+5 əjdaha
1. Ağıllı at olaraq bilinən Clever hans bir dönəmin ən məhşur və dahi atlarından biri hesab edilirdi.Sahibi olan William Von Osten bir neçə heyvanı təlimləndirib onlara nəisə öyrətməyə çalışsada təkcə Hans adlı atda uğurlu olmuşdu.
Hans ona verilən sualları cavablayır, saatı hətta günü belə ayaqlarını yerə 2 dəfə çırparaq(hə cavabı olaraq) bildirirdi.
Hərkəsin əsas diqqət mərkəzi olan bu atı Oscar Pfungs adlı psixoloqun qısa müddətli müşahidəsi ilə əsas sirri ortaya çıxır.
Oscar müşahidələrində atın gözləri bağlı olduğunda və ya pərdənin arxasına yerləşdirib elə suallar verdikdə cavab vermədiyini bildirdi. Hans daha çox bildiyi suallara cavab verir bilmədiklərində isə digər atlardan fərqsiz davranırdı. Bunlara əsaslanaraq Oscar deyir:
-At hərhansısa zəka bəlirtisi göstərmir. Hər hansısa bir hesablama da etmir, amma bu atın sahibinin də hilə etdiyi mənasına gəlmir. Atın bu suallara cavab verməsinin əsas səbəbi bədən dilini çox yaxşı öyrənməsində idi. Hans mikromimikaları anında tutur və ondan istifadə edirdi. Mikroifadələrimiz hər zaman bizi qarşımızdakı insana satacaq olan əsas bədən dilimizdir.
Hansa 5+3 sualı verildikdə hans üçün rəqəmlər 8ə qədər sayılırdı. Doğru cavaba gəldiklərində və 8 rəqəmini dediklərində həmin an mikromimik ifadələr işin içinə girir. Adi bir gözqırpmaq belə Hans üçün əsas cavab budur siqnalını verirdi.
Hansın gözü bağlı və ya pərdə arxasında cavab verə bilməmə səbəbi isə bu idi.
1909cu ildə William Von Osten ölümü ilə Clever Hans əfsanəsidə artıq tarix olmağa başlamışdı. Amma psixoloqlar üçün bu bir kənarda qalmadı və araşdırmalar davam etdirildi. Araşdırma və William Von Osten sahib olduğu psixologiyanın izahını isə uyğun entrydə cavablayacam.