sözlüyün yazarlara qazandırdıqları

Sözlüyün mənə əsas qazandırdıqları əjdaha və umbay sözləridir. Nəsə maraqlı bir hadisə olanda "əjdaha kimi" və ya hər hansı bir jest edən dosta "əjdahasan" deməyə başlamışam. Yəni bu iki söz gündəlik həyatda da tez tez istifadə edilir.
Kimsə nəsə mənasız bir söz deyəndə və ya gicgicə hərəkətlər edəndə isə belə bir dialoq keçir:
+ bəsdi də umbaylıq eləmə və ya umbay kimi danışdıne lap.
- necə? Başa düşmədim. Umbay nədi?
+ heçnə boş ver.
Ətrafımdakı insanlara sözlükdən bəhs etmirəm, onsuz həyatıma paz olublar, bir də bura gəlməsinlər. Maraqlısı odur ki, mənasını bilmədikləri halda onlar da yavaş-yavaş umbay sözünü işlətməyə başlıyırlar. Qorxuram ki, bu gedişlə umbay sözü azərbaycan dilinin izahlı lüğətində öz yerini tapa.

rus bölməsi

savada qalanda nə az , nə də rus sektorunda onsuzda normal , daha düzgün desəm "lazımlı" savad vermirlər. əslində azərbaycanda işləmək üçün dəhşət savadlı olmağa da ehtiyac yoxdur. 2 dil bildin bəsindi, əsas da rus dilini. Azərbaycanda Nə qədər savadlı olursan ol, bir yerdə mütləq rus dili sənin qabağına çıxacaq. Və nəzərə alsaq ki, azərbaycanda yaşamaq və yüksək maaşlı bir işdə çalışmaq üçün heç azərbaycan dilini bilməsən də olar. Sən rus dilində danış azəbaycan dilini heç öyrənməsən də olar, onsuzda getdiyin hər yerdə xiyarın biri tapılacaq ki, azərbaycan dilini bildiyi halda özünü cool göstərmək üçün sənə rus dilində cavab verəcək. Bax bundan sonra da uşağını rus sektoruna qoyan valideynləri qınamaq istəyirəm, amma qınaya bilmirəm. Ya gərək rus sektoru filan ləğv olsun və ya onlar üçün ayrıca məktəblər ayrılsın və əsas prioritet azərbaycan dili olsun. Azərbaycan dilini normal danışa/yaza bilməyən ölkədə iş tapa bilməsin. Ondan sonra bütün russkiy yazıçnılar məcbur qalıb öyrənəcəklər.
Mənim üçün rus sektorunun əsas üstünlüyü isə a.u.e balalarının demək olar ki, mövcud olmamasıdır.

xaricdə yaşayan azərbaycanlılar

yeni bir başlıq açmaq istəmədiyim üçün buraya yazacağam. yazıda sadəcə spesifik bir qrupdan söhbət açmaq istəyirəm, yəni sözüm məclisdən kənar. həmçinin müəyyən səbəblərə görə xaricdə yaşayıb, işləməyə məcbur olan miqrantları da bu mövzudan kənarda saxlayıram.
haqqında danışacağım qrup rusiya, avropa və ya amerikaya köçüb, orada vətəndaşlıq alan, sonra yaşadığı yeri pisləyib, "qurban olum öz millətimə, bunlar adam deyillər" və yaxud " qurban olum azərbaycana, bura yer deyil" deyə atıb tutanlardı. əlbəttə öz millətini, doğulduğun yeri sevmək gözəl şeylərdir, amma həm gedib xarici ölkənin vətəndaşlığını alıb, həm də yemək yediyin qaba sıçmaq sadəcə özünü axırıncı yola qoymaqdır. empatiya qura bilmək üçün başqa bir aspektdən sadə bir misal verəcəm. təsəvvür edin rusun biri köçür azərbaycana, vətəndaşlığı filan alır, sonra başlıyır ki, bəs azərbaycanlılar adam deyil, azərbaycan özünə ölkə deməsin, rusiyaya qurban olum filan. adama deyərlər bəyənmirsən dur sikdir qayıt öz ölkənə. heç kim sənə doğulduğun ölkəni sevməməlisən, vətəndaşlığı alandan sonra çevrilib azəri olmalısan demir, amma yaşadığın ölkəyə biraz hörmətin olsun.
qayıdaq bizimkilərə. mən avropalıların yerində olsam, ölkədə kef edib, azərbaycanda qazana bilməyəcəyi pulun 2 hətta 3 qatını qazanan, sonra da qayıdıb, ölkəni pisləyən, göt atan hamını yığıb deportasiya edərdim. bəyənmirsən lap yaxşı, di xoş getdin, qayıt sevimli ölkənə. deyəndə də ki, sevmirsən bəs nəyə görə yaşayırsan, deyirlər burada biz öz həyatımızı qurmuşuq və qayıdıb gələ bilmərik.
bir azərbaycanlı olaraq, bəlkə də öz millətimi sevməyə bilərəm, çünki mən burada təsadüfən doğulmuşam, azərbaycana göndərilməyim hər hansı böyük bir planın bir parçası deyil. amma köçdüyüm və sonradan vətəndaşlığını aldığım ölkəyə münasibətdə quşlaya bilmərəm. çünki heç kəs o vətəndaşlığı mənə zorla verməyib, həmin ölkəyə mən özüm bunun üçün müraciət etmişəm.

