ara güler

erməni əsilli türk fotoqraf. 1928ci ildə istanbulda doğulub. adam sağdı. henri cartier-bressonla dost olub. magnum photosun da üzvü olub. winston churchill, indira gandhi, maria callas, john berger, bertrand russell, willy brandt, alfred hitchcock, ansel adams, imogen cunningham, marc chagall, salvador dali, pablo picasso kimi adamların portretini çəkib. dəyərli bəydi.
ən məşhur fotolarından biri də allah və qadın fotosudur

robert capa

'54cü ildə vyetnam müharibəsininin fotolarını çəkərkən minaya düşərək ölən fotoqraf. güman ki, bu onun sonuncu fotosudur .

bundan başqa, leica şirkətinin robert capanı qəhrəman edərək, çox mükəmməl bir reklam çəkib

(youtube: )

əkinçi

həsən bəy zərdabinin 1875ci il iyulun 22də fəaliyyətinə start verdiyi ilk azərbaycan dilli qəzet. zərdabi illərlə mətbuat yaratmaq barədə baş sındırır, danışıqlar aparıb tanışlıq vasitəsilə dövlətdən * çar rusiyasından razılıq almaq niyyətində olub. ilk danışıqlara da 1873cü ildə aprel ayında başlayıb. həqiqətən böyük çətinliklərdən sonra, 2 il get-gəldən, dil-ağızdan sonra, nəhayət ki, zərdabi buna nail olub.

həsən bəy zərdabi yazır:
"mən ona (yəni staroselskiyə * bakı qubernatoru, general-mayor fərzimi deyəndən sonra məsləhət gördü ki, qəzetin adını "əkinçi" qoyum ki, guya, məhz əkin və ziraətdən danışacaq və özü də boynuna çəkdi ki, senzorluğunu qəbul eləsin. bu tövr ərizə verib icazə aldım.")

şəxsən mənimçün maraqlıdı ki, "əkinçi" adının tərkib hissələrinin hamısı milli söz və şəkilçidir: ək-in-çi

qəzetin birinci nömrəsindən struktur bəlli edilmişdi: daxiliyyə, əkin və ziraət xəbərləri, elm xəbərləri, tazə xəbərlər.
1. daxiliyyə - qəzetin redaktoru tərəfindən yazılası məqalələrə aid bölmə;
2. əkin və ziraət xəbərləri - bu bölmədə əkinçilik və maldarlıq barədə nəzəri bilgilər qeyd olunur. yəni torpağı necə şumlamalı, necə yetişdirməli, biçməli, məhsulu necə saxlamalı, hansı növ mal-heyvanı nə cür saxlamağı göstərən məqalələr;
3. elm xəbərləri - adından göründüyü kimi elm sahələri barədə məlumat və xəbərlər yer alır bu bölmədə;
4. tazə xəbərlər - ölkədə və xaricdə baş verən hadisələr barədə, iqtisadi-ticari məsələlər haqqında xəbərlər yer alır.

robert bresson

keçən əsrin birinci ilində anadan olan və keçən əsrin sonuncu ilində dünyasını dəyişən fransız rejissor. fransa yeni dalğasına əsas ilhamverici qüvvələrdən olmuşdur. jean-luc godard onun haqqında deyib: "robert bresson fransız kinosunun özüdür, necə ki, fyodor dostoyevski rus romanı və mozart alman musiqisinin özüdür"

(bax: au hasard balthazar)

ən yaxşı film soundtrackları

bu soundtrack bayatı-şirazdan yaranıb. həm andrey tarkovskinin stalkerində, həm də zeki demirkubuzun kader filmində istifadə olunub.

(youtube: )

golden heart trilogy

trierdən baxdığım 2ci trilogiya. hər 3nü də izlədim. the idiotsu bəyənmədim. breaking the waves yaxşıydı, dancer in the dark isə əla. adını doğrudan da qızıl ürək qoymaq olar bu trilogiyanın.
deyilənə görə trier uşaqlıqdan hekayələr kitabı oxuyurmuş, adı golden heart imiş. sonra da böyüyəndə həmin hekayələrdəki qadınları təzədən özü yaradıb.
idiotsu bəyənmədiyimə görə daha çox 1 və 3cü filmlər barədə yazacam.
həm bess, həm də selma fədakardılar. hər ikisi də safdır, sözlərinin üstündə dururlar. hər ikisi finalda ölür - ki zatən trierdi happy endə rast gəlmək çətin məsələdi.

bessin inancı var. o tanrı ilə kontaktdadı. ərini sevir. o iflic olanda da qulluğunda durur, onun sağalması üçün ən iyrənc işləri belə görür. çünki inanır, inancı var. o inanır ki, əri onu başqa kişilərlə yatmağa göndərsə belə, bu, ərinin xeyrinədir. əslində doğrudan da elə olur; bess hər başqa kişinin altına uzandıqca əri sağalmağa başlayır. bess safdır, xəyalpərəstliyi, uşaq xasiyyətliliyi var.

selmanın məqsədi var. onun xəstəliyi də var. onun həm də özü ilə eyni xəstəliyi daşıyan balaca bir oğlu da var. selma sirr saxlayan adamdı. ölümü bahasına olsa da ona verilən sirri saxlayır - ki zatən saxladığı sirr ölümü bahasına başa gəlir. selma xəyalpərəstdi. selma fabrikdə, küçədə, qatar yolunda, məhkəmədə, həbsxana hücrəsində rəqs edir. musiqi, rəqs onu tərk etmir. selma da fədakardı; oğlunun özü kimi kor olmağa imkan verməmək üçün polisi öldürür.

ümumiyyətlə, yaxşı trilogiyadı. saflıqdan danışır. nədənsə hər 3nə də baxarkən antuan de sent-ekzüperinin le petit prince əsəri yadıma düşürdü.

palme d'or

sözlükdə haqqında yazılmış palme d'or alan filmlər:
(bax: kış uykusu)

placebo effekti

haqqında bildiyim, amma adını ilk dəfə eşitdiyim effekt. məsələn the secret filmində belə bir misal var. döş xərçənginə tutulmuş bir qadın hər gün sanki onda bu xəstəlik yoxmuş kimi davranır. hər gün əvvəl gördüyü gündəlik işləri görür, yeyir, içir, kef çəkir, ümumiyyətlə xərçəng olduğunu unudur. bir neçə aydan sonra yoxlatdırır və xəstəliyin tamamilə sağaldığını görür * təxminən belə bir şey
bəlkə də həmin şey deyil, ama oxşatdım

dancer in the dark

2000ci il istehsallı bir lars von trier filmidir. film 2000ci il cannes film festivalında palme d'or və digər nüfuzlu mükafatlar qazanıb. halaldı da. eyni zamanda, trierin golden heart trilogysinin sonuncu filmidir.

hadisələr təxminən belə cərəyan edir:
çexoslovakiyadan amerikaya qaçqın olaraq gələn selma var. bir də onun gene * cin oxunur adlı oğlu var. selmanın gözləri zəifdi və bir neçə aydan sonra kor olacağını bilir. fabrikdə işləyir. gecə növbəsinə də qalır ki, daha çox maaş alsın və pul toplayıb özü ilə eyni xəstəliyi olan oğlunu əməliyyat etdirə bilsin. selma xəyalpərəstdi. musical filmlər sevir. arada rəqs dərslərinə də gedir. ana-oğul şəhər polisinin kirayə verdiyi vaqon evdə qalırlar.
bir gecə şəhər polisi - bill - selmanın yanına gələrək onunla dərdləşir. bir-birilərinə sirr açırlar. və bu sirri heç vaxt heç kimə deməyəcəkləri barədə bir-birilərinə söz verirlər. bill, selmanın korluğundan istifadə edərək onun topladığı pulları hara qoyduğunu öyrənir. səhəri gün, sizin də təxmin etdiyiniz ki, pulları oğrulayır. ondan sonra da hadisələr kökündən dəyişməyə başlayır. selma billin özünün istəyilə onu öldürür. sonra məhkəmə olur.
qalanını da demiyim. özünüz baxın əgər baxmamısınızsa. çünki ssenarinin tamamını trierin öz xəttilə oxusaz da filmin yerini verməyəcək.

film mənə görə öyrəşdiyim trier üslubundan bir az fərqlidi. düzdü, dogma 95 üsluubu əl kamerasından istifadə var, amma bəzi yerlərdə statik kadrlar, krandan çəkiliş və eyni zamanda, işıqdan istifadə də var ki, bu da dogma qanunlarına ziddir.

ilk dəfədi ki trierin yenə gözəl qız seçdiyini və onu soyundurmadığını görürəm -* adamın hər filmində * yəni mən baxdığım hər filmində hansısa qəşəng qız görürsən, sonra da o ya soyunur, ya da pornoya çevrilir film. bu filmi evdəkilərlə bərabər izləyə bilərsiz, senzuradan keçdi -*

bozbaş picturesə gülən insanlar

məni çox dərdləndirən bir tayfa. sözün əsl mənasında təəssüfləndirən insanlardı. fikir vermişəm ki, bu insanlar toylar kralına da baxırlar, manaf ağayevi, əflatun qubadovu toylarına da çağırırlar. sonra ikirəqəmli qiymətə recep ivedik filmlərinə bilet alıb nizami kinoteatrında növbəyə dururlar. hər nə zövqləri olsa da bunlar xalqdır. xalq. biz əsgərliyə bunlara görə gedirik. avropadan bu insanları gizlədirik ki bizə gülməsinlər. sayları o qədər çoxdu ki xalq deməmək olmur. bu insanlar arasında mənim də, bəlkə elə sizin də ailə üzvləriniz var. həmin bu insanlarla bu barədə heç cür müzakirə, mübahisə, debat keçirə, apara bilmirsən. hamısı da hərənin bir zövqü var deyir. ancaq heç birisinə başa sala bilmirsən ki, estetik zövq deyilən şey var ki, orda mozartlar, beethovenlər, tarkovskilər, nuri bilge ceylanlar, hüqolar, stendallar, mopassanlar toplaşıb.
həmin bu insanlara görə hələ də mirzə cəlil, sabir zad aktualdı. əgər onlar belə olmasaydı, daha başqa cür satira yaranardı incəsənətdə. yaranan yeni satiraların da, karikaturaların da ana xətti, tənqid obyekti eynidi əvvəlkilərlə. nəysə əşi, bu ölkə mənim ən böyük dərdimdi.