solçu

2. Diktatorlar və totalitar rejim yetişdirə siyasi mövqe.Özəlliklədə marksizmin yayılmasıyla və bu marksizmdə darwin'in nəzəriyyəsilə dəstəkləndiyi üçün elm insanları arasında xüsusi rəğbət görülür.

3. Əvvəla, əsas məqsədimin başlıq haqqında məlumat deyil, yuxarıdakı entry'ə cavab olduğunu bildirim. Cavabım isə dolaylı bir şəkildə solçuluğa qarşı qəlib yarğıların bir baxımdan qırılmasında rol oynayır. Bu səbəblə yan məqsəd də təbii bir şəkildə başlıq məlumatına xidmət edir.
Öncəliklə, cümləni təkrarlayaq. "Diktatorlar və totalitar rejim yetişdirə siyasi mövqe. özəlliklədə marksizmin yayılmasıyla və bu marksizmdə darwin'in nəzəriyyəsilə dəstəkləndiyi üçün elm insanları arasında xüsusi rəğbət görülür.”

Bu arqumenti çürütmədən əvvəl retorika'nın ya da 'safsata'nın (retorikanın Türkçəsidir. Türkçə qarşılığını sevdiyim üçün bundan sonra da retorika yerinə safsata kəlməsini istifadə edəcəm) nə olduğunu açıqlamalıyam. Çünki yuxarıdakı cümlələrə bilgidən daha çox qulaqdan eşitmə məlumatlar hakimdir. Belə cümlələrin çoxu da retorikadan ibarət olur.
müzakirələrdə bir fərd tərəfindən qarşı tərəfə istifadə olunan və mövzudan kənar ya da mövzu ilə əlaqəsi olmayan cümlələrə safsata deyilir. Safsatanı siyasətçilər, jurnalistlər daha çox xaos yaratmaq, əsas mövzudan qaçmaq ya da müzakirəni qazanmaq üçün istifadə edirlər. Onlar bunlarla birlikdə geniş kütləni cəlb etmək və tərəfdar qazanmaq üçün də safsata mexanizmasını hərəkətə gətirirlər. Nümunə olaraq: Bir jurnalistə mən bu sabah yumurta yemədim dediyimdə, o, bunu filankəs bəy yumurta yemir ( yəni sadəcə sabah deyil ümumiyyətlə) deyə çevirər və beləliklə safsatan istifadə etmiş olar. Safsata Gündəlik dilimizdə də çox təkrarlanan bir şeydir və bəzi insanlar bunu bilməyərək edir. Kişisənsə əsgərliyə getməlisən; Azərbaycanlısansa vətənini sevməlisən tərzi sonsuz sayıda örnək verilə bilər. Tarix boyunca Aristotel, şopenhauer tərəfindən (mənim bildiklərim və oxuduqlarım: Şopenhauer - tartışma sanatının incelikleri; Aristotel - Retorik; Sofistçe çürütmeler. Bunun xaricində Alev Alatlı - safsata kılavuzu və Alex Fischer - Gerçek argümanların mantığı baxıla bilər) və başqa kimi filosoflarca safsata haqqında kitablar yazılıb. Şüurlu şəkildə istifadə edənləri şəxsiyətsiz olaraq tərif edən Şopenhauer, safsataya qarşı mübarizə aparmaq və qarşındakı insandan gələn safsata hücumlarını təsirsiz hala gətirmək üçün yazdığını bildirmişdir. Nümunə göstərib, safsata haqqında məlumatı bitirmək istəyirəm, çünki bunun haqqında ayrıca başlıq açılmalıdır.

Nümunə 1
A- Pişiyi evə almamalısan
B- Niyə ?
A- Çünki dinimizə görə bu doğru deyil.
Bu safsatalardan, “Otoriteye başvurma safsatası” olaraq adlandırılır. A fərdi məsələni obyektiv dəyərləndirmək yerinə doğrudan din arqumentindən istifadə edərək hərəkəti tamamilə yanlışlayır və dogmatik faktorları işin içinə heç yerə qatmış olur.

Nümunə 2
Döymələri var, böyük ehtimal nəşə də çəkir. Bu məntiqli təməli olmayan cümləni analiz edək.
Fazilin döyməsi var; Fazil keçən il nəşədən həbsə atılmışdı. Deməli bütün döyməsi olanlar nəşə çəkir və həbsə girib.