qısa bir əlavə : digər bir tayfa da avropada hər şey bahadı, azərbaycanda ucuz, ona görə də biz burada güc bəla ilə yaşayırıq deyə yalandan ağlayan, uşaq başı aldadan tayfadı. bəli avropada hər şey, hətta adi metro belə baha qiymətədi. ancaq dövlət vətəndaşlarına, yüksək vergiləri, ərzaq, geyim - keçim və s. digər ehtiyacları ödəyə bilmək üçün yüksək maaş da verir. yəni bu cür formada ağlaşma quran adamlar hər halda ortalama bir azərbaycanlıdan daha yaxşı şəraitdə yaşayırlar.

yazarların xüsusi istedadları

insanların xəyallarını yıxmaqda üstümə yoxdu. Məsələn pandemiyadan əvvəl dostum iş qurmaq istəyirdi, dedim, bu iş alınan deyil, başladı ki, boş boş danışma, dəstək olmaq əvəzinə gör nə deyirsən falan. Karantinə görə işi batdı. "Mən demişdim" deməyi sevirəm və dedim də. "Sən elə belə danışırsan deyə oldu" dedi. Hə, sırf mən danışıram deyə dövlət səviyyəsində karantin elan olundu. Başqa biri də məndən məsləhət alırdı, " x ixtisasına girmək istəyirəm, səncə necə olar?". Ona da " o balla zırt girərsən" dedim. Və guess what, pis adam oldum. Qrup yoldaşım da xaricdə təhsil almaq istəyirdi, xaricdə təhsil almağın çətinliyindən danışdım, beynini doldurdum, "adamın arzusunu niyə ürəyində qoyursan?" dedi.
Əslində çox bir şey eləmirəm, sadəcə gerçəyi deyirəm. Amma heç kim gerçəyi eçitmək istəmir axı. Və sonra dediyim düz çıxır, mən dedim deyə təbii ki.
Amma sizə tövsiyyəm mən deyənə qulaq asmayın, xəyallarınızın sizi apardığı yerə gedin, ya da hər nəysə...

umbaylama

10-cu sinifdə oxuyurdum. Səhər tezdən durub məktəbə gedirsən, məktəbdən çıxandan sonra evə qaçıb, yemək yeyib, çıxıb təzədən hazırlığa gedirsən. Adamın başı qazan olur. Hələ bu az deyilmiş kimi evdən çıxanda əlinə də bir zibil torbası da tutuşdururlar. Bir dəfə xiyar kimi torbanı atmağı unudub, əlimdə dəyərli bir əşyaymış kimi sıx şəkildə tutub avtobus dayanacağına qədər gəlmişəm. Avtobusa minib, zibil torbasını da o basa basda əlimdə saxlamışam. Birdən ağlıma gəldi, çantam belimdədi, yaxşı, bəs əlimdəki nədi? Surpriz !
Zibil torbası da əlbəttə ki, qara plastikdən deyil, supermarketin şəffaf torbasıdı. içərisindəki yumurta qabıqları, çay yarpaqları filan açıq aşkar görünür. Pay içini... bilmirəm mənə mi elə gəldi, yoxsa nədi, eləbil avtobusdakı insanlar mənə "allah bunun ailəsinə səbr versin" tipli baxışlar atırdılar. Həmin an "bəli zibili atmaq yadımdan çıxdı, amma bir soruşun nəyə görə, çünki yorğunam, sağlam düşünə bilmirəm sən, orda dayanan, heç mi yorğunluqdan başını qoyub yatıb, enəcəyin stansiyanı qaçırtmadın? " tipli roma senatoru ədası ilə pafoslu bir çıxış etmək istədim. Sonda hamısını utandıracaqdım. Məni alqışlayacaqdılar. Amma özüm utanacağım qədər utanmışdım artıq. Avtobusu saxlatdırıb, düşdüm. Zibili ən yaxın qutuya atıb, cool bir şəkildə yoluma davam etdim.
Həyatımda etdiyim ən böyük umbaylıqlardan biridir.

