+2 əjdaha
2. hazırda çili tələbə hərəkatının öndə gedəni.artıq altı aydan çoxdur ki, bütün çilidə tələbələrin küçə etirazları, assambleyalar və aksiyaları keçirilir. və hər dəfə onlar iştirakçıların təşkilatlarını ölkənin digər sosial qrupları ilə əlaqələndirirlər. yeni təhsil sisteminin yaradılmasının ilkin tələbi bu gün ümumilikdə neoliberal sistemə qarşı mübarizəyə çevrilir.çili universitetinin coğrafiya fakultəsinin tələbəsi 23 yaşlı kamila valyexo demokratiyanın qayıtması dövrlərindən sonra ölkənin ən vacib ictimai hərəkatında ən nəzərə çarpan fiqura çevrilib. çili universitetinin tələbələr federasiyasının prezidenti, kommunist gənclik təşkilatının fəalı kamila “лiвa” ilə müsahibəsində bu gün gəncliyin əldə etdiyi uğurlar və qarşılaşdığı çətinliklər haqqında danışır. bu, kamila valyexonun sabiq ssri oxucularına təqdim olunmuş ilk intervyusudur.
– kamila, bu gün sol görüşlü olmaq nə deməkdir?
– sol görüşlü olmaq – ilk növbədə, cəmiyyətimizdə, vahid sistem olan siyasi – iqtisadi və mədəni sistemdə dərin dəyişikliklərin gerçəkləşməsi zərurətini dərk etməkdir. bu zaman, dərk etmək lazımdır ki, bu dəyişikliklər yalnız kollektiv səy, ortaq mütəşəkkil iş və birlik əsasında mümkün ola bilər.
ikincisi, cəmiyyətdəki bu dəyişikliklər bizim xalqlarımızın həqiqi müstəqilliyi əldə etməsinə yönəldilməlidir. o cümlədən çilidə bu müstəqillik mübarizəsi yalnız ölkəyə onun təbii resurslarının qaytarılmasından deyil, həm də siyasi hakimiyyətin ədalətli bölgüsü, vətəndaşların yüksək səviyyədə iştirakı ilə kollektiv demokratiyanın qurulması tələbindən ibarətdir. bu isə, öz növbəsində, dövlət səviyyəsində, vətəndaş cəmiyyətimizin müxtəlif qrup nümayəndələrinin dövlətin qərar qəbul etməsində və ictimai qurma işlərində iştirak edəcəyi mexanizm və məkanların yaradılmasını nəzərdə tutur. bu – yalnız maddi resursların istehsal və bölgüsündə deyil, həm də təhsil və mədəniyyətin inkişafında zəruri olan daha çox ictimai ədalətə nail olunması üçün əsas şərtdir. bütün bunlar demokratikləşdirilməlidir. mən düşünürəm ki, bu, bu günkü solların əsas vəzifələrindən biridir.
–nə üçün hərəkat məhz indi, diktaturanın devrilməsindən iyirmi üç il sonra yarandı? nə üçün bu qədər vaxt keçməli idi? uzun müddət çoxlarına elə gəlirdi ki, çilidə heç nə baş vermir…
–çilidə həmişə nə isə baş verir. sadəcə olaraq burada bunu, həmişə bizim latın amerikasının “yaquarı” olduğumuz, nümunəvi təhsil sistemi olan ölkə olduğumuz, nümunə götürülməyə layiq siyasi hakimiyyətimizin, daimi iqtisadi artımın olduğu, yoxsulluğa qalib gələn ölkə olduğumuz deyilən dünyadan gizlətməyi öyrəniblər.
ölkədə, bu günkü kimi kütləvi olmasa da – vacib, cəmiyyətə ciddi dəyişikliklər təklif edən bir çox çıxışlar və hərəkatlar olmuşdur. amma, bizim indiki siyasi qurumlar çərçivəsində bu tələblər səsləndirilmir, etinasızlıqla qarşılanırdılar. onlar heç vaxt hakimiyyət tərəfindən gerçəkləşdirilmirdilər, qanun layihələrinə çevrilmirdilər. buna görə də ölkədə, mövcud inkişaf modeli ilə, ölkədə qorunan və dərinləşən ictimai bərabərsizliklə əlaqəli narazılıq toplanırdı. çili uğurlu şəkildə yoxsulluğa və həddi kasıblığa qalıb gəldi – amma bu zaman onun vətəndaşları arasındakı bərabərsizlik daima artırdı. və insanlar başa düşməyə başlayırdılar ki, bu artan bərabərsizlik – təbiət qanunlarının bir hissəsi deyillər, ölkədə fəaliyyətdə olan, bizə diktatura vaxtı yeridilən ictimai – iqtisadi sistemin qaçılmaz nəticələridirlər. buna görə də biz hesab edirik ki, bu günkü ictimai partlayış – təsadüf və ya gözlənilməzlik deyil, həll olunmamış problemlərin uzunmüddətli toplanması və keçmişin ictimai mübarizəsinin təcrübəsinin nəticəsidir.
– sizin hərəkat həddən artıq çox simpatiya qazanır, onu – yalnız çilidə yox, çox insanlar dəstəkləyirlər. siz çıxışlarınızın əvvəlində bu cür reaksiya gözləyirdinizmi?
–mən düşünürəm ki, biz sistemin bünövrəsinə toxuna bildik – bu da digər vacib məsələlərə toxunmağa imkan verdi. çünki bu, hər hansı məhdud bir qrupun maraqları uğrunda korporativ mübarizə deyil və tələbəlik problemlərinin həll olunmasına yönəlmiş çıxışlar deyil. bizim toxunduğumuz mövzular həll olunmamış ictimai problemlərdir. bu, bütün cəmiyyətin tələbidir. bizim hərəkətlərimiz hamının – təkcə, gənc nəslin deyil, həm də gələcək nəsillərin maraqlarında gerçəkləşir. məhz bu simpatiya doğurur – və simpatiyadan başqa, daha vacib olanı: çoxlarının şüuru və vicdanı oyandı, əvvəllər öz idealları uğrunda mübarizə aparan – sonra isə qorxu və yorğunluq ucbatından təslim olmuşların ümidi geri qayıtdı…
mənə elə gəlir ki, hərəkatın əsas uğuru məhz bunda – onun əsas tələblərinin cəmiyyətimizin bir çox nümayəndələrinin problemləri ilə sıx əlaqəsində, onun problemin mahiyyətinə istiqamətlənməsindədir. ondadır ki, hərəkat şüuru oyadır. və hər şeydən əvvəl – onun ardıcıllığındadır; mən düşünürəm ki, biz heç də, hakimiyyətin deməyi sevdiyi kimi, tərslik və ya qeyri – çevikliyimiz ucbatından geri çəkilmədik – bizim üçün etika və əxlaq məsələləri olan şeylər qarşısında məsuliyyət hissinə görə geri çəkildik. düşünürəm ki, məhz bu, bizim hərəkatımızda bu cür dəstəyi təmin etdi.
– bu qədər ay müqavimətdən sonra bu hərəkatın əsas qorxu və ümidləri nələrdir?
– ümid böyükdür – çünki hər kəs gördü ki, çili artıq əvvəl olduğu kimi deyil və bu hərəkat cəmiyyətimizin şüurunda dəyişikliklər üçün təkan rolu oynaya bilər. əlbəttə, bu hələ baş verməyib. amma buna bənzər nəsə artıq doğulmaqdadır və nəticədə – bu dəfə real ictimai baza ilə sıx şəkildə əlaqəli olan yeni cəmiyyətin inkişaf prosesləri başlaya bilər. və bu diktatura dövründə məhv edilmiş ictimai toxumanı bərpa etməyə imkan verəcək.
bizim əsas ehtiyatlandığımız şey və hərəkatın ən böyük riski, fikrimizcə, ondan ibarətdir ki, bu proses bir müstəvidə – bizim tələbə tələblərimiz çərçivəsində qalacaq. bu halda biz digər ictimai qüvvələrdən təcrid olunmuş halda qalacağıq və hər şey uğursuzluqla nəticələnəcək. və bu zaman ümumi məyusluq – bu hərəkatı doğuran ümidlərə proporsional olaraq çöx böyük olacaq. onun məğlubiyyəti davamlı ictimai geriləməyə gətirib çıxarardı. biz hələ güc toplamaq və strategiyanı nəzərdən keçirmək üçün – hakimiyyətin fəaliyyətsiz qaldığı zaman taktiki geri çəkilmə sənətini öyrənməliyik. bu cür vəziyyətlər haqqında təkcə lenin yox, həm də digər aparıcı intellektuallar danışmışlar. ictimai mübarizə – xətti proses deyil. təkcə təzyiq göstərmək olmaz – vaxtaşırı bu prosesin nəbzini yoxlamaq lazımdır ki, müəyyən anda geri çəkilmək, qüvvələri yenidən təşkilatlandırmaq– və bundan sonra yeni hücumu keçmək olsun. mən düşünürəm ki, bizdə bu çatışmır, biz hələ bunu öyrənməmişik.
– çili gəncliyinin gündəlik həyatında internet – texnologiyalar hansı yeri tuturlar? sosial şəbəkələr hansı rolu oynayırlar? onlar həqiqətən də sizin hərəkat üçün vacibdirlər?
– bu, informasiyanın yayılması üçün sürətli, aksiyalara dəvət etmək üçün effektiv məqamdır – və bu münasibətdə o, çox xeyirli oldu. amma demək düzgün olmazdı ki, sosial şəbəkələr bizim hərəkatın genişliyi və kütləviliyində müəyyənedici amil idilər. bu hərəkat – mütəşəkkil və çox şəxsi işin nəticəsidir. o, sosial şəbəkələr sayəsində yaranmayıb. onun quruluşu və inkişafı bir çox illər əvvəl başladı və bu günkü nəticə – müxtəlif siyasi qüvvələrin fəaliyyəti və yetişməsinin, onların aralarında qarşılıqlı təsir göstərmələrinin məhsuludur. sosial şəbəkələrin rolu bu hərəkatın yaradılmasından deyil, onun sürətləndirilməsindən ibarətdir. onun yaradılması isə – bizim yoldaşların uzunmüddətli şəxsi işinin nəticəsidir ki, bu da heç bir halda nə feysbukda, nə internetdə, nə də tvitterdə öz əksini tapmayıb.
– tələbə çıxışlarında mapuçe xalqının iştirakı hansı səviyyədədir (mapuçe – “torpaq insanları” – uzun müddət müstəmləkə istismarına və irqçi təqiblərə məruz qalan, çili və argentinada yaşayan hindu xalqıdır – redaktorun qeydi)
– mapuçe xalqı əsas olmasa da, bu prosesin fəal iştirakçılarındandır. və yalnız ona görə yox ki, onların əllərindən alınmış torpaqların geri qaytarılması kimi tarixi tələbləri bizim tələblərdən daha böyükdür – ona görə ki, təhsil sistemi problematikası, bizə nə vaxtsa göründüyündən daha mürəkkəbdir. biz, necə təhsil vermək, şəxsiyyəti necə formalaşdırmaq kimi məsələlər üzərində birlikdə düşünməyə çalışırıq… məhz bu yaranma prosesi ilə müxtəlif mədəniyyətlər və xalqlara hörmət etməyi öyrənirik ki, çili xalqından fərqlənən bir xalqı başa düşməyi və onlara hörmət etməyi öyrənək. buna görə də bizim fikrimizcə, gələcəkdə yaradılmalı olan təhsil sistemi layihəsi mapuçe dünyası reallıqlarını: onun tarixini, onun inkişafını, onun cəmiyyətə və gələcəyə baxışını, ətraf mühitlə münasibətini özünə daxil etməlidir. biz bütün bunları yeni təhsil sisteminə inteqrasiya etməklə kifayətlənməməliyik, həm də, bundan əlavə, mapuçelərin özlərindən çox şey öyrənməliyik. bu mənada mapuçe tələbələr federasiyasının çili tələbələri konfederasiyasına daxil olması çox vacib oldu – bu, bizə təhsil layihəmizin bu hissəsini yenidən nəzərdən keçirməyə imkan verdi.
– mətbuat və jurnalistlərin rolu necədir, onlar sizin hərəkatın fəaliyyətini necə işıqlandırırlar?
– mətbuat faktiki hakimiyyətdir. çili mətbuatı iri iqtisadi qrupların nəzarəti altındadır – və təbii ki, demək olar ki, həmişə hökumətin maraqlarında fəaliyyət göstərir. biz hamımız yaxşı bilirik ki, iri informasiya vasitələrinin arxasında kimlər dayanııb. hadisələrin əvvəlində mətbuat ictimai fikri bizə qarşı çox müsbət şəkildə yönləndirdi – yalnız ona görə ki, o zaman onun başqa yolu yox idi. çıxışlar həddən artıq kütləvi idi, çox yaradıcı, mütəşəkkil, rəngarəng, şən idi – və bu halda kiv – in rolu daha obyektiv olmalı idi.
heç nəyə baxmayaraq, münaqişə inkişaf etdikcə – bu yolla hakimiyyətlə heç nəyi həll etməyin mümkün olmadığı aydın olduqda – informasiya vasitələri nəzərə çarpacaq şəkildə öz mövqelərini dəyişdilər: ictimai fikri tələbə və digər hərəkatlardan uzaqlaşdırmaq üçün. onların indiki baxışı ictimai etirazların kriminallaşdırılmasında, iğtişaşlara, zorakılıqda, qayda – qanun yaratmaq üçün sərt tədbirlərin zəruriliyində toplanıb. bu halda kütləvi informasiya vasitələri açıq şəkildə sistemin maraqlarında işləyirlər və yeganə bir fikrin – indiki hakimiyyətin və onun mürtəce qanadının baxışını əks etdirən, hakimiyyətin dominant fikrinin yaradılmasına xidmət edir.
başqa məsələ – alternativ informasiya vasitələri, həmçinin də yerli radio və kanallardır. onlar, əhalinin baş verənlər haqqında daha obyektiv informasiyaya olan ehtiyacı artdıqca daha əhəmiyyətli rol oynayırlar. onlar daha obyektivdirlər və bir çox hallarda tələbə hərəkatlarına simpatiya bəsləyirlər.
– hansı anda hiss etdiniz ki, bu hərəkatın bu cür böyük dəstəyi olacaq?
– əslində bu, hamınız üçün gözlənilməzlik idi. ilk nümayişdə biz üç min adamdan çox gözləmirdik – amma təxminən on min gəldi. bu, ilk sürpriz idi. sonra ikinci, üçüncü və növbəti nümayişlər oldu. dəstək artırdı və biz buna təəccüblənməyə davam edirdik. hər yeni nümayişə daha çox insan gəlirdi.
bir anda biz düşündük: “deyəsən, keyfiyyət sıçrayışı baş verib”. biz həmişə başa düşürdük ki, bizim tələblərimiz çox sadə, aydın və konkret fikirdən doğmalıdır: tələbə ailələrinin borclu olması, onların təhsilinin maliyyələşməsi problemi və s. tədricən biz bundan, yeni təhsil sistemi yaranması zərurətini bəyan edərək, siyasi xarakterli təkliflərə keçdik – bu da, öz növbəsində, çilidə mövcud olan inkişaf modelini inkar edərək, birbaşa siyasi və ictimai məsələlərdə bağlıdır. və biz fikir verməyə başladıq ki, bizim tələblərimiz əslində yalnız təhsil sferasına toxunmur. bu sistematik problemdir – praktiki olaraq bütün sfera və sahələr, bərabərsizlik və ədalətsizlik yaradan və təməl vətəndaş hüquqlarını təmin etməyən inkişaf modelinin qurbanlarıdırlar.
müəyyən anda biz başa düşdük ki, hərəkat həqiqətən də keyfiyyət sıçrayışı edib. və burada artıq bizim təhsilimizin deyil, bizim demokratiyamızın – axsaq, zəif, bir çox tabu və məhdudiyyətlərin yenidən nəzərdən keçirilməsini tələb edən demokratiyamızın keyfiyyəti sual altına qoyulurdu. eyni zamanda bunun etiraf edilməsi ilə hərəkatda bir çox digər təşkilatlar və təşəbbüslər iştirak etməyə başlayır ki – bizim bu günkü hərəkatımızın əsas qüvvəsi bundan ibarətdir. orada bir çox zəhmətkeşlər, yoxsul əyalətlərin sakinləri, ekoloqlar təşkilatları, cinsi azlıqlar və s. iştirak edir. tələbləri üst – üstə düşən bütün bu sosial qruplar birlikdə çoxluğu təşkil edirlər.
– bir dəfə meksikanın rəsmi sol partiyaları haqqında danışanda subkomandante markos onları “sağların sol qolu” adlandırdı. bu tərif bu günkü “partiyaların demokratiya birliyi”nə uyğundurmu? (çilini, diktaturadan və sağların qalib gəldiyi son seçkilərə qədər idarə etmiş və çiliyə diktatura zamanı yeridilmiş neoliberal modeli toxunulmaz olaraq qoruyub saxlamış, sosialistlər və xristianların sol mərkəz bloku)
– bəli, əlbəttə. son nəticədə “birlik” – sağların başqa bir növündən başqa bir şey deyil. əslində bizdə çilidə heç vaxt sosial – demokratiya olmayıb. demokratiyaya keçid prosesində biz ona heç cür keçib qurtara bilmədik. amma əsas olan – diktaturanın yeritdiyi inzibati modellər idi. və bu qədər müddət hakimiyyətdə qalaraq, bizim idarəçilər heç vaxt ciddi şəkildə onu dəyişməyə çalışmamışdılar – baxmayaraq ki, bunun üçün onların bütün imkanları və struktur dəyişiklikləri üçün zəruri əksəriyyəti var idi. çünki onlar rahat şəkildə bu neoliberal iqtisadi modein içinə yerləşiblər və təhsil sferasında olmaqla, bir çox imtiyazları var idi.
“birlik” və bizim hərəkatın maraqları arasında münaqişə var. onun öz məktəbləri, universitetləri var. və buna görə də gənclik və ümumilikdə cəmiyyət tərəfindən “birliyin” ünvanına olan bütün tənqid və inamsızlıq tamamilə anlaşılandır. o, ya öz üzərinə bütün etdiyi və etmədiyi şeylərə görə məsuliyyət götürməlidir – və bu məsuliyyəti siyasi kapitala çevirməlidir. və ya siyasi opportunizmlə məşğul olmağa davam etməlidir. “birlik” üçün bu gün təmkinlik və çox ciddi özünütənqid zəruridir.
– kamila, “pinqvinlər inqilabı” zamanı sən harada idin və bu gün bu barədə nə düşünürsən?
– “pinqvinlər inqilabı” zamanı mən universitetin birinci kursunda idim və məni də, başqalarını olduğu kimi, bu hadisələrin miqyası heyrətləndirdi. halbuki onlar çox qısa müddət davam edirdi.
mənim şəxsi fikrimcə – digər qüvvələrlə birləşmək şansı əldən buraxılmışdı. mən düşünürəm ki, məktəblilər aparıcı rol oynamaq istəyirdilər. mənə elə gəlir ki, bunun qorunması üçün onlar öz hərəkatlarına digər qüvvələri buraxmamaq qərarına gəldilər. onlar istəyirdilər ki, tələbələr onları dəstəkləsinlər, amma onların hərəkatının bir hissəsinə çevrilməsinlər. buna görə də onlar təcrid olunmuş qüvvə kimi çıxış edirdilər.
ola bilər ki, bu məntiq həmin anda haqq qazandırılan və zəruri idi. onlar məqsədlərin qarışmasından qaçmaq, səyləri əsas tələbdə cəmləmək və heç kimə onların hərəkatından istifadə etmək imkanı verməmək istəyirdilər. bu hərəkatın dərinləşməsinin və genişlənməsinin real imkanı o zaman yarandı ki, prezidentin məsləhətçilər komissiyasının nümayəndələri ilə danışıqlar başladı. amma hərəkat hazırlanmamışdı, komissiyadakı qüvvələr nisbəti aşkar şəkildə onun xeyrinə deyildi – və hər şey peşəkar siyasətçilərin məktəblilərə xəyanəti ilə başa çatdı ki, bu da böyük məyusluğa və hərəkatın tezliklə sonuna gətirdi.
digər tərəfdən, bu bizim üçün bir sıra məqamların yenidən nəzərdən keçirilməsi üçün çox dəyərli təcrübə oldu – və indi bu cür tələdən qaçmaq üçün onları nəzərə almaq zəruridir. qismən buna görə də bizim hərəkat artıq bu qədər müddətdir ki, davam edir və heç kim indiyə qədər onları manipulyasiya edə bilməyib.
– çili tələbələrinin çıxışları başlayanda, hələ sənin soyadını düzgün yazmağı öyrənməmiş mətbuat səni dərhal bu hərəkatın “lideri” elan etdi. amma sizin zamanınızda görünən və ya çox da real olmayan, ya da o qədər də “sosialist” olmayan sosializmlərin dağılmasından sonra insanlar və xüsusilə də gənclik nə, rəhbər, nə lider, nə də ziyalı avanqard istəmirlər… bu gün bizə yalnız xaricdən deyil, həm də sizin hərəkatların daxilində hakimiyyət mövzusunu təcili şəkildə nəzərdən keçirmək lazımdır… sən bu barədə nə düşünürsən? sən özünü lider, rəhbər, koordinator, təmsilçi hiss edirsən?
– mən düşünürəm ki, bizim bu günkü mövqeyimiz – tarixin təsadüfüdür. mən hesab etmirəm ki, bizdən kimsə anadangəlmə liderdir. sadə həyati şərait məni bu mövqeyə qoydu ki, burada başqa biri də ola bilərdi. belə alındı ki, bu anda rəhbərlər biz olduq. bu hərəkat – böyük kollektiv işin nəticəsidir. və onu yalnız cəmiyyət üçün daha üzdə olan bizdən olanlar deyil, bu cəmiyyəti hər gün quranlar yerinə yetirirlər.
iş yalnız nümayişlərdə iştirakdan ibarət deyil. iş – digər təşkilatlarla koordinasiyadan başlayaraq bu hərəkatın yaradılmasındadır. və bu mənada mən bu ideyanın tərəfdarıyam: qərar qəbul etmə hüququ və real hakimiyyət rəhbərliyin əlində deyil, bizim hərəkatın bir çox sıravi üzvlərinin əlində toplanmalıdır. bu – bizim qarşımızda duran problemlərdən biridir, çünki bu gün bizim, seçilmiş rəhbərlərin öz vəzifələrini yerinə yetirmədikləri halda geri çağırma mexanizmimiz yoxdur. köhnə, qüsurlu sxem qorunub saxlanılır – çünki bu problem hələ kifayət qədər dərk edilmir. amma artıq yaxşılığa doğru ilk addımlar var, artıq daha çox öz üzərinə məsuliyyət götürmək arzusu var, prinsipcə, “biz tələb etdiyimizə görə cavab verməyə hazırıq”. və başa düşürük ki, qarşıda uzunmüddətli mübarizə dayanır.
cəmiyyətdə bu tələb olunan dəyişikliklərin gerçəkləşməsi üçün hər dörd ildən seçilən insanların dəyişdirilməsi üçün lisenziya vermirik. biz özümüz üzərimizə məsuliyyət götürürük ki, bu, reallığa çevrilsin. amma mən düşünürəm ki, çilidə və həm də ondan kənarda indiyə qədər, lider və rəhbərlərə – vacib tarixi proseslərə rəhbərlik edən qəhrəmanlara ehtiyac duyan insanlar var. çoxları üçün, bu ümidi təcəssüm etdirən nüfuzlu rəhbər obrazına ümid bəsləmək çətindir. mən düşünürəm ki, bunu nəzərdən keçirmək lazımdır və təkid etmək lazımdır ki, hakimiyyət və rəhbərlik kollektiv şəkildə gerçəkləşdirilsin. bu mənə çox vacib görünür və ümimilikdə bizim çili prosesimiz bu yöndə inkişaf edir, halbuki informasiya vasitələri həmişə şəxsiləşdirməyə can atırlar.
– son aylar ərzində sən çox məşhur oldun və yalnız çilidə deyil, onun hüdudlarından kənarda da simpatiya doğurursan. bəziləri iddia edirlər ki, hakimiyyət və şöhrət həmişə insanı dəyişir. bu barədə nə deyə bilərsən? çox dəyişmisən?
– düzü bilmirəm, mənim “ulduz xəstəliyindən” əziyyət çəkməyə vaxtım qalır ya yox. mənim üçün indiyə qədər bizim hərəkatın insanlara təsirinin miqyas və təsirini dərk etmək asan deyildi. bir çoxları “mən, mənə, məni” sözlərindən başlayaraq hər şey barədə düşünməyə vərdiş ediblər…yəqin ki, yox – hələ ki, ayaqlarım yerdən ayrılmayıb…
– peşəkar siyasətçiləri dinlədikdə ən yayılmış söz – “mən” sözüdür…
– peşəkar siyasətçilər mühitində – bəli. amma əgər bizim hərəkat haqqında danışılsa, düşünürəm ki, biz bu vəziyyəti tarazlaşdıra bildik və bu mövzuda diqqətli olmağa çalışırıq. biz müxtəlif forumlarda və yığıncaqlarda toplandıqda və alqışlar eşitdikdə bilirik ki – bu alqışlar bizim üçün deyil, onlar buna layiq olan yoldaşlar üçündür. biz tez – tez kameralar, mikrofonlar qarşısında danışırıq və tez – tez kiv – də işıqlandırılırıq – amma biz həmişə görünməz qalanların, bütün bunların onlar olmadan mümkünsüz olacağı insanların adından danışırıq. bu hərəkatın əsası və dayağı – onun qurulması ilə hər gün məşğul olan tələbələr, zəhmətkeşlər, müəllimlər və pedaqoqlardırlar. biz bunu çox gözəl başa düşürük ki, bu da bizə alqışlara diqqətimizi yönəltməyə və öz real mövqeyimizi unutmağa mane olur.
– kamila, çili və latın amerikası tarixində və mədəniyyətində hansı fiqurlar səndə daha çox ehtiram hissi doğurur?
– bəlkə də, bu, mənim partiyanın mədəni təsiridir – amma mənə elə gəlir ki, violeta parra, viktor xara və salvador alyendeyə heyranlıq duymaq üçün kommunist olmaq zəruri deyil. onlar, mədəniyyət zəhmətkeşləri – və eyni zamanda yeni cəmiyyətin qurulması, çoxluğun ictimai dəyişiklikləri layihəsinin fəal iştirakçıları mənim üçün daha dəyərlidirlər. bunun uğrunda onlar hər şeylərini veriblər. digərləri, onların sələfləri də var – məsələn, luis emilio rekabarren… latın amerikasında xose karlos mariategi, eduardo qaleano kimi intellektuallar var… amma şəxsən mənim üçün çilili şair və mübarizlər daha yaxın və dəyərlidirlər. xüsusilə də – alyende.
– latın amerikası və bütün dünya gəncliyinə nə demək istəyərdin?
– hər şeydən əvvəl, meksikalılara – mübarizə nümunələri üçün təşəkkür edirəm. məhz onlar, meksika milli univesitetinin tələbələri ilk dəfə bizə göstərdilər ki, mübarizə mümkündür – və bu nümunə bizə əminlik verir. mən latın amerikası gəncliyini, qitədə başlayan proseslərə görə öz üzərinə məsuliyyət götürməkdən qorxmamağa çağırıram. bir çox nəsillərin təri, qanı və göz yaşı hesabına yaradılmış təşkilatları möhkəmləndirmək, mirasımız və eyni zamanda da onları daha yaxşı cəmiyyətin qurulması üçün əsas alət kimi qorumaq lazımdır… və, bütün fərqlərimizə baxmayaraq, həmişə birliyi qorumaq lazımdır. bütün ölkələrdə bir çox müxtəlif sol qüvvələr var. onlar hamısı müxtəlifdir – və bizim üçün birliyi öyrənmək vacibdir. düşmənimiz birdir və o daxildə deyil.
digər tərəfdən, xatırlamaq lazımdır ki, bütün cəmiyyətdə dəyişikliklər yalnız tələbələr tərəfindən edilmir; bu zaman həm də zəhmətkeşlərə və ailələrimizə arxalanmalı, uğurlu kommunikasiya strategiyalarının yaradılmasını öyrənməliyik. tez – tez mənə elə gəlir ki, onlar bizim ideyalarımızı başa düşə bilərlər – amma bu belə deyil. dil üzərində işləmək və ən sadə, ən əlçatan və aydın sözləri tapmaq lazımdır ki, ən yoxsul, ən savadsız dinləyici də onları eşidə bilsin. və bu zaman çatdırmaq istədiyimiz fikrin mənasından yayınmamalıyıq… və irəli! çünki bu mübarizə yalnız çilililərin deyil, bütün dünya xalqları tələbələrinin və gənclərinin mübarizəsidir. bu mübarizə insan ləyaqəti, hüquqlarımız və daha insani cəmiyyət uğrundadır.
mənbə:(baxma: solfront.org)