1-2 aprel 2016 cəbhədə gərginlik

əsgərliyim o dövrlərə düşmüşdü. cem yılmaz demiş ben anti militaristim tipli insanam. ümumiyyətlə bu aprel söhbətinin aşağı yuxarı nece olacağını da bilirdim. ama məşhur ifadədə deyildiyi kimi uşaqlar gölə elə-belə, əylənmək üçün daş atırdılar, ama qurbağalar doğrudan da ölürdü. məni ən çox yandıran bu idi. o gərginliyi tam yaşayırdıq. gecə ilə hazırlıqlar, təlimlər filan. güclü propaqanda gedirdi. hücum edəsi tərəf idik. hücumda da itki təxmini 1ə 3 nisbətdə olur qarşı tərəflə. öləcəyimizi açıq-açıq üzümüzə deyirdilər. belə ölmək istəmirdim. həmin günlərdə beynimdə ancaq teomanın çoban yıldızı mahnısı gedirdi. amma digər tərəfdən söhbətlər davam eləsəydi, sırf əsgər yoldaşlarım üçün sonuna qədər döyüşərdim. ölənlərin də ruhu şad olsun. müharibə çox iyrənc bir şeydi. 21-ci əsrdə müharibə istəyən insanı heç vaxt başa düşə bilməyəcəm.

həqiqi seçki keçirilərdə yap-ın toplayacağı səs

təəssüf ki, saxtakarlıq olmasa belə yenə yap'ın qələbə qazanacağını düşünürəm. 2003dən bəri çox şey dəyişdi. insanlar çox bədbinləşdilər, neft pullarının illuziyasısına qapıldılar. adamların çoxu kamera görən kimi, bizim bir dənə prezidentimiz var o da ilham əliyevdi kimi şeylər, deyir. bu sözlər məni çox iyrəndirir. birincisi, o an istər istəməz gözümün önünə kinolardan, kitablardan gördüyümüz qul təsvirləri gəlir. ikincisi də o qancıq və oğraş yığını hamımızın adından danışır. insanlar özlərini qul hesab eliyirlər. vəziyyetlə barışıb və öz güclərinə inamı tamami ilə itiriblər. qul olmaq pisdi ama ən dəhşətlisi qul olub vəziyyətindən məmnun olmaqdı.

azərbaycanda qara dərililərə qarşı irqçiliyin olmaması

var, amma afrikalılara qarşı deyil daha çox yerli "qara"lara qarşı. əvvəlki entry'lərdə də izah olunduğu kimi mən də düşünürəm ki afrikalılara qarşı olan daha çox maraq, görməmişlik, eqzotiklik qarışığı bir şeydi nəinki nifrət və irqçilik. bunu biz belə izah edir və qəbul edirik, digər tərəfdən çox güman ki, onlar özləri bunu irqçilik kimi qəbul eliyirlər və məyus olurlar bu başqa mövzudu.
indi keçək ikinci məsələyə. mən özüm də, türklər demiş əsmərəm. camaat yayda günəş altında uzanıb qaralanda mən günorta yolnan gedəndə qaralıram. bir növü vampirlər kimi gün işiğından qorxuram. bu qorxu da illər ərzində məktəbdə, işdə, əsgərlikdə eşitdiyim nə yaman qaralmısan (qarabala və törəmələri də daxildir) kimi sözlər əsasında formalaşıb. öz seçimim olmayan, dəyişdirə bilmədiyim bir şeyə görə əslində niyə qorxmalıyam ki? ama o sözləri deyəndə onların sifət ifadələri məni iyrəndirir. qara'nı elə ağızlarını büzüb deyirlər ki sanki qara çox ayıb bir kəlimə, qaralmaq da utanılası bir şeydi. bütün bunlar məni öz rəngimlə barışmağa qoymur. mənə elə gəlir ki onlar mənə belə deyəndə məni aşağılayırlar (o andakı sifət ifadəsinə əsaslanıb deyirəm). və bunu kompleks olmaqdan çıxarmaqda çox çətinlik çəkirəm. sonda biraz gülməli gələ bilər mən bütün bunların əsasında irqçiliyin nə qədər iyrənc bir şey olduğunu bir afrikalının gözündən qismən də olsa gördüyümü düşünürəm. söz seçiminizdə və hərəkətlərinizdə çox diqqətli olun, sizin şüurunuz var axı.

1984

kitabda bir hissə var idi ki orda dövlət münasibətləri pisləşən başqa dövləti(əvvəllər əlaqələr yaxşı idi) düşmən kimi təqdim edir və bütün qəzetləri, xəbərləri buna uyğun dəyişir. hətta köhnə qəzetlər də dəyişdirilir və yenidən çap olunur. münasibəti yaxşılaşan dövləti də eyni qayda ilə köhnə qəzetləri, xəbərləri və s. dəyişərək dost elan edir və guya həmişə belə olub. indi evdə oturmuşam, tv'nin səsi gəlir, prezidentin fransaya səfərindən sonra avropanı tərifləyirlər, bizdə avropa dəyərlərinin tətbiq olunmasından, uğurlardan falan filan. aztvdə ki avropa haqqındakı cəfəngiyyatı heç saymasaq cəmi iki gün öncə öz gözlərimlə gördüm ki, məlum türkiyə-hollandiya məsələsini bəzəyərək bizi də türkiyənin böyrünə soxub danışırdılar ki avropa iki üzlüdü, bizim bizim inkişafımızı istəmir filan. hətta paytaxt sakinləri də müsahibə verərək avropadakı insan hüquqlarının pozulması hallarını sərt şəkildə tənqid eləmişdilər. və belə qərara gəlmişdilər ki, avropada prezidentimizin uğurlu daxili və xarici siyasəti nəticəsində əldə etdiyimiz uğuru qısqanırlar. multfilm kimi ölkəyik ama gülməli də deyil vallah.

azərbaycanda təhsilin geri qalma səbəbləri

fikrimcə ən başlıca səbəblərdən biri də, əksər insanların təhsilə (orta məktəbdən sonrakı təhsil nəzərdə tutulur) gələcəkdəki hədəflərə, məqsədlərə, arzulara və s. çatmaq üçün bir vasitə deyil, bir növü məcburiyyət kimi yanaşmasıdır. bunun də nəticələri çox ağır olur. nəticələrdən öncə bunun səbəbləri haqqında qeyd etsək, deyə bilərik ki, ən böyük boşluqlardan biri, orta məktəblərdə şagirdlərə əslində nə olmaq istədiklərini kəşf etdirə biləcək psixoloji dəstəyin ixtisas seçiminin nə qədər önəmli bir şey olması kimi mövzularda təlimatların olmamasıdır. bunun nə qədər önəmli bir məsələ olmasını və nəticədə nə kimi vəziyyətlərin yaranmasını öz üzərimdən misal çəkmək istəyirəm. orta məktəbin son illərində mən də dəbdə olan 2-ci qrupa sənəd verməyi qərara aldım. heç bir ciddi səbəb olmadan. əslində nə olmaq istədiyim, hansı sahələrdə potensiyalım olduğu, xarakterimin nəyə uyğun olması haqqda zərrə qədər də məlumatlı deyildim. heç fikirləşmirdim də. çünki bunu fikirləşmək ağlıma belə gəlmirdi. tək məqsədim yüksək balla universitetə girmək idi, ondan sonra hər şey düzələcəydi, atam belə deyirdi. yüksək balla universitetə girdim ama işlər gözlədiyim kimi deyildi. ilk gündən iyrənmişdim dərslərdən. ətrafımda mənim kimi və mənim kimi deyil də başqa cür istəmədən orda oturub dərsə qulaq asanlar çoxluq təşkil eliyirdi. nəticədə həvəssizlik və tələbkarsızlıq mühitində dərslər çox primitiv keçirdi. çünki müəllimi "sıxışdıran" daha çox tələb eliyən, sual verən, doğurdan da öyrənmək istəyən az idi. belə belə universitetlər tələbələri, tələbələr də universitetləri yola verir. sonra özümü kəşf etməyə başladım. əslində nə olmaq istədiyimi anladım. ama artıq gec idi (əslində indi fikirləşirəm ki, heç də gec deyilmiş, sadəcə qorxaqlıq elədim). maraqlısı odur ki, həvəssiz yanaşdığım universiteti yüksək bir ortalama ilə bitirib məzun oldum. ama ixtisasım üzrə çox bilikliyəm mi? deyiləm. çünki dərsləri sadəcə imtahanı vermək üçün oxudum. öz ixtisasım haqqında deyil, daha çox maraq duyduğum sahə üzrə öyrənirdim. indi nə ət oldum, nə balıq. əminəm ki, sevdiyim sahə üzrə universitet təhsili alsaydım indikindən qat qat çox bilikli olardım ixtisas nöqteyi nəzərdən. çünki dərslərdə danışılan mövzular sənə maraqlı olacaq, üstəgəl universitetdən kənar da oxuyacaqsan, özünü hər tərəfli inkişaf elətdirəcəksən. istəmədiyin bir yolun ortasında olmaq çox pisdi. geri qayıtmaq kimi bir imtiyazın yoxdu. istəmədən irəli gedirsən. universitet üçün xərclədiyim 4-5 ilə heyfslənirəm. daha faydalı işlər görə bilərdim. amerikanlardakı "going to college" ifadəsi məncə problemləri kökündən həll eliyir. çünki bu ifadədə könüllülük var, məcburiyyət yoxdu. könüllülük olan yerdə keyfiyyət də olacaq.