zhit

vasily sigarevin volchokdan sonra çəkdiyi dram və psixoloji filmi. volchokda olduğu kimi Житьdə də ana arxetipinin şahidi oluruq. film mövzusuna görə ağırdır. sevdiyin insanın bir anda ölümü və o ölümün yaratdığı depressiyanı heç bir yolla həzm edə bilməyən insanlar. təkcə onlarda yaratmış olduğu psixoloji sarsıntı azmış kimi sonrakı həyatına davam etmək üçün güc əldə etməkdə çətinliklər yaranır. bu çətinlik də sonda intiharla nəticələnir ... filmdə belə bir replika keçir ... əvvəllər binamızdakıların ölüm mərasimini görəndə vecimə olmazdı mənə maraqlı olan isə ölənin kim və necə ölməsi idi ...mən fikirləşmirdim kimlərinsə dünya başlarına yıxılır və sonsuzadək həyatlarında hər şey dəyişirmiş...

osouji

yaponların yeni il təmizliyi daha dəqiq ritualı. böyük təmizlik mənasını verən təmizlik ayinini yaponlar yeni ilə daxil olarkən keçirirlər. dağınıq , bitməmiş işlərin və ya düşüncələrin uğursuzluq gətirəcəyini düşünərək evlərindən həm də pis enerjinin təmizlənəciyinə inanırlar. tarixini edo dönəminə bağlayırlar. yeni il tanrısı toshigamini salamlamaq üçün təmizlənmə ritualına ehtiyacları olduğu üçün bu günümüzə qədər də davam etməkdədir. ayini həyata keçirmək üçün ilk öncə dağınıq əşyalarınızı toplayın , kimlərəsə bağışlayın və ya satın. artıq ehiyac duymadığınız əşyalardan xilas olun. ritualın susuharai və seiri kimi mərhələləri var.
susuharai - bütün tozları təmizləmək. his və qurumun təmizlənməsi mənasını verdiyi üçün soba və digər yanan əşyaların hislərini təmizləyirlər . mebellərin , pəncərələrin və başqa yerlərin xüsəsən də əl çatmaqda çətin olan qismi təmizlənir. hər dəfəsində təmizlənməyən yerlər təmizlənir. bu adətin edo dönəminə aid olduğunu zənn edirlər. çünki həmin dönəmin evlərinin demək olar hamısında soba və ya divar peçi olurdu. digər bölüm isə seiri-dir. yəni olduğunuz yeri qaydaya salmaq. dağınıq halda olan otağınızı təmizləmək ehtiyacınız olmayan əşyalardan xilas olmaq. təkcə evlərlə kifayətlənməyən böyük təmizlik iş yerlərindən də yan keçmir.

morfiy

a.balabanov tərəfindən ekranlaşdırılılmış ekran əsəri. film mixail bulqakovun «Записки юного врача» adlı qısa həm də yarı bioqrafik kitabına əsasən çəkilmişdir. hadisələr 1917-ci il oktyabr inqilabı ərəfəsində yaroslavl quberniyasına məxsus kəndə Mikhail Polyakov adlı gənc həkimin gəlməsi ilə başlayır. kənd xəstəxanasında fəaliyyətə başlayan həkim burada difteriyaya qarşı peyvənd olunur. bundan sonra başlayan allergiyaya qarşı anna adlı tibb bacısı ona morfin vurur. beləliklə həkim o bir dəfə vurulmuş morfindən sonra ona aludə olur (morfinmana çevrilir) bu aludəçilik onun həyatını demək olar ki məhv edir. morfin təkcə onun yox elə annanın da aludə olduğu vasitəyə çevrilir. həkim sonda asılılıqdan xilas olmaq üçün Psixiatriya Xəstəxanasına göndərilir. xəstəxanaya hücumdan sonra oradan qaçan michal anna ilə rastlaşır . anna artıq morfinin təsirindən məhv olmuş kimi görünür..morfin iki şəxsi məhv edərək puça döndərir həyatların. filmdə diqqət veriləcək bir neçə məqam var ki biri də gənc həkimin öz peşəsinə o qədər də bələd olmadığıdır. hər xəstə daxil olduğunda o gedib tibbə aid kitablara baxaraq şəkillərə əsasən xəstələri əməliyyat edir.. onun səriştəsizliyi bahasına ayağından , həyatından olan pasiyentlər də az olmur. digər isə kənd camaatının avamlığı məsələsi doğuşa gələn qadının vaginasına şəkər tozu sürtmə səhnəsi məsələn. final səhnəsi isə ayrıca qeyd edilməlidir. gülə-gülə ölüm...