allahın cinsiyyəti

Hal-hazırda islam dinində ibadət edilən tanrı yunan tanrıları kimi müəyyən cinsiyyətə malik maddi varlıq olsaydı, böyük ehtimal qadın olardı. Haradan bilirəm? Quranı açıb oxumaq kifayətdi :
Əgər namaz qılmırsansa, oruc tutmursansa Demək məni sevmirsən. Əgər sevsəydin dediklərimi edərdin nöqtə. Hıh. Məni sevirsənsə ibadət elə, köləm ol, yoxsa ayrılırıq, qurtardı, yazma mənə.

Şəxsi müşahidələrimə görə ondan ayrılan birisini cəhənnəmə göndərəcək qədər kin bəsləyə bilən yeganə varlıq qadın ola bilər. (baxma: onu görüm elə cəhənnəmdə yansın)
Kişi olsaydı içib-içib qapıya dayanardı, geri dön deyə yalvarıb eliyərdi.
Ps : eyni zamanda digər qadınları qısqandığı üçün onları örtünməyə məcbur edir.

netflix

Əslində azərbaycan kimi bir ölkədə netflixi boykot etmək üçün ondan istifadə etməmək mümkündür. Çünki istənilən formada, rus və türk pirat saytlarından netflix film və seriallarına baxmaq olar. Amma avropada əksinə, misal üçün fransa, almaniya kimi ölkələrdə piratçılığa qarşı çox güclü mübarizə gedir. Bu ölkələrdə serial və filmləri hər hansı bir saytdan pirat formada izləmək demək olar ki, mümkünsüzdür. Serialı keçdim, hətta animeyə filan belə baxmaq müşkül məsələdi. Amerika qitəsində də vəziyyət eyni cürdü. Ancaq Almaniyadan fərqli olaraq bəzi saytlarda pirat formada netflix seriallarını tapmaq olur. Amma həmin saytlar çox zaman təhlükəsiz olmur və ya o qədər reklam basırlar ki, serialdan çox reklam izləyirsən. Netflix üçün ən böyük bazar isə çin və asiya bazarıdır. Ancaq çində vəziyyət necədir onu deyə bilmərəm.
Qısaca bu insanların netflix hesabı almaqdan başqa çarələri qalmır. Netflixin alternativi kimi amazon prime və ya hulu kimi platformlar istifadə edilə bilər. Amma bu platformlar nisbətən bahalı və kasaddır. Düzdü, içlərində netflixdə tapılmayan çox keyfiyyətli seriallar da var, amma netflixə rəqib ola bilməzlər.

Digər bir məsələ isə netflixin öz hesabına filmlər çəkməsidi. Ümumiyyətlə bird box, annihilation, beast of no nations və bunlar kimi filmləri çıxmaq şərti ilə, netflix son zamanlarda film cəhətdən düz əməlli bir şey ərsəyə gətirmyib. Hətta 2019-2020 ildə çəkilən bütün filmlər ya ucuz başa gəlir, ya da absurt komediya tipindədir. Fikrimcə burada məqsəd filmlər çox izlənsin deyil, sadəcə daha çox insanı çəkmək üçün platformanı canlı tutmaqdır. Hətta sırf buna görə yerli yersiz hər seriala sex səhnəsi yerləşdirmək və ya lgbt şəxsləri doluşdurmaq artıq standart bir norma çevrilib və məqsəd də açıq aşkardı.

