf ki, (baxma: görüntü sensoru) başlığı hələ də açılmayıb. Sözlükdə elektronik əşyalarla bağlı həvəskar araşdırmaçı tapmaq samanda iynə axtarmaq kimidir. Nəysə.
Başda da dediyimiz kimi, görüntü sensorlarında da piksellərin çox olması əldə ediləcək materialın çox kəskin, detallı olmasına gətirib çıxarır. Misal üçün, yüksək kəskinliyə, yəni çoxlu piksellərə, dolayısılə, böyük megapixel-lərə*
meqapiksel başlığı belə yox imiş. Çox təəssüf. Qəti heç nəyə əl vurulmasın, hamısını özüm həll edəcəm.
sahib kameralar sayəsində 10, 20, 30, 50 metr uzunluğu və ya eni olan, binaların üzərinə vurulmuş şəkli və ya yol qırağı yekə reklam lövhələrindəki fotoları çəkmək mümkün olur. Yəni görüntü sensorundakı piksellərin çoxluğu ərsəyə gələn materialın daha böyük ölçüdə çap olunması imkanı yaradır.
Amma burada bir əmma var. Görüntü sensorunda piksellərin çox olması onların ölçü olaraq kiçilməsinə, işığı daha zəif qəbul etməsinə gətirib çıxarır. Bu da o deməkdir ki, aparatın iso limiti daha aşağı olacaq və çəkilən foto və videolarda - xüsusilə də, gecə vaxtı - çoxlu noise yaranacaq. Xüsusilə də, sensor kiçik ölçüdə olub yüksək piksel(megapixel) dəyərlərinə sahib olanda insanı baxdığı şəkildən soyudacaq hala salır.
Polad Həşimovun müstəqil Azərbaycan tarixində şəhid olmuş ilk general olması
Polad Həşimov müstəqil Azərbaycan tarixində şəhid olan ilk general deyil. Müstəqilliyimizdən bu yana 3 generalımız şəhid olub. Polad Həşimovu digər ikisindən fərqləndirən onun "döyüş şəraitində" şəhid olmuş ilk general olmasıdır. Müstəqil Azərbaycan tarixində şəhid olmuş ilk generallar isə 20 noyabr 1991-ci il qarakənd faciəsində həyatlarını itirən ölkənin ilk baş prokuroru ismət qayıbov və dövlət təhlükəsizliyi üzrə müşavir, sabiq daxili işlər naziri Məhəmməd Əsədovdur.
Həmin vaxt birinci kursa təzə başlamışdım, oktyabr idi. Məktəbdə necə idimsə, universitet uşaqları ilə də deyib-gülüb, qaynayıb-qarışma niyyətində idim və edirdim də. Dayandırdım. *
bunun tamam başqa səbəbləri də var, sadəcə bu məsələ də çox böyük təsir elədi
Tamam ciddiləşdim. Əslində, bundan aylar öncə son zəngdə, necə deyərlər, tıncıxmışdım, vəziyyəti tutmalıydım. çünki kimin sinifdə nə tip olduğundan danışılanda mən "əyləncəli, güldürən, tema qaynadan oğlan*
bunu məni məktəbdən sonrakı dövrdə tanımış birinə desələr, ilk deyəcəyi şey "hassktr lan, boş yapma" olar
" idim, halbuki aralarında ən açıq sözlü, haqqını tələb, fikrini aydın ifadə edən (oxuyan uşaq temalarını qoyuram qırağa da, orası bütün məktəbə bəlli idi) mən idim və vicdan, ədalət kimi keyfiyyətlərin mental təfəkkürlü, dindar beyinli, hər işə mız qoyanda yox, məndə görüləcəyini gözləyirdim. O qız da (ki, bir neçə il eyni məktəbdə oxumuşuq) yuxarıdakı sözləri deyəndə bu nəticəyə gəldim ki, insanlar məni tamam qəlibləşdiriblər və mən özümü başqa, ətraf isə məni tamam başqa görür. O qız məni əksərən zarafat edən, məzələnib, deyib-gülən görüb deyə ciddi şəkildə o qənaətə gəlibmiş ki, "bertrand ciddi duyğulardan uzaqdır, kimisə sevə, aşiq ola bilməz". And içərəm ki, digərləri də elə bilib məni. Mən də unidə ciddiləşib, az qaynayıb-qarışaraq həmin o özümdə görülməsini istədiyim şeyləri göstərdim. Çünki bir az zarafat, səmimiyyət gördülərsə, sonra nə qədər ciddi mövzularda söhbət etsən də, səni gözlədiyin qədər ciddiyə alan, fikirlərinə diqqət edən, dəyər verən olmayacaq. gərək daimi olaraq sərt olasan, nadirən güləsən, hər zaman məsafəli davranasan. Bəs onda nə baş verdi? Onda da oldum soyuq, qaynayıb-qarışmayan, neqativ, özündənrazı və eqoist adam. Hətta dostlarım demişdi ki, bir çoxlarının bu şeylərə görə (heç tanımadan) məndən zəhləsi də gedir. durduğum yerdə məndən qıcıqlanan qızlı-oğlanlı n qədər adam vardı universitetdə.