foot in the door technique

geniş yayılmış sosial manipulyasiya texnikası sayılır. ilk dəfə 1966 -cı ildə iki sosioloq j.freedman və s.froser tərəfindən araşdırılıb öyrənilməyə başlanılmışdır. bu iki sosioloq insanları təzyiq altında hiss etdirmədən inandırmaq (Compliance Without Pressure) adını verdikləri çalışma hazırlayırlar. adını qeyd etdiyim sosioloqlar iki eksperiment həyata keçirirlər. birinci eksperimentdə 156 qadın dörd qrupa ayrılır. onlara telefondan zəng edərək kiçik xahiş edirlər. soruşduqları suallar da evlərində istifadə etdikləri təmizlik vasitələri barədə olur. kiçik xahişə müsbət cavab verən qadınlara üç gündən sonra bu səfər böyük xahiş üçün zəng edirlər. ikinci xahiş isə onların evlərinə gəlib istifadə etdikləri vasitələri yoxlamaq üçün araşdırmaçıların gəlməsi barədədir. ilk təcrübənin nəticəsinə əsasən birinci xahişə müsbət cavab verən respondentlərin 53 faizi ikinci xahişi də qəbul etmişdilər. ikinci eksperimentdə isə bu dəfə 112 nəfərdən (həm qadın həm kişi) evlərinin və ya maşınlarının pəncərələrinə nişanlar ( ərazini təmiz saxlayın və ya maşını ehiyatla sürün) yapışdırmaları xahiş olunur. ikinci istəkdə isə qatılan şəxslərdən evlərinin həyətlərinə böyük reklam lövhəsi quraşdırılmaq istənilir. birinci eksperimentdə olduğu kimi burada da qapıya ayaq qoyma texnikası öz işini görmüş eksperimentə qatılanlar ikinci istəyi də qəbul etmişdilər. Edilən araşdırmalarda ilk istəyə müsbət cavab verənlərin verməyənlərə görə ikinci istəyə üç qat daha çox təsdiq verdikləri görülmüşdü.. demək olar hər bir kəs həyatı boyu adını bilməsə belə bu texnikadan istifadə edir . yaxın bir adamdan borca pul istəyirik. əvvəlcə ondan 10 manat sonra 20 manatın xahişin edirik. hər iki xahişimizi yerinə yetirdiyi üçün üçüncü dəfə isə məbləğ artıq böyük olur. bir və ikinci xahişimizi yerə salmadığından üçüncünü də yerə salmır. texnikanın ən çox rast gəlindiyi yer yəqin ki satış sahəsidir.
istifadə etdiyim mənbə

whomadewho

2003 cü ildə danimarkada qurulmuş trio. qrupun cazz gitaristi Jeppe Kjellberg , basist və vokalist Tomas Hoffding , qrupa sonradan qoşulmuş və əvvəl dj-liklə məşğul olan barabançı Tomas Barfoddur. janr olaraq qrup dans pank və indi-rok tərzi musiqilərlə məşğuldur .barfordun təsirini qrupun yaratdığı musiqilərdəki elektronik çalarlarla hiss etmək mümkündür . hər musiqilərinin öz enerjisi , aurası var. xüsusən Hoffdingin qulağa xoş gələn səsi qrupu daha çox sevməyinizə səbəb olur. nə qədər xoş musiqiləri olsa da every minute alone həm sözlər həm də klip cəhətdən lomkaya salır

(youtube: )

abad va yek rooz

Saeed Roustayinin ilk uzun metrajlı dram filmi. hadisələr irandakı yoxsul bir ailənin gündəlik yaşadıqları həyat hekayəsi ilə bərabər Somayeh adlı qızın varlı əfqan birinə pul qarşılığında ərə verilməsindən yola çıxılır. evdə narkotik aludəçisi Mohsenin adlı obraz var. ailəsinə daima baş ağrısı yaşatsa da bacısının zorla ərə verilməsinə qarşıdır. digər qardaşı Morteza ilə bu ailə izdivacı üstündə daim mübahisələr aparmaqdadır. somayehə isə seçim şansı buraxmayan qardaşı morteza əfqan bəydən böyük miqdarda pul alıb restoran işlədir..bunu isə onların adəti olduğuna qəbul edib heç nə olmamış kimi yaşamaqdadır..somayehin ailədən ayrılıb əfqanıstana getmək üçün yola çıxması anında kiçik qardaşını uzaqdan görməsi insanı kədərə qərq edəcək səhnə idi.. digər kədərli məqam mohseni evdən güclə apardıqları zaman səs-küyü eşitməməsi üçün anasının qulağından eşitmə cihazını çıxarma anı idi..azərbaycancaya sonsuzluq və bir gün kimi çevrilən filmin bu cür adlanması somayehin ola bilsin heç vaxt azad olmayacağına işarədir.
rejissor 27 yaşında olarkən çəkdiyi üçün uğurlu film sayılmalıdır.

