43. gələcəyin normal seks anlayışının *sapiosexualism* olacağına inanıram, *fərz* edirəm.
niyə? cavab: təkamül.
ibtidadi insanların həyatda qalması üçün qadınların güclü kişiyə ehtiyacı var idi, bu səbəblə bugün qadınlar instiktiv olaraq əzələli kişiləri xoşlayırlar, və seksual olaraq cəlb edicidir. hansı ki günümüzdə əzələli bir kişinin həyatda sahədə əlavə bir "gücü" yoxdur. ibtidai insan heyvanlardan qaçmaq üçün, savaşmaq üçün güclü olmalı idi, və bu da onun bədənini möhkəmləndirirdi.
getdikcə güc anlayışı əzələdən beynə doğru yer dəyişir. ibtidai insanın sahib olduğu fiziki güc indi heçnədir. bunun təkamül ilə dəyişməsi üçün əlbətdə nisbətən uzun vaxt lazımdır. ama dəyişəcək. zatən, gələcək insanının da əzələləri keçmişdəkilərə nisbətən daha da az inkişaf edəcək, beyni böyüyəcək. güclənəcək.
nəticədə daha zeki olan, daha seksi olacaq çünki survive edə bilər, həyatda qala bilər, daha yaxşı yaşaya bilər. söz yox bütün bunlar üçün tək zəka bəs etmir, yanında *passion*, həvəs, motivasiya da lazımdır.
uzun sözün qısası, oturmuşam gözlüyrəm bu ibtiadi instiktivli qızlar nə vaxt təkamül edib məni kəşf edəcəklər. -*
54. bu yaxınlarda ilandnt-si ilə siçanlar özərində aparılan təcrübələrdən sonra gülümsədən nəzəriyyə. belə ki, bütün onurğalılarda ətrafların, yəni əl və ayaqların inkişafına cavabdeh olan gen sırasının ilanlarda fərqli olduğu həm ilanların xarici görünüşünə həm də genlərinə baxanda açıq aydın hiss olunur. siçanlarda məhz ətrafların inkişafına cavabdeh olan geni ilanlardakı ekvivalent dnt sıraları ilə əvəz ediblər. nəticədə yeni doğulan siçanların ətrafları ilanın növündən asılı olaraq ya qismən, ya da tamamilə inkişafdan qalıb. bu təcrübəni insan, başqa primatlar və digər ətrafı olan onurğalılar ilə aparanda siçanlarda ayaqlar tamamilə normal inkişaf edir. bu təcrübə ilanların və ya başqa cür ifadə etsək ayaqsız sürünənlərin tarix səhnəsində nisbətən tez ortalığa çıxmasını izah etməyə kömək edir. ilanların ayaqsız olmasına səbəb xırda bir mutasiyadır, genetik kodlamadakı uzun bir dəyişiklik deyil. Qeyd edim ki, bəzi ilanlarda xarici görünüşdə, hamısında isə skeletdə ayaqların izinə rast gəlmək olur.
təcrübələr cell jurnalında çap olunub. məqaləni buradan oxuya bilərsiniz.
P.S. məqalə barədə bir xəbər saytından oxumuşam.
P.S. məqalənin sonlarına yaxın sözü gedən dnt kodlarını həqiqətən görmək olur. orta məktəb biologiyasını yaxşı bilənlər ordakı a, t, g, c hərflərinin nə demək olduğunu başa düşər. (baxma: azot əsasları)
9. dünya üzərində ən çox mübahisə mövzusu olmuş ən çox bəyənilmiş ən çox nifrət edilmiş nəzəriyyə.
əvvəlcə nə üçün bəyənildiyinədən başlayaq.bu nəzəriyyə ilk dəfə tam halda c.darwin tərəfində ortaya atıldığında həm elm həm sosial aləmdə böyük səs küyə səbəb oldu.bunun səbəbi aydındır.insanın ən doğru şey olaraq qəbul etdiyi tanrını yox etməsi.bəli bu nəzriyyə tanrını dünyadaki həyatın yaranmasında heç bir rolu olmadığını sübut etdi.nəzəriyyənin çox güclü faktlar üzərində qurulmuş olması onun elm adamların tərəfindən bəyənilməsinə və elm aləmində tezliklə qəbul edilməsinə gətirib çıxardı.hətta charles öz kitabında yazırdı ki bu nəzəriyyədə hələ də boşluqlar var və mən inanıram ki gələcəkdə elmin inkişafı bu boşluqları dolduracaq.həqiqətən də belə oldu və genetika ,arxealogiya və antropologiya kimi elmlərin inkişafı bu nəzəriyyənin teorem yox bir fakt olduğunu sübut etdi.
indi gələk nəyə görə bəyənilməməsinə.əvvəlcə deyək ki elm aləminin yüzdə doxsanı bu nəzriyyəni qəbul edir .etməyənlərin böyük hissəsi isə elmə nisbətən uzaq olan insanlardır.bunların içində dindar qruplar daha çox üstünlük təşkil edir.ancaq bu da bir faktdır ki,araşdırmalara görə bu nəzəriyyəni tam şəkildə araşdırıb öyrənənlərin təxminən 100% ə yaxını onun məntiqi olaraq qəbul edir.qarşı çıxanlar isə nisbətən daha az araşdırmış və bu haqda qeyri real resurslardan istifade etmiş şəxslərdir.
sonluqda demək istəyirəm ki , bu gün elm adamlarının və digər bir çox insanların yeganə məqsədi haqlı olaraq dinin məktəblərdən təhsil ocaqlarından çıxarılmasıdır.bunun səbəbi aydındır.uşaq zehni balaca yaşlarında fikirləri fərqləndirə bilmədiyi üçün ona məcburi olaraq öyrətilən fikri tam doğru qəbul edir.hətta sübut belə axtarmadan.buna görə uşqların həddi büluğa çatana qədər hər hansı bir fikirə məcbur etmək tamamilə sui istifadədir.yaxın gələcəkdə təkamül nəzəriyyəsinin bütün elm təhsil mərkəzlərlərində yeganə təhsil forması olaraq görülməsi çox yaxındır.