Sonra nə oldu? Heç nə. Bir nöqtədən sonra insan başa düşür ki, nə etsən də belədir, səni heç vaxt tam görməyə çalışmayacaqlar. Hətta özün göstərməyə çalışsan da, görmək istəməyəcəklər, çünki özləri çərçivədə olan insanlardır. Heç vaxt düşünməcəklər ki, insan, hər nə xarakterdə olsa da, necə profil göstərsə də, bütün duyğulara sahibdir:
- Nə qədər soyuq, ciddi olsa da, sevə, zarafat edib gülə bilər;
- nə qədər deyib-gülən, səmimi olsa da, içdən-içə nələrinsə fikrini çəkə bilər;
- utancaq dediyin qız yataqda dominant ola bilər;
- kələ kimi, "ağır abi" qaqaş da olsa, gülünc şeyə fobiyası, uşaqca hobbisi ola bilər;
- ən əsası, bir vaxtlar tema qaynadan, daim gülən, hər şeydən çoxlu-çoxlu danışan, hamıya nümunə çəkilib, "bu uşağın gələcəyi çox parlaqdır" dedikləri bertrand illər sonra bütün 1 həftəni hər günü 6-7 stəkan kofe içib 24 saat otağından çıxmayan, heç danışmayan, tamamilə içəqapanıq birinə çevrilə bilər.
bir sözlə insan, heç də tək bir pəncərədən baxılası, "o yaxşıdır", "bu pisdir", "o, loxdur, loserdir", "bu möhtəşəmdir, winnerdi", "o, duyğusuzdur", "bu, sempatikdir", "o, zarfatcıldı, ciddiyə almayın", "bu çox ciddi adamdır, temanı tutmayacaq" və s. deyərək qəlibləşdiriləsi varlıq deyil.
Nəysə Əşşi, bilirəm ki, bu sözlərimin də bir mənası olmayacaq. Əzəldən insanlar belə gəlib, belə də gedir. Ona görə Siz yenə də qəlibləşdirin. Onsuz da, özü qəlibdə olan insanlar digərlərini də qəlibləşdirməlidirlər ki, tapışa bilsinlər. Mənə qalan odur ki, özüm kimisi rastıma çıxanda ümid edirəm anlaya bilərəm ki, məndən biridir.
Siz də bu entridəki misallardakı kimi öz qəlibinizə uyğunları tapın. Hər zaman səthi olun ki, həyatı yaşaya və orda-burda özgüvəni yüksək görünüb, sanki həyatı bilir, insanları da çox yaxşı tanıyırmışcasına hərəkət edə biləsiz. Necə ki indi içi həmin qız qarışıq bütün o məktəb, uni, iş yerlərindəki tanıdıqlarım sözdə ailədən, həyatdan narazı olsalar da, gələcəyə dair xəyallarla, planlarla, sabaha ümidlə yaşadıqları, düşündüklərindən bir qram belə şübhə etmədikləri halda, sözdə 90%-indən daha perspektivli (olmuş) mən bütün gecəni tamamilə sönmüş halda, qaranlıq otaqda "nəyə görə yaşamalıyam?", "sözlüyə, dəftərlərimə, notlara yazdıqlarımın mənası nədir?" "bütün bunlar, bu qədər həngamə nəyə gərək?" "filan şey dəqiq belədir?" deyə düşünüb, baş verən hər şeyi çək-çevir edib, başdan-sona həyatımı gözümün önündən keçirəcəm.
Qeyd: son abzas paradoks kimi görünə bilər: "özün insanları qəlibləşdirməməli olduğunu deyib, sonra onları eyniləşdirirsən. Bəlkə, sən onlara fərqli tərəfdən baxasan?". Məsələ budur ki, mən hər zaman ətrafımdakılara mənə yanaşmadıqları kimi yanaşmağa çalışıb, həmişə "bəlkə də, elə deyil" deyib dəfələrlə onları tanımağa, müxtəlif mövzularda dindirməyə, yenidən kəşf eləməyə cəhd etmişəm. Dolayısilə, belə olan halda, mənim ümumiləşdirməm həmin kəslərin məni qəlibləşdirməsindən çox daha həqiqi və doğrudur.
