Şəbi-yeldayı münəccimlə müvəqqit nə bilir,
Mübtəlayi-qəmə sor kim, gecələr kaç saət.
Şəbi-yelda ilin ən uzun gecəsinin adıdır. "Şəbi-yelda yaradıcı adamların ən uzun iş gecəsidir. Fikir adamlarının ən uzun düşüncə gecəsidir. Eşq adamlarının ən uzun iş gecəsidir..."(c)
Füzuli deyir ki, ən uzun gecənin nə olduğunu nə təqvim düzəldən kəslər bilər nə də ulduzların elmi ilə məşğul olanlar. Doğru cavabı tapmaq üçün doğru insana; "qəm xəstəliyinə" düçar olmuş şəxsə sual etmək lazımdır.
Jean-Jacques Beineix rejissoruluğunu etdiyi, haqqında danışılarkən Béatrice Dalle-ın aktrisalıq işinə xüsusilə toxunulması gərəkən 1986 tarixli film. Philippe Djianın eyni adlı kitabı əsasında çəkilmişdir.
I Qarabağ müharibəsi davam edərkən 1992-ci ildə "Karabağ" deyə Türkiyənin Azərbaycana dəstək verməsinə çağıran bir mahnı bəstələmişdir Dervişan ilə birlikdə.
)ilkin adı Qarabulaq olan bu inzibati ərazi bölgüsünün adı 1959-cu ildə həmin il 400 illik yubileyi keçirilən dahi Azərbaycan mütəfəkkir, filozof və şair Məhəmməd Füzulinin xatirəsinə onun adı ilə adlandırılmışdır.
Füzuli hərfi olaraq, heç kimə lazım olmayan, gərəksiz, lazımsız mənalarına gəlir. Müasirlərinin bir çoxunun eyni təxəllüsləri istifadə etdiyi məlumdur. Digər şairlər ilə qarışdırılmasın deyə özünə Füzuli təxəllüsünü seçmiş Molla Məhəmməd Bağdadi bunu, əgər mən uğursuz olsam onlara heyf olmasın, əgər onlar uğursuz olsalar mənə heyf olmasın deyə açıqlamışdır. Füzuli sözünün bir digər mənası isə fəzl sözünün çoxluq halı, fəzilət sahibidir. Bu şairin
Dövrü üçün çox əla təhsilə sahib olmuşdur. Şeirlərindən anlaşılır ki, riyaziyyat, məntiq həmçinin hümanitar elmlər, tibb və hətta astronomiya ilə maraqlanmış, onlara bələddir. Füzuliyə görə gerçək bir şeirin təməli elmə söykənməlidir.
Hər kəsin farsça, ərəbcə şeirlərinin yarışdırdığı bir dövrdə türkcə yazaraq bizlərə böyük bir miras qoymuşdur. Bunun yanında ərəbcə və farsca da divan janrında əsərlərin müəllifi olmuşdur.
Tarixdəki ən böyük aşiqlərdən biri olmuşdur. Belə ki, Füzulini "şair" olaraq tanıtmaqdan əvvəl "aşiq" deye tanıtmaq lazımdır. Məsəl üçün,
Məndə Məcnundan füzun aşiqlik istedadı var.
Aşiqi-sadiq mənəm, Məcnunun ancaq adı var.
Deyərək özü də təsdiqləyir tarixin ən böyük şairi.
Hər hansısa bir mövzuda tərəflərdən birinin qəbul edə biləcəyi son nöqtə.
Xüsusislə siyasi ədəbiyatda istifadə olunur. ifadənin tarixcəsi Kırım müharibəsinə bağlıdır. Belə ki, bəhs edilən müharibədə ingilislərin əlində geniş ərazinin müdafiəsi üçün əsgər resursları yetərli sayda deyilmiş. Bu səbəbdən qırmızı mundirli şotland əsgərləri geniş ərazini tək nəfərlik sıra ilə qorumağa məcbur olmuş və nəticədə bir qarış belə torpaq verilməmişdi.
Səndən iraq, ey sənəm, şamü səhər yanaram,
Vəslini arzularam, dəxi betər yanaram.
Eşq ilə şövqün odu canıma kar eylədi,
Gör necə tabında, ey şəmsü qəmər, yanaram.
Məndən iraq olduğun bağrımı qan eylədi,
Oldu gözümdən rəvan xuni-cigər, yanaram.
Şəmi-rüxun surəti qarşıma gəlmişdürür,
Şəşəəsindən mənə şölə düşər, yanaram.
Səbr ilə aramımı, qapdı əlimdən qəmin
Badi-həvadan degil, qəmdən əgər yanaram.
Çıxdı içimdən tütün, çərxi boyadı bütün,
Gör ki, nə atəşdəyəm, gör nə qədər yanaram.
Yandığım ol yar üçün gizli deyil, mən dəxi
Hər nə qədər kim, anın könlü dilər, yanaram.
Müddəi yana demiş qəmdə, Nəsimi içün,
Qəmdə yanan yarı çün yar sevər, yanaram.
Son bəyənilənlər
