dqmv-nin müstəqilliyi qanuni olub?
#digərBir şeyi dəqiqləşdimək istəyirəm, o dövrdə dqmv referendum və müstəqillik elan edəndə qərarları sovet konstitusiyası ilə üst-üstə düşürdü yoxsa konstitusiya dqmv kimi muxtariyyətlərə müstəqillik hüququ vermirdi? Mənim bildiyim qədərilə konstitusiya muxtar oblastlara bu hüququ vermirdi, dqmv də bir oblast idi, ittifaqdan ayrılmaq üçün müttəfiq respublikalarla yanaşı bir də muxtar respublikaların (məsələn naxçıvan) konstitusional hüququ var idi.
1. Sovetlər birliyinə daxil olan 15 ölkədən başqa heç bir bölgə öz müstəqilliyin elan edə bilməzdi. ona görə də azərbaycan sovetlər birliyindən gec çıxdı
Zəncirlənmiş prometeyy @69593
2. 1977 Sovet Konstitutsiyasının 8-ci fəsil, 72-ci bəndində aşkar şəkildə bu qeyd olunub:
"Статья 72. За каждой союзной республикой сохраняется право свободного выхода из СССР."
"Article 72. Each Union Republic shall retain the right freely to secede from the USSR."
sadəcə ittifaq respublikalarının belə bir hüququ olub, muxtar respublika, vilayət, ərazi vahidlərinin belə bir hüququ olmayıb.
mənbə.
http://www.hist.msu.ru/ER/Etext/cnst1977.htm#iii
https://www.departments.bucknell.edu/russian/const/77cons03.html#chap08
postun sahibi
4. Aha təşəkkür edirəm. Belə bir məqalə gördüm deyə çaşbaş qaldım, iddia edir ki, dqmv-nin müstəqilliyi leqal olub https://www.peopleofar.com/2020/10/15/does-nagorno-karabakh-have-the-legal-right-to-independence/
qırmızı_baron @69602
5. @4 bunların qeyd etdiyi qanun layihəsi "О ПОРЯДКЕ РЕШЕНИЯ ВОПРОСОВ, СВЯЗАННЫХ С ВЫХОДОМ СОЮЗНОЙ РЕСПУБЛИКИ ИЗ СССР" 1990-cı ilin 3 aprelində yaradılıb.
Ilk öncə qeyd edim ki, bunlar 1-ci 1988-ci ilin 20 fevralında ermənistan ssr-ə birləşmək üçün referendum etdilər və hansı ki, yerli azərbaycanlılar boykot etmişdi, qanunsuz idi.
2-ci referendum isə 1991-ci ilin 10 dekabrında müstəqil dövlət olmaq üçün edildi. Bu da qanunsuz idi.
1-ci referendum yuxarıda qeyd etdiyim məsələyə görə qanunsuz idi.
2-ci referendum yenə yuxarıdakı məsələyə görə qanunsuzdur. Ancaq yuxarıda, bunların qeyd etdiyi bu qanun layihəsi əsas gətirilsə belə yenə qanunsuzdur.
birincisi, SSri konstitutsiyasında ittifaq respublikasının, muxtar respublikanın, muxtar vilayətin tərifi hər biri ayrılıqda verilib. burada heç bir anlaşılmazlıq yoxdur və orada,
"статья 72. за каждой союзной республикой сохраняется право свободного выхода из ссср."
ittifaq respublikası yazırsa, bu hüquq sadəcə elə ittifaq respublikasına aiddir. və orada 3-cü maddədə qeyd olunan məsələ isə ssri və azssr konsitutsiyası ilə tamamilə ziddiyyət təşkil edir. tək azssr yox, ssri konstitutsiyasında da əlavə olaraq qeyd olunub ki, ittifaq respublikasının ərazi bütövlüyü onun razılığı olmadan dəyişdirilə bilməz:
"Статья 78. Территория союзной республики не может быть
изменена без ее согласия. Границы между союзными республиками
могут изменяться по взаимному соглашению соответствующих
республик, которое подлежит утверждению Союзом ССР."
ikincisi, ona görə ki, bunlar artıq referendum keçiriləndə azərbaycan ssri-dən ayrılmışdı. Beləliklə bu vilayət azərbaycanın ərazisində qüvvədə olan qanunlarına tabe idi artıq. 1991-ci il 18 oktyabrda imzalan müstəqillik haqqında konstitutsiya aktında qeyd olunur ki,
"Maddə 4. Azərbaycan Respublikasının 1978-ci il Konstitusiyası bu Konstitusiya Aktının müddəalarına
zidd gəlməyən yerlərində qüvvədə qalır.
Azərbaycan Respublikasının dövlət müstəqilliyinin bərpası elan edilənə qədər qüvvədə olmuş,
Azərbaycan Respublikasının suverenliyinə və ərazi bütövlüyünə zidd olmayan, milli dövlət quruluşunun
dəyişdirilməsinə yönəldilmiş aktların hamısı Azərbaycan Respublikasında hüquqi qüvvəsini saxlayır."
"Maddə 14. Azərbaycan Respublikasının ərazisi vahiddir, bölünə və özgəninkiləşdirilə bilməz. Azərbaycan
Respublikası öz ərazisinin hər hansı bir hissəsini, hər hansı bir formada kimsəyə vermir; yalnız Azərbaycan
Respublikası parlamentinin qərarı ilə respublikanın bütün əhalisi arasında xalq səsverməsi (referendum)
keçirmək yolu ilə Azərbaycan xalqının razılığı əsasında sərhədlərdə dəqiqləşdirmə aparıla bilər.
Azərbaycan Respublikası ərazisinin heç bir hissəsi başqa dövlətə və ya başqa dövlətin hüquqi şəxsinə
satıla və verilə bilməz."
beləliklə, yenə qanunsuzdur.
qeyd.
ittifaq respublikası, muxtar vilayət, muxtar respublika və s. haqqında təriflər barədə Ssri Konstitutsiyasından çıxarış:
"Статья 76. Союзная республика — суверенное советское
социалистическое государство, которое объединилось с другими
советскими республиками в Союз Советских Социалистических
Республик."
"Статья 82. Автономная республика находится в составе союзной
республики.
Автономная республика вне пределов прав Союза ССР и союзной
республики самостоятельно решает вопросы, относящиеся к ее
ведению.
Автономная республика имеет свою Конституцию,
соответствующую Конституции СССР и Конституции союзной республики
и учитывающую особенности автономной республики."
"Статья 86. Автономная область находится в составе союзной
республики или края. Закон об автономной области принимается
Верховным Советом союзной республики по представлению Совета
народных депутатов автономной области."
6. yuxarıda, onların qanun layihəsi sovet konstitursiyası ilə ziddiyyət təşkil etdiyinə görə heç vaxt bəraət qazandıra bilməz onların etdiyi referenduma. Çünki ən ali qanun konstitutsiyadır, belə hal baş verdikdə konstitutsiya əsas götürülür, ya da bütöv ssri üzrə, 15 respublikada referendum olmalı idi konstitutsiyaya dəyişikliklər barədə.
bir də ki, dağlıq qarabağın muxtariyyət statusu 26 noyabr 1991-ci ildə mütəllibov tərəfindən ləğv edilib. ancaq, bu aktın legitimliyi haqqında tam əmin deyiləm.
postun sahibi
7. Aha indi tam aydınlıq oldu, çox sağolun. Qarşı tərəf hüquqdan ziyadə milliyətçi ritorikadan çıxış etdiyinə görə belə paradokslar əmələ gəlir
qırmızı_baron @69605
8. bildiyimə görə 1988 referendumunun nəticələri həm də ssri ali soveti (hər nədirsə, ən ali qurum) tərəfindən də təsdiq olunmayıb.
istənilən halda muxtar qurumun bir ölkədən ayrılması üçün bu qurumun daxil olduğu qurumun ali razılığı olmalıdır (ən son kataloniya müstəqillik referendumunu xatırlamaq olar). ikinci referenduma da azərbaycan belə bir razılıq verməyib. dq ssri konstitusiyasına görə azərbaycana daxil idi.
dq-nin muxtariyyətinin ləğvi haqqında qanunun hüquqiliyi bir az qarışıqdır. çünki müstəqillik aktı qəbul olunsa da, köhnə qanunvericilik böyük ölçüdə qüvvədə idi. ssri mexanizmi artıq olmadığına görə isə, köhnə qanunvericiliklə bütün prosedura uyğun muxatariyyəti ləğv etmək çətin məsələ idi (ssri ali qurumlarından təsdiq filan). müstəqil dövlətin ən ali qurumu muxtariyyəti ləğv etmişdi artıq. bundan artıq edəcək bir şey yoxdur. onsuz da mdb ölkələrinin az sonrakı razılaşmalarında əvvəlki ərazilərə hörmət edilməsi təsdiq olunmuşdu (uti possidetis prinsipi kimi tanınır bu qayda).
18.10.2020 mesaj izlə Googlla