50. elmi tesdiq olunmuş nezeriyye. buna sadece bir nezeriyedir demek pifaqor teoremine, en sade dille desek vurma bölme qaydasina da sadece nezeriyyedir demeye benzeyir. elmin sene sunduğu*
meselen vurma bölme qaydasi kimi
melumatlari, tedqiqatlari qebul edirsense tekamülü de obyektiv olaraq qebul etmelisen. tekamül elmi araşdirmalara, menbelere "esassizdir", "ferziyyedir" demek uşaqliqdir, cahillikdir. meselen deyek ki bbc kimk elmi qurumun tekamül haqda verdiyi melumatlara baxib inanmamaq ne derecede sehvdir onu deyim. bu kimi resmi qurumlarin verdiyi melumatlari sizin kimi sehv çixarmağa çalişan onlarla qurum var ki, hansi ki meselen bbc-ni sehv çixarsalar milyonlar qazana bilirler. yeni senin terefinde olan qurumlar çoxdu, senden ferqli olaraq "bu sadece ferziyedir" demekle kifayetlenmirler. bu elmi qurumlari sehv çixarmaq üçün araşdirmalar aparib dibine kimi gedirler. meqsed odur ki, böyük qurumlarin verdiyi melumatin esassiz olduğunu sübut edib, sizin dille desek "bu sadece bir ferziyedir" ifadesinin arxasinda durub, melumatin heqiqeten de esassiz olduğunu sübut edib bundan pul qazanmaqdir. ve bbc kimi, nasa kimi resmi elmi qurumlar da melumat vererken titizlikle yanaşaraq, melumatin 100% deqiqliyine emin olmayanadek hansisa melumati ictimayetle, elm alemiyle paylaşmirlar. odur ki, bu menbelerin verdiyi melumatlara yalan, ferziye kimi baxmaq haqsizliqdan elave ağir cahillikdir. size meslehet elmi sorğulamadan hansisa eşitdiyinize esaslanaraq "insan meymundan gelmeyib, senin deden meymun ola biler menimki şinanayka melikmemmeddir he he" deyerek cahillik etmeyin. şübheniz varsa açin, oxuyun, araşdirin. insansizsa sorğulama kimi bir keyfiyyetiniz olmalidir, size sunulan her şeyi qebul edirsizse meymundan tam evrilmemiş ele özünüzsüz. ister elmi, ister dini melumatlari sorğulayin. dinin size siridiği nağillari araşdirin oxuyun. çox uzağa getmirem ele açin öz quranivizi, tövratinizi vereqleyin. çoxunuzdan soruşsam quranin yarsin oxumusuz. he yavrum men de homeri bir geceye bitirmişem. açin oxuyun özünüz görün. ziddiyetli ayeleri de maraqlana bilersiz size asan olsun deye. oxumaq, melumatlanmaq,.sorğulamaq insana mexsus olan en gözel xüsusiyyetdir. oxuyun melumat alin. size sunulan elmin gözelliyini göreceksiz.
32. ilk canlının necə yarandığını yox ama yarandıqdan sonra təkamülləşərək növlərə ayrılmasını çeşitlənməsini açıqlayan nəzəriyyə. sözlükdə yazanlar var ki, gələcəyə gedə bilmədiyimiz üçün heç vaxt sübut oluna bilməyəcək. əlbəttə nəzəriyyənin keçmişdə olan canlı növlərinə və onların fosillərinə(qalıq) görə araşdırılıb sübut edildiyini bilməyən yazarlardır. təkamül nəzəriyyəsi, təbii seçilmə, süni seçilmə, cinsi seçilmə kimi mexanizmalarla canlılığı çox gözəl açıqlayır. təbiətin zəif genetik kodlara sahib olan canlıları aradan qaldırdığı bilinən bir gerçəkdir. azərbaycanda bu nəzəriyyənin anlaşılmadığını nəzərə alaraq özümə görə açıqlamağa çalışacam. əvvəlcə təbii seçilmədən başlayaq. sibirdə yaşayan boz ayıları düşünək. qarda hər yerin ağ olduğu təbiətdə. bu boz ayılardan biri təsadüfən mutasiya keçirir və ayının balalarından biri ağ olaraq dünyaya gəlir. indi yaşam mücadələlərinə fikir verək. boz ayı hər yerin qar ağ olduğu mühitdə şikarını avlaya bilməyəcək yada daha az avlayacaq çünki ağ mühitdə boz olduğu üçün şikarı tərəfindən tez görüləcək. ağ ayı isə ağ qar olan mühitdə görülmədən fərq edilmədən şikarını avlayacaq. yəni ağ ayı boz ayıya görə daha çox yemək gətirəcək balalarına və daha çox törəyəcək. boz ayı isə əksinə getdikcə daha az şikarı olacaq və balalarına yemək gətirə bilmədiyinə görə yavaş yavaş azalacaq nəsli. və bu proses min illərlə davam edəcək. nəticədə ağ ayı təbiətə daha uyğun olduğu üçün yaşamını davam etdirəcək. yəni təbii seçilmə qısaca təbiətə daha uyğun olan canlıların yaşayaraq, təbiətə uyğunlaşa bilməyən canlıların ortadan qaldırılmasıdır. indi süni seçilməyə baxaq. süni seçilmə, yəni təbiətə müdaxilə edərək insanların digər canlıları vəya bitkiləri özünə uyğunlaşdırmasıdır. məsələn, itlər. min il əvvəl qurdların