Son filmi cuties isə netflixin əsl üzünü bir daha göstərmiş oldu. Əslində burada əsas günahkar belə bir poxu fikirləşib yazan senarist və onu çəkən rejissordu. Hələ deyirlər filmdə 11 yaşında uşaqlar twerk edərək ailənin qoyduğu sərt qaydaları aşmağa və özlərini sübut etməyə çalışacaqlar. Hər fürsətdə ailəyə bir başqaldırı, toplumun, cəmiyyətin normlarını aşmaq istəyi. Mən də qəbul edirəm ki, cəmiyyətdə bəzi qayda və normlar heç bir poxa yaramır. Amma eyni zamanda o normlar uşaqları, gəncləri pis niyyətli insanlardan qorumaq üçün də mövcuddur. Mən durum pornstar olum ki, öz ətrafımdakı insanlardan, cəmiyyətdən fərqlənim, özümü sübut edim. Belə bir dünya yoxdu. Filmin rejissoruna baxırsan tipik sjw feministin biridi. Tam zəhlətökən bir tipdi yəni. Belə bir xiyardan da başqa nəsə gözləmək də olmazdı. Günah bu cür xiyarlara uşaq əmanət edən, daha doğrusu onların üzərinən pul qazanan axmaq valideynlərdədi. 11 yaşında Uşaqlarını minlərlə pedoya nümayiş etdiriblər bu yolla. Onları təbrik edirəm və ümid edirəm ki, qazandıqları pullar burunlarından gələr. Netflixin burada etdiyi şey sadəcə fürsətdən yararlanmaqdır. Hazır belə bir pox çəkilib, yayımlayaq getsin. Reklamın pisi, yaxşıdı olmaz. Öz adlarını yenidən gündəmə gətirmiş oldular bu yolla. Quru bir üzr istəyərik keçib gedər, sonra filmi təzədən yayımlayarıq. Onsuzda əli sikində daydaylar və sjw tayfa baxacaq filmə.
Yuxarıdakı yazarlara qatılıram, böyük ehtimal gələcəkdə belə mövzular adiləşməyə başlayacaq.

günün ən sevilən vaxtı

Kənddə və ya rayonda həyət evində qalmış olanlar yaxşı bilərlər. Uşaq vaxtı hər yay tətilində rayona gedərdik. Həyət evində nahar yeməyinə qədər bağ-bağça işləri görülür ( mən yatırdım təbii ki), nahar samovar çayının ətrafında söhbətə oturulur, nahar çörəyi yeyilir. Samovarda suyu qızdırmaq üçün odun filan qırılır. Nahar yeməyindən sonra ya hamı bir tərəfdə yatır, ya da qadınlar oturub kənddə tanımadığım biri haqqında qeybət edirlər, mən də oturub həvəslə onlara qulaq asıram. Bəzən elə şeylər eşidirəm ki, ağzım açıq qalır. Nahardan sonra hava biraz sərinləyir, biz uşaqlar da ya həyətə düşüb məhlədəki uşaqlarla futbol oynayırıq (mən pox kimi oynayıram), ya da evdə qalıb bağçanın suvarılmasına kömək edirik.
Həmin zamanlar isə günün ən sevdiyim vaxtı axşam saatları olub. Çox zaman qaranlıq düşməmişdən biraz əvvəl dağın başına çıxıb günəşin batışını seyr edirdik, bəzən də ucadan oxunan azan məhlədəki oyunumuzun bitdiyini və evə qayıtmaq vaxtının gəldiyini işarə edirdi. Hətta bəzən güclü bir yağış da yağardı, göy üzü qıpqırmızı olardı.

Axşam yeməyi yeyiləndən sonra qarpız kəsilir, yenə hər kəs bir süfrə arxasında əyləşib söhbət edirdi. Həmin vaxtlar cartoon networkdən babat cizgi filmlər verilirdi (indiki kimi yox). Mən isə söhbətlərə qulaq asmaq və cizgi film izləmək arasında qalırdım hər zaman. Bəzən söhbətlər o qədər maraqlı olurdu ki, cizgi filmi tamam unudurdum. Bəzən eyni süfrədə oturanlar nədə isə razılaşmır, 2 ayrı qrupa ayrılıb həmin fikirləri alovlu şəkildə müdafiə edirdilər. Onların debatını izləmək isə mənə ləzzət edirdi. Danışalan mövzunun nə olduğunu anlamasam belə. Axşam isə yerdə döşək salınır və hərə öz otağına çəkilib yatırdı.

