+39 əjdaha
1. ikinci Cins (orijinal adı: Le Deuxième Sexe). Eksiztensiyalist və feminist filosof* Simone de Beauvoir'ın 1949-da qələmə aldığı fəlsəfi-feminist əsər. De Beauvoir bu əsərində tarixin müəyyən dövrlərində qadının kişi ilə müqayisədə ikinci planda, periferiyada qalma səbəblərini analiz edir. O, kitabın girişində qadının "Digər" olaraq qiymətləndirilməsi və digər olaraq kişi tərəfindən qurulan bir varlıq olması problemlərinə toxunur və yazır: "Qadın kişiyə nəzərən müəyyənləşdirilir və fərqləndirilir, lakin kişinin kimliyi sadəcə özünə nəzərən təyin olunur. Kişi insan modelini təmsil edir (man is the Default). Kişi subyektdir, mütləq olandır (the Absolute), qadın isə "Digər"dir (the Other)". De Beauvoir təbii ki, bu situasiyanın bir problem olduğunu və bunun aşılmasının lazımlı olduğunu da qeyd edir.Əsərin birinci cildinin ikinci bölməsində artıq qadının keçdiyi tarixi inkişaf prosesindən bəhs edilir. De Beauvoir'a görə qadınların ikinci planda qalmasının fundamental səbəbi doğum etmə qabiliyyətinin qadına bağışlanmasıdır. Qədim zamanlardan doğum etmək, nəticəsində uşağa baxmaq qadınları kişilər ilə birgə savaşlarda iştirak etməkdən məhrum etməklə bərabər onlarda qorunma ehtiyacı da yaradırdı. Hətta amazonların bu handikapı və məsuliyyəti üzərlərindən atmaq üçün könüllü şəkildə döşlərini zədələdikləri də deyilir. Hamiləlik, doğum etmək onların iş qabiliyyətini azaldırdı və uzun müddət impotentliyə həbs edirdi, bununla bərabər onlar özləri və uşaqları üçün qorumaya, ovçuluqdan və balıqçılıqdan əldə edilən qidaya ehtiyac duyurdular (kişilərin köməyi ilə).
Bundan əlavə, De Beauvoir işçi qüvvəyə ehtiyac duyulan zaman qadınların doğum etmə bacarıqlarına baxmayaraq yenə də ən üst dərəcəni edə bilmədiklərini yazır. Buna səbəb insanın sadəcə çoxalan və həyatda qalmağa çalışan bir növdən - bir heyvandan daha artığı, həmişə özünü, heyvan təbiətini aşmağa çalışan bir varlıq olmasıdır. Doğum etmək isə, insanı heyvandan fərqləndirmək üçün yetərli olmayan bir təbii prosesdir.
De Beauvoir'a görə doğum bir fəaliyyətdən daha çox təbii bir funksiyadır, çünki doğumda bir layihə, heyvanüstü bir şey yoxdur. Doğum etməklə qadın sadəcə həyatı davam etdirir. Bununla bərabər, qadın sadəcə günbəgün ev işləri ilə məşğul olmaqla yeni heç bir şey yaratmır, və özünü təkrara həbs edir. Kişi üçünsə, vəziyyət çox-çox fərqlidir; o, qrupa bir işçi arı kimi xidmət etmir, əlavə olaraq öz heyvan təbiətini aşmağa yönəlik layihələrlə məşğul olur: alətlər hazırlayır, onlardan müxtəlif məqsədlər üçün istifadə edir (məs: ov üçün), kanoelər düzəldib dənizlərə hakimlik edir və s. Bu layihələrlə kişi öz gücünün fərqinə varır. Kişilərin ov və balıqçılıqda əldə etdiyi müvəffəqiyyət bütün qrup tərəfindən alqışlanır, kişi bu layihələrdə öz insanlığını tapır.
"Qadının üzərindəki ən pis lənət onun savaşlardan kənarda qalmasıdır" - De Beauvoir yazır. Ovda, savaşlarda iştirak edən kişi öz həyatını riskə atır və bu risk onu və klanının dəyərini yuxarı qaldırır. Həyat verməklə yox, həyatını riskə atmaqla kişi bir daha öz heyvan təbiətini aşır. Bu səbəbdən insanlıq boyu üstünlük doğum edən yox öldürən cinsə bəxş edilmişdir. Qadın da kişinin müvəffəqiyyətinin alqışlandığı festivallara qatılır. Onun bədbəxtliyi biolojik olaraq taleyinin həyatı təkrar etdirmək olmağıdır. Lakin onun gözlərində həyat onu var olmaq üçün lazım olan səbəblərlə təmin etmir, hansı ki bu səbəblər həyatdan daha önəmlidir.
De Beauvoir Hegel'in ağa və kölə (Master and Slave) dialektikasından ilhamlanaraq belə bir qarşılıqlı əlaqənin qadın və kişi cinsləri arasında da olub-olmadığını sorğulamağa başlamışdır. Bu dialektikada ağa öz həyatını riskə ataraq kölə üzərində bir güc əldə etmişdir. Halbuki, kölə də tanınma savaşında gücü əldə etmək üçün özünü riskə atmışdır. Qadın və kişi məsələsində isə vəziyyət fərqlidir. Onlar arasında heç bir savaş olmamışdır, qadın həyatı təkrarlamaqla özünü riskə atmış da deyildir. Bu səbəbdən Hegel'in tanımı təkcə qadına aid edilir: "Digər [şüur] asılı şüurdur, onun həyatı başqa bir varlıq tərəfindən verilmişdir". Lakin bu ilişki güc vasitəsilə idarə olunan ilişkidən fərqlidir, qadın özü kişi tərəfindən təyin edilmiş dəyərləri, qaydaları tanıyır və qəbul edir.
Qeyd: Kitabı hələ də oxuyuram, edit gəlmə ehtimalı var.