arasından ən itaətlisi seçilir yemək verilir və insana biraz uyğunlaşır. insana hücum etmir. heyvanın genetiyində belə birşey olurki, insanlara hücum etməyim onların zibilini qarışdırmağıma icazə verəcəklər. bu proses də min illər davam edir. həmin qurddan olan nəsillər boyu insana uyğunlaşır və insana sərfəli olacaq şəkildə təkamülləşir. bunu bitkilər üçün də demək olar. məsələn bitkilərin arasından digərlərinə nisbətən ən dadlı olanı seçilir və sadəcə onlar əkib becərilir. və bu milyon illər davam edir ki, insan ancaq ona uyğunlaşan xoşuna gələn bitkininin törəməsinin davam etməsini təmin edir. və nəticədə indiki bitki, meyvə tərəvəz növləri yaranır. birdə cinsi seçilmə var ən güclü erkək növ ən gözəl dişiylə cütləşir və bu minillər davam etdiyi üçün daha gözəl dişilər və daha güclü oğlanlar törəyir. təkamülün qəbul etməməyin səbəblərindən biri də onun çox yavaş baş verdiyini anlamamaqdır. hələki insanlar üçün təkamül daha yavaş olub indi. çünki təbiətin təzyiqindən uzaqlaşmışıq. açıqlayıcı olduğunu ümid edirəm hörmətlə
21. yer üzərindəki bütün canlıların eyni bir ortaq atadan yarandığını və həmin canlıların milyon illər ərzində təkminləşərək günümüzdəki halını aldığını iddia edən nəzəriyyədir. bu nəzəriyyənin ilkin fikirləri charles darwin tərəfindən ortaya atılmış və günümüzə qədər canlıların yaranmasını real faktlarla açıqlaya bilmə gücünə malik olan tək nəzəriyyədir. təəssüf ki, azərbaycandakı bir çox insanların təkamül nəzəriyyəsi haqqda eşitdiyi tək cümlənin "insanlar meymunlardan gəlib" olmasıdır. işin gülünc yanı isə bu fikrin təkamül nəzəriyyəsinə heç bir aidiyyattının olmamasıdır.
26. freuda görə insan oğlu ən böyük reaksiyalarını üç buluş qarşısında göstərmişdir:1-) darwinin təkamül nəzəriyyəsi 2-) kopernikin dünyayla əlaqəli açıqlamaları və sonuncusu freud doktrini.
freudun düşüncəsinə görə darwinin insanla əlaqəli görüşünə qədər insan özünü dünyada heç bir varlıqla əlaqəsi olmayan,bütün canlılardan üstun və ayrı bir canlı hesab etmiştir.egoları şişmiş,böyük olan insanlar təbii olaraq ,darwinin heyvan və insan arasındakı əlaqələrə aid düşüncəsini qəbul etməkdə çətinlik çəkmiş və qəti sürətdə rədd etmişlər.darwinin nəzəriyyəni götündən uydurduğunu anlatmağa çalışmışlar.
36. evində antibiyotik əksik olmayan ancaq bir dəfə özünə "acaba niyə ancaq həkim məsləhəti ilə antiboyik qəbul etməyimiz məsləhət olunur? acaba niyə özbaşına antibiyotik qəbulu olmaz?" kimi suallar verməyən insanların "açıq" axtardığı nəzəriyyə. 1930-cu illərdə yoluxucu xəstəliklərə qarşı ilk dəfə istifadə olunmağa başlamışdı antibiyotiklər. elm adamları bakteriyaları məğlub etdiklərini düşünürdülər ancaq bir müddət sonra antibiyotiklərin təsirinin azaldığı müşahidə olundu. antibiyotiklər bakteriyalara qarşı mübarizə apara bilmirdilər. bəs nə baş verir? bakteriyaların antibiyotiklərə (düşmənlərinə) qarşı müqaviməti təkamül edir. on il əvvəl istifadə olunan antibiyotik artıq heç bir təsir göstərmir. məs: qriplərə qarşı (ya da hər hansı bir virusa) antibiyotik istifadə olunması məsləhət görülmür. sadə bir səbəbi var: antibiyotiklər viruslarla mübarizə üçün deyil və boş-boşuna bədəninizdəki bakteriyaların antibiyotik müqavimətini artırırsınız. bəs niyə antibiyotik istifadəsində həkim nəzarəti önəmlidir? məs: antibiyotikləri məsləhətsiz filansız istədiyiniz qədər qəbul etdiyiniz təqdirdə bakteriyaların müqaviməti artacaq, "uyum" sağlayacaqlar. yəni müalicə etmək əvəzinə daha betər vəziyyət yaranacaq. bugün antibiyotiklər başlı-başına təkamül nəzəriyyəsinin tətbiqi ilə öyrənilir, inkişaf etdirilir və s. indi sən təkamülü inkar etməklə nə qədər cahil olduğunun fərqindəsən? yox. tez-tez belə deyirlər: təkamül sadəcə bir nəzəriyyədir və çürüdülə bilər. əziz dostum; nəzəriyyələr ətrafımızda gördüyümüz prosesləri təcrübə(müşahidə) yolu ilə izah etməyimizdir. məs: qravitasiya var. bunu dəyişdirə, çürüdə bilmərsən. ancaq qravitasiyanı açıqlayan onlarla nəzəriyyə var: nyutonun klassik nəzəriyyəsi, eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsi, la sage'nin qravitasiya