O zamanlar günün hər saatı mənə ayrı cür xoş gəlirdi. Tətil heç zaman bitməsin istəyirdim. Uzun zamandır ki, rayona getmirdim, keçən ilə qədər. Uşaqlığımda daddığım o hissi yenidən yaşayacağımı zənn edirdim. Amma heç nə qoyub getdiyim kimi deyildi. Ölənlər ölmüş, qalanlar sakitləşmiş, ruhsuzlaşmışdı. Bir vaxtlar barmağımızı kəsib üst üstə qoyub qan qardaşı olduğum dostlar belə yox idi artıq, məhlənin ortasında havası enmiş bir top qalmışdı sadəcə. Kölgəsində dincəldiyimiz sərv ağacını da kəsmişdilər, öz yerində quru bir kötük qoyub getmişdi. Hətta bağçada tut belə yetişmirdi artıq. Uşaqlıqda yaşadığım o hissləri təkrar yaşamaq üçün çox şeydən keçərdim doğrusu. Amma bəzi şeylərin ömrü qısa olurmuş.

səmimi insanın mövcud olmaması

bu sifarişi verən: benedictus
bu barədə çox düşünürdüm, həqiqətən səmimiyyət nə deməkdir? məsələn birini təqdir etmədiyim halda özümü edirmiş kimi göstərirəmsə mən səmimi sayılırammı? yox əgər səni və ya gördüyün işi sevmirəm deyə bilirəmsə o zaman səmimi mi olmuş oluram? söylədiyim doğrular insanların qəlbini qırsa belə və ya onlarla düşmən olmağıma səbəb olacaqsa belə, yenə də doğrunu söyləyirəmsə, saxta emosiyalarla nə qarşıdakını, nə də özümü aldatmıramsa o zaman səmimi bir insan kimi sayıla bilərəmmi?
səmimiyyətin hər zaman, nə olursa olsun doğrunu söyləməklə əlaqəli olduğuna inanıram. bu subyektiv fikirdir əlbəttə. amma hər birimizin üzümüzə qarşı yalan söylənilməsinə ehtiyacımız var. təzə aldığımız ayaqqabıya münasibətdə "necədi yaraşır?" tərzində verdiyimiz suala "hə bomba kimi" cavabını eşitməyə ehtiyacımız var. və yaxud səsimiz gözəl olmasa belə oxuduğumuz mahnıya " babat oxudun öz aramızdı " tipli cavab eşitməyə ehtiyacımız var. bəzən həqiqətən də yalan eşitməyə, həmin yalana inanmağa ehtiyacımız var.

hər mövzuda səmimi olmamaq elə uşaq vaxtından bizə öyrədilib. uşaq vaxtı mənə ev telefonuna zəng gələndə götürüb, qarşı tərəfdə anamın danışmaq istəmədiyi biri olduğunu anlayanda "de ki mama evdə yoxdu" cavabını vermək öyrədilmişdi. qarşı tərəfə "mama evdədi, amma sənlə danışmaq istəmir, çünki səndən zəhləsi gedir " də deyə bilərdim, bu da bir seçimdir. amma qəlb qırmamaq, düşmənçilik yaratmamaq üçün yalan söyləmək öyrədilib bir kərə. elə uşaq vaxtından insanlara qarşı tam səmimi olmamaq öyrədilib və məktəb şəraiti, daha sonrasında gələn karyera falan filan bunu daha da körükləyib. buna görə hər birimiz gündəlik həyatda minlərlə maska gəzdiririk, lazım gələndə birini çıxarıb, o birini taxırıq. içimizdən neçəsi sözlükdə yazdığı kimi gündəlik həyatda da davrana, danışa bilər?

bəzən mən də insanlara qarşı tam səmimi olmaq istəyərdim. "kefli isgəndər" olmaq istəyərdim misal üçün, adam hər zaman doğrunu söyləyir, amma ayyaşdır deyə heç kim vecinə belə almır. əslində insanların onu vecinə almamasının əsas səbəbi doğruları eşitmək istəməmələridir. isgəndərin çalışıb-vuruşmasına rəğmən ailə fərdləri, kənd camaatı heç bir halda gözlərinin önünə çəkdiyi pərdəni endirmək istəmir və nə olur? komediya kimi başlayan əsər, faciə ilə bitir.

