iş həyatı

Neçə illik iş təcrübəsi olanların, baş mütəxəssislərin icazəsi ilə yeni iş həyatına başlayanlara və ya başlayacaq olanlara kiçik bir neçə tövsiyə vermək istəyirəm. Təbii ki, hər biri doğrudur deyə iddiam yoxdur, amma gözləmlədiyim qədərilə bunları anlamışam indiyə qədər.
1) işdə mümkün qədər yersiz səmiyyət qurmayın. Heç kəslə səmimi olmayın demirəm, amma bəzi şəxslərlə arada pərdə saxlamağı bacarın. Nəzərə alın ki, məktəb/ tələbəlik illəriniz artıq bitib və buradakı şəxslərlə aranızda gözəgörünmız də olsa rəqabət var. Yanınızda başqa şəxs barəsində ən xırda mənfi şey də danışılsa, siz reaksiya verməyin və ordan uzaqlaşın. Çənənizi qapalı saxlamağı bacarın -*
2) Səlahiyyətiniz olmayan işləri görməyin. Tutaq ki , X adlı rəhbəriniz sizdən çay istəyir. Ona çayı aparın, amma vurğulayın ki, bu sizin səlahiyyətiniz deyil (açıq şəkildə olmasa da) və növbəti dəfə o hərəkəti etməməyə çalışın. Və ya hər hansı iş yoldaşınız sizin vəzifəniz olmayan işi üzərinizə atırsa, ona açıqca etirazınızı bildirin. Çünki davamlı olaraq hər şeyə razı olsanız, bir yerdən sonra "çapılacaqsınız".
3)Hər hansı qruplaşmaya qatılmayın, aranız hamı ilə yaxşı olsun (formal olaraq), amma şəxsi, ailə həyatınızı və digər özəl məlumatlarınızı anlatmayın.
4) Çox çalışqan olmaq bacarıq deyil, bacarıq özünüzü gözə soxmaqdır. Gördüyünüz işi təqdim edə bilmirsinizsə, gözə girmək qabiliyyətiniz yoxdursa, bunun üzərində işləyin (əvvəl mən də belə idim, gördüm işlər başqa cür işləyir, dəyişdim).
5) Boş olsanız belə məşğulsunuz kimi görünün, sanki dünyanın yükünü sizə yükləyiblər.
6) Sonda isə hər nə qədər tam əməl etmək mümkün olmasa da, haqqınızın tapdalanmasına yol verməyin. Yeri gəldikdə sözünüzü deməyi, sərhədlərinizi qoymağı bacarın. Bu təəssüf ki, çox insanın əməl etmədiyi (və ya məcbur qalıb əməl edə bilmədiyi) bənddir. Amma mən bu mövzuda həssas olduğum, "söz yemək" qabiliyyətim olmadığı üçün bir gün başımı yakacağımı bilirəm -*

sumqayıt

Sumqayıt əhalisinin istiqanlılığı ilə bağlı çox şey eşitmişdim, bu gün şəxsən şahidi oldum. Öncədən 2-3 dəfə getsəm də, tək getdiyim olmamışdı. Ona görə yollara, ətrafa çox bələd deyildim. Yol boyu kimdən nə soruşdumsa, hər biri böyük həvəslə cavabladı, böyükdən kiçiyə hamı yardım etməyə çalışdı. Sumqayıtdakı abu-hava mənə uşaqlığı, insanların bir-birləri ilə həqiqətən səmimi olduğu zamanları xatırlatdı. Maşınının baqajında meyvə-tərəvəz satan bir dayı ilə ayaqüstü həmsöhbət oldum, vidalaşanda içi meyvə dolu kiçik paketi mənə uzadıb "qızım, götür çəkinmə, yolda yeyərsən zehnin açılar" deyib yola saldı -* Orada həyat sanki həzin-həzin axan çay təsiri bağışlayırdı, Bakıda olduğu kimi burada insanları gündəlik təlaşlar ağuşuna almamış, onları dəyişdirə bilməmişdi. Uğruna Sumqayıta getdiyim məsələ alınmasa da, gördüyüm hər şey, gülən simalar xoş təsir bağışladı