nəzəriyyəsi, teslanın qravitasiya nəzəriyyəsi, kaluza-klein nəzəriyyəsi və s. kimi onlarla alternativ var. bunlar müxtəlif açıqlamalardır və müşahidə (test) yolu ilə çürüdüldüyü təqdirdə yerinə başqası gəlir və bu belə davam edir. ancaq qravitasiya həmişə var. dəyişən onu açıqlayış biçimimizdir. keçək təkamülə; təkamül gerçəkdir. bayaq yazdığım kimi bakteriyaların açıq aşkar təkamülünü görürük, hətta əvvəlcədən təxmin edirik və s. necəki qravitasiya var eləcə təkamüldə var. darvinin gördüyü iş özündən əvvəlkilərdən fərqli olaraq təkamülü açıqlayan mexanizmi kəşf etməsidir. təkamülü açıqlayan onlarla nəzəriyyə olub; james ussher, linnaeus (linne) və buffon, darvinin babası erasmus darvin, lamarck kimi onlarla elm adamı müxtəlif nəzəriyyələr inkişaf etdirib. təkamülü açıqlayan nəzəriyyələr darvin ilə bitməyib və "aha, budur!" deyib durulmayıb. həmin mexanizmin üstünə birdə müasir təkamülü açıqlayan nəzəriyyələr inşa olunub (ki bunlar darvinin yanıldığı bəzi şeyləri üzə çızarıb). demək istədiyim təkamül gerçəkdir sadəcə onu açıqladığımız nəzəriyyələr dəyişir və nə qədər yaxşı açıqlaya bilərik? sualına cavab olaraq "evrim" keçirir. necəki maddənin atomlardan ibarət olduğu bilinirdi ancaq quruluşu bilinmirdi və açıqlamaq üçün onlarla nəzəriyyə ortaya atılmışdı. tomson modelindən tutun bugünki kvant mexanikasının təklif etdiyi modelə qədər. indi bu atomun mövcud olmaması deməkdir? yox. atom var sadəcə onu açıqlamaq üçün istifadə etdiyimiz nəzəriyyələr dəyişir. "evrim sadece teoridir ehe" deyənlər məsələnin fərqinə belə varmayıblar deyəsən. birdə belə bir şey eşidirəm tez-tez; təkamül böyük alimlər tərəfindən qəbul görmür. deyəsən nəzərdə tutulan böyük alim fethullah gülendir -* məs: aaas- american asso. for the advanced science (dünyanın ən böyük elmi qurumlarından biri) ki science kimi prestijli jurnalın yayımcılarıdır; məktəblərdə təbliğ olunan (tədris olunması təklif olunan və bəzi yerlərdə tədris olunan) ağıllı dizayna (namı değer akıllı tasarım) qarşı cəbhə alanlar arasındadır. yayımladıqları bildiriyə imza atanlar nobel və digər prestijli mükafat laureatları, saygın universitet professorları, məşhur institut üzvləridir. hələ 1990-cı ildə aparılan sorğuda: 500 min elm adamından %99'inin təkamül nəzəriyyəsini dəstəklədiyi ortaya çıxmışdır. amerikada təxminən 450 min elm adamından cəmi 500-600 ü təkamül nəzəriyyəsini dəstəkləmədiyini (ki onlarında yarısından çoxu şübhəçi olduğunu bildirib) deyib. *təqribi 300-dən çoxu şübhəçi olduğunu qalanları isə rədd etdiyini bildirib. bütün dünya elm camiasından cəmi 200-300 nəfər (!). indi gedin təkamül zatən rədd edilir, elmi deyil, elmi nəzəriyyə ola bilməz kimi saçmalıqlar hecalayın.
42. elm nə qədər bu istiqamətdə uğur əldə etsə də, siz nə qədə bu nəzəriyyəni yaxşı qavrayıb xırdalasaz da, həmişə ən az bir nəfərin rezki söhbətə daxil olub, əminliklə "o nəzəriyyə doğruluğunu itirib artıq" deyə bildiyi nəzəriyyədir.
8. - evolution isn't true, because if we evolved from
monkeys, how can they still be here?
+ if americans are descended from europeans, why are there still europeans!?
24. məktəbdə biologiya dərslərində başını partaya qoyub yatan uşaqlar indi gəlib "təkamül yalandı" deyirlər. ala bu elmdi, sənin inanıb inanmadığından asılı olmayaraq elm hər zaman doğrudur.
49. adından göründüyü kimi nəzəriyyədir yəni sübüt olunbayıb. sübut etmək olmaz mı ola bilər, bir zaman maşını çıxarın gedək keçmişə baxaq görək o vaxtki məxluqlarla bugünki məxluqların fərqi nədir. başqa yolu da var qalxaq göyə qara dəlik, ağ dəlik soxulcan dəliyi filan fırlanaq bəlkə birşey tapdıq amma beş altı fosil göstərib ay bu filən əmi idi belə yeyirdi, belə içirdi, belə sikişirdi desəniz deyərəm ki get götünə girənlə oyna. bir də bu təkamülçülərin təkamülə inanmayanlara belə özündən aşağı baxması vare adamı lap gijdıllağ eləyir. elə bil nəzəriyyəni bu hazırlayıb. amma mənə görə hərşeydən əvvəl çay var idi, özü də armudu stəkanda və dəmli yanında qırılmış kəllə qənd və bir mixək çöpü. bundan sonra yaranıb hərşey ya da ən azından mən.