Yuxarıdakı şəxs (entryni yazan) böyük ehtimalla tarixdən Soviet Sosializmi və ya Çin Sosyalizmini referans götürərək solçuluğun tamamilə yanlış olduğu (mən bunları deməmişəm desə belə solçuluq dediyində həddindən artıq çox geniş bir nəzəriyyəni işin içinə “istəmsizcəsinə” qatmış olub. Bu səbəblə də stalin və ya çin nümunələriylə sərhədləndirməsək də olar) nəticəsinə gəlib. Ancaq tarixdə marksizmə opörtunist nöqtəylə yanaşan, sosializmlə (əlbəttə Stalin’in tək ölkədə Sosializmini nəzərdə tutmuram!) əlaqəsi olmayan idarə sistemini nümunə göstərib solçuluğu günahlandırmaq, yalan məlumat yaymağa çalışmaqdan və nəzəriyyəyə bilgisizliklə yanaşmaqdan başqa bir şey deyil.

Marksizm Marksın kapitalist sistem haqqındakı kökdən tənqidinə və geniş bucaqdan Marks və Engels’in düşüncələrinin bütününə dayanan doktrinadır. Marksizmin ən əsas məqsədi, ictimaiyətin sinfi iyerarxiyasında azınlığı təşkil edən burjuaziyanın ədalətsizliyinə qarşı mübarizə aparmaq və iqtisadi paylaşımın bərabərliyini təmin etməkdir. Marksizmin ortaya qoymuş olduğu möhtəşəm və bir o qədər də zəngin ədəbiyyata hakim olmadan Solçuluğa və özəldə marksizmə despot etiketi vuranlara Spinoza’nın Etikasında dediyi kimi bir cavab vermək olar: “Bilgisizlik, kanıt olamaz!”

Diktatorluq isə ən sadə dildə desək tək adam rejimidir. Diktatorluqla idarə edilən sistemlərdə müxalifət basdırılmaqda, kütlə kommunikasiyə vasitələri idarə edilməkdə və şiddət çox zaman istifadə edilməkdədir (tanış gəldi ?). Soviet Sosializmi beləydi ? Bəli deyə bilərik. Marksist düşüncəyləmi idarə olunurdu ? Əlbəttə ki xeyr! (Burada Lenin hökümətini qismi bəli olaraq dəyərləndirə bilərik deyə fikirləşirəm. Bu başqa mövzu olduğu üçün sadəcə bəli kimi qısa cavabla yetinəcəm).

Sosial Darwinizm məsələsinin marksizmlə əlaqəsi və elm adamları məsələsinə həqiqətən cavab vermək üçün isə vaxt itirməyi tamamilə gözə almaq lazımdır. Məncə yazdıqlarım zatən yuxarıdakı entrydə yazılanın böyük qisminə cavab verir, bəlkə başqa vaxt bu məsələ haqqında da yazaram.

Son olaraq, marksizmə dair bir şey demək istəyirəm. Marksizm, daima determinizm, iqtisadi reduksionizm, modası keçmişlik və s. ilə təqsirləndirilmişdir və təqsirləndirilməyə davam edilir. Bu kimi tənqidlərə indiki dövrümüzün məşhur ingilis marksisti Terry Eagleton möhtəşəm əsərində tam cavabı verib. Eagleton “Marx Neden Haklıydı ?” adlı kitabında, Aralarında iki cümlə öncə dilə gətirdiyim tənqidlərlə bərabər ən yayğın 10 tənqidi çürüdür. Maraqlananlara şiddətlə tövsiyə edirəm.

Dixi et salvavi animam meam!

4. Ən böyük nümunəsinin uğursuz olmasına görə yanlış anlaşılan siyasi nəzəriyyə, paradiqma. Liberalizmin ABŞ kimi bir nümunəsinin olması təbii ki, solun əlinizi zəiflədir. çünki əldə olan nümunə SSRi-dir. Halbuki, sol adlandırılan ideologiyalar da zamanla dəyişib, təkamül edib. Artıq solda heç kim diktatura, stalinizm kimi ideyaları dəstəkləmir, məsələyə daha yumuşaq yanaşır.

solçu

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!