qohum-əqraba evində qalmaq
![]()
bu entry 07.05.2018 tarixində yazılmışdır. entry silindikdən sonra texniki səbəblərə görə canlandıra bilmək mümkün olmadığına görə yenidən olduğu kimi sözlüyə əlavə etdim.
#233076 nömrəli entry'ni yazanda ikinci kursda oxuyurdum. həmin entry'i bir yalandır. amma bildiyiniz yalanlardan yox.
ən başdan başlayım; atamın işləri yaxşı getmirdi. mən də 10-11'ci siniflərdə hazırlığa gedirdim. atam hazırlıq pullarını ödəyə bilmirdi və anam isə kənddə dükan işlədən dayımdan borc alaraq hazırlıq pullarını ödədi 2 il ərzində. yəni, xeyli miqdarda borca düşdük. amma dayım həmin pulları istəmədi eləcə də anama maddi, mənəvi dəstək oldu hətta xaricə müalicəyə də apardı bir dəfə və heç vaxt qarşılığını istəmədi.
atamın işləri mən 11'ci sinifin axırında olanda dayandı. evdə yeməyə çörək tapmırdıq. sadəcə dayım, babamgilin maddi dəstəyi ilə dolanırdıq tamamilə. hətta bir dəfə soyuducu xarab oldu, təmir etdirə bilmirdik, hər şeyi yeyirdik ki, qalmasın. hələ ev kirayəsi də vardı ki, axır aylarda borc hesabına ödənirdi. imtahanı verdim, amma pulsuz ixtisasa qəbul ola bilmədim. məcburən dayımgilin (nənəm və babamla birgə yaşayır) yaşadığı bölgədəki universiteti yazdım (ödənişi az idi). bu da ən böyük səhv idi. əslində evdə çörək almağa 30 qəpik yox idi. həmin vaxt əmim də gəlmişdi, ödənişə kömək edəcəyini demişdi. kaş cəsarətli olub, əsgərlikdən qorxmazdım. qorxaq olduğuma görə hadisələrə müdaxilə etmədim. ixtisasdan imtina edib əsgər gedə bilərdim amma etmədim. kaş, edərdim sonraki biyabırçılıqlar olmazdı.
çarə yox idi, anam da mənlə birgə getdik dayımgilə kəndə. anamın ixtisası var idi. müəllimə kimi işə düzəldi kənd məktəbində ödənişi ödəmək üçün. ilk başda 500 manatı əmimdən, 500 manatı isə dayımdan aldıq. xəstə anam heç evdə rahat ola bilmirdi ancaq indi dağ kəndində başqasının evində yaşamağa, işləməyə məcburdu. özümə o qədər nifrət edirəm ki... qardaşım da var; o da həmin vaxtı əsgər getdi. oxumuşdu lakin diplomu ala bilməmişdi, ödənişə və kəsrlərə görə.
dayımın balaca uşaqları, səs küy, şəhərdəki insanlardan fərqli insanlar, fərqli mədəniyyət, kənd yaşamı kimi şeylərlə üzləşdik anam ilə. şəhər həyatı yaşayan insana çox ağır gəlirdi. hələ şəhərdə rahat bir həyat keçirmiş olanlara. mən isə konkret azərbaycan reallığı ilə üzləşdim. həyat üzümə şillələr vurdu sanki. öz ailəmdən uzaqda anam ilə başqasının evində əvvəlcə hər şey normal idi. universitetə başlayanda, kənddən 27 km aralıda şəhərdə universitetə getdim gəldim. lakin əmimə dedim ki, mənə yataqxanada yer tapsın, tapdı da, lakin qorxaqlığıma görə getmədim. buna görə əmimlə münasibət də pozuldu. nə isə, sonra yol uzaqlığına görə ilk semestr əmimgildə qaldım. ilk beş gün əmimgildə qalırdım, 6 və bazarı isə kənddə. babamın kiçik təsərrüfatı vardı, 6 bazar kömək edirdim. əmimgildə vəziyyət ağır idi, uşaqları məni xoşlamırdı. əslində, məndə də günah vardı, soyuducudan şeylər yeyirdim, bir dəfə şəxsi şeylərə toxunmuşdum... qısaca mən də günahkardım. ilk semestr bitdi, semestr arası kənddə qaldım. hər şey yaxşı idi, hətta dayımın dükanına gedir, wifi ilə noutbukuma kino da yükləyirdim.
ikinci semestrdə fərqli yol izlədim; kənddən sadəcə səhərlər avtobus gedirdi. mən də səhər avtobus ilə əmingilə gedir, saat 1'in yarısı dərsə girirdim. axşam da kəndə ayrılan yola qədər avtobus gedirdi. sonra da 7 km-lik yolun qalanını ya dayıma zəng edirdim ki, məni götürsün ya da elə gözləyirdim yoldan keçən maşın götürürdü.