çürütmesi asan və sadə bir nəzəriyyə. bu səbəblə təkamülçülər çox kompleks edər.
"insan yaradılmadı isə insan nədən özü kimi bir insan yaratamıyor?" sualına verəcək bir cavab tapa bilməzlər. bu nəzəriyyə, təbii seçmə, ortaq ata kimi axmaq, elmi heç bir həqiqətə söykənməyən, tamamilə ideoloji zırvalarla elmin ən ideoloji hissəsidir. elə ki bir sıra elm adamlarının əslində təkamül nəzəriyyəsi kimi bir şey olmadığını qəbul edəcək olsa, elm adına heç bir şey edəcək güc tapa bilməz kəndində.
təkamülçülərlə müzakirə edərkən ilk sual: "harun yəhyanın tanıyırsanmı?" sualıdır. halbuki harun yəhyanın həm müsəlman elm adamları, həm də doğulduğu torpaqlarda belə ciddi qəbul alınmadığını bilməzlər. hər kəsin tvlerde də gördüyü kimi bu adamı kim, niyə ciddiyə alsın?
hər nəysə təkzib etmək dedik. çox sadə.
insan yaradılmadı isə, niyə özü kimi bir insan yaratmır? yəni insan, yaradılmamış və təkamül nəticəsində təsadüfi meydana gəlmişdir. o halda insandan gözlənilən bacarığını istifadə və təbiətin təsadüfi meydana gətirdiyi bu varlıqdan bir dənə emal etməsi lazımlıdır. buraxaq bir bütün insan etməyi, bir hüceyrə ortaya qoysun. çox sadə bir struktur.
bu səbəbdən elm charles darwini və onun müşahidələrini ciddiyə almayacaq qədər ciddi bir fəlsəfənin təməlləri üzərinə oturtulmalıdır. özünü bir sirk meymunu olaraq görən bir kaşif nə qədər ciddi qəbul alınmalı? ya da bu kaşifi ciddi qəbul edən elm nə qədər ciddi qəbul alınmalı?
elm, bir ağıl xəstəsinin arxasından gedə bilməyəcək qədər əhəmiyyətli bir mövzudur. bu səbəbdən elm fəlsəfəsi və elmin əsasları təkrar müzakirəyə açılmalıdır. onsuz da dünya üzərində bu mövzu yavaş yavaş gündəmə gəlməyə başladı.
edit 1:verdiyim nümunə aydın olmamış. açıqlayım. insan, təkamülə görə milyonlarla ildir davamlı təkamül keçirən bir varlıq. metan-ammonyak reaksiyonundan başlayaraq bu günlərə gəldik. bu vəziyyətdə insandan gözlənilən bu qədər təkamülün nəhayətində böyük inkişaf olacaq. bu vəziyyətdə özü kimi bir varlıq ortaya qoyacaq bacarığa sahib olacaq. ən azından bir hüceyrə. amma insan sözdə bu qədər təkamül keçirməsinə baxmayaraq özü kimi bir canlı ortaya qoya bilmir. bu halıyla insan, ən sadə halıyla bir hüceyrə o qədər mükəmməldir ki insan bunu özü edə bilməz. bunların təsadüfi olması və təkamüllə bu hala gəlməsi mümkün mü? miller təcrübəsində laboratoriya mühitində metan-ammonyak sintezindən zülal zənciri etdiklərini duyurmuşlardı. mən də deyirəm ki hadi hüceyrəyə keç o halda.
34. başlanğıcı aristotel,anaksimandros tərəfindən ortaya atılan,darwin sayəsində elmi və sosial cəmiyyətdə müzakirə mövzusuna çevrilən,nazzam,el cahiz,el biruni,ibn miskevehy ve s. kimi müsəlman alimlər tərəfindən qəbul edilən,bütün canliların hansı kökdən gəldiyini,hansı mərhələlərdən keçərək və necə bugünkü halı aldığını öyrənən,hələ də müzakirə olunan nəzəriyyə.
51. ateizmin "yaradıcı var və hər şeyi o yaratdı" müddəasına qarşı qoyabildiyi yeganə nəzəriyyə. hər iki tərəf də məsələyə subyektiv yanaşıb rəy bildirdiyi üçün, yaradılışçılar tərəfindən illər öncə çürüdüldüyünü, təkamülçülər isə, elə ilk ortaya çıxdığı vaxtlardan şübhə götürməz şəkildə isbat edildiyi idda edir.
icazənizlə mən də nacizanə şəkildə öz subyektiv fikrimi ifadə edirəm.
