azərbaycanın ən böyük problemi

Hardan başlasam ? Biraz uzun olacaq popcornlarınızı/colanızı alın arxaya yaslanıb dadını çıxarın.
ilk öncə Durkheim'ın Toplumsal iş bölümündəki "dayanışma" ilə analiz edək. Deməli kənd cəmiyyətində mekanik dayanışma var. Yəni Kənd cəmiyyətinin kollektiv bilinclə hərəkət eləməsi yeni bir düşüncəyə qarşı çıxıb həmin düşüncəni irəli atan insanın başından vurulması kişi və qadın bərabərsizliyinin həddinnən artıq yüksək olub ataxaqanlığının iqtidarı əlində tutması və yeni iş bölümlərinə əhalinin açıq olmaması. Ümumən kənd cəmiyyətlərində hər kəs birbirini tanıyır və demək olar əl sayısı qədər iş imkanı var. Bu da rəqabət ortamının yaranmamasına və qıtlığa səbəb olur. Bu səbəbdən dolayıdır ki kənd əhalisinin 100'də 95 qismi kasıb olur. Əgər organik dayanışma yaratılmağa başlasa artıq yeni iş imkanları ortaya çıxar və fərdiyyətçilik yaranmağa başlayar. fərdiyyətçiliyin yaranması da insanların birbirinə möhtac olmasına və yoxsul təbəqənin azalmasına nədən olar. Örnək olarağ,bir nəfər həkimdi deyək bir nəfər komputer mühəndisi həkimin baş aça bilmədiyi bilgisayarda olan bəzi şeyləri məcbur olaraq mühəndisdən soruşacağ. Eynən də mühəndis.
Deyək ki, kənd cəmiyyətində problem budu bəs inkişaf etmiş şəhər(lər)də nədir əsas problem. Əlbəttə ki ilk növbədə nepotizm. Nepotizm Platonun terminidir. Bizim dildə tanışımsan işdən başın çıxmasa belə gəl öyrənərsən, rüşvət anlamına da gəlib çıxır. Universitetlərdə nə vaxta qədər Müəllim və tələbə eyni düşüncəylə uni qapısına girəcəklərsə bu dəyişməyəcək. Nədir bu düşüncə ? Əlbəttə ki dərs bitsəydi çıxıb gedərdim. Müəllim sırf çıxarı olduğuna görə tələbələri kəsir və tələbə də onsuz pul verib keçəcəm oxumasam da olar deyə yanaşır və nəticədə müəllim qazanan(pul) tələbə itirən roluna girir burda. Bunun haqqında uzun danışa bilərəm amma yaxşı yerində kəsmək istiyirəm.
Kənddə olduğu kimi şəhərdə də nə qədər inkişaf eləsə də kollektiv bilinc ön sıradan yerini almış vəziyyətdədi. Cəmiyyət düşünməyə tənbəldi a kişi. Önə sürülən fikrə yaxşı və pis gözüylə belə gözücü baxır. bunu analiz edib götür qoy elədikdən sonra bir nəticəyə varmalısan o dəyqə bu bunu didi nəsə olsa onsuz da mən yanmıyacam deyib işin içinnən çıxmağ bir hünər deyil.
Başqa bir mövzuda hər şeyi mədəniyyətə bağlamaqdır. Çox pis bir şeydir bu. Bir insan düzdü böyüdüyü çevrəsindən əsinlənərək özünü formalaşdırır. Amma bu o demək deyil ki mədəniyyətin sənə göstərdiyi hər cür düşüncəni özüvə ganun olaraq qəbul edəsən.
Son olaraq ataxaqanlığının iqtidar sahibi olması bəzi iş bölümlərində habelə sosial çevrədə belə özünü çox göstərir. Sən qadınsan bunu edə bilmərsən, qadınsan bunu geyinə bilmərsən və s. ən pisi də odur ki kollektiv bilincdən dolayı bəzi qadınlar bunu qəbullanırlar hətta həmcinslərini qınayarağ toplumsal damğalamağa kişilərdən çox qadınlar can atır. Bu məsələləri çox açıb suyunu çıxartmaq istəmirəm. Bura qədər oxudunsa təşəkkür eliyirəm .

şiddət

Şiddət bir insana maddi və yaxud mənəvi yöndən zərər vermək məqsədiylə edilən davranışların bütünüdür. Bir neçə növü var və onlar haqqında gısa məlumat vermək istəyirəm. Fiziki şiddət; Fərdə yönələn, hərhansı ağrı verici bir əşyadan və ya qol gücündən istifadə edərək edilən hərəkətlərdir. iqtisadi şiddət; Kişinin gadının aylığ gəlirinə əl qoymağ, çox qismini özünə götürüb az hissəsini qadına verməktir. Psixoloji (emosional) şiddət; Sevgi göstərməmək, dəyər verilən şeylərə hörmətlə yanaşmamağ, ailə fərdlərini alçaltmağdır. Sözəl şiddət; Dəvamlı olarağ hərəkətləri ilə və sözləri ilə garşısındaki insanı qorxutmağ və təhqir etməkdir. Son olarağ cinsəl şiddət; Garşısındaki insanın razılığı olmadan cinsəl yöndən zorlamağ və onu əşya kimi istifadə eləməkdir.Ümumən götürsək, şiddət göstərən insanların səbəbləri altında təhsil səviyyəsinin aşağı olması yatır.

türkçülük

Türk ulusunu yüksəltməkdir.Bu ideologiyanın banisi və yüksəldən Ziya Gökalp'dır.
Ziya Gökalp'ın "Türkçülüğün Esasları" adlı əsərində bunu çox gözəl izah eliyib.Yuxarıda Türk ulusunu yüksəltməkdir dedim, bəs ulus nə mənaya gəlir Ziya Gökalp'ə görə ? Ulus termininə rəy bildirənlərin hərəsi öz ideologiyasına çəkir bunu desək yalan olmaz.Ulusun soy anlamına gəldiyini deyənlər var lakin soy əsasən zooloji termin olaraq keçir.Ulusu budun(kavim) olaraq göstərənlər də var.Budun içinə bir nəfər belə olsun yad biri garışmayan qandaşlara deyilir.Lakin dönüb baxdığımızda elə bir kavim'in sözü belə keçə bilməz.Coğrafiya Türkçülərinə görə isə bir ölkədə oturan topluluğların bütünüdür.onlara görə iran ulusunda yaşayan türklər,kürtlər,farslar bir ulusun bütünüdür amma bunu belə adlandırmaq olmaz.Çünki bunların mədəniyyətləri tamamən fərqlidir.Osmanlıcılara görə isə ulus Osmanlıda yaşayan bütün uyruğların bütünüdür.Ancaq Osmanlıda yunanınnan tut yahudisinə qədər var idi.islamcılara görə isə ulus bütün müsəlmanların bütünüdür.Bunu da qəbul etməyib.Çünki inanc olaraq bütün cəmiyyət göstərilə bilər amma kültür və dil baxımından bu fərqlilik göstərir.Son olaraq,fərdiyyətçilərə görə bir fərd özünü hansı özünü harada görmək istəyirsə ora aitdir deyilir.Lakin belə bir şeydən söz edilə bilməz (həqiqətən).Bəs nədir bu ulus? Ulus eyni mədəniyyəti,dini,dili,əxlaqı və təhsili bölüşən insanların topluluğudur.Çox gözəl izah eliyib məncə.Əlavə olaraq mədəniyyət və sivilizasiya ayrımlarını da çox gözəl izah eliyib mənim fikrimcə.

sosiologiya

Sevərək oxuduğum ixtisas.Əfsuslar olsun ki Azərbaycanda çox az bir kütlənin xəbəri var bu ixtisasdan.Sosiologiya cəmiyyəti bu içində olduğumuz grupu öyrənən elmdir.Cəmiyyətin mənəvi,sosial və iqtisadi baxımdan inkişafını necə dəyişəcəyini öyrənən elmdir.ilk dəfə Avropada Sənaye inqlabından sonra bəzi problemlərə həll tapmaq üçün ortaya çıxmıştır.Sosiologiyanın ataları isə Comte,Durkheim,Weber,Marx kimi böyük düşünürlərdir.Türkiyədə isə Ziya Gökalp,Prens Sabahattin çox böyük qatqı sağlayıb.Azərbaycandan isə... təəssüf ki qarşıma çıxmayıb.Biraz araştırma eləmək istədim ama qarşıma çıxmadı.Azərbaycanın sosiologiyaya hədsiz dərəcədə ehtiyacı var.