+11 əjdaha
1. fərqli ənənələrdən ibarət individualist anarxizm fərdi şüurun və fərdi çıxarın, hər hansı bir kollektiv orqan ya da ictimai nüfuz tərəfindən əngəllənməməsi lazım olduğuna inanır.fərdçi anarxizm, sosial, sosialist, kollektivist, komunalist axınların ortaq mülkiyyət düşüncəsinə qarşı mülkiyyətin fərdlərin əlində olmasını müdafiə edir. bəzi əsas nümayəndələri: henry david thoreau, josiah warren və murray rothbard'dır.
ümumiyyətlə william godwin də fərdçi anarxist olaraq qiymətləndirilir. godwin, yardımsevərlik düşüncəsini müdafiə edərkən bununla bərabər hər fərdin, öz əmək və mülkiyyəti üzərində fərdi söz haqqını dilə gətirmiş və sonunda bunun ortadan qalxmasıyla nəticələnəcək olan hökumətin zamanla kiçilməsinə gətirib çıxaracaq proqress axıcılığına inanmışdır.
max stirner isə ən tanınmış və ilk fərdçi anarxistdir. stirner'ın fəlsəfəsi fərdçi anarxizmin eqoist formasıdır; ona görə tanrı, dövlət, əxlaq qaydaları və cəmiyyəti nəzərə almadan istədiyi kimi hərəkət edən fərdin, cəmiyyət üzvlərinə qarşı heç bir məsuliyyəti yoxdur. stirner'ə görə haqlar insan ağılındakı qorxulardır və cəmiyyət deyilən şey yoxdur; "fərdlər onun gerçəkliyidir" mülkiyyəti hüquqlarla deyil, güc və qüdrətlə sahib olunan varlıqlar olaraq görürdü. stirner mərhəmətsizliyə hörmətin göstəriləcəyi eqoist birliyini insanları bir araya gətirəcək təşkilatlanma modeli olaraq görürdü.
daha az radikal olmaq məsələsində fərqli bir fərdçi anarxizm növü, boston anarxistləri tərəfindən müdafiə olundu. bunlar, sərbəst bazar və xüsusi mülkiyyəti dəstəkləyirdilər. azadlığın və mülkiyyətin qorunmasını xüsusi müqavilələrlə təmin etmək tərəfdarı idilər. bunun yanında əməyin, maaş qarşılığı mübadiləsini nəzərdə tuturdular, buna baxmayaraq dövlətdə kapitalizm səviyyəsində əməyin qarşlığı tam verməyəcəkdir xəbərdarılığını da edirdilər.
19-ci əsrdə belə amerikalı individualistlər arasında müxtəlif mövzularda fikir ayrılıqları ortaya çıxmışdı və bu görə fərdçi anarxizm baxımından müəyyən bir nəzəriyyədən bəhs etmək mümkün görünmürdü. məsələn, tucker intellektual mülkiyyət hüquqlarına qarşı çıxarkən; spooneri dəstəkləyirdi. tucker yalnız istifadə edildiyi müddətdə torpaq mülkiyyətini müdafiə edərkən, byington və spooner mülkiyyət mövzusunda bu cür ixtisarlardan bəhs etmirdi.
əsas parçalanma, 19. əsrdə tucker və başqa anarxistlərin, təbii hüquqlar düşüncəsini tərk edib, stirner'in fəlsəfəsi işığında "eqoizm"i mənimsədiklərində oldu. bu əsrin ardından "fərdçi anarxizmin qızıl övrü başa çatdı" lakin , fərdçi anarxizm, daha sonra murray rothbard və 20. əsrin ortalarında anarxo-kapitalistlərdə daha geniş bir çərçivədə azad hərəkat axınlarından biri olaraq müxtəlif dəyişikliklərlə mənimsənmişdi.
bəzi tanınmış nümayəndələri:
max stirner
benjamin tucker
lysander spooner
emile armand
han ryner
georges palante
albert libertad
alexandra david-neel
sifarişi verən: sözüstü