əvvəla, canlı təbiəti bir qırağa qoyub gördüyümüz kainatı təşkil edən ölü ulduzlara və onların əmələgəlmə mərhələlərinə nəzər salaq, hətta daha ümumi götürək, kainatın əmələ gəlməsinə nəzər salaq. hər anında, hər mərhələsində, təkamülü görmək mümkündür. bütün kainatda, görə bildiyimiz bütün kainatda təkamül izləri var.
bəs canlılar? canlılar üçün bütün kainata baxmağa ehtiyac yoxdur, yer planetində yetərincə canlılıq var.
canlılıq tarixində isə təkamül nəzəriyyəsi ən azından deyildiyi kimi, canlılar təməl zamanda, cüzi xüsusiyyətlərə malik olublar, getdikcə göz, qulaq, burun kimi orqanlar formalaşdığını idda edir. belə baxanda doğruluq payı da var, bir hüceyrəli canlılardan insanlara doğru gedən bir şkala düşünün, bu dediyimi anlamağınıza kömək edəcək.
bəs belə bir fakt var, necə oldu ki, təkamül həmişə getməsi gərəkən istiqamətə, günümüzdəki canlılığı əmələ gətirəcək istiqamətə getdi?
təkamül nəzəriyyəsinin əsasında təbii seçmə durur. bu da ən canalıcı nöqtədir. belə deyək, zəif, yetərincə funksional orqanlara sahib olmayan canlılar tarixin dərinliklərinə gömülür. bura qədər hərşey çox yaxşı. bəs indiyə qədər neçə belə qalıq, fosil tapılıb? minlərlə, yüzminlərlə, lap milyonlarla. biraz qəribə görünə bilər, amma, bu say çox azdı. milyon illərlə ölçülən canlılıq tarixi üçün bu sayı çox azdı. niyə azdı? və tapılan qalıqlarda funkional olaraq bir-birindən hansı dərəcədə fərqlənir?
bu nöqtədə düşüncəniz, inancınız nə olura olsun, obyektiv bir şəkildə düşünmənizi xaiş edirəm. obyektiv, qərəzsiz.
bəlkə yaradıcı var ya da yoxdu, bəlkə canlılıq tarixini tam mənası ilə izah edə biləcək nəzəriyyə təkamül deyil? bəs nədi? bilmirəm.
məndən soruşacaq olsanız, yaradıcını axtarmaq yerinə, özümüzü tapmalı olduğumuzu deyərəm. için mən qarışıq, dəliyik, axmağıq. niyə? necə düzəlməli?
məncə bu sualların üstündə düşünməliyik.
oxuduğunuz, zaman ayırdığınız üçün minnətdaram.
57. ibtidai şorbanın(molekullar çoxluğu) içərisində bir çox molekul var idi. Bəziləri bir tərəfilə suya, bəziləri isə digər tərəfləri ilə fərqli kimyasallara bağlanmışdı. Bu onları bir-birinə itələyərək sabun köpüyünə bənzəyən kiçik kürə şəkilli qoruycu bir qın altında bir araya gəlib, birləşmələrinə səbəb oldu. Qabarcığın içərisində isə DNA'nın ilk atası yerləşdi. Və axır ki ilk hüceyrə əmələ gəldi. Kiçik bitkilərin isə təkmilləşərək oksigen verəcək vəziyyətə gəlməsi milyonlarca il çəkdi. Amma bunun bizlə heçbir əlaqəsi yoxdu. Bakteriyaların oksijeni tənəffüs etməsi üçün isə bir milyard ildən çox zaman lazm idi. Çılpaq bir özeydən içində özey olan bir hüceyrə əmələ gəldi. Bu amöb oxşarı tiplər bitkilərin ataları oldular. Digərləri isə kaloniyalar əmələ gətirərək daxildəki və xaricdəki hüceyrələrinə fərqli funksiyalar qazandırdılar. Polip(polyp) olub özlərini okean dibinə sabitləyib qidalanmaq üçün suyu filtirizasiya etdilər. Daha sonra kiçik uzantılar inkişaf ettirib qidaları birbaşa ibtidai ağızlarına ötürə biləcək tamponlar əmələ gətirdilər. Bu eybəcər forma həmdə dərisi tikanlı və iç orqanları inkişaf etmiş bir qohumumuz olan dəniz ulduzlarının atası idi. Amma yenə də bunun bizə aidiyyatı yoxdu, bizim kökümüz ordan gəlmir)) 550 milyon il öncə filtirizasiya edərək qidalananlar daha təsirli tənəffüs yarığlarını inkişaf ettirdilər. Bunlar soxulcanların ataları idi. Digəri isə larva (larvee) (həşəratların embriyonik inkişafı müddətində görülən forma) mərhələsində sərbəstcəsinə üzüb, yetkinlik mərhələsində isə özünü okean dibinə sabitləyən bir şaxəyə ayrıldı. Bəziləri isə borularının içində yaşamağı seçtilər. Bəziləri də larva mərhələsini görmədən həyatları boyunca sərbəst üzə bilən tipləri meydana gətirdilər. 500 milyon il əvvəlki atalarımız çənəsi olmayan və filtirizasiya edərək qidalanan kiçik bir ilan balığına bənzəyən formada idi. Bu balaca balıqlar yavaş-yavaş göz və çənəni inkişaf ettirdilər. Balıqlar daha sonra bir-birini yeməyə başladılar. Yemək üçün çənələri olsa suda nəfəs ala bilmək üçün tənəffüs yarığlarını daha rahat istifadə edə biləcəklərdi. Müasir balıqlar bu şaxədən gəlirlər. Yazda göllər və bataqlıqlar quruyanda, bəz balıqlar yağış yağana qədər başının çarəsinə baxmaq üçün ibtidai ağciyərlər inkişaf ettirdilər və buna paralel olaraq beyinlərini də inkişaf ettirdilər. Quraqlıq zamanı yağış yağmayanda özlərini bataqlıqa tərəf sürünmək olduqca faydalıydı. Quyruqları olduğu halda ilk suda-quruda yaşayanlar təkamüllə inkişaf ettilər. Suda-quruda yaşayanlar ilk başda digər canlıların rahatlıqla yeyə biləcəyi yer olan suya yumurtalayırdı. Sonra gözəl bir icat kəşf elədilər, əgər yumurtaların qabığını əvvəlkilərə nisbətdə daha sərt eləsələr və digər suda yaşayan canlıların çata bilməyəcəyi sudan kənar bir yerə yumurtlasalar şansları artırdı. Sürünənlər və tısbağalar bu mərhələdə yarandılar. Birçox sürünən yumurtadan çıxdıqdan sonra suya qayıtmadılar və bununla dinazavrlar meydana gəldi. Bəziləri isə tüklənib qısa uçuşlarla uçmağa çalışdılar. Dinazavrların nəslindən bugünə sadəcə quşlar qala bildi. Nəhəng dinazavrlar başqa bir şaxədə təkmilləşdilər. Dünyada gəlmiş-keçmiş ən böyük ət yeyənlərdi özləri. Amma 65 milyon il əvvəl müəmmalı şəkildə kökləri kəsildi. ilk dinazavrlar isə başqa bir şaxədə təkmilləşdilər. Anasının qarnında balası böyüyən balaca məxluqatlar
Dinazavrların nəslinin kəsilməsi bir çox yeni çeşidlərin yaranmasına zəmin yaratdı. Doğan balaların həyatda qala bilməsi üçün mütləq ata və anaya ehtiyacı olan kisəli heyvanlar kimi. Beyinləri hələ də böyüyürdü. Sıçana bənzəyən bu hevan həşarat yeyənlərin atası ola bilər. Məharətlərini və cüt görmələrini(insan gözü kimi) inkişaf etdirmək üçün bir hissəs ağaclara çıxıb ətrafı marağla nəzərdən keçirdilər. Bir hissəsi əntərləri meydana gətirdi ki, bunun da bizə aidiyyatı yoxdu. Meymun və insanın atası isə çox daha sonra meydana gəldi. Sümük, qan, əzələ tərkibi qarşılaştırıldığında insanla meymun arasında o qədər böyük fərq yoxdu. Atalarımız şempanzelərdən fərlqli olaraq ayaq üstə durub, əllərini və qollarını sərbəst buraxdılar. Daha ağıllı olub danışmağa başladıq. insan ailəsi sinifinə paralel inkişaf edən bir çox tip bir neçə milyon il ərzində yox oldular. Beyinimiz və əllərimizlə biz həyatda qalanlardanıq.
2. canlı növlərinin nəsildən nəsilə irsi dəyişməyə uğrayaraq ilk halından fərqli xüsusiyyətlər qazanmasını iddia edən nəzəriyyə. elmi olaraq çarlz darvin irəli sürsədə darvindən daha öncəlrə dayanır
(baxma: evrim kuramı)
52. heç oxunmadan, bilinmədən, dindarlar tərəfindən inkar olunan bir nəzəriyyədir. "biz kölə etdiyimiz heyvanlarla bərabər olduğumuzu qəbul edə bilmirik" çarlz darvin. təkamül nəzəriyyəsi haqqında fikir bildirməzdən əvvəl, fərziyyə, nəzəriyyə və qanun haqqındakı fərqi anlamaq lazımdır. təkamül nəzəriyyəsi "fil düşdü suya oldu balina" anlamına gəlmir. təkamül sadəcə nəzəriyyədir. sübut olunub mu? bəlkədə darvinin ömrü çatsaydı bunu edərdi.
14. heç vaxt laboratoriyada sübut oluna bilməyəcəkdir. çünki təkamülün olması üçün milyonlarla il lazımdır. biz eyni laboratoriyada canlını allah yaratdı deyədə sübut edə bilmərik çünki biz allah deyilik. sonuç olaraq qaqaşlar "necə yarandıq?" sualı istənilən halda inancla açıqlanır.
53. adından nəzəriyyə olduğunu görmək onun elə nəzəriyyə olaraq qalacağına dəlalət etmir ki. dəfələrlə təsdiq olunub. nə bizim inanmağımızdan, nə də inkar etməyimizdən asılıdır. əgər təkamül deyə bir şey varsa, onu sözlərlə ifadə etdikdə avtomatik nəzəriyyə halını alır. başqa cür necə olmalıdır ki, mənə çatmır.
18. nötr yaxınlaşdığım fikir. lakin bu teori elmi yönünden çox yaradılışa qarşı bir divar kimidir.
diqqetle fikir verdiğimiz zaman bu fikri destekleyenler eslinde bu teoriyi bir inanc kimi görürler.
(bax: richard dawkins)
15. ayrım etməyə nə qədər əlim gəlməsə də mikrotəkamül və makrotəkamül olmaq üzrə iki bölməsi olan nəzəriyyədir. ola bilər bu bölmələrə ayrılma ancaq mənim oxuduğum, yaradılışçıların yazdığı bir kitabda aparılıb. bilmirəm. amma məncə ortada eyni zamanlı baş verən iki fərqli dəyişiklik prosesi var. işləmə mexanizmləri fərqlidir.
