obsidian.md ilə mövzuları, sözləri, ifadələri, qramatik qaydaları əlaqəli şəkildə yığın, süni bir beyin yaratmış olacaqsız. öyrənməyiniz bu inşa edilən beyinə görə həvəsli olacaq həm də bilgi artəqca onun içində itib batmayacaqsız, səliqəli olacaq.
qura biləcəyiniz beyinlərin nümünəsinə baxmaq üçün google images-də axtarın:
obsidian.md graph
dəqiq, texniki, ciddi, iş-ofis temalarından qaçıb gic-gicə dəli mövzular axtarırsan bəzən. Nə də olsan robot deyilsən.
gündəlik həyatından maraqlı şeyləri çəkib paylaşmaq istəyirsən. trol temaları, yeyib içmək, dostlarnan səmimi anlarını. insagtramda paylaşsan hərə bir mız qoyar düşündürən kontentlər. kimsə buna görə səni qınayar amma həmin kontent sənin xoşuna gəlir, paylaşmaq istəyirsən. özünü buraxmaq, gic yerinə qoymaq istəyirsən bax elə şeylər.
əylənmək və ya sosiallaşmaq üçün hər gün dostlarnan çölə çıxıb pul xərcləmək istəmirsən, bəlkə də gücün çatmır. tiktok ilə bunu da edə bilərsən.
sosial şəbəkə deyərkən əvvəl facebook düşünülürdü indi tiktok düşünülür. facebook insanların özlərini video ilə çəkib paylaşmaq cəsarətini yetəri qədər insanlara verə bilmədi. amma tiktok bunu etdi. önəmli deyil nə mövzuda danışır önəmli odur ki insanlar özlərini video ilə ifadə edib paylaşmaq cəsarətinə sahib olsunlar. video və ya canlı vidio ilə insanların fikir mübadilə etməkləri də yaxşı birşeydir. çünki post sovet məkanı insanları qərb insanları kimi fikirlərini ictimaiətə açmaq baxımından yetəri qədər özgüvənli deyil. insanların (nə qədər gic gicə olsa belə, səviyyəsiz olsa belə) öz fikirlərini video ilə paylaşıb tanımadıqları adamlardan cavab almaqları çox müsbət birşeydir. Çünki insan öz fikirlərini gərək ki başqalarının fikirləri ilə toqquşdursun ona sürətli şəkildə əks arqumentlər alsın. insanların hamısı akademik səviyyədə fikir müzakirə edə bilmirlərsə o demək deyil ki bunu heç yerdə etməməlidirlər.
avara insanları tiktok çayxanalardan, tində bucaqda dayanmaqdan biraz da olsa ayıra bilib. bu həm müsbət həm də tiktokun necə güclü təsirə malik olduğunu göstərir. niyə ona buna səviyyəsiz deyən osturaxçılar domino xanalardan insanları kitab oxumağa yönləndirə bilmədi amma tiktok bunu biraz da olsa edə bildi? (oradakı insanları özünə cəlb etdi) burada əsas faktor nədir? bəlkə biz də bunu düşünüb tapsaq, istənilən elm sahəsini əyləncəli hala salıb, insanları ora cəlb edə bilərik?
gözəl və bilgi dolu məqalələrin olduğu platformadır. lakin pulludur. işdir medium məqalələrini pulsuz oxumaq üçün işlədə bilərsiz https://freedium.cfd/
Markdown, yazıları formatlamaq üçün sadə bir dildir. Məsələn, Word-də mətnin qalın və ya kursiv olması üçün düymələrə basırsan, amma Markdown-da bunu sadə işarələrlə edirsən.
Markdown kim tərəfindən yaradılıb?
2004-cü ildə John Gruber və Aaron Swartz Markdown-u yaradıb. Məqsəd asan oxunan və yazılan bir format yaratmaq idi ki, kod kimi çətin olmasın, amma istədiyin kimi formatlama aparsın.
Ən çox harada istifadə olunur?
Markdown notlar, məqalələr, kod sənədləri, bloqlar və hətta veb saytlar yazmaq üçün istifadə olunur.
Hansı məşhur proqramlar Markdown-dan istifadə edir?
Obsidian – Qeydlər və bilik idarəetməsi
GitHub – Proqramçılar üçün sənədləşdirmə və README faylları
Notion – Qeydlər və iş axınlarının idarə olunması
Reddit & Discord – Mesajlarda mətn formatlamaq üçün
Jekyll, Hugo – Veb saytlar yaratmaq üçün
Niyə Markdown bu qədər populyardır?
Sadədir – Öyrənmək üçün vaxt itirməyə ehtiyac yoxdur
Sürətlidir – Klaviaturadan əlinizi çəkmədən formatlamaq mümkündür
Portativdir – Sadə mətn faylı kimi işləyir, yəni hər yerdə açılır
Gələcəyə uyğundur – Proqramlar dəyişsə də, Markdown qalar
Üstünlükləri nədir?
✔ Yüngüldür – Word və ya digər proqramlar kimi ağır deyil
✔ Formatlama sadədir – Heç bir əlavə düymə və ya menyuya ehtiyac yoxdur
✔ Platformadan asılı deyil – Windows, Mac, Linux və hətta telefonda işləyir
✔ Kod yazmaq üçün idealdır – Xüsusilə proqramçılar üçün faydalıdır
Mənfi cəhətləri nədir?
❌ Qrafik və dizayn baxımından məhduddur – Word və ya Google Docs kimi cəlbedici görünüşlər yaratmaq olmur
❌ Rəsmi sənədlər üçün uyğun deyil – Rəsmi formatlaşdırma tələb edən sənədlərdə Markdown yetərsiz qala bilər
❌ Başlanğıcda qəribə görünə bilər – Ancaq öyrəşəndən sonra çox rahat olur
qeydlər aparmaq üçün istifadə olunan proqramlar nəzərdə tutulur.
Bunlara aşağıdakılar daxildir:
Evernote – Bulud əsaslı, etiketləmə və axtarış imkanları ilə güclü not proqramı.
OneNote – Microsoft-un not tutma proqramı, əl yazısı və multimedia dəstəyi var.
Google Keep – Sadə və sürətli qeydlər üçün ideal, Google ekosistemi ilə sinxronizasiya olunur.
Notion – Qeydlər, tapşırıqlar və verilənlər bazalarını bir yerdə idarə etməyə imkan verir.
Obsidian – Markdown dəstəyi olan və əlaqəli qeydlər yaradan güclü proqram.
Simplenote – Minimalist və sürətli not tutma tətbiqi.
Not tutmaq bir çox səbəbə görə önəmlidir:
Məlumatın yadda saxlanmasını artırır – insan beyni məhdud yaddaşa malikdir. Qeydlər aparmaq öyrəndiyiniz və vacib hesab etdiyiniz məlumatları unutmamağa kömək edir.
Fikirləri və tapşırıqları təşkil edir – Planlarınızı, ideyalarınızı və gündəlik tapşırıqlarınızı notlara yazmaq, daha səmərəli işləməyə və vaxtınızı düzgün idarə etməyə kömək edir.
Yaradıcı düşüncəni gücləndirir – Qeydlər aparmaq yeni ideyaları inkişaf etdirməyə və onları daha sonra nəzərdən keçirməyə imkan yaradır.
Diqqəti artırır – Bir mövzunu yazmaq, onu daha yaxşı başa düşməyə və diqqəti yayındırmadan təhlil etməyə kömək edir.
Təkrar öyrənməyə imkan yaradır – Xüsusilə dərs oxuyarkən və ya yeni bacarıqlar öyrənərkən qeydləri nəzərdən keçirmək informasiyanı möhkəmləndirir.
Səmərəliliyi artırır – iş və şəxsi həyatınızda qeydlər apararaq nələri etməli olduğunuzu unutmaz və planlı şəkildə hərəkət edərsiniz.
Yəni, not tutmaq həm şəxsi inkişaf, həm də peşəkar fəaliyyət üçün çox vacib bir vərdişdir.
Uzun illərdir ki, həm şəxsi, həm də iş həyatımda not tuturam. Artıq hesab edirəm ki, not tutmaq nə qədər vacibdirsə, onları səliqəli və sistemli şəkildə saxlamaq da bir o qədər önəmlidir. Notlar zamanla artdıqca, lazım olan qeydi tez tapmaq üçün əvvəlcədən başlıq və etiketləmə qaydası müəyyən edilməlidir.
Mən, məsələn, etiketləməni elə başlığın özündə edirəm. Bu, sonradan axtarış prosesini daha asanlaşdırır. Məsələn:
Başlıq formatı:
(Ana açar söz): (Əgər varsa, alt açar söz): Notun adı
Nümunə:
Kitab: Fəlsəfə: Arthur Schopenhauer: Eristik Dialektika
Bu üsul, qeydləri sistemli şəkildə saxlayaraq, istənilən məlumatı tez bir zamanda tapmağa imkan yaradır.
hazırda əsas olaraq keep işlədirəm. bu videoda Obsidian ilə tanış oldum, notları vizual olaraq əlaqələndirməsi çox maraqlı gəldi.
istədiyini verə bilməsi və başa düşməsi chatgpt ilə müqayisədə çox zəifdir.
artıq 1 aydır istifadə edirəm, bəzi hallarda düzgün nəticə vermədikdə eyni promt ilə gpt-dən istədiyim nəticəni birdəfəyə aldığım çox olub.
phpstorm üzərində imknaları azdır kimi görünür, JetBrains məhsulları üzərində işləyənlər üçün pul verməyə dəyməz məncə. amma vs code işlədənlər üçün çox gözəl imkanları var. vs code üzərində promtlar əsasında kodları və faylları özü editləyə bilir. vs code işlədən biri üçün pulunu verməyə dəyər.
edit
insanlarımızın belə lokal mühitdə səmimi ortam yaradıb onu çəkib göstərməkləri necə gözəl görünür. elə buna görədir ki bu kimi videoların altındakı şərhləri oxuduqda görürük ki xarici insanlara necə ləzzət edib. məsələ sövqlü musiqi deyil, güclü müsiqi deyil, məsələ səmimi və lokal ortamda kompleks etmədən deyib gülən insanları görməyin güclü marağ oyatmasıdır.
xarici insanlar bizim lokal mədəniyyətimiz ilə maraqlanarkən bizlər buna yuxarıdan aşağı baxıb lağ edirik. bu barədə yazdığca yazmaq istəyirəm amma yazmıyacam.
sahəsində ilklərdən olan gözəl bir tool-dur. əgər düzgün başa salınırasa 90% hallarda kod yazmağa ehtiyac qalmır.
hansı hallarda kömək edə bilər?
kod tamalamaq
mus yaz mustafanı anlayacaq.
10 file üzərində bir biri ilə əlaqəli kodların var, digər fayllardakı kodlara da istinad edib kodu tamamlamağa kömək edə bilir. məsələn sən student class-da kod yazırsan, reski school classdakı variable ya da methoda ehtiyacın olur, bu zaman bir də həmin fayla qayıdıb onu axtarıb adını dəqəqləşdirmək vaxt aparır.
hələ bu harasdır.
test yazdıra bilərsiz
commit mesajlar yazdıra bilərsiz
məsələn kodu yazırsan amma dokumentasiya üzərinə qayıdıb nələrisə xatırlamalısan, bu zaman elə ide/editor daxilində kiçik bir chat açıb yaz, gedib həmin hissələri tapıb sənə gətirəcək.
yazılan kodu alternativ alqoritmlər ilə yazdıra bilərsiz
kodunuzu review, refactor etdirə bilərsiz
dokumentasiya hazirlatdıra bilərsiz.
şəxsən mənim kod yazmağımı ən azı 90% artırıb.
amma bu və digər ai həllər hələ ki kiçik detallarda kömək edirlər. Böyük mənzərəni ya da arxitekturanı özünüz etməlisiz.
bizim pulla aylıq ödənişi 20azn-dir.
rəqibləri də çoxdur, ən bilinəni JetBrains Ai assistant-dır
copilot təkcə vs code üzərində yox JetBrains məhsulları üzərində də işlətmək olur.
mənfi tərəfləri
kodlara alçatanləğı olur, cloud üzərində işləyir. önəmli kodların 3-cü tərəflərə keçməsi ehtimalı yaranır. Bundan əlavə nə qədər çox istifadə olunsa bir qədər təcrübəsi və bacarıqları artır. hara qədər güclənə biləcəyi sual altındadır. ola bilər ki onu istifadə edən developerlərin təcrübəsindən yararlanıb özünü train etsin sonra həmin developeri işsiz qoysun.
artıq ai və ya ml həlləri ai agentlər olaraq qarşımıza çıxır. bunların bəzilərini tanıyaraq gündəlik işlərimizdə faydalana bilərik. yazarlar bu barədə öz təcrübələrini paylaşa bilərlər.
artıq köhnə tipli əl ilə idarə olunan proqramlar tarixə qarışır, onları ai agentlər və ya bu agentlər ilə inteqrasiya olunmuş proqramlar əvəz edir.
məsələn
proqramistsən kod yazırsan sətrin əvvəlini yazırsan ai artıq bilir ki sətrin sonu necə olmalıdır.
elm və peşələr arasında iyerarxiya sıralamsında akademik işlərdən sonra 2-ci yerə qoyduğum peşədir. hətta bəzən elə olur ki, elə işləri görməyim tələb olunur ki, o işin/problemin dərsliyi heç yerdə olmur. Özüm araşdırıb, eksperimentlər edərək nəticələrə varırıam. yəni ki bəzən işləyə işləyə bir ucu gedib akedemik tərəfinə gedib gəlir.
bizim ölkədə insanların çoxu tərəfindən yeteri qədər hörmət görülməyən peşədir. bu peşənin önəmi başa düşülmür bizim insanlar arasında. bu səbələrdən bir odur ki insanların çoxu usta ilə mühəndisi ayırd edə bilmir. amma buna rəğmən bəzi geridə qalmış kruglar arasında yetəri hörmət görmədiyim zaman heç vaxt kefimi pozmuram. çünki bu iş mənə aşırı öz güvən və özünə hörmət qazandırır.
qohum, qonşu arasında bu konteksdəki ənənvi dialoqa baxın:
- ala sən başa düşmürsən məni onu demirəm.
- mən başa düşmürəmsə probləm sənin izah etmək qabiliyyətindədir ay lom, mən mühəndisəm hamar beyin.(qışqıra qışqıra deyirəm ki hamı eşitsin göt olsun)
ölkə, dövlət miqyasında da. yetəri qədər dəyər görə bilmir bu sahə. Biz bunu ölkə iqtisadiyyatına baxdığımız zaman görə bilirik. Bir ovuc movcud olan sənaye avadınlıqları da xaricdən ixrac olunur.
istər tarixə baxaq, istər günümzə, istər gələcək təxminlərimizə, mühəndisə dəyər verməyən, hörmət qoymayan toplum və ölkələri bunun əksini edən digər ölkələr göt baş edirlər, edəcəklər də. biraz da belə davam etsə, dövlət daha da zəifləyəcək, insanlar daha da yoxsul olacaq və ya alım gücləri düşəcək.
ingilsilər mühəndislik sayəsində okeanları ispanlardan aldı.
trump da elon musk sayəsində prezident oldu.
dibinə qədər cool-san amma heç kim bunu başa düşmür *
glş