bəli sevmədiyim insana dönüb "səndən zəhləm gedir, görünmə gözümə" deyə bilərəm və ya o an ağlımdan nə keçirsə şak deyə üzünə söyləyərəm, bəlkə bu məni daha səmimi bir insan edər, amma eyni zamanda cəmiyyətin qəbul etmək istəmədiyi birinə də. çünki toplum olaraq gerçəyin acı dadındansa, yalanın şirinini dadmaq istəyirik. heç kəsə öz fikrini söyləməyə imkan vermirik, elə şablon cümlələr və şablon insanlar. özümüzə nəyə görə "robot" yerinə "insan" deyirik onu da bilmirəm.

qısaca səmimiyyətsiz bir cəmiyyət formalaşdırmağı biz özümüz seçmişik. ona görə də dünən aldığımız ayaqqabı bugün cırılır, səsi olmayan manıslar 5 qəpiklik singlelar çıxardır. "kefli isgəndər"in faciəsi kimi, deyəsən bu da bizim faciəmizdir. hətta "palaza bürün, elnən sürün" deyə atalar sözümüz belə var bizim. hə və bundan sonra çıxıb " niyə ətrafımda səmimi insan yoxdur" demək sadəcə mənasızdır. çünki əslində səmimiyyətsizlik hər birimizə sərf edir.

gus johnson

təzəcə kəşf etdiyim youtube kanalı. qısa amma bir o qədər də ağıllı, skeç tərzində komediya videoları çəkir. əslinə qalsa videoya da ehtiyacı yoxdu, elə tipləmələrə baxanda adamı gülmək tutur. "subscribe for more garbage"

(youtube: )

(youtube: )

(youtube: )

yaşamaq üçün səbəblər

bu sifarişi verən: michaelangelo
Bir gün gəlir ətrafındakı hər şey öz mənasını itirir. Ətrafındakı insanlar sənə sənimiyyətsiz gəlməyə başlayır. Birini sevirsən, gözlərinin içinə baxıb, əllərini tutub "səni sevirəm" deyirsən, amma onun gözlərində həmin işıltını görə bilmirsən, ən sevdiyin, ən güvəndiyin insanlar gün gəlir düşmənə çevrilir. Hətta uşaqlıqdan etibarən inandığın, istədiyin olsun deyə dua etdiyin allaha belə inanmamağa başlayırsan. Ətrafımdakı dünya yalandan ibarətdir deyirsən. mən ölsəm kimə nə olacaq ki? 7 milyard insan, biri əksik, biri artıq nə fərqi var?

Əminliklə deyə bilərəm ki, hər bir insan ən azından bir dəfə də olsun intihar etməyi düşünüb, mənim kimi. Belə zamanlarda çalışıram ki, öz motivasiyamı xatırlayam. Və sonra düşünürəm, mən ölə bilmərəm. görmək istədiyim yüzlərlə yer varkən, hələ də dinləmədiyim milyonlarla mahnı , hələ tanımadığım insanlar, oxuyub da yarımçıq qoyduğum kitablar, gəzmədiyim məkanlar, dadmadığım yeməklər, öyrənmək istədiyim dillər varkən, yaşamağa borclu olduğum bir həyat, yarımçıq bir hekayəm varkən. Hələ qələmimi yerə qoymaq üçün çox tezdir. Əlimdəki vərəqə istədiyim hər şeyi yaza bilərəm : istər dram, istər komediya, istərsə də faciə. Bütün bunları bir sevgiyə, bir çətinliyə, bir təhqirə, ən əsası da insanlara görə qurban verə bilmərəm. istəyirlərsə mənə nifrət etsinlər, dəyərimi bilməsinlər, özəl biri deyiləm və buna ehtiyacım da yoxdur.

Etmək istədiyim çox şey var, birinə dəli kimi aşiq olmaq istəyirəm misal üçün, bütün günü onu düşünmək, xəyalını qurmaq istəyirəm, avstraliyaya getmək istəyirəm misal üçün, məndən minlərlə kilometr uzaqda yaşayan insanlar nə edir, nəyə inanır, nələr hiss edirlər öyrənmək istəyirəm. Amerikaya gedib maşın kirayəyə götürüb, filmlərdəki kimi kaliforniyanın o ucsuz-bucaqsız yollarında gəzmək istəyirəm. Ola bilər ki, bütün bunlar heç bir zaman gerçək olmasın, amma xəyalı belə gözəldi. Sabah başıma nə gələcək bilmirəm, ya da yatdığım yuxudan oyana biləcəyimin qarantiyasını verə bilmirəm.