Sözlüyü çox uzun müddətdir kənardan izlədiyi üçün yazarlara açılan başlıqlardan xəbərdar olan, özü elə ən başdan qətiyyən heç bir tərif istəmədən/gözləmədən, sadəcə nickname-i haqqında məlumat üçün başlığı açmaq istəsə də, bunun heç də düşündüyü kimi deyil də, "yuyulmamış qaşıq kimi özünü gözə soxur" kimi qarşılanmağından ehtiyat etdiyi üçün bu başlığı - çox təəssüf ki - özü açmayıb bu günü gözləmiş 10-cu nəsil yazar. Kiməsə necəsə müsbətə doğru bir şey qatıbsa, buna görə çox sevinir; istər mesaj bölümündə, istərsə də bu başlıq altında yazılmış və yazılacaq olan hər xoş sözə, müsbət tənqidə və hansısa yanlışının düzəldilməsinə görə dərin minnətdarlığını bildirir.
Keçək həqiqi Bertrand Zobristə. Öncədən deyim ki, əsəri çoxdan oxumuşam deyə cüzi yanlışlar ola bilər.
--spoiler--
Zobrist başda niyyətini gedib ümumdünya səhiyyə təşkilatının rəhbərinə danışıb, ona hər şeyi aydın izah edib dəstək gözləsə də, bu baş vermir. Əksinə, üst-ün rəhbəri dr.sinskey onu dəli adlandıraraq həbs etdirmək istəyir. O isə özünə qarşı getdikcə böyüyən basqı, həbs olunma qarşısında "konsorsium" adında təşkilatla iş görərək florensiada gizlədilir. Konsorsiumla bağladığı müqaviləyə görə bəlli bir tarixdə onlara göndərdiyi bir videogörüntünü internetdə yaymalı idilər. Bu videogörüntüdə isə Zobrist özünü "the shade" adlandıraraq üzündə vəba maskası ilə danışır və kadr dəyişərək kiçik bir lövhəni göstərir. Lövhədə isə "bu tarixdə dünya dəyişdi" sözləri yazılıb. Hadisələrin gedişində Zobrist təqibin sonunda virusun yerini deməmək, ələ keçməmək üçün dünyanın onu vəhşi, cani kimi yox, qəhrəman olaraq xatırlamasını diləyərək intihar edir. Çox uzatmadan, sonda içi üst, konsorsium, hətta öz sevgilisi*
bax: vəfasız qızlar
- bir sözlə, hamı Zobristin planının həyata keçməməsi, virusun yayılmaması üçün əlləşir, olduğu paketi tapmağa çalışır. Lövhədə yazılan həmin tarixdən, həmin andan öncə videonun çəkildiyi yer tapılır və görürlər ki, həmin yerdə 2 həftədir danteyə həsr olunmuş konsert təşkil olunub. Məlum olur ki, virus da orda deyil. Daha dəqiqi, çox-çox əvvəl yayılıb virus, çünki içi robert langdon qarışıq hamının sandığının əksinə, pulsuz təşkil olunan 2 həftəlik konsert məhz ona görə idi ki, istanbuldakı həmin o yer dünyanın hər yerindən turist qəbul edir və pulsuz konsertə hər ölkədən adam girib, virusa yoluxub. Virus isə yenə hamının düşündüyünün əksinə, o dəqiqə öldürən, canicə bir şey deyil. Hava ilə yayılan(ki, ən tez yayılan viruslar bunlardır), insanın genetikasına təsir edərək onu çoxalmaya əlverişsiz, yəni sonsuz edir və dünya əhalisinin 1/3 hissəsində effektiv olacaq.
Son olaraq, yenidən qeyd edim ki, Zobrist o əsərin ikinci antaqonistidir və bu danışdıqlarım əsərin 10%-i deyil heç. Əsəri bunları bilərək belə rahat oxumaq mümkündür.
Üstəlik, rasionalist, duyğuların təsirindən kənar, ağılla davranış sərgiləməsi Bertrandın ən bəyəndiyim xüsusiyyətləri idi.