tezdən əmimgil işə, uşaqları dərsə getdiyinə görə ev boş qalırdı. mən də həmin vaxtı gəlirdim. əslində, böyük bir səhv idi. "ala xiyar, tezdən gəlirsənsə get kitabxanaya zada gözlə də, evdə heç kim olmayanda sən nə pox yeyirsən camaatın evində?" desəniz, haqlısınız.
beləcə poxdan bir universitetdə (universitet haqqında heç nə yazmadım çünki həqiqətən də heç nə yoxdur yazılası, bölgə universitetidi, poxdan, mədəniyyətsiz, savadsızlıq olan bir yerdir) ilk il bitdi. anamla geri döndük. amma atam şəhərdən (əslində qəsəbədə qalırdıq, lakin mən şəhər deyirəm yaşadıqlarıma görə) lap kənarda bir qəsəbədə həyət evi tutmuşdu. atam bir ildə çökmüşdü. nisbətən rahat həyatımız vardısa, indi hər şeyi itirmişdik. sözlər izah eləməyə yetmir "çöküş"ü canlandırmağa... poxdan bir taksi sürürdü, çörək puluna, 150 manat ev kirayəsini güclə verirdi. evdə ki, iti bağlasan durmaz bir yer idi. uçuq, sökük. qarışıq. əvvəlki ailə düzənindən əsər əlamət yox idi. mən nə edirdim, anamın pulu ilə kola içir film izləyirdim yayda. barbarlar kimi yerdə falan yatırdıq house of cards serialında frank demiş... əslində bu entry'ni də yerdə yatmış vəziyyətdə yazıram. bir dəfə lalafoda elan qoydum, adama əşyanı göstərəndə evə baxdı və dedi: "ala burada yaşayırsınız?!" adam rəsmən şok olmuşdu.
ikinci il də anamla geri kəndə döndük. bu dəfə səhər smeni idim. yəni əmingilə getmədim (gedə də bilməzdim). səhər avtobusla gedirdim. təbii ki, sizə hələ kənddə camaatın qəribə suallarını deməyəcəm. hamınız bilirsiz az çox. tanrı heç kimə göstərməsin, möhtaç olmağı. çətindir fərqli mühitə düşmək, lənətə gəlmiş cındır poxdan həyata davam etmək...
bu il artıq babam yavaş-yavaş məni ora-bura buyururdu. əmr verirdi. nə bilim heyvan otarmaq, toyuğa dən vermək, ot kəsmək, pres daşımaq kimi şeylərlə tanış oldum ilk dəfə. şəhərdə böyümüş bir uşaq üçün ağır idi. bir şeyi düzgün etməyəndə söz eşitməyi də gördüm. anam atam həmişə əzizləyərdi məni ancaq əsl həyatı gördüm. nə isə ki, kompyuterim vardı, kino, oyun başımı qatırdım. düzdü, hərdən dayımın balaca uşaqları ilə davamız da düşürdü. səs küy zad. ay blət ətraflı yazsam roman olar.
həmin qış çox soyuq keçdi. qar üç dörd ay ərimədi. gecələr 30-35 dərəcə şaxta olurdu. həmin şaxtada inəyə vedrədə isti su aparmaq, yemləmək çətin olurdu. 'sikim həmin vaxtları' deyirəm. və ikinci ili bitirirəm. ikinci il işlərim ağırlaşdı qısaca, dayımla dava da elədik, heyvanın birini çaqqal yedi mənim başıboşluğum ucbatından qısaca hər şey pox oldu. təhqir edildim, alçaldım. əzildim. onsuzda asosial əzik idim, və daha da insecure oldum. ax, pulsuzluq nə pis şeydir. insanı hər şeyə məcbur edir. atam kimi bir adam hətta öz ailəsini belə unudarmış. hə, atam heç vaxt zəng eləmirdi, kontur ala bilmirdi deyəsən. qısaca, öz başımızaydıq.
ikinci il də bitdi, qardaşım da əsgərlikdən gəlmişdi, bu dəfə daha balaca bir bina evindəydik. qardaşım daha çox "o qız sənin bu qız mənim", "sağol ay brat" tipli olduğu üçün işləmirdi. sonra işə düzəldi ama pul qazanıb xərcləyirdi deyəsən. yayda yenə işləmədim, kino-serial zad... "ay xiyar götünü qaldır, pul qazan heç olmasa bu il dayıngildə qalma!" dedinizi eşidirəm amma yox. yenə getdim dayımgilə anamla birlikdə. bu arada, yayda kassir qızı tanıdım. (kassir qız başlığında 5.entry'də ətraflı yazmışam) nə bilim, bərbad həyatıma rəng idi sadəcə.
yayda bütün günü evdə oldum, noutbuka friends, breaking bad yazdım falan. əlbətdə ki, dostum zadım yoxdur bayıra çıxam eliyəm. baxın siz bir "universitet" oxuyan azərbaycan gəncinə. "ala bölgədə də universitet oxuyarlar?!" oxumazlar. ancaq bu vaxtda ingiliscə öyrəndim, bol bol film serial izlədim, normal insan cəmiyyətindən təcrid oldum və daha da asosiallaşdım. universitet də ki, heç nə, "otur dur gəl" idi. orada da hamı mənə həyat tərzimlə bağlı qəribə suallar verirdi.
üçüncü il də ağır oldu. artıq inəyə mən baxır, poxun atır, yemin verirdim. heyvanları suvarmaq, yemləmək də mənlikdi. qısaca, kölə idim. dayım, babam, nənəm məni buyururdu. əmr verirdi. "yardım almağa alışan əmr almağa da alışar" deyiblər. bu il həyatıma nifrət etdim. hər şeyi atıb getmək də istədim. amma alınmadı. poxdan universiteti ata bilmədim. xəstə anama görə. belə bir geridə qalmış cəmiyyətdə müəllimlik edirdi ki, təki məm oxuyum adam olum, gələcəyim olsun. yazıq anam.
ağır və pis işlər insanın mənəviyyatına, sağlam düşüncəsinə zərbə vurur. kimsə həyatından xırda bir şeyə görə (instagramda dostum like etmədi, ya da köpəyim tualetə çıxa bilmir) şikayət edəndə gülməyim gəlir. insan sanki yabaniləşir. normal insan cəmiyyətini unudur. bir yerə gedəndə nəzakət qaydalarını yox sayır. ya da birisinin partiyə, kafeyə getməsi falan çox lüks görünür adama. hərdən facebook'da keçmiş sinif yoldaşlarımı görürəm, partidə, unidə dostlarla selfilər zad sonra da öz həyatıma baxıram. əslində, daha yaxşı bir həyatım ola bilərdi. whatsapp'ı və sosial medianı silmişəm (facebook'u sadəcə bir neçə hesabım ona bağlı olduğuna görə saxlayıram) insanlardan uzağam. axırıncı dəfə nə vaxt kiminləsə dialoqa girmişəm xatırlamıram...
bu entry'ni yazarkən artıq üçüncü il bitir. bugünkü hadisə məni bu entry'ni yazmağa vadar etdi. deməli, babam quzu kəsirdi. mən də yardım edirdim. elektron tərəzi var, ətin çəkisini ölçmək üçün onu da gətirmişdim. iş bitdi, tərəzini götürəndə əlimdən düşdü başı qopdu. babam məni babat söydü. düzdü, kim olsa söyərdi ancaq axı at baba, mənim oxumağımda əməyin var düzdü, amma bu məni təhqir edə biləcəyin mənasına gəlməməlidi axı (bəlkə də gəlir). axı ay kişi heç olmasa adam biraz anlayışlı da olar, üç ildi kölən olmuşam axı. bilirsən, elə düz edirsən, mən də qeyrət olsaydı kölə olmazdım. qorxmadan əsgərliyə gedib anamı çətinliyə salmazdım.
indi gecədir hələ səhər saat 7'də durmalıyam. ilk iş anamın maaş kartında pul çəkib yeni tərəzi almaqdır.
həyatımda hələlik bir məqsəd varsa, o da yayda kölə kimi işləyib, gələn il ev tutub dayımgilə bir daha getməməkdir. lənət olsun belə həyata. 'layiq olduğun həyatı yaşayarsan' deyiblər amma düşünürəm ki, kölə kimi yaşamalı deyiləm. gələcəkdə heç vaxt evlənməyəcəm, işdi əgər evlənsəm, heç vaxt ata olmayacağam. çünki varlı olsam da bir gün kasıblaya bilərəm və ailəm kiməsə möhtaç qalar. əslində, getmək istəyirəm azərbaycandan çox uzaqlara. avropaya ya da amerikaya. bu üç ili unutmaq və yeni bir həyata başlamaq istəyirəm. bu lənətə gəlmiş, üzdəniraq ölkədə bir uşaq da dünyaya gəlməsin istəyirəm. balacalara baxanda ürəyim ağrıyır. onların da həyatları məhv olacaq... ağırdır. çox ağırdır, möhtaç olmaq, qohum-əqrəba evində qalmaq... etməyin...
)