determinizm

| fəlsəfə
13,915 | 14 | 40

əjdahalar googlla

laplace şeytanı - determinizm və azad iradə ziddiyəti - statistika - qeyri-müəyyənlik prinsipi - gələcəyi təxmin etmək - eternal return - nabifur - coğrafya kaderdir - ekzistensializm

« / 2 »

Yalnız deyilsən!

Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.

Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

11. Hüquq elmində də bu anlayışa əsaslanan bir konsepsiya var. Xüsusən də cinayət hüququnda. Bildiyimiz kimi, determinizm azad iradəni təkzib edir. Yəni insanların hərəkətləri ətraf şəraitin təsiri ilə baş verir. Buna görə də, deterministlər bildirirlər ki, əgər ortada cinayət varsa, bu cinayətkarın deyil, ümumi cəmiyyətin günahıdır. Yəni cəmiyyətdə müəyyən boşluqlar var və həmin boşluqlar doldurulmasa, cinayətlər yenə də davam edəcək. Bu səbəbdən də, deterministlər cinayətkarlara individual olaraq sanksiya tətbiq olunmasını effektiv üsul hesab etmirlər. Onların fikrincə, cəmiyyət belə cinayətlərə qarşı birlikdə mübarizə aparmalıdır. Bir növ problemin dərininə enib, məsələni kökündən həll etməyin tərəfdarıdırlar. Tutaq ki, yoxsulluq nəticəsində cinayət törədilib, deterministlər belə məqamda cinayətkarı cəzalandırmaqdansa cəmiyyətdə olan yoxsuluğun aradan qaldırılmasını daha üstün tuturlar.
Bununla belə, müasir dövrümüzdəki hüquq sistemləri daha çox indeterminizmə meyl edir. Determinist konsepsiya üzərində qurulan cinayət qanunvericiliyinə hələ ki rast gəlinməyib.

6 əjdaha!

29.02.2020 18:46, juzou

#292549

Yalnız deyilsən!

Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

12. Daha spesifik adı ilə desək, qatı determinizm, kainatın, ən azından "big bang"(böyük partlayış) anından bu yana hər şeyin, bir-birinin ardınca, kəsintisiz sonsuz sayda səbəb-nəticə əlaqələrindən təşkil olunmuş bir zəncirin hissəsi olduğunun və buna əsasən, kainat fiziki hadisələr tərəfindən bütünlüklə müəyyən edilmiş olduğu üçün insan da daxil olmaqla, hər hansı varlığın iradəsinin müəyyən faktorlara bağlı olmadan azad olmasının bir illüziyadan ibarət olduğunun irəli sürüldüyü fəlsəfi prinsipdir.

Yumşaq determinizm, və ya zəif determinizm, bu obyektiv qanunların kainatda hökm sürməsinə baxmayaraq, qatı determinizmin əksinə, kainatın hər hansı bir anında yaranan hər hansı səbəb-nəticə zəncirinin, qatı deterministlərin, hər şeyin mənbəyi olduğunu zənn etdikləri səbəb-nəticə zəncirinin başlanğıcından tamamilə müstəqil şəkildə yarana bildiyinin, yəni o kök zəncirin bir "budağı" olmalı olmadığının irəli sürüldüyü fəlsəfi prinsipdir. Yumşaq deterministlərə görə, azad iradə də, bu "yarı müstəqil" səbəb-nəticə əlaqələri zəncirini yaradan şeylərdən, sadəcə biridir. Buna əsasən, iradə azad, ya da azada yaxın olduğu üçün alternatif variantlar arasında müəyyən dərəcədə müstəqil şəkildə seçimlər edə bilirik və hər qərar almağımızım nəticəsi olaraq, sıfırdan, yeni bir səbəb-nəticə əlaqələri ardıcıllığı yarana bilər, sonsuz da ola bilər, daha heç bir səbəb-nəticə əlaqəsi əmələ gətirməyəcək şəkildə sonlana da bilər.

7 əjdaha!

11.06.2023 19:18, Cetrion

#373665

Yalnız deyilsən!

Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.

13. 1.Vəziyyətlərə verdiyimiz hər cavab lazımi nəticələr verir. Bu zəruri nəticələr də öz növbəsində başqa zəruri vəziyyətlərə, onlarda isə başqa zəruri nəticələrə gətirib çıxarır.insan sürü heyvanı kimi, mahiyyət etibarilə qüsurludur. O, qüsurlu bir cəmiyyətə bağlı olduğu üçün onun üçün zəruri vəziyyətlər gözlənilməz olur. Ancaq bilməliyik ki, iradə sahibi olan hər bir varlıq maddədən çox az fərqlənir. Onların iradəsi təbiət qanunlarına tabe olan bədən kimidir. Hər bir heyvan onun üçün yaxşı olanı arzulayır. Buna görə də ən yaxşı variantı tapmaq zəruri nəticədir. Və bilik bizə bu zəruri nəticəni əldə etməyə kömək edir.Və vurğulamaq istəyirəm ki, iradə azadlığı anlayışı illüziya idi. insanlar zamana bağlı olduqları üçün hər şeyə bir sıra kimi baxırlar, halbuki hər şey, hər vəziyyət bir anda olur. Və bu anda mövcud olan hər bir vəziyyət çoxdan baş vermiş sayılır. Uzun müddətdir mövcud olan situasiyalar öz lazımi nəticələrinə çoxdan çatıb.Mənim fikrimi inkar edib deyə bilərsiniz ki, bu, bizdən asılıdır, amma bu fikir səhvdir.Bizim istənilən vəziyyətə reaksiyamız artıq bəllidir və bunu bizdən əvvəl beynimiz qərar verir. insanların yaratdığı hər bir zəruri vəziyyət digər insanlarda müxtəlif zəruri vəziyyətlər yarada bilər.(Məsələn, qatili vursaq, bunun təhlükəli olduğu aydındır, amma dinc insana yaxşılıq etsək, nəticəsinin yaxşı olacağı da aydındır) Bununla demək istəyirəm ki, hər şey çoxdan olub, qərarlarımız da çoxdan verilib.Necə ki, Adolf Hitlerin incəsənət məktəbindən qovulması fəlakətlərə səbəb oldu və əgər keçmişə qayıtsaq, bunun qarşısını ala bilərdik, hər vəziyyətin nəticəsi də bu qədər zəruridir.iradə gücü cəfəngiyyatının yalan olduğunu sübut edən əsas faktorlar insanların vaxtında olmasıdır ki, bu o deməkdir ki, biz zamanla həbs olunmuşuq, amma əslində hər şey olub və bitib. Təbiətdəki hər şey zəruri nəticələrdən yaranır. insanın obyektdən heç bir fərqi yoxdur. Təbiətdəki hər şey zəruri bir nəticədir. Tanrı özü belə zəruri nəticələrlə yaranmışdır.Seçim etmək hər halda zəruri nəticə idi. insan “1 milyon dollar, yoxsa işgəncə?” sualına pul deyəndə, bu iradə azadlığı insan hələ də sağ hesab olunmur, ona görə də bu qərarın verilməsi zəruri nəticə idi. Əgər biz həqiqətən iradənin olduğunu sübut etmək istəyiriksə iradəyə tərs şəkildə hərəkət etməliyik. Özümüzə bilərəkdən əzab verməliyik. Əks təqdirdə müxtəlif amillərin bir-biri ilə qarşılıqlı əlaqəsi nəticəsində ortaya çıxan bu zəruri nəticə qaçınılmaz bir sondu.
Ömrünün hər anını sevə bilmək, beynində yaxşılığa can atan o axmaq hisslərə qarşı çıxmağın bir yolu deyilmi?Bu, bizə qaçılmaz bir xoşbəxtlik bəxş etmirmi?

0 əjdaha!

04.04.2025 14:26, Nnetro

#390594

« / 2 »

üzv ol

Modalı bağla