13. yazma zövqünü kəşf etmək üçün xarici bir ölkəyə getmək məcburiyyətində qaldım. isveçə getdim və qarşımda iki seçimim var idi: ya isveçcə danışmalı idim ki, bu dili çox pis bilirdim. ya da ingiliscə danışmalı idim ki, bu dildə danışmaqda çətinlik çəkirdim. bu dilləri yaxşı bilməmək həftələrcə, aylarca, hətta illərcə söyləmək istədiyim şeyləri söyləməyimə mane olurdu. söyləmək istədiklərim şeyin söz ağzımdan çıxan kimi gözümün qarşısında fərqliləşdiyini, sadələşdiyini, sanki kiçik, gülməli kuklalara çevrildiyini görürdüm.
öz dilimdən istifadənin qeyri-mümkünlüyü içində olarkən, dilimin tənəffüs etdiyimiz hava kimi olmadığını, hissedilməz bir şəffaflıq filan olmadığını, əksinə öz qanunları, öz kəsə yolları, dəhlizləri, xəttləri, yoxuşları, yamacları, girinti çıxıntıları, qısacası bir fiziologiyası olduğunu, bir mənzərə meydana gətirdiyini və bu peyzajda sözlərlə cümlələr ətrafında dolaşıla biləcəyini, qısası əvvəldən görə bilmədiyim baxışların olduğunu fərq etdim. mənə yad olan bir dili danışmaq məcburiyyətində olduğum isveçdə, birdən diqqətimi çəkən fiziologiyası ilə öz dilimin, xarici ölkə və ya qürbət dediyimiz yerdə qalarkən məskunu ola biləcəyimiz ən gizli amma ən əmin yer olduğunu anladım. nəticədə tək əsl vətən, insanın ayağını basa biləcəyi tək torpaq, başını soxa biləcəyi, sığına biləcəyi tək ev uşaqlığından etibarən öyrəndiyi dildir...
məndə yazma istəyi oyandıran bu idi yəqin. danışma imkanım olmadığı üçün yazma zövqünü kəşf etdim. yazma zövqü ilə danışma imkanı arasında bir növ uyğunluq vardır. danışmağın artıq mümkün olmadığı nöqtədə yazmağın gizli, çətin, bir az da təhlükəli tilsimini kəşf edirik.
3. həyatı və nəzəriyyə arasında heç bir fərq olmadığına inanan mişel fuko, bir filosofun düşündüyü kimi yaşamasının lazım olduğuna inanıb. əslində həyatı da bu inancın panoramasına çevrilib. “20-ci əsrin marks”ı kimi xarakterizə edilən fuko – miyop ( göz xəstəliyi), ağıllı, zorakılığa meylli və cinsi baxımdan doymaz biri idi. 1984-cü ildə qiçs-dən ölən filosof, son gününə qədər parisin gecəqondularında qiçs-ə yoluxmuş qara kişilərlə yatıb-durmaqdan imtina etmədi. cinsi əlaqələrində qırmancdan istifadə edir və bundan böyük zövq alırdı. onun sevgililəri ilə yaşadıqları “erotik zülm teatrı” adlandırılır.
fuko həmçinin göydələnin səkkizinci mərtəbəsinə köçərək, başqa evlərdə yaşayan cavan kişiləri axtarmaq üçün durbindən istifadə etmək adətini də heç vaxt tərgitmədi. hamamlarda təşkil etdiyi şəhvət orgiyalarını tənqid edənlərə və qiçs təhlükəsini xatırladanlara isə cavabı belə idi: "dəliqanlıların eşqi uğrunda ölmək ... bundan daha gözəl nə ola bilər ki?"
1. fransız sosyolog,antropolog,edebiyyat tenqidçisi,tarixçi.1984-cü ilde qiçs-den ölmüş,heyatı boyu fransa gettolarında qaraderili oğlanlarla öz cinsi fantaziyalarını heyata keçirmişdir.bir filosofun düşündüklerini praktikada da heyata keçirmeli olduğunu düşünenlerden idi.heyatı boyunca iqtidar ve insan münasibetlerini araşdıran,modernist düşünceni tenqid eden ve cemiyyetde doqmatika halına getirilmiş,test edilmeyen doğruların modernist düşüncenin mehsulu olduğunu düşünen filosof.deliliyin tarixi kitabında delixanaların,hebsxanaların ve mekteblerin 18-ci esrde avropada teşkilatlanmış bir sisteme çevrildikden sonra nece cemiyyeti eyni tip insanlardan qurmağ üçün bir yol olduğunu,bir disiplin mexanizması halına getirildiyini göz önüne serib.elbette eserde delixanaların diger 2 qurumdan en esas ferqi cemiyyetdeki normal insan anlayışına-bura esasen heteroseksual ve ağ derili insanlar aid idi- zidd insanları terbiyelendirmek rolunu öz üzerine götürmesi kimi gösterilib.fukoya göre eserleri oxunduqdan sonra yandırılmalı ve mütleq bir doğru kimi qebul edilmemelidir.
7. keçəlliyi və qara geyimləri ilə diqqəti özünə çəkən, avropada və amerikada məşhur biri olan filosof. ancaq o, özünü filosof deyil də, tarixçi adlandırırdı. gənc vaxtlarında yaşıdları tərəfindən heç də sevilməyən filosofa friedrich nietzschein təsiri böyük olmuşdur. madness and civilization adlı dissertasiyası fransa tarixində böyük bir təsiri olmuşdur. o, ruhi xəstələrin müalicəsinə qarşı çıxmışdır. michelə görə bu müalicələr bu xəstələri həbs etməkdən də betər idi. 57 yaşında ölərək qiçsin ilk məşhur qurbanlarından biri oldu. ölənə kimi yazıb bitirdiyi the history of sexuality adlı əsərinin son cildi olan confessions of the flesh vəsiyətinə görə nəşr edilmədi və edilmir.
12. heç bir əsərini oxumamış olsam da, haqqında bilindiyinin əksinə deyilən çox güclü iddialar var, hansı ki qısaca belə demək olar: fuko şişirdilmiş bir balondur.
ciddi deyirəm. güclü qaynaqların iddialarıdır bunlar. eyni şeyin deyildiyi başqa "güclü" (sözdə) filosoflar da var, derrida məsələn. qısaca onları tənqid edənlər bunu deyirlər: bu adamlar yeni heçnə gətirməyiblər və sadəcə türklər demiş laf salatasından ibarətdirlər.
fransız postmodernizminə qarşı güclü tənqidlər var onsuz da, aralarında qatıldığım fikilər də var. sadəcə vaxt edib daha da dərindən araşdırmaq lazımdır.
bu arada bu videonu da atım dursun burda, fuko boş oğlan olsa da olmasa da tarixi önəm ya da maraqlılığı səbəbilə burda durmağa haqqı var. fuko və naom çomski 1971 debat: https://www.youtube.com/watch?v=3wfNl2L0Gf8
yazılmış filosof.
)