2. məşhur ingilis proqressiv rok qrupu pink floydun 8ci studiya albomu. “the dark side of the moon” (“ayın qaranlıq tərəfi”) 1 mart 1973cü ildə satışa çıxarılır. elə həmin gündən etibarən dərhal uğur qazanmağa başlayan albom 1988ci ilə qədər, düz 741 həftə billboard reytinqindən düşmür. bu günə qədər 45 milyondan çox nüsxə satılmaqla qrupun ən çox satılan 1ci, rok musiqisi tarixində ən çox satılan 2ci (1ci yerdə ac/dcnin “back in black” albomudur), ümumiyyətlə musiqi tarixində ən çox satılan 3cü albom olur. albom dinləyicilər, tənqidçilər tərəfindən qrupun ən yaxşısı hesab edilir və bütün dövrlərin ən yaxşı albomları siyahılarında həmişə yer alır.
david gilmour qrupa qatıldıqdan sonra keçmiş üzv, gitarist və mahnı sözləri yazan syd barrett qrupdan ayrılır. bundan sonra qrup bu gün tanındığı üslubunu qazanmağa başlayır. “the dark side of the moon” albomu qrupun david gilmour’la ilk işidir və uğurlar elə bu albomdan sonra başlayır.
albomun qəribə cəhəti odur ki, tərkibindəki mahnılar bir-birini dayanmadan əvəz edir, sanki bütöv albom bir musiqidən ibarətdir. ürək döyüntüsü ilə başlayır, ürək döyüntüsü ilə də bitir. mahnı sözlərinin hamısı roger waters-ə məxsusdur. albom bütövlükdə müasir dünyanın insan həyatına təsirindən bəhs edir və “there is no dark side of the moon really... matter of fact it’s all dark” sözləri ilə bitir.
albom həmin dövrdə ilk dəfə olaraq əlavə səs effektlərindən istifadə etməklə rok musiqisində bir novatorluq edir. abbey roads studiyasına albomun yazılması üçün xüsusi cihazlar gətirilir. bu effektlərdə kassa aparatlarının səsləri, təyyarə uçuşu və digər səslər yer alır. ürək döyüntüsü effekti üçün isə xüsusi baraban hazırlanır.
albom bir neçə dəfə müxtəlif qrup və ifaçılar tərəfindən həm ciddi, həm də parodik formada cover edilmişdir:
3. Uzun müddət aradan sonra yenə ilişdiyim pink Floyd albomu. ilk dəfə 7-8 yaşımda əmi'min evində eşitmişdim bu musiqiləri, albomun qapaq rəsmi yaddaşıma həkk olmuşdu. Hər dəfə soruşardı,necədi bəyənirsən? Hə dedikcə,adam sevinib başqa albomlar, musiqilər də göstərirdi. idmançı idi. Azərbaycanın ilk pro velo idmançılarından biri. Eyni zamanda sənətşünaslıq oxuyurmuş. Ziddiyyət dolu biri.90 cı illərin qarışıq siyasətində bir neçə dəfə tutulmuşdu. O xaotik illərin qara siyahısına düşən,əlindən bir çox imkanları alınan nəsillərdən biri olmuşuq.Atasından,hərkəsdən gizlin 1ci Qarabağ döyüşlərinə qatılmışdı. Bakıda köklü ,hörmətli və o zamanlar üçün çox imkanlı bir kişinin oğlu olduğu halda ona verilən imkanların heç birini qəbul etməyib, dikbaşlığına görə nigaran qalınan,bir növ lənətlənmiş biri idi. Yəni hər dəfə bu adam haqqında bir xəbər gəlirdi.o, döyüşlərdə olan vaxt babam beyninə qan sızmasından həyatını itirib.Bakının o dönəmində ən qaranlıq insanından tutmuş , elitinə qədər ətrafı, hörməti vardı. gənc yaşda, 30 larında müəmmalı bir şəkildə öldürüldü. Ayın qaranlıq üzü kimi sevilmirdi,amma hərkəsə maraqlı biriydi.Haqqında sual verilməsi, danışılması tabu olan biri.Bu albomun ,onunla əlaqəli çox dərin xatirələri, yeri var məndə. O,öləndən sonra uşaqlığımdan bəzən danlamaq bəzən də tərifləmək üçün sən elə o əminə oxşayırsan getdikcə deyirlər. Rəhmətlik atamın da ağzından düşməyən söz. Ondan qalan əşyaların arasından xüsusən bu albomu tapa bilmədiyim üçün çox dilxor olmuşdum. Kitabxanasının bir çox hissəsini isə şəhərdə olan kitapçılara bağışlamışam. Nəysə,uzun uzun yaza bilərəm onun haqqında.
miflərdə,dinlərdə demək olar bütün insanlıq kültüründə ay mistik yanları olan bir cisimdir. Yaratdığı Medcezir, şəkil dəyişikliklərinin insanlara da təsiri olduğu düşünülüb. Ay həm də dionizyak dəliliyin simvollarından biridir. Bu dəlilik başına corab keçirib əlində qazan qapağı ilə maşın sürmək yox, insanın qaranlıq tərəfinin, şüur altının heyvani tərəfləri,dəlilikləri deməkdir. Qısası, insanların özlərinin belə xəbərsiz olduğu qaranlıq üzləri. insan bədəni çox arsızdı, can fəşanlıq etdiyi hər bir şey bu arsızlığını tətmin etmək üçündür deyib, adı pessimist qoyulan, lənətlənmişlərdən biri olan Şopenhauer.Tək insan yox, sistemlər, dövlətlər, kültürlər də.Artıq bütün hərbir şey sfenks'ləşib.Bunu isə dəli adıyla lənətlənmiş Nitsşe deyirdi.Apollonik görüntü pərdə arxasında qaranlıqlarla doludur. Dorian grey gerçəkdir.
Albom 10 parçadan ibarətdir.Albomun ən diqqətəlayiq xüsusiyyətlərindən biri bütövlük və davamlılıqdır. Hər bir mahnı keçidləri ilə bir hekayə danışır. Albom boyunca hiss olunan əsas mövzu insan həyatının ümumbəşəri problemləridir ,zaman, pul, dəli olmaq və ölüm kimi anlayışlar. Speak to Me ilə başlayan bu musiqi hekayəsi ən sevdiyim Eclipse ilə təsirli bir şəkildə bitir. Səssizlikdən gələn qəlb atışları, yazı maşını,təyyarə səsi,bilinməyən bir dəlinin gülüşü, tik tak saat səsləri ilə xaos içində qarşılayır bizi the dark side of the moon. Danış mənə deyir qaranlıq tərəf. Və ilk musiqi başlayır. Ardından Breathe gəlir. Breathe - yaşamın sürəti altında stress qayğısından əzilməyə,qorxuya işarə edir. Breathe, breathe in the air .Don't be afraid to care sözləriylə dinləyiciyə nəsihətlər eliyir. On the Run- bütün bu stresslərin səbəbi olan, harasa varmaq istəyi ,sürətli həyat tərzinin insanları ruhən necə yorduğunu simvollaşdırır. Bu döngü içində fərqindəliyini itirdiyinə işarət eliyir. Time -Albomun ən əhəmiyyətli parçalarından biri olan,zamanın necə keçdiyini və insanların bu keçidin fərqində olmadan yaşadıqları boşluqdan bəhs edir.And then one day you find .Ten years have got behind you kimi vurucu sözləri var. The Great Gig in the Sky - Ölüm mövzusuna diqqət yetirən bu mahnıda heç bir söz yoxdur.Clare Torry'nin improvizə edilmiş babat vokalları ilə ruhun fəryadı kimi təsvir edilib. Ölüm qorxusunu yenməyə və onunla üzləşməyə çağırır. Money - bu mahnı insanların pul üçün bir birinə zərər vermə nöqtəsinə gələn dünyanı simvolizə. Tipik Pink floyd, kapitalist sistem tənqidi. Us and Them - bu Mahnı insanlar arasındakı münaqişələrdən , müharibələrdən və parçalanmalardan bəhs edir. Any Colour You Like - Bu instrumental parça azad iradə və fərdi seçimlər haqqında alleqoriyadır. insanlar zahirən bir çox varianta malik olduğunu düşünsə də lakin əslində bu seçimlər məhduddur. Brain Damage - psixi problemlər və dəlilik mövzusuna diqqət yetirir.The lunatic is on the grass kimi sözlərlə insanın cəmiyyətdə dəlilik həddində olduğunu, sosial təzyiqlər nəticəsində psixi pozğunluqlar yaşadığını bildirir. müasir həyatın dəliliyi necə tətiklədiyini dilə gətirir. Eclipse - albomun final parçası And everything under the sun is in tune . But the sun is eclipsed by the moon sözləriylə hər şeyin bir-birinə bağlı olduğunu ifadə edir, amma həmişə qaranlıq, kölgə tərəfi var. Bu, insan həyatındakı ziddiyyətləri və qarşılıqlı əlaqəni bildirir.sonda eşidilən ürək döyüntüləri albomun əvvəlindəki ürək döyüntülərinə qayıdır və həyatın dövriliyini simvollaşdırır. There is no dark side of the moon really, matter of fact it’s all dark.Yəni,Bütün bunlara baxmayaraq səmimi gəlmir bu grup mənə amma mükəmməl və özəl bir musiqi albomudur.
mahnılar arasında kəskin keçid yoxdur, yəni daha çox uzun bir əsərin hissələri kimidir. təsirini hiss etmək üçün mahnıları ayrı-ayrı deyil, bütövlükdə albomu dinləmək lazımdır. mənə yeni musiqi dinləmək tərzi aşılayan nadir albomlardandır.
)