Dolayısilə, Ortada problem vardı, bir də həll yolu. Zobrist də dantenin ən sonda qeyd edəcəyim sitatından ilhamlanaraq vəziyyəti duyğusallığa bağlamadan bu işə əl atıb, həll etməyə çalışırdı. Bu adam hər şeyi əsaslandırmışdı və doğruları deyir, düzgün hərəkət edirdi. Ən azından əsərdə və eyniadlı filmin ilk səhnəsində verdiyi sualı duyğuları kənara qoyaraq düşünən hər kəs bunun belə olduğunu anlaya bilər. Əsərdə Onu cani adlandırsalar da, hamı qarşı çıxsa da, hətta oxucular sevməyib onun fikirlərini qəbul etməsələr də, bu onun haqlı olduğunu dəyişdirmir. Sonda öz məqsədinə çatdığı üçün də çox sevinmişdim. Kitabda bertrand zobrist'in dəfələrlə sitat gətirdiyi, hesaba açdığım gündən bio hissəmə də yazdığım, Dante'nin "cəhənnəm" əsərindəki o sitatı yazaraq entrini bitirirəm: "Cəhənnəmdəki ən qaranlıq yerlər böhran zamanı bitərəf qalanlar üçün ayırılıb".
Bu sitat tək kitabdakı kimi bəşəri şeylərlə bağlı deyil. istənilən situasiyada, xüsusilə də, mənəvi-moral mövzularda doğru olanı etməmək, vəziyyəti görməzdən gəlməyə, yüngülləşdirməyə və ya ört-basdır etməyə çalışmaqdan daha böyük vicdansızlıq yoxdur..
Bu gün bütün günü ayaq üstə olmuşam. Ayağımda yastıpəncəlik və belimdə də yırtıq var deyə ayaq üstə çox zaman keçirəndə ayaqlarımda dəhşət ağrılar olur. Bayaq anamdan xahiş elədim ki, mümkündürsə ayaqlarımı isti suya qoysun. Elə də elədi. Sonra qurulayanda başın salıb işini görə-görə birdən sözə başladı.
"bertrand, indi bunlar sənə adi gəlir, amma vaxt gələcək qəribsəyəcəksən, deyəcəksən 'kaş anam olardı, ayaqlarımı yuyardı'. Bax onda yadına salarsan bunları, xatırlayarsan...
Sənin yadına gəlir, dayıngilin qapısının ağzındakı taxta oturacaq? Rəhmətlik papam biləndə ki, mən gələcəm, həmin gün çıxıb orda oturub bizi gözləyərdi...
O vaxtı kənddəki evimizi tikdiyimiz yay idi, axşam təkcənə oturmuşdum fındığın altında. Birdən həyətin qapısı açıldı. Özü də adi yox e, axıra kimi açıldı. Mən də səs çıxarmadan diqqətlə boylanıb baxdım, gördüm papam girdi içəri. Bax sənin canınçün, diqqətnən papama baxıb öz-özümə demişdim ki "vaxt gələcək diqqətlə o qapıya baxacam, amma papam içəri girməyəcək"...
Bilmirəm yadına gəlir, yoxsa yox. Papamda bir adət vardı, biz həmişə yay sonu bakıya qayıdanda arxamızdan su atardı. Allah rəhmət eləsin, basdırdıq, 3, 7-ni yola verdik, səhəri gün tezdən bakıya çıxdıq. Həmin moment maşın tərpənəndə güzgüdən arxaya baxdım, papamı görmədim. Bax onda hiss elədim ki, papam uje yoxdu"...
Düz 15 dəqiqədir doluxsunub durmuşam, içimdə bir buruqluq yarandı... Sonuncu dəfə anamla nə zaman bu cür dialoq yaşadığımızı bilmirəm heç, Amma birdən-birə fərqindəliyim artdı. Mama, sən bunları oxumayacaqsan, amma söz verirəm ki, bundan sonra hər vəchlə çalışacam ki, qəlbindəki bu cür düşüncələri daha çox dilə gətirib mənlə dərdləşəsən...
Bir bu çatmırdı, o da oldu. Şükür Ölmədik bu günləri də gördük. Sözlükdə "i wanna dick in my mouth"mesajı aldıq. Qız olsa, bura niyə yazıb söhbəti açım aq, oğlan yazar idi.
Mən də səhər-səhər sevinmişdim ki, axır ki əziyyətimi, zəkamı təqdir edən, istəklərini açıq-açıq deyən cəsarətli bir sapioseksual qıza rast gəldim.
(baxma: garibanın yüzü gülür mü hiç?)
1-2 kəlmə yazmışdım, ona da yüngülvari göz atmaq məsləhətdir. Burda da geniş yazasıyam.
