təkcə mənmi edirəm deyə düşünülən şeylər

Ən çox uşaq vaxtı edirdim bunu. Mamaya, bacılara, qızlara filan( əksəriyyətlə qadın cinsi) " filankəsə oxşuyursan e sən" , " filankəsi tanıyırsan sən?" Demək. Burdakı filankəslər tanınmamış futbolçular olurdu həmişə.

" ayda, kevin prince boatengə oxşuyursan e sən"

" issiar dianı tanıyırsan sən?"

" toçno səni görəndə fabio luis ramini görürəmdə "

Təbii ki, evdəkilər bir müddətdən sonra məzələndiyimi tutub cəhənnəm olda deyirdilər. Amma məktəbdə filan Bu zarafatı kiməsə təzə təzə edəndə hansısa qalivud aktrisasını ya victoria secret mələyini nəzərdə tutduğumu fikirləşirdi yəqin. Təbii ki, 10-12 il filan əvvəl telefonlar o qədər inkişaf etməmişdi, hər şeyi saniyəsində axtarışa vermək olmurdu googleda.

Eehhh, kaş o qayğısız günlərə qayıdardım...

qaraqan

Bu entryni yazmağıma səbəb birazda cahilliyim oldu. Bu vaxta qədər hostu qrup, qaraqanı onun solisti, orxan zeynallınan elxan zeynallını ( əmioğlu imişlər) eyni insan bilirdim. Açığı heç indidə hansı hansıdı, tam olaraq bilmədiyim üçün bura yazıram. Hərçənd buna cahillikdən çox lazımsız məlumat demək olar. Celal şengörün qəşəng bir söhbəti var, elmdən başqa bildiyiniz bütün informasiyalar lazımsızdır deyə.

2 gün əvvəl bir dostumla zəngləşdik. Mənə elxan zeynallının konserti olduğunu və əlində 3 bilet olduğunu dedi. Müəyyən səbəblərdən gələ bilməyəcəyimi dedim. Bugün internetdə hər yerdə konsertin bombə keçdiyi haqqında yazılanları oxudum. Biraz araşdırma apardım və rəyimi bura yazmağa gəldim.

Girişdəndə hiss etdiyiniz kimi çox mənfi təəsüratdayam. Azərbaycanın guya yeni gəncliyinin ikonlaşdırdığı reper budusa, deməli z nəslidə əvvəlkilərdən çox da qabağa gedə bilməyib. Gənclər, bu adamlar 10 il əvvəl demokratiya, azad gənclik, gender bərabərliyi, açıq sevgi (bu necə bir şeydi özümdə anlamadım amma siz tutduz söhbəti),seks, qarabağ kimi hələ o dövrdə gəncliyin və azərbaycanın biraz yeni, biraz ac olduğu mövzularda oxuyub fanatlarını orgazm edirdilər. Sonra pulu tapan kimi amerikaya, avropaya qoydular üstünə. Baxmadılar belə arxaya. indi pulları bitdikcə qayıdıb konsert verəcəklər. Verməsinlər? Təbii ki, öz işləridi, ora gedənlərində öz işidi. Hər şeyə burnumu soxmaq kimi fikrim yoxdu. Azad seleksiyadı bu həyat, ya da elə olmalıdı. Mənim anlamadığım nöqtə bu tipləri ideallaşdıran və sanki digər "aşağılardan" üstün görən vijndir.