insanın qocaldığını anladığı anlar

Az öncə metroda gedərkən yaşadığım anlardır. Qatar Elmlər stansiyasına çatanda bir qrup gənc tələbə daxil oldu. Yanımda dayandılar. imtahandan çıxmışdılar, necə yazdıqları haqqında danışır, bir-birləri ilə zarafatlaşırdılar. Arada yandakı bəzi orta yaşlılar tərs-tərs baxır, amma gənclər veclərinə almadan davam edirdilər. O an artıq onlardan biri olmadığımı, bir zamanlar əsas dərdim hər hansı imtahandan keçmək, yüksək ortalama və s. olduğu halda artıq "böyüklərin problemləri" ilə boğuşmalı olduğumu anlayanda içimə türklər demiş burukluk hissi çökdü. ipə-sapa yatmaz bir gəncdən ruhsuz, sıradan insana dönüşmək yolunda addımladığımı təkrar anladım. Mənim üçün o gənci qoruyub saxlamaq hər şeydən önəmli olmuşdu hər zaman (indi də elədir). Şərtlər və yaş almaq buna mane olmağa çalışsa da, bacardığım qədər özlüyümü saxlayacam. Sonda "Gün keçdi" filmində də deyildiyi kimi:
"illər keçir, yaşa dolduqca hər şeyə ayıq baxırsan. Başa düşürsən ki, bəşəriyyətin dahisi deyilsən. Başa düşürsən ki, həyatda sənin kimilər çoxdur".

yazarların hazırda düşündükləri

Linçlənmə ehtimalına qarşı öncədən deyim ki, qadın düşmənliyim yoxdur. Bəhs edəcəyim şey cəmiyyətimizin böyük kəsimində, fikrimcə, ən əsası qadınlarda yaşanır. Azərbaycanda sanki insanlar bir-birləri ilə davamlı rəqabət halındadırlar, tanımadıqları insanlarla belə (işin ən qəribəsi də budur). Bir şəxsin hansı marka geyindiyi, nə yediyi, işi, şəxsi həyatı və s. sadəcə onu maraqlandırmalı olduğu halda, şəxsdən daha çox başqalarının dərdinə çevrilir. Son 2-3 ildir ki, gündəlik həyatda makyaj etmirəm. Hər hansı görüşə gedəyəcəyim və ya həqiqətən bəzənmək içimdən gələn günlərdə, özəl günlərdə bəzənirəm. Normal günlərdə bəzənməməyimin səbəbləri rahatlığıma düşkünlüyüm, dərimin həssas olması (bahalıdan ucuza istənilən marka üzümdə bir neçə saat sonra narahatlıq hissiyyatı yaradır) və dərimi erkən yaşlarda zədələmək istəməməyimdir. Mənim üçün əsas meyar güzgüyə baxanda özümü bəyənməyim olub hər zaman, “bəli, bu halda çölə çıxa bilərəm” deyə bilirəmsə, çıxmışam. Əsasən qızların sanki qəribə bir şey görüblərmiş kimi insanın üzünə zillənməyi, yuxarıdan aşağı baxmaları son zamanlarda az da olsa, əsəblərimə toxunur. Bu sadəcə kiçik bir situasiya idi. “Filankəs filan marka geyinir, varlıdır və ya kasıbdır”, “filankəs maşın aldı, görən necə aldı, hansı pulla aldı” kimi cümlələri eşitməyən yoxdur. Bu kimi şeylər məndə ikrah hissi doğrurur. Xaricdə yaşadığım müddətdə (bu da 3-5 aylıq xaricə ayaq basıb, başımızı apardı deyənləri duyar kimiyəm -*) belə şeylərə həqiqətən rastlamadım. Pijama dəsti ilə marketə getdiyimi (şəhərin mərkəzində), ən ucuz bazarlığı etdiyimi də xatırlayıram. Əslində, belə də olmalıdır, şişirdilməli bir şey olmamalıdır. Di gəl ki, azərbaycanda geyindiyimiz coraba qədər yargılandığımız üçün belə şeylər bizə qeyri-adi gəlir. Ortalama 60-70 il ömrü olan bir varlığın başqalarının yerinə də qayğılanması, öz həyatını kənara qoyub başqalarının həyatının dərdinə düşməsi necə də mənasızdır

günü gözəlləşdirən anlar

Tanımadığım insanlarla qurulan xırda, anlıq dialoqları çox sevirəm. Bu gün metroda qatarda olanda yanımdakı 2 oğlan bir xalanın onları koroğlu stansiyasında itələməsi ilə bağlı danışırdılar. Oğlanlardan biri "xala lap mənə təcavüz elədie" deyəndə istər-istəməz səsli gülməyim gəldi. Böyük ehtimal ki, qatardan düşənə qədər sadəcə günlük qayğılar haqqında düşünəcəyim halda, bu 2 gənc ilə ayaqüstü söhbətləşmək necə deyərlər başımı qatdı. Ofisə təmizlik üçün gələn xadimə xala dünən şəkidən olduğunu deyəndə "uzun müddətdir şəki paxlavası yemirəm, lap ürəyimə düşdü" demişdim. Bu səhər əlində paxlava ilə gəlib -* belə anlıq dialoqlar və ya jestlər günü daha yaşanılmağa dəyər edir mənim üçün

gluten intolerance

Gluten intolerance nadir görülən (təxminən əhalinin 1 faizində) və təyin olunmasının xüsusi yolu olmayan xəstəlikdir. Son aylarda simptomlarını şiddətli hiss etdiyim üçün həkimə getdikdən sonra tanış olmuşam. 2 forması var:
1)Çölyak xəstəliyi (Celiac Disease)
2)Çölyak xəstəliyi olmayan qlüten həssaslığı ( Non-Celiac Gluten Sensitivity)
Hər ikisinin oxşar simptomlar olsa da, çölyak xəstəliyi daha şiddətli formadır. Çölyak xəstələrində simptomlar nəticəsində bağırsağın selikli qişasında zədələnmə, iltihab yaranır ki, bu da uzun müddət davam edərsə, bağırsaq xərçənginə belə səbəb ola bilər. Yaranma səbəblərinə genetik olması, düzgün qidalanmamaq, immun sisteminin zəifliyi və s. daxildir. Simptomları hər kəsdə müxtəlif ola bilir, ən çox bilinənləri:
1)Həzm problemləri- qarında şişkinlik, davamlı ağrı, sancılar, ürəkbulanma
2) Dəri problemləri, dəridə qaşıntı, dərinin qabıqlanması
3) Ruh halı dəyişikliyi, yorğunluq, əzələ ağrıları, diqqət pozulması (dehb)
4) Ağızda yaralar yaranması, ani çəki artımı (və ya azalması) və s.
Son 3-4 ildə gün ərzində yediklərimin təxmini kalori hesabını etməyimə, çörəyi tamamən həyatımdan çıxarmağıma və çəki, bədən ölçümün normada olmağına baxmayaraq, davamlı olaraq şişkinlik, ürəkbulanma, qarında şiddətli ağrılar var idi. Hər yaşda diaqnoz qoyula bilər. Diaqnoz. Əlamətləri digər xəstəliklər (digər bağırsaq problemləri, laktoz intoleransı) ilə oxşar olduğu üçün diaqnozu mürəkkəb sayılır. Öncə qan testi götürülür. Daha sonra bağırsağın biopsiyası və endoskopiya aparılır. Lazım olarsa, başqa testlər də götürülə bilər. Amma biopsiyadan sonra nəticə məlum olur. Müalicəsi. Təəssüf ki, ömür boyu davam edən xəstəlikdir və müalicəsi üçün xüsusi üsul və ya dərmanlar yoxdur. B12, dəmir, vitamin d kimi vitaminlər, qida əlavələri qəbul edilməlidir (qan testinə əsasən). Qlütensiz qidalanma rejiminə keçmək tək çarəsidir. Qlütensiz qida olaraq bütün ət və balıq məhsulları, meyvə-tərəvəz, yulaf, qarabaşaq, düyü və tərkibində qlüten olmayan digət məhsulları istifadə edə bilərsiniz. Çox yağlı, qızardılmış, tərkibində buğda, çovdar olan qidalar, makaron həsaslığı artırır. Çörək artıq baş düşməninizdir (tərkibində buğda unu varsa). Alışveriş edəndə mağazalardakı qlütensiz-dietik qidalar bölümündəki, üzərində “gluten free” yazısı olan məhsullardan ala bilərsiniz. Təəssüf ki, qlütensiz qidaların qiyməti münasib deyil və davamlı bu şəkildə qidalanmaq bəzən insanın psixologiyasını poza bilir. Əgər simptomlar çox şiddətli deyilsə, tərkibində az miqdarda (20 mq-a qədər) qlüten olan qidaları ala bilərsiniz. Təbii ki, hər kəsdə simptomlar və dərəcəsi fərqli olduğu üçün həkimin sizə tövsiyə etdiyi pəhriz fərqli olacaq, şad xəbərim odur ki, əgər simptomlar azalar və bağırsağın selikli qişası bərpa olunmağa başlayarsa, miqdarı çox olmamaqla əvvəlki kimi qlütenli qida qəbul edə bilərsiniz. insanların bu xəstəliyə yanaşması əsasən qeyri-ciddi olur (“bir dəfə yeməklə heç nə olmaz”, “götür bir az dadına bax”, “arıqlamaq üçün mü edirsən?” və s), siz yenə də bildiyinizi edin -*

faydalı saytlar

1) Workaway.info
2) Helpx.net
Hər iki saytın funksiyası xaricdə könüllülük proqmlarında iştirakdır. Bu saytlarda dünyanın təxminən 170 ölkəsində könüllük proqramlarında iştirak edə və ya hər hansı proqrama qoşulmadan fərdi ev sahiblərinin evində onlara müxtəlif işlərdə (ferma, bağbanlıq, ev heyvanı saxlamaqda yardım, uşağa baxmaq və s) kömək edərək evdə pulsuz qala bilərsiniz. Bir çox proqramda ev sahibləri gündəlik yemək xərclərini də özü qarşılayır, hətta ödənişli proqramlar da tapa bilərsiniz (nadir də olsa). Bunun qarşılığında siz sadəcə həftəiçi 4-5 saat onlara yardım üçün zaman ayrırsınız. Təbii ki, hər proqramın şərtləri fərqlidir. Səyahət və viza xərclərinizi isə özünüz qarşılayırsınız. Workaway üçün üzvlük haqqı ildə 59 dollar, helpx üçün 2 illik haqq 21 dollardır

yazarların etdiyi umbaylıqlar

Deməli, bu yaxınlarda günlərin birində qərara gəldim ki, bu gün fərqli məkana gedib işlərimi görəcəm. Bakıda cəmi-cümlətanı 2 normal kitabxana (Axundov və book center) xaricində kitabxana olmadığı və bu 2 yeri də görməkdən bezdiyim üçün qərara gəldim ki, içərişəhərdəki uşaq və gənclər inkişaf mərkəzinə gedim. Postlardan birində oranın yaxşı kitabxanası olduğunu görmüşdüm. Həm fərqlilik olar deyib səhər çağı ora yollandım. Dostlarımın deyimi ilə belə əndrabadi yerləri gəzməyi sevirəm -* Bir gün qabaq özlərinə yazıb yaş aralığını, başqa şərtləri soruşsam da, cavab verən olmamışdı. içəri girdim, məlumat mərkəzinin önündə məndən qabaqda bir xanım dayanmışdı. işçi dedi ki, gözləyin xanımı yola salım sonra sizi qeydiyyatdan keçirərik (qeydiyyat deyərkən düşündüm ki, yəqin axundovdakı kimi burda da qeydiyyatdan keçirirlər). Növbə mənə çatanda işçi dedi: "Sizin uşağın neçə yaşı var? Yəqin bilirsiniz də, bütün xidmətlərdən, o cümlədən kitabxanadan da istifadə etmək üçün qeydiyyata almalıyıq uşağı. 6-17 yaş arası uşaqlar üçün müxtəlif dərnəklərimiz var" Elə ağzımı açırdım deyəm ki, filan yaşım var, yaxşı ki xanım özü yaş aralığını dedi. Guya vəziyyəti toparlayırammış kimi dedim ki, mənimkinin 5 yaşı var, heyif. Ən epik an yanımdakı başqa uşaq anasının mənə baxışı idi. Bəxtimdən o gün qəribə (qətiyyən uşaq anası vibe verməyən) tərzdə getmişdim. Qadın baxışları ilə mənim necə bu yaşda 5 yaşlı uşaq anası olduğumu sorğulayan kimi idi. Həmin gün mərkəzin mesaja cavab verməməsi və mənim 17 yaşdan sonrasının da gənc sayıldığını düşündüyüm üçün belə bir umbaylama yaşanılmışdı

we only write in english to this topic

"You will live a long time yet catherine, an eternity without me. You will look into the faces of passers by, hoping for something that will for an instant, bring me back to you. You will find moonlit nights strangely empty because when you call my name through them there will be no answer. Always your heart will be aching for me and your mind will give you the doubtful consolation that you did a brave thing".
(baxma: dangerouslyyours)
(bax: sözlük yazarlarının niklərinin hekayəsi)

couchsurfing

Getdiyiniz ölkədə bu platforma vasitəsilə yerlilərin evində qonaq ola və ya əksinə, xariciləri evinizdə qonaq edə bilərsiniz. Təhlükəsizlik baxımından hər ehtimala references hissəsini, həmin insan barəsində yazılan rəyləri oxuyun (bir şey olmaz deməyin, bir nəfər couchsurfinglə getdiyi orta yaşlı bir kişinin evində təhlükəli halla rastlaşıb son anda evdən çıxa bilmişdi). Açığı, qalmaq məqsədi ilə istifadə eləməmişəm. Son vaxtlarda Bakıya gələn xaricilərlə görüşmək, kömək etmək fikri maraqlı gəlirdi deyə mümkün qədər bura gələn xaricilərlə görüşüb kömək edirəm. Hər yerdə olduğu kimi bu platformanı da ərəb və bəzi türklər başqa məqsədlə işlətməyə çalışırlar, onlar zatən bəllidir