blok başlıqlarını gizlət
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
"o elə demiş, bu belə demiş, bu belə etmiş" sözlərini bir yana qoyaq da bu "türk" "azerbaycan türkü" və "türkiyə türkü" sözlərinə diqqət verək. qısa yazacağam, ağıllı insanlarsınız, "ləb demeden ləbləbi" ni başa düşərsiniz.
millət dediyimiz topluluklar bir-birindən necə ayrılır? din, dil, rəng, coğrafiya? bəlkə hamısının təsiri var lakin ən əhəmiyyətlisi "dil" dir əfəndilər dil.
peki, iki dil bir-birindən necə ayırd edilir? bunun da cavabı müasir dil alimlərə görə "qarşılıqlı anlaşabilirlik" dir. iki fərqli ləhcə/şivə/dialekt vs. danışanlar anlaşıyorlarsa (bunun təfərrüatlı ölçümləri də var da deyək biz yetmiş faiz, səksən faiz) biri mən zimbabveliyem, digəri də surinamlıyam desə də eyni dili danışarlar.
indi soruşuram, türkiye vətəndaşları ilə azerbaycan vətəndaşları öz rəsmi dilləri ile danışıb bir-birlərini anlayabiliyorlar mı? sanaram ittifaq edirik ki "bəli".
dilləri bir olduğuna görə bu iki ölkənin rəsmi dilini ana dilini danışanlar da eyni millət olur mu? əl-cavab: "olur".
indi qavqa haradan törəyir ona baxaq.
1. türk, sözü türkiyədə yuxarıda zikr etdiyimiz şəkildə bir millətin fərdi olmağı deyil, türkiyə respublikasında vətəndaşlıq bağıyla bağlı fərd olmağı təyin edir. bu vəziyyətdə axmaq bir şəkildə yunan da, qaraçı də, kürd də türk oluveriyor. bu səhvdir.
2. millət və dil ayrımlarının yalnız dilçilik və sosiologiya vs. elmlərə görə deyil siyasi mənfəətlərə görə de olur. bu gün çində tək bir "çin dili" olduğunu qəbul etmək də norveç ilə isveç dilinin fərqli dil olduğuna inanmaq da siyasi bir hadisədir.
3. bir dilin iki fərqli şivə/lehçesini yazı dili etsəniz "azerbaycan dili" ilə "türkiye türkçesi" arasındakı fərqləri dərhal əldə edərsiniz. bir düşünün, erzurumlu başqa, muğlalı başqa, niğdeli başqa şəkildə yazır. türkiyədən ən aşağı on dil çıkarırsınız.tabii hamısı "azerbaycan dili" ilə "türkiye türkçesi" kimi bir-birinə bənzər şəkildə.
bu vəziyyətdə şapkanı önümüzə qoyaq da düşünək, "azərbaycan türkcəsi" və "azərbaycan türkü" ifadələrinə elmi olaraq mı qarşı çıxırıq, yoxsa türkiyəden və türkiyə türklərindən nifrət etdiyimiz üçün mi palçıq atırıq?
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
haqqında gülməli cümlələr söyləmək yerinə oxunub öyrənilməsi (müsəlmanlar üçün) lazım olan suallardır.
ölümdən dərhal sonra soruşulacaq suallar və mömin kimsənin verəcəyi cavablar:
"rəbbin kimdir? deyərlər.
mömin qul: rəbbim allahdır, deyər.
onlar (iki mələk): dinin nədir? deyərlər.
mömin qul: dinim islam, deyər.
onlar: sizə göndərilən adam haqqında nə deyərsən? deyərlər.
mömin qul: o allahın elçisidir, deyər.
onlar: sənə bunları bildirən nədir? deyərlər.
mömin qul: allahın kitabını oxudum, ona iman gətirdim və onu təsdiq etdim, deyər.
(mənbəyi: bəra b. âzib'dən rəvayət. [imam əhməd, hədis no: 17803, əbu davud, hədis no: 4753, elbânî "ahkamu'l-cənaiz", səhifə: 156'da "hədisi səhihdir" demişdir.])
indi gələk axirət qisminə:
"adəm oğlu, qiyamət günü beş şeydən (xüsusiyyətdən) sorğuya çəkilmədikcə rəbbinin hüzurundan ayrılamayacaktır: ömrünü (həyatını) harada xərclədiyindən, gəncliyini (gənclik illərindəki güc və qüvvətini) harada itirdiyindən, malını haradan (halaldan mi, yoxsa haramdan mı) qazandığından və hara (allah 'a itaətdə mi, yoxsa allaha üsyanda mı) xərclədiyindən, bildiyi ilə əməl edib etmədiyindən (yaşayıb yaşamadığından). "
(əbu davud, hədis no: 864, elbânî, "sahihu əbi davud ', hədis no: 770'de hədisin səhih olduğunu bildirmişdir.)
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
türklər arasında islamlıq əvvəlindən bəri var olan bayram.
sözaltı'nda bu bayram üzərinə danışmağı lüzumsuz görürəm. lakin azərbaycan türklərinə imrendiğimi ifadə etməliyəm. nə üçün mü? çünkü bu türk bayramı, daha əlli il əvvəlinə qədər kəndlərimizdə qeyd olunarkən (misal üçün halalarımdan eşitdiyim görə onlar uşaqlıqlarında yumurta qaynadar, boyarlarmış. çöldə türküler söyləyər eylenerler imiş) indi yalnız bir kürt bayramı və onun da kənarında kürtlerin azıtmaq, azğınlıq etmək üçün vəsilə qəbul etdikləri gündür. çox təəssüf.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
xx. əsr türk ədəbiyyatının ən əhəmiyyətli şəxsiyyətlərindən əhməd həmdi tanpınar, 26 iyun 1901'də istanbul'da doğuldu. atası hüseyin fikri əfəndinin məmurluğu səbəbiylə siirt, kərkük, antalya vilayətlərində yaşamış olan tanpınar, ortaöğrenimini antalya liseyində tamamladıqdan sonra, 1919-ci ildə istanbul darülfünunu ədəbiyyat fakultəsinə qəbul edildi bu fakültədə yahya kamal beyatlı'nın şagirdi oldu. dostluqları da bu sıralarda başladı.
tanpınar'ın yahya kemal beyatlı ilə tanış olması, həyatından dönüş nöqtəsi olmuşdur. illərcə fransada qalan və fransız intellektual ətraflarında olan sənət anlayışını və dünya görüşünü inkişaf etdirən yahya kamal, tanpınar'ın estetik anlayışında, mədəniyyət və mədəniyyət təsəvvürlərinə görə təsirli oldu. istanbulun müxtəlif səmtlərində etdikləri gəzintilər, tanpınar'ın istanbul'u bir mədəniyyət və tarix merceğinden kəşf etməsini təmin etdi.
tanpınar'ın ilk şeiri universitet illərində çıxdı. iyul 1920-ci ildə oxucularla buluşan "musul akşamları" şeirində, üzerinde təsirli olacaq mövzuların ilk izlərini görmək mümkündür.
yəhya kemal'in liderliyində çıxarılan "dergâh" jurnalında 1921-23 illəri arasında 11 şeiri yayımlanan tanpınar, şeyhi'nin "hüsrev ü şirin" məsnəvisi haqqında hazırladğı bