synecdoche, new york

1. eternal sunshine of the spotless mind filmi məhz bu filmin rejissorun hekayəsinə əsaslanıb charlie kaufmanın 2008ci il istehsalı olan 124 dəqiqəliy bir dram filmi. synecdoche sözü isə yunan mənşəli söz olub "dar mənalı bir sözü geniş mənada istifadə etməy" kimi bir anlama gəlir, məsələn "böyük britaniya" yerinə "ingiltərə" deyilməsi kimi. filmdə baş rolu isə keçən ilin fevral ayında 46 yaşında dünyasını dəyişən philip seymour hoffman oynuyur.

filmin ən çox sevdiyim yönü adamın içini dağıdan dialoqlarıdı. :

--spoiler--

sevgili günlük deyəsən çox ağır xəstəyəm. belə durumlar mənə keçmişi xatırladır, uşağlığımnan qalma bir parça paltar, yaşıl bir jaket, atamla bir gəzinti, oynadığımız bir oyun, pəriyəm imiş kimi hərəkət edərdim, adım clori qız pəriyəm və sənin adın da tideri sən də oğlan pərisin. "mənə vurmağı kəs yoxsa öləcəm" deyərdim və mənə təkrar vurardın və "indi ölməliyəm" deyərdin və sən "ama səninçün çox darıxacam" deyərdin və mən də deyərdim ki “məni görmən üçün milyonlarla il gözləmən" gərəkdir. məni bir qutuya qoyacağlar və tək ehtiyacım olan bir bardağ su və kiçicik dilim pizzalar olacağ. qutunun qanadları olacağ
sən "qutu səni haralara götürəcək" deyə soruşardın. mən də "evə " deyərdim.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------
- nə elədiyimi bilmirəm.
- bu cox ümid vericidi, bilmədiyini bilmək, bilməyə atılan ilk və gərəkli addım, elə deyilmi caden
- bilmirəm

------------------------------------------------------------------------------------------------------

hər şey düşündüyünüzdən daha qarışığdı. doğrunun sadəcə onda birini görürsünüz. verdiyiniz qərardan təsirlənəcək milyonlarca şey var. hər seçim etdiyinizdə həyatınızı məhv edə bilərsiniz, amma bəlkə də aradan 20 il keçər, və siz əsla və əsla niyə belə olduğunuzu anlaya bilməzsiniz və doğru olanı etmək üçün tək bir şanınız vardır. sadəcə sınayın və ayrılma səbəbinizi tapın. taleyin olmadığını söylərlər amma elədir də, bu sizin yaratdığınız şeydir. dünya nə qədər davam edirsə etsin siz sadəcə 1 saniyəlik zaman dilimi üçün burdasınız. zamanın bir qismi ölüykən və ya doğmamışkən xərclənir, amma yaşamağ varkən siz bir telefon, bir məktub və bir baxış üçün zamanınızı xərcləyir və birinin və ya birşeyin hər şeyi düzəltməsini gözləyirsiniz və bu əsla olmur. elə görünür ama əslində alınmır. zamanınızı kiçik bir peşmanlığ ya da yaxşı bir şey olacağını düşünərək imkansız bir ümid dalınca xərcliyirsiniz. bu sizə özünüzü bir bütün kimi hiss etdirir. sevildiyinizi hiss etdirən birşey. gerçəy budur ki çox hirsliyəm və gerçəy budur ki içinə sıçılmış bir bədbəxlik hissi keçirirəm və gerçəy budur ki çox yalnız qaldım, uzun müddət acı çəktim və yalnız qaldığca bütün o vaxt boyunca xoşbəxtəmmiş kimi davrandım. bunun səbəbini bilmirəm. bəlkə...bəlkə də kimsənin öz acıları varkən mənimkiləri eşitmək istəməməsidir. hər kəs sikdirsin. amin.

--spoiler--

2. beynimi yandıran film. bu müəllif filminə görə rejissor charlie kaufmanın əllərindən öpmək olar.
təsəvvür edin, böyük məbləğli bir mükafat alan teatr rejissoru öz ssenarisini səhnələşdirməyə qərar verir və bu niyyətlə evinin maketini hazırlatdırır, çünki öz həyatını motiv olaraq istifadə edir. özünü və çevrəsindəki insanları oynayacaq aktyorlar tapır və zamanla bu aktyorlarla şəxsi münasibətləri yaranır. belə olan halda o aktyorları da canlandıracaq yeni aktyorlar tapmalı olur. təbii ki, beləliklə, ev maketi də böyüyərək new-york maketinə çevrilir və bu struktur illərlə böyüməkdə davam edir. illər sonra münasibətlər qarışır artıq, əsl olan kimdir, onu oynayan kim, hislər əsldirmi, dialoqlar gerçəkdə olanlardırmı, yoxsa düşünülənlərdirmi, ayırd etmək çətinləşir.

charlie kaufman bu qədər həngamənin ortasında dramatizmi, replikaları və s. o qədər gözəl işləyib ki, film bitəndən sonra bir müddət oturduğum yerdə donmuş şəkildə qaldım. düşünə də bilmirdim.

synecdoche, new york

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!