22. tomas henry huxley adında bir alim olub. darvinin nəzəriyyəsinə ondan çox inanıb. hər yerdə gözüyumulu dəstəkləyirmiş darvini, ondan sonra ona deyiblər ki, darvinin iti. (bax: darvinin buldoqu)
59. "əgər insan meymundan törənibsə indiki meymunlar niyə insana çevrilmir?" kimi sualların əslində çox sadə cavabı var.Niyə çevrilsinee amk ? BU hamsı dinin verdiyi trkalardı.Elə bil dünya 4 milyard ildir ki,insan əmələ gəlsin deyə çalışıb.Elə bir şey yoxdur. ikinci halda indi mod olub deyirlər ki"Paltomu burda assam,1 milyon il sonra nəyə təkamül edər ?" Adama deyərlər sənin paltarında DNA molekkulları var ? Ya o DNA-lar köçürülə bilir ? 3-cü sual deyirlər ki, "Bəs ilk hüceyrə,ilk canlı necə yarandı ?" ilk canlının necə yaranması təkamülü maraqlandırmır.Zatən buna aid fərziyyələr var.ilk canlının necə yaranması təkamülü inkar etmir. 4-cü dual deyirlər ki, "Təkamül gözlə görülə bilir ?" Burda adama deyərlər ki,sən cənnət,cəhənnəm,mələk,cin kimi şeyləri görmüsən ? Suala cavab kimi də,bəli olur.Viruslar məsələn.Ən dandik nümunə.Elmi nümunələri də istəsələr araşdırarlar.Zatən araşdırsalardı deməzdilər.Məqsəd öyrənmək deyil,söz soxub neprav çıxartmaq olduğu üçün araşdırıb eləmirlər.2-3 Klişe arqumentlərlə guya söküb dağıdırar təkamülü.Millət istiyirsiz qəbul edin,istiyirsiz eləmiyin bu bir elmi dəlildi.Və dindarlardan başqa heç kim bunu mübahisə eləmir.
56. her şeyden evvel bunu aydınlaşdıraq ki, tekamüle "i-na-nıl-maz". tekamül inanc deyil inanasan, tekamül elmdi. tekamül haqqında ancaq bilersen ve ya bilmezsen. tekamüle inanmıram deye bilen, yerin cazibe qüvvesine de inanmıram deye biler. yerin özüne çekdiyine deyil, göyün itelediyine de inana biler.
58. məncə hamı uşaq vaxtı bunla bağlı "meymunnan yaranmısan ahahshd" "boş söhbətdi alə,allah təkdir!!1!!11" cümlələrini eşidib.və nəzəriyyəni gop sayıb.ama nə yaxşı ki məktəbdə bu barədə keçilir.özün bu haqda kifayət qədər məlumat topladıqdan sonra bir qərar verirsən.düzü 10cu sinifdə keçilir və uşaqların əksər hissəsi həmin ili məktəb dərslərini oxumur deyə ancaq 4cü qrupların xəbərdar olduğu bir şey olaraq qalır.bizim biologiya məşğələsinda müəllimə təkamülü nöqtəsinə qədər izah edib,sübutları yazdırırdı və sonda deyirdi ki, "uşaqlar,belə şeylərə inanmayın,bizi allah yaradıb" və başda başıbağlı şagirdlər olmaq üzrə hamı razılaşırdı.məni isə gülmək tuturdu.insan necə bu qədər gözübağlı ola bilər?sən ki bunu dərindən bilirsən,sübutlarını,gedişatın məntiqini bilirsən,niyə inanmaq istəmirsən?necə ola bilər ki,insanın palçıqdan yaranması geni 90% eyni olan bir canlıdan yaranmasından daha məntiqli gələ bilər? məqsəd cənnətə düşmək
16. əgər insan meymundan yaranıbsa indiki meymunlar niye insan olmur deyə çürütülməyə çalışılan ama hər keçən gün elmi bir fakt olduğu dahada belirginləşən nəzəriyyə.
60. Təkamülə inanmayan insanlar məni qorxudur. Bu dərəcədə göz qabağında olan , yüzlərlə fosil şəklində, canlı heyvanların bədən quruluşu şəklində, bitkilər ,və quşlarla sübut olunmuş nəzəriyyəyə inanmamaq tanrının gözünü boyamağa çalışmaqdan başqa heç nə deyil. Əgər ağlınızda şübhə varsa bizimlə eyni tarixdə yaşayan beş barmaqlı balinaları araşdırın. Əgər yenə də inanmamağı seçsəz onda özünüzü bir otağa bağlayıb tanrının sizi cənnətə yola salması üçün dua edin.
Əgər dinləmək istəsəniz:
Aural Vampire- economical animal
37. təbii seçmə yolu ilə baş verən, növlərin müxtəlifləşməsinə çıxaran təbii prosesdir. belə ki, bütün canlıların əsas özəlliyi olan çoxalma prosesi zamanı yeni nəsilin genetik kodunda bəzən yaranan təsadüfi mutasiyalar nəticəsində yeni nəsildə dəyişkənliklər baş verə bilir. bu mutasiyalar növün yaşadığı mühitə uyğundursa, yaranan mutasiya mühit tərəfindən dəstəklənirsə, mutasiyalar qalıcı xüsusiyyətə çevrilir. insanın intellekti, quşların uçması, bəzi heyvanların saatda 70-80 km sürətlə qaçması kimi ağlasığmaz bioloji maşınların arxasında duran qüvvədir.
bəzi insanların mənim atam-babam meymun ola bilməz, və ya balıq dönüb insan ola bilməz kimi fikirlərə görə başa düşmədiyi, çoxlarını incidən, yatmağa qoymayan nəzəriyyədir. ancaq biz başa düşməliyik ki, bu proses çox uzun müddət ərzində baş verir. milyon illərlə üst üstə yığılan mutasiyalar nəticəsində bir hüceyrəli canlı çevrilir balığa, sürünənə və s.
)