kongen av bastoy

2010-cu ildə ekranlara çıxmış norveç filmi. film baş vermiş real hadisələrə əsasən çəkilmişdir. bastoy 1900-1953 cü illər arası fəaliyyət göstərmiş və çətin tərbiyə olunan yeniyetmələrin islah evi kimi mövcud olmuşdur. filmin keçdiyi tarix isə 1915 ci ilə dayanır. bir az ətraflı yazası olsam erling və ivar adlı iki yeniyetmənin bastoya gətirilməsi ilə. buradakılara isə hər cür əziyyət verilməkdədir. fiziki zorakılığdan başlayaraq cinsi istismara qədər. məktəb adlandırdıqları həbsxanadan isə qaçış yoxmuş kimi görünür. amma bastoyun qaydalarını dəyişəcək şəxs gələnə qədər. c 15 adlı erling həbsxanaya gəldiyi gündən həm qaçmağı cəhd edir həm də onların qanunlarına boyun əymir.. onunla birgə oraya gəlmiş irva isə borthen adlı məktəb nəzarətçisi tərəfindən cinsi zorakılığa məruz qalır. erlingin köməyilə məsələnin üstü açılır. pedofil davranışa əl atmış brothen isə məktəbin müdiri tərəfindən ört-basdır edilir. bax burada önəmli yerə toxunulur. brothenin ayağını verməyən müdir yəqin ki uzun müddət bir yerdə çalışdığı kolleqasının gələcəkdə özünə problem yaradacağından çəkinir..məyus edici hadisə isə təcavüzə məruz qalmış ivarın özünü dənizdə boğması oldu.. üsyançı erling və oradan bezən yeniyetmələr məktəbdə çevriliş edirlər. brothen layiq olacağı qədər döyüldüyü halda müdir əlacsız şəkildə adadan uzaqlaşır. erlingin boş qalmış müdirin otağından telefon edərək norveç kralı ilə danışmaq istəyirəm deməsi və ona kimdir danışan sualına isə bastoyun kralı cavabı filmin xatirələrdə qalacaq səhnəsindən biridir.. başqa bir məqam isə əlləri silahlı ordunun bastoydakıların üzərinə hücum çəkməsidir.. bu ola bilsin sistemə qarşı çevriliş etmək istəyən topluma göndərmədir .. ordunun hücümundan iki nəfər qaçmağı bacarır. bastoyun kralı və olav (c1) ..amma sərt şimal iqlimi onun planını alt-üst edir ( hekayəsini danışdığı balinaya dönür , bədənindəki yara izləri ilə. ).. filmin çox hissəsi estoniyada çəkilmişdir.. qışı iliklərinə qədər hiss etdirən filmin musiqilərindən birində sigur rosun imzası var

the paradise suite

Joost Van Ginkelin 170 hz filmindən sonra çəkdiyi hələki son ekran işi. filmdə Amsterdama fərqli yollarla gəlmiş altı nəfərin həyatlarının özləri də bilmədən bir nöqtədə kəsişməsindən bəhs edir. öz yaşadıqları ölkədən tamamilə yad yerə gələnlərin hamısı öz xoşu ilə gəlməyiblər. foto çəkimləri adı ilə bolqarıstandan amsterdama gətirilib bardeldə güclə çalışdırılan jenya obrazı filmin ən toxunan yerlərindən biri idi. bardelin sahibi isə bosniya - serbiya müharibəsində Seka adlı başqa bir obrazın oğlunu öldürən cinayətkardır. onların həyatlarının bir yerində qarşılaşırlar. seka onun oğlunu qaçırır. yəni həyatda nə edirsənsə bir gün sənə qayıdacaq. digər şəxs isə yaya adlı immiqrantdır. o eyni binada yaşayan digər köçkün ailənin kirayə haqqını vermək üçün ivicanın bardelində gündəlik pul qarşılığında işə düzəlir. orada isə jenyayla həyatları kəsişərək onu o həyatdan xilas edir. amma öz həyatına bahasına. digər obrazlar isə stiglər ailəsinin üzvləridir. musiqiçi və orksetrin drijoru olan stig verdiyi konsert sonrası dostları ilə jenyanın olduğu bardelə gedirlər. orada jenya ilə yayanın performansına baxdıqdan sonra ona jenya ilə olmaq üçün otağa gedir. amma xəbər alır ki oğlu evdən qaçıb. oğlunun evdən qaçması isə ivicanın oğlunun bəlkə də çöldə soyuqdan ölməsinin qarşısını alır. yuxarıda dediyim kimi seka onun uşağını qaçırtdıqdan sonra çöldə qoyub getmək istədiyi vaxt lukasla uzaqdan rastlaşır. öz oğlunu yada salır bəlkə ona görə uşağı orada qoymaq əvəzinə özü ilə evinə aparır..çalışdım məzmunun tam yazmayım amma alınmadı mütləq izləyin.

sorkhpust

nema javidi tərəfindən yazılmış və ekranlaşdırılmış iran filmi. hadisələr 1967-ci ildə şah dönəmində həbsxanada qızıl dərili ləqəbi ilə davud adlı məhkumun yoxa çıxması və ondan sonrakı baş verən həyəcan dolu anlardan bəhs edir. bir az ətraflı yazası olsam 832 nəfərin həbs olunduğu həbsxana sökülmək ərəfəsindədir çünki yerində aeroport salınacaq. həbsdəkilər də başqa yerə köçürülməlidirlər. amma 1 nəfər yoxa çıxıb. yoxa çıxan da 3 həftədən sonra edam olunmalıdır. onun itkin düşməsi isə həbsxana rəisinin baş bəlasına çevrilə bilər. əgər o tapılmasa işindən olacaq. bütün həbsxana onun tapılması üçün səfərbər olur və sonda o tapılır . tapıldıqdan sonra edam cəzası qərarı dəyişəcəkmi bəs ? sualın cavabı üçün filmi izləyin.
melbourne filmində olduğu kimi n.javidi sorkhpustda da daxili vicdan məsələsini yenə önə çıxarır. bir az da filmin görüntü və çəkimlərindən danışası olsaq. onu demək olar ki sırf bu film iran kinosu üçün başqa səviyyədir. istər görüntü keyfiyyəti olsun istərsə də çəkim texnikası tamam başqa söhbətdir. daha maraqlı detal isə filmdəki həbsxananın qrafik vasitələrdən istifadə olunması nəticəsində yaradılmasıdır.

(youtube: )

(youtube: )

melbourne

iranlı rejissor nima javidinin debüt filmi. film melburna oxumaq üçün getmək istəyən cütlük olan amir və saranın heç gözləmədiyi bir anda bədbəxt hadisəyə məruz qalmaqlarından bəhs edir. qısaca , qonşularındakı dayə körpənin onlarda qalması üçün bir-iki saatlığına uşağı saraya verərək gedir . gedişdən bir az keçmiş amir uşağın öldüyünü görür. bəs uşağın ölümünə səbəb nədir ? ikincisi isə bu gözlənilməz ölüm onların səfərinin qarşısını ala biləcəkmi ? tək məkanda keçən film izləyicini daim həyəcanda saxlamağı bacarır.. amirin sonda edəcəyi hərəkət onun necə soyuqqanlı və şər insana çevrilməsini göstərir. bəs hər kəs o vəziyyətlə qarşılaşsa eynisini edərdimi ?

pippaya mektubum

pippa baccanın yarıda qalmış olduğu yolu davam etdirmək üçün əlinə kamera alıb avtostop edə-edə suriya ilə sərhəd bölgəsinə qədər gedib çıxan bingöl elmasın sənədli filmi. getdiyi bölgənin təhlükəli olduğunu bildiyindən film ərzində mindiyi hər hansı avtomobilini arxada dostları təqib edir. onu avtomobilinə alan insanlar hər an təcavüz edəcək tiplərdir..getdiyi yerlərdəki insanlar isə orta dövr islam zehniyyətində olan varlıqlardır. .niyə türkiyədə qadın qətlləri sıradan bir hadisədir izlədikdən sonra başa düşürsən.. beypazarı adlı yerdə rejissor ilə bazardakı kişi arasında belə dialoq keçir
rejissor deyir : mən insana güvənmək istəyirəm . o kişi də cavab verir ki mən özümə güvənə bilmirəm beypazarında sən necə insana güvənirsən.