Ad günü olan birinə "ömrün uzun olsun", "100 il yaşayasan" demək adətdəndir, mən isə sadəcə "motivasiyan heç vaxt itməsin" deyirəm.

Yağışlı günləri, heyvanları, dostlarla içməyi, deyib-gülməyi, dava edib bərabər eşşək balası kimi döyülməyi sevirəm. Xoşbəxtlik sadəcə bir andır. Mənim isə qarşıda hələ xoşbəxt olacağım nə qədər anlar var. Bütün bunları düşünmək belə yaşamaq üçün bir səbəb verir insana. Çətinliklər olacaq əlbəttə, həyatın qanunu budur. Amma məni sevindirən, əvvəllər çətinlik dediyim şeylərə indi gülüb keçərək reaksiya verə bilməyimdir.

azərbaycanda təhsilin geri qalma səbəbləri

Əslində problem sadəcə azərbaycanın təhsil sistemində deyil, bütün dünyada nəsə bir problem var. Amma görünür heç kimin vecinə deyil, çünki mən öz oxuduğum dövrü və indiki dövrü qarşılaşdıranda, demək olar ki, heç bir fərq görmürəm. Yenə də ənənəyə sadiq qalaraq harada boş, mənasız məlumat var doldururlar gənclərin beyninə. ilk və orta təhsil pox günündədi, ali təhsilə keçməyəcəyəm, orada məsələ biraz qarışıqdı.
Baxırsan adam 11 illik orta təhsili bitirir, amma bank nədir, nəyə lazımdır, kredit, əmanət sistemi necə işləyir, vergi nədir, nə üçün və necə ödənilir, maliyyə nədir? Bəs hüquq nədir, işçinin və işəgötürənin hüquq və vəzifələri nədir, alıcının hüquqları nələrdir, seçki nədir, necə və nəyə əsasən keçirilir və s. Barədə heç nə bilmir. Səhv etmirəmsə gündəlik həyatda bu məlumatlar bizə mendeleyevin dövri cədvəlindən, ya da ki, inteqraldan, paxlakimilər fəsiləsinə aid olan bitkilərdən daha vacibdir. Səhv anlaşılmasın, bu cür məlumatlar da yəqin ki, kiminsə nə vaxtsa işinə yaraya bilər. Amma əsas prioritet bunlar mı olmalıdır? Misal üçün qoşmanın 7 bənd olduğunu öyrədiblər ki, nə vaxtsa qoşma yazsam, fikir verim, sonra səhv olmasın.
Uşaqlara, gənclərə buğumayaqlılar fəsiləsinin həzm və ifrazat sistemini öyrədə bilirik, amma ən vacib məsələ olan cinsi əlaqə (və ya birləşmə), bu cür yollarla yayıla bilən xəstəliklər və s. kimi məsələlər öyrədilmir, sonra da camaat gedib danaya, ata, eşşəyə filan kərkinir. Hüseyn cavidin hansı əsərləri neçənci ildə yazdığını öyrənirik, amma o əsərləri nə üçün yazması, motivasiyası kimi məsələlər ikinci plana atılır. Heç bir yerdə dostoyevski, nietzsche filan oxudulmur, onların psixologiyası, əsərlərini yaratmalarının ardındakı səbəb, dövrün siyasi ab-havası təsvir edilmir. Hansı döyüşün nə vaxt baş verdiyini soruşsanız sizə vcavab verərlər, amma demokratiya nədir, kommunizm əslində nədir, işci hüquqları, haqqları nələrdi, sağ nədir, sol nədir, dövlətlər hansı sistemlərə əsasən idarə olunurlar, niyə bizdə prezident, milli məclis, məhkəmə bölgüsü var? Bunlar nə iş görürlər? Neçəsi Bu sualların cavabını verə biləcək? Bəs bizim üçün əsas olan nədir? Nəyi bilməkdir?
Doğulandan etibarən, dinin budur sitayiş et, hakimiyyətin budur itaət et deyə-deyə, məktəblərdə heç kimə lazım olmayan axmaq-axmaq məlumatları beynə yeritməklə, ancaq və ancaq heç bir baltaya sap ola bilməyəcək bir gələcək nəsil yetişdirilə bilər. Gənclər mənəviyyatın, fəlsəfənin, azad düşüncənin nə olduğunu bilmədən, cəmiyyət içində necə davranacağını bilmədən çoxda ki, triqonometriyanı, döyüşlərin tarixlərini filan əzbərə bilsin.
Amma ağzın nədir bunları öyrənməyəsən? Əgər universitetə girmək, iş tapmaq istəyirsənsə məcbursan öyrənməyə. Məcbursan beynini doldurmağa. Sənə əsas lazım olacaq məlumatları da bir yerdən tapıb, oxuyub, təcrübə edib öyrənərsən. O Bizim çox da vecimizə deyil.

Plus : məktəb həqiqətən də nə isə öyrənmək üçün doğru yer deyil. Hər kəsin oxuyan və oxumayan deyə, oliqarx və demos misalı qruplaşdırıldığı, oxuyana yüksək zümrə, oxumayana "qara camaat" gözü ilə baxılan, müəllimlərin səbirsizliyi və ya səhv yönləndirməsi nəticəsində əlini qaldırıb sual verməyə, səhv bildiyinin doğrusunu öyrənməyə çəkinənlərin olduğu, güclünün zəifi əzdiyi yarı-həsbxana tipli "cəzaçəkmə" müəssisəsidi məktəb.

əcnəbi dildə roman oxumaq

bu sifarişi verən: Apollo
Əvvəllər amerikalı yazarların tərcüməsini tapa bilmədiyim kitablarını ingilis dilində oxuyurdum. misal üçün survivor, sharp objects, house of leaves tipli kitabları.
son zamanlar isə beti biraz da artdırdım və fransız və rus ədəbiyyatından klassiklərə keçdim, amma təbii ki, orijinal dilində yox, ingilis dilində tərcüməsini. dostoyevskinin, tolstoyun əvvəllər oxuduğum kitablarını təzədən ingilis dilində oxudum. hal-hazırda isə viktor hüqodan notre-dame de parisi oxuyuram. isabel florence hapgood adlı bir xanımın tərcüməsində. hüqonun romanlarını oxuyan bilər, bu adam təsviri dəhşət çox sevir. hətta səfillərin bir bölməsində demək olar ki, nə dialoq, nə də ki, bircə dənə də monoloq yoxdur. ancaq təsvir. hələ mən o kitabı kiçik yaşlarında oxumuşdum, tez-tez rast gəldiyim yepiskop sözünün mənasını belə bilmirdim, o qədər kiçikdim.
yanlış anlaşılmasın təsviri də, portreti də, peyzajı da sevirəm. mənə özümü kitabın içində hiss etməyə, ab-havaya bürünməyə yardım edir. təsvirsiz kitabı apar tulla. amma bu qədər də yox da. notre-dame de parisdə də hələ ilk hissədən, bir qəsri 6-7 səhifədə ancaq təsvir edib bitirə bilir. başa düşdüm, dəhşət qəsrdi, bomba kimi saraydı, nə olar nəticəyə gəl artıq. o beləydi, bu beləydi, bunun üstündə o vardı, onun altında bu vardı. bu qədər detallandırma bir qədər sonra sıxmağa başlayır. hətta arada sıxılıb kitabı bir qırağa atdım, 1 həftə üzünə baxmadım. adamın bütün həyat enerjisini alır həqiqətən də.
klassik əsəri xarici dildə oxumaq əyləncədən çox, zehni işmiş kimi gəlir, əməlli başlı not filan tuturam. ümumiyyətlə sırf klassikləri orijinal dilində oxumaq üçün dil öyrənmək biraz qəliz məsələdir. böyük ehtimal fluent səviyyə belə tam yetərli olmayacaq, çünki orada işlədilən dil, ədəbi ifadələr, nə müasir dillərdə, nə də müasir ədəbiyyatda işlədilmir. hətta ikinci dilə tərcümə olsa belə bilmədiyiniz bir çox sözlə qarşılaşmağınız mümkündür.
əslində niyə viktor hüqo ilə davam etdim deyə başımı dağlara, daşlara vururam. sevdiyim bir yazar da deyil. əlimdəki kitabı bitirdikdən sonra mənə fransız ədəbiyyatını sevdirən jül vern, aleksandr düma kimi yazarlara keçmək fikrim var. bir ara alman filosoflarını da oxumağa çalışmışdım. friedrich nietzschenin thus spoke zarathustrasını oxumağa çalışırdım. əməlli başlı əziyyət çəkdim. mən girən kol deyilmiş. qaldı başqa bahara.