Biraz daha aydın danışım, mən belə cringelərdən daha yaxşı ifaçıların olmasını və onların verdiyi konsertlərin maraq obyektinə çevrilməsini istəyirəm. Reperin ya fərq etməz hansısa ifaçının konsertinə getmək üçün pul verib bilet alıram. O bilet qarşılığında o mənə bir xidmət göstərir. Məsələ sadəcə atlanıb düşməkdə deyil( hərçənd indi heç onuda etmirlər konsertlərdə 80% iphone işlədirəm mən və video çəkə bilirəm isbatındadır). Nəysə. Bu ifaçının kolleksiyasına baxanda bir dəsti xətt görmürəmsə, hər şeyi ziddiyətdirsə, deməli hələ 40 yaşında yeniyetmədir, ya da tacir. ingilis dili grammeri necə mundar idi yadınızdadır. Hər bölmədə 100 dənə qayda var idi, amma hər qaydanında istisnası. Çünki adamların özləri necə filfilodurlarsa, qrammatikaları da elədir. Reperdə bu belədir. Bugün mən əminəmki müxalif fırlanan çox reper yaxşı bir qonorar qarşılığında iqtidar götü yalamağa hazırdır. Sevgidən oxumaqdan səs telləri batanlar indiyə qədər yatdığı qızları soruşsan çoxu heç yada düşməyəcək. Mən kosmopolitəm deyənlər birbalaca rating şişən kimi qarabağı necə aldıq, erməniləri necə sikdik temalı sənət əsərləri yarada bilərlər. Çünki pul olsun blyat, kim sikir e idealizmi

Qaraqanın bəzi sözləri yarı doğru yarı səhv yadıma gəlir. Bir gün azərbaycan inkişaf edər filan deyirdi. Mən də ümid edirəm bir gün azərbaycan və azərbaycan gəncliyi inkişaf edər, normal düşüncəsi yerinə oturar ki, sənin kimilərin gəlişi ajotaj yaratmaz artıq...

sırğa taxan oğlan

Bu fikrimə gülə də bilərsiz amma mən sırğanın dünyanın ən axmaq aksesuarı olduğunu fikirləşirəm. Heç kimə də bunun yaraşdığını fikirləşmirəm. Ardınca da bilərziklər və seplər gəlir. Bir insan niyə bədənində ağırlığı nə qədər olur olsun metal parçası daşısın və bunun ona yaraşıq verdiyini fikirləşsin.

Hər şeyin yaraşdığı insanlar vardır. Saç rəngi beşinə yaraşmasada birinə yaraşar. Saqqal,tattoo, piercing( hərçənd bu da metaldır amma həqiqətən yaraşanlar çoxdur), qaş forması, göz rəngi, uzayar bu siyahı, bunlar bir qisimdə inanılmaz fərq edir. Amma qardaş sırğa fərqi yoxdur, kişiyə də, qadına da yaraşmır.

Hələ kişilər cəhənnəm xırdalarını taxırlar bəlkə elədə fərq etməz. Qadınların halqa boyda sırğaları filan olur, o ağırlığı insan necə qulağında daşıyıb özünə əziyyət verər ki....


Heçkimə yaraşmadığını demişdim?

2022 futbol üzrə dünya çempionatı üçün yazarların təxminləri

izlədiyim bütün dünya çempionatlarında( 2006-dan bəri) argentinanı dəstəkləmişəm. Bu çempionatda ənənəmizə sadiq qalıram. Təxminim argentina-ingiltərə finalıdır. Digər komandaların heç birini favorit hesab etmirəm. Fransanın zədəli oyunçuları çoxdur, almaniya keçid vaxtlarını yaşayır və heyəti yetərsizdir. Hollandiya tarixinin ən zəif oyunçu qrupu ilə çempionata gəlib. ispaniyada işıq var amma hələ tezdir. Böyük ehtimal amerikadakı növbəti kuboku onlar qazanacaqlar. italiya yoxdur,uruqvay və belçikada geriləmə var. Son finalist xorvatiya isə veteranlar komandasına çevrilib. Geriyə sadəcə braziliya qalır, onlarında məşqçiləri və yarımmüdafiə xətti güvən vermir insana. Birdə neymar faktoru var, lideri neymar ( ronaldinhonun under tabı) kimi free style ulduzu olan komandanın uğur qazanmasına şübhə ilə yanaşıram...

marşrutda yer verməyən gənclik

Marşruta minib hər tip adamla( qadın ya kişi, uşaq ya böyük) dialoqa girəcəyinə, " mən niyə marşrutda kiməsə yer verməliyəm?" deyə fikirləşəciyinə " mən niyə marşruta minirəm?" deyə düşünməli olan gənclikdir.

Sonuncu dəfə 3 il qabaq ictimai nəqliyyatdan istifadə etdim, tər iyisi, hər dayanacaqda dayanmaq( ki bu qaydadı), vaxt itkisindən mənzilə çatanda sevinmişdimki bitdi bu zülm. Birdənə buterbord az yeyin, taksidən istifadə edin. Boş insanlarla polemikaya girib anarxist hisslərivizin qurbanı olmayın.

Son olaraq, pulumuz yoxdu filan deyənlər ola bilər, mən bu yaxınlarda bir taksi şirkəri ilə ( adını yazmıram, dəyərli və böyük əziyyətlər çəkən, hər işə yarayan modlarımız reklam edirsən deyib umbay edə bilər, onlardan hər şey gözləyirəm mən artıq) bulvardan baksola cəmi 2 manata gəldim, metro avtobusda elə 1 manat neçə qəpik olardı. Yəni bu sahədə müsbət şeylər var, taksi şirkətləri günü gündən artır və hər yeni çıxan müştəri tapmaq üçün 1 il filan çox ucuza aparırlar. Onlardan istifadə edin...

2000 müəllimin sahəsi verilmiş kvadratın perimetrini tapa bilməməsi

Azərbaycandada belə bir söz var: azərbaycan dilində danışa və yaza bilmirsənsə problem yoxdur. Ən azından xarici işlər naziri, ən pis halda sözlükdə yazar ola bilərsən..

Zarafatsız diana ahadpurun uşaqları azərbaycan dilində danışmağı öyrəndi, bizim moskvada məhəllə uşaqları müharibədən qaçıb gəlib bakıda azərbaycan dilini öyrəndi, bu qardaşımız öyrənə bilmədi.

Başlığın mövzusuna gəldikdə, mən o qədərdə təəcüblə qarşılamıram bu xəbəri. Misal deyək verilmiş sualda( random atıram) sahə 16 sm kvadratı verilib. Əminəm ki, bu sualı səhv yazan müəllimlər ( müəllimdə deyirik amma nəysə, nəticədə biz 100 qoyunu olana da müəllim deyirik) bir neçə situasiya yaşayıblar.

Beyinlərini oxuyacam o ankı

Birincisi " ay blə, yaxşı e bu sahə verilib amma nəbilim bu 16 8×2 di ya 4×4 dü? Yəqin 8×2 olar "

ikincisi " hə, sahə 16 dısa tərəf 4 dü deməli. 4 4=8. Yes.."

Üçüncüsü " perimetr nəydiki??( düşünən beyin smayliki). Hə tərəfləri hasili.."

Dördüncüsü " tezbazar qutarsaydı imtahan, uşaqlarda evdə acından ölür, hazırlığı da saat ikiyə salmışam. Necə çatdıracam e"

Beşincisi " direktor yaxşı yazmasam beynimi xarab eliyəcəy, gərəy 100 manat hörmət edim dəyib dolaşmasın. Ay qız, o aysel müəllimənin geyindiyi koftaya zara yazılmışdı. Görəsən paddelkadı ya original. Əşşi, yəqin skidkaya düşüb elə alıbda"


Bu örnəklər yaz-yaz bitməz. Bizdə 2 min müəllimin perimetr tapmaması normal haldı. Biz təəssüfki araşdırmağa və öyrənməyə tənbəl millətik. O boyda professorların dərsini fırlatmaq üçün girmədiyimiz hoqqa qalmırdı. Azərbaycanda təhsilalanların 95% tezbazar təhsil pillələrini bitirib bir iş tapıb evlənmək motivasiyası ilə məktəbə, universitetə gedirlər. Mən əminəm ki, o səhv yazan müəllimlər nə özləri birdəfə maraqlanmıyıblar ki, perimetr nədi, nə də bir şagird soruşmayıb. Araşdırma olmayan yerdə süstlük və savadsızlıq ortaya çıxır...( araşdırmanı da elə balnan yazıram eləbil darvinnən səyahətə çıxıb bitkiləri araşdıracaqlar ajsjjsjsk)

luftwaffe

Görinq axmağı komandanı olmasaydı sonu 180 dərəcə başqa olacaq hava qüvvələri idi. Hər yaxşı futbolçu yaxşı məşqçi olmadığı kimi, hər yaxşı əsgərdə yaxşı komandan ola bilmir. Bəzən fikirləşirəm, baron rixthoffen ölməyib qalsa, mütləq bu axmağın yerinə hava qüvvələrinin başına o gələrdi. Sonra yadıma düşür ki, tarixin ən yaxşı ordusunun başında bir çavuş olannan sonra, döyüş planlarına generallar yox çavuş qərar verənnən sonra, əli olmasın vəli olsun, nə fərq edər...

Üçüncü reyxi şeyə bənzədirəm mən, bir qoyuna çobanlar sürüsünü tapşırmışdılar...

Edit: əsas məsələni yazmaq yadımnan çıxıb. Luftvaffe kimdir nəçidir deyə soruşan olsa, evdən 2500 km uzaqda düşmən mühasirəsində olan şəhərinə havadan təminat daşıyanlara deyilir. Bunu da radarlar kəşf olunduqdan sonra etmişdir. Bu hərəkəti indi, 2022- ci ildə etmək abş ordusunun belə başı üçün deyil..

sıfır bir

Təkcə türkiyənin yox, mənə görə dünyanın ən yaxşı getto seriallarında top10 a girər. Bir də adamların əldəki məhdud imkanlar və dar büdcə ilə gördüyü işə baxanda ( iphone6 ilə çəkdikləri 1 episode belə var idi) afərindən başqa heçnə düşmür.

Sıfır biri çəkən aktyorların, baş rolların heç birinin demək olar ki, kinematoqrafiya ilə əvvəldən əlaqəsi olmayıb. içlərində elə hadisələrin baş verdiyi adana hürriyət məhəlləsi sakinlərindən olanlar var. ilk sezon youtube, sonra blutv ekranından yayınlanmışdır. 6 sezon davam edən serial 2016-2019 arası çəkilmişdir. 6 sezon finalından sonra filmi də yayınlanmışdır.

Üstünlükləri----

1. Çəhrayı həyatlara, sitcom, ofis, varlı qız kasıb oğlan seriallarına böyük zərbə vurmuş, real həyatdan kadrları canlandırmışdırlar.

2. Küçə bandaları və banditizm haqqında yenə deyirəm, daha dolğun bir serial yoxdur.

3. Kimin hansı göznən baxmasından asılı olaraq, izləyiciyə verdiyi mesajlar netdir. "Küçə döyüşünün qalibi olmur,bu yolun sonu həmişə ölümdür"

Əksiklikləri----

1. Ssenari "bir zamanlar adanada" hekayəsindən götürülmüşdür, amma ssenarini 2016-2019 arasına harmonizasiya edəndə bəzi tutarsızlıqlar ortaya çıxır. Hekayədə o dövrün texnologiyası ilə soyğun və quldurluq etmək daha asandır, serialın çəkildiyi vaxtda isə bu daha çətindir. Amma bunu nəzərə almayıblar.

2. Personajların özündədə tutarsızlıqlar ortaya çıxır. Narkotikaya müharibə elan edən və çəkən-satan bir nəfəri bağışlamayan banditlər səhərdən axşama narkotika çəkən burakla cengoya nədənsə çox humanist davranır. Ehtimallar daxilində adam öldürmərəm deyən savaş yenə ilk ehtimalda adam öldürür, dövlətlə düşmən olunmaz deyib azadla həbsxana müdirini və nazorları öldürür. Fərari cihat ürəyi istədiyi yerə girib çıxır. Bunlar ola bilər amma işin çətin tərəfini rahatlıqla həll edən ssenaristlər belə cüzi səhvlərə yol verməsi absurdluq yaradır.

3. Mənə görə ən önəmlisi buradı, narcosda, breaking bad, oz və s. ,bu seriallarda nəhayət bir hədəf var idi, bu serialda konkret bir hədəf yoxdu. Adamlar bu işə narkotika səbəbindən girdiklərini deyirlər amma narkotikaya qarşı mübarizə üçündə fərqli illegal yollara əl atırlar. Adamların mnenyası budur " zato biz varlıdan alıb kasıba paylayırıq, narkotika, qadın satmırıq". 5 sezonda cionan özgürün ölümü, savaşında 60 il həbs cəzası alması ilə gökhan qrupun başına keçir. Benzin stansiyası, qumarxana, restoran açır, işləri böyüdür. Bu dəfədə yox bütün pul məhəlləyə çatacaq deyib gökhanla düşmən olurlar. Yəni qrup onsuzda özü bu yolun sonu olsun istəmir. Buradakı çatışmazlığı da yenə ssenarini yazanlara aid edirəm.

izləməyi tövsiyə edirəm. Sezonlar blutv də var...

dünya tarixinin ən böyük umbayı

Heç şübhəsiz şərqi roma imperatoru ikinci manueldir.

ikinci manuel 1350-ci ildə doğulmuşdur. Atası beşinci johannes bizans imperatoru idi. Manuel 15 yaşında avropa səyahətinə çıxmış, 5 ildən sonra geri qayıtmışdır. Daha sonra tessalonikiyə vilayət hakimi təyin olunmuşdur. Moreyadakı yunanların dəstəyi ilə dördüncü andronikos konstantinopoldakı taxta iddia edəndə, atası tərəfindən ortaq imperator təyin olunmuşdur. Venetsiya və osmanlıda onu dəstəkləyirdi...

Gələk manuelin umbaylığına. ikinci manuel osmanlıdan vassal asılılığı qəbul etmiş və balkanlarda osmanlı üstünlüyünü tanımışdı. Onsuzda bu dövrdə konstantinopil və tessaloniki şəhərləri istisna bizansın əlində bir torpaq qalmamışdı. Osmanlı sultanı ildırım bəyazid anadoludakı türk bəylikləri ( qaramanlılar, hamitoğulları, germiyanoğulları) üsyan etdikdə yeni anadolu səfərinə çıxmışdı. Bu zaman yanında serbiya və bizans imperatorlarını və vassal ordularını da aparırdı. Anadoludakı filadelfiya( indiki adı ilə alaşəxər) qalası dörd tərəfdən osmanoğullarının torpaqları ilə çevrilmiş son bizans qalası idi. Sultan bayazid ikinci manuelə ağlasığmaz bir əmr verdi. " qalaya öz əsgərlərin ilə hücum et və al". Qala faktiki olaraq onsuzda manuelin və bizans əsgərlərinin idi, içəridəki orduda romalıların əsgərləri idi. Manuel silahsızda əmr versə qala tabe olası idi. Amma sülh olmadı və manuel yanındakı əsgərləri ilə qaladakı əsgərlərinə qarşı döyüşdü və qalanı alıb türklərə təhvil verdi. Sonrada ordular hərəkətə davam etdi..

9 yaşımdan tarix oxuyuram, rəflərimdə yüzlərlə tarixə aid kitablar var, daha əvvəl belə məntiqsiz bir tarixi hadisə ilə qarşılaşdığım yadıma gəlmir...

tarixin ən uydurma hekayələri

(bax: dünkerk möcüzəsi)
ingilis və fransızların dünkerk limanından qaçışı "qəhrəmanlıq" kimi qələmə verməsi. Əslində isə belə deyil.

Tarixi kristofer nolanın filmlərindən yox faktlardan öyrənmək lazımdı. 1940-da hitler ilk dəfə üzünü qərbə tərəf çevirmiş və fransanın işğalı başlanmışdır. Fransızların beli 3-cü həftədə qırılmış, 6-cı həftədə işğal başa çatmışdır.

Almanlar polşadan sonra fransada blitzkreig tətbiq etmək fikrində idilər. Bu fikri manştayn ortaya atmış, guderian istisna bütün alman komandanlığı bu fikrə qarşı çıxmışdılar.

Fransızlar ilk dünya müharibəsindən qalma majino xəttini yenidən qurmuşdular. Almanya əldəki 5 min paraşütün 4500-nü hollandiya, qalan 500-ünü belçikaya uçurtmuşdular. Lutvaffe o qədər uğurlu olmuşdu ki, 4500 paraşütçü rotterdam və s. limanları ələ keçirtmişdi (bax: 3 hərbi hissəlik qüvvə ilə ölkə işğal etmək). Hollandiyanın out olduğunu görən belçika tez bütün keçid körpüləri partlatmışdı. Yuxarıda bəhs etdiyim 500 paraşütçü son körpünü ələ keçirtmiş, ss panzerləri və piyadalar bu körpüdən keçərək belçikanı darmadağın etmişdilər.

Geridə sadəcə fransa qalırdı. Guderian yarma hərəkatı ilə cəbhə xəttini yarıb manş dənizinə çıxacağını, icazə verilsə burdan britaniyaya qədər gedə biləcəyini məruzə etmişdir. Guderianın dəli olduğunu hesab edən komandanlıq buna sadəcə gülmüşdür. Qarşılığında guderian həqiqətən xətti yarıb manş dənizinə qədər getmiş və fransızlar ingilislərin yarım milyonluq qoşunları anklavda qalmışdır. Rommelin növbəti hücumu ilə mühasirəyə alınmışdır. Almanlar özləri belə bu qədər güclü olmaqlarından qorxuya düşmüşdülər. Hitler hücumu dayandırmağı tapşırmışdır. Generalların etirazı ilə 48 saat " nə qələt eliyirsiz, tezbazar eliyin" deyib vaxt verilmişdir. Bu 48 saatda rommel mühasirədən çıxmaq üçün ingilis əks-hücumunu dəf etmiş, guderian dünkerk istisna digər limanları ələ keçirmişdir. Rommel mühasirənin içində mühasirə yaratmış, fransızların 1 ordusu əsir alınmışdır.

Bundan sonra dünkerk hadisələri başlamışdır. Məsələnin əsli nədir? 5 Maddədə dünkerkin əsli-nəsli budur..

Birincisi, Hitler anqlo saksonları, yəni ingilisləri aryan irqindən sonra ikinci irq hesab edirdi və bir qədər simpatiyası var idi. Onları bütünlüklə məhv edərək antipatiya yığmaq istəmirdi.

ikincisi, sudetlər, avstriya, danzinq və qərbi polşanın işğalında müttəfiqlər almaniyaya faktiki bir problem yaratmamışdılar. Hətta neville chamberlain höküməti almaniyaya dost idi.

Üçüncüsü, almanlar özləri belə bu qədər güclü olduqlarından xəbərdar deyildi. Generalların dalbadal uğurları hitlerdə qısqanclıq yaratmışdı.

Dördüncüsü, müharibənin uğurları luftvaffe ilə başlamışdı amma sonradan quru qoşunlarının təşəbbüsü ələ alması görinqi əsəbləşdirmişdi. Görinq həmişəki kimi " o iş mənlikdi, siz qabağa gedin" deyib hitleri inandırmışdı.

Beşincisi və mənə görə ən əsası, fransa hələ də işğal olunmamışdı. Bir limana görə ləngimək səhv ola bilərdi. Bura onsuzda mühasirədə idi. Əsas məqsədə çatmaq və ordunu yenidən qərbə yönəltmək lazım idi.

Bax belə, dünkerkin əsli budur. Tarixi qaliblər yazır və həmin qaliblər dünkerkdən ikinci titanik yaratmağa çalışırlar, amma məsələnin əsli budur. Ortada bir qəhrəmanlıq filan yoxdur...

stalingrad

Almanların yağ kimidə işğal etdikləri şəhər. Orta məktəb dərsliklərindən tarix oxuyanlar gəlib burda oyan-buyan etməsin. Bəli, stalinqrad alınmışdı. Sadəcə jukovun tərtib etdiyi "uran" və "kiçik saturn" kod adlı stalinqradı geri qaytarma məqsədi daşıyan 2 əməliyyat ilə geri alınmışdı.

Stalinqrad və əl-əlameyn döyüşləri 2-ci dünya müharibəsinin ən mübahisəli döyüşləri hesab olunur. Geri dönüş burdan yox, əslində afrika cəbhəsindən başlamışdı. Mənə görə stalinqrad rus propaqanadası ilə şişirdilmiş bir məsələdir. Stalinqraddan sonrakı döyüşləri də ruslar uduzmağa davam etdilər. Sadəcə fərq, şərq cəbhəsində "açıq-aşkar" olan alman üstünlüyü, stalinqraddan sonra "nisbi" üstünlüyə çevrildi.

Stalinqrada ehtiyac olub-olmadığı hələdə nazi tərəfində mübahisəli bir mövzudur. Moskva və leninqrada ehtiyacı azda olsa başa düşmək olar, nəticədə ittifaqın ən vacib 2 şəhəri bura idi. Amma stalinqrada, ehtiyac vardımı? Mənə görə yox.

Stalinqrad, Almanların barbarossa planını ilk hazırladıqda hədəfdə olmayan bir şəhər idi. Bu istiqamətdə kiyev alınacaq, ukraynanın işğalı başa çatdıqdan sonra rostovdan aşağı qroznı, tiflis və bakı işğal olunacaq (əsas neft şəhərləri), türkiyə və iran ehtimal sovet təsirindən uzaqlaşdırılacaq, don çayı istiqamətində hər hansı bir kompaniya olmayacaqdı. Hər şey almanların 1941-i 1942-ə bağlayan qış aylarında, Moskvanın 50 km-ə yaxınlaşan almanların təminat yollarının dayanmadan uzanması və sibir soyuğuna davam gətirməyərək qeyri-döyüş itkilərinin çoxalması ilə başladı. Hitlerin sırf stalinin xarizmasını yox edəcəm, onun şəhərini alacam deyə xülyaları tarixin ən qanlı döyüşü stalinqrad döyüşünə səbəb oldu. Hitlerin nəzərə almadığı bir reallıq var idi, bu dünyada tək gerçək xülya var, o da xülya avşardı asjdgagsgHd..

Stalinqrad istiqamətində döyüşən almanların 6-cı ordusu idi. Bu ordu, kəmiyyət və keyfiyyət etibarilə almanların ən böyük ordusu idi. Sovetlərin stalinqrad müdafiəsində 64-cü ordu korpusu dayanırdı. Ümumilikdə stalinqrad müdafiəsində sovetlər 60-dan çox ordu və korpus-ordulardan istifadə etmişdilər. Bu, sırf 6-cı vermaxt ordusuna hörmət olunması üçün kifayət qədər böyük əsasdır. Hərb tarixində heç bir ordu birliyi, 60-dan çox düşmən ordusuna qarşı təklikdə savaşmamışdır. 300 spartalı kimi uydurma əfsanələrə filmlər çəkən qallivud, heç vaxt 6-cı orduya bir film çəkməmişdir( ən azından mən bilmirəm).

1942-ci ilin yayında başlayan stalinqrad hücumu noyabrın əvvəllərində stalinqradın 90% işğalı ilə nəticələnmişdi. Bu zamana qədər və bundan sonra almanların səhvlərini 4 maddədə sıraladım.

Birincisi, 6-cı ordunun rəhbərliyinə general fridrix paulus gətirilmişdi. Paulus karyerası etibarilə ştab zabiti idi, berlində oturub plan cızan bir general idi. Belə ağır bir əməliyyata rəhbər qoyulacaq biri deyildi. Hələ də gecə yuxularımda "paulus deyildə, erix fon manşteyn ya da ervin fon rommel stalinqrada göndərilsəydi necə olardı?" Deyə Kabuslar görürəm.

ikincisi, almanlar bir az da özlərindən asılı olmayan səbəblərdən ordunun bir hissəsini qərb cəbhəsinə göndərmişdilər ( müttəfiqlərin yenidən hücuma keçməsi səbəbindən). Bu istər-istəməz ordunun gücünü azaltmışdı.

Üçüncüsü, alman ordusu şəhər döyüşünə girib məhəllə-məhəllə, ev-ev döyüşmək üzərinə qurulmuş bir ordu deyildi. Taktika sadə dillə belə idi. Almanlar düşmən ilə neytral cəbhə zonasını mümkün qədər uzun saxlayır, lutvaffe gəlib düşmənin havadan var-yoxunu "ağladır", panzer taborları ilk təmasa keçir, piyadalar ən sonda sürətli bir şəkildə hücumu başa çatdırırdılar. Almanlar bir şəhər üçün oturub aylarla döyüşmək üzərinə dizayn olunmamışdılar. Bu şəhər, istər stalinqrad olsun, istər volqoqrad ashsjdk..

Dördüncüsü, stalinqradın arxasında qalan şimal və cənub cəbhə xəttlərini aşenmaxt koalisiyası orduları qoruyurdu(macarlar,rumınlar, bolqarlar və s.) . Bu əsgərlər texniki cəhətdən almanlardan 30 dəfə, ruslardan 10 dəfə zəif briqadalar idi. Bunu jukovda görmüşdü. Jukovdan çox-çox əvvəl hailer hitlerə dəfələrlə bu cəbhənin bağlanması üçün yalvarmış , şimal xəttlərinə yeni birliklər cəlb olunmasını istəmiş və nəticədə 1944-də istefaya göndərilmişdi.


Stalinqrad ruslar tərəfindən mühasirəyə alındıqdan sonra almanlar bu şəhər üçün demək olar heçnə etmədilər. Hitler "narahat olmuyun, manşteyni sizə köməyə göndərmişəm, dişivizi sıxın" desədə manşteyn mühasirəni yarıb 6-cı orduya kömək edə bilmədi. Hitler 6-cı orduya nə irəli getməyə, nə də geri qayıtmağa icazə vermədi. Almanlar son çarə təminatı lutvaffe ilə havadan daşımağa başlasada, bu da bir kömək olmadı. Hitler ən sonda paulusun təslim olmaq istədiyini görüb ona feld-marşal rütbəsi verdi və " sizi marşal rütbəsi ilə təltif edirəm. Unutmayın ki, tarix boyunca heç bir alman marşalı təslim olmamışdır. Edəcəyiniz son vəzifə bəllidir. Sonuncu güllənizə qədər şəhəri qorumaq və son güllənizi özünüzə vurmaq". Paulus isə "bir bavariyalı çavuş üçün( hitler 1-ci dünya müharibəsində çavuş olmuşdur) özümü fəda edə bilmərəm deyib" 91 min əsgər ilə təslim olmuşdur...