minimalism: a documentary about the important things

2015-ci ildə çəkilmiş sənədli film. filmdə fərqli-fərqli insanların minimalizm üzərindəki düşüncələrindən bəhs edir. aldığınız əşyalara sizin həqiqətən də ehtiyacınız varmı ? alarkən özünə sual verirsən ki mən bunu alıram bu aldığım əşya həyatıma dəyər qatırmı ? götürək üç nəfərlik ailəsiniz və evinizin altı otağı var. di gəl sizə iki otaq da bəs edərdi. digər dörd otaq sizə lazım deyildi. ömrünüz boyu da bəlkə heç lazım olmayacaq. bu tip söhbətlər. sonra project 333 adını verdikləri challangedən də bəhs edilir. mahiyyəti üç ay boyunca otuz üç geyimdən (bura ayaqqabıdan tutmuş qızıl əşyaları daxildir) istifadə etməkdir. proyekt 2010-cu ildən etibarən başlamışdır. daha ətraflı buradan baxa bilərsiniz . xüsusilə mənə maraqlı gələn tammy strobel adında qadının əri loganla sahib olduqları əşyaların demək olar ki 90 faizini satıb və ya kimlərəsə bağışlayaraq kiçik evə yerləşməsi oldu. buradan daha ətraflı oxumaq olar sonda belə bir fikirlə yekunlaşır ki insanları sevin əşyaları istifadə edin. tam əksi işə yaramaz .

colectiv

2019-cu il rumıniyada çəkilmiş sənədli film. film 2015-ci il 30 oktyabr paytaxt buxarestdəki colectiv gecə klubunda baş verən yanğınla əlaqədardır. sözü gedən yanğında elə hadisə yerindəcə 27 nəfər ölmüş 180 nəfər isə yanğın və digər səbəblərdən xəsarət almışdı. sonrakı aylarda isə xəstəxanalarda yaralılardan daha 37 nəfəri ölmüşdü. bu faciə ölkədə çoxlu səs-küyə səbəb olur. klubdakı qəza çıxışlarının olmamasına qəzəblənən insanlar küçələrə çıxaraq etirazlara başlayırlar. etirazlar hökumətin dəyişməsinə yol açır.. bunlar hələ başlanğıc idi. ölkədə gündəlik nəşr olunan Gazeta Sporturilor qəzetinin müxbiri olan Catalin Tolontan daha dərindən araşdırmalara başlayır. səhiyyə naziri istefa verir. dezinfektiv vasitələr hazırlayan Hexi Pharma şirkətinin hazırladıqları dezinfeksiyaların tərkibinə su qatıb seyrəltməsi nəticəsində yanğından xəsarət alanların ölməsinə gətirib çıxardığı məlum olur. hexi pharma skandalından sonra şirkətin ceo-su Dan Condrea yol qəzasında ölür və ya öldürülür. istefa vermiş səhiyyə nazir postuna Vlad Voiculescu gətirilir ki filmdə də nazir özü rola alıb. səhiyyənin rüşvət içində necə itib-batdığına şahidlik etmiş oluruq.. sonlarda səhiyyə nazirinin seçimdən sonra atası ilə danışığı və atasının o ölkə 30 il də keçsə düzələn deyil vyanaya qayıt deməsi filmdə yadda qalan səhnələrdəndir.. aldığı yanıq izlərini bədənində daşıyan qadına robot əl taxılması , oğlunu yanğında itirən atanın onun məzarı üstündə içki içib bir qədəh də oğlu üçün qoyması üzücü detallardandır..
bir tərəfdə rüşvət içərisində batan ölkə digər tərəfdən isə azad medya. ən azından jurnalist (hələ idman jurnalisti) ölkənin gündəminə səs gətirib naziri istefaya göndərə bilirsə deməli ölkədə söz azadlığı var.. azad medya nəyə görə lazımdır bəs ? məsələn 2 mart 2018-ci ildə Xətai rayonundakı Respublika Narkoloji Mərkəzində baş vermiş yanğını misal göstərək. orada da 25 nəfər yanaraq ölmüşdü. nə dəyişdi bəs ? onu araşdırmağa icazə verdilərmi ? cavab heç icazə verərlər... tolontanın filmdə dediyi bu cümlə düşər yerinə. medya hakimiyyətə boyun əyərsə hakimiyyət də xalqa zülm edər. bu bütün dünyada həmişə olub və bizim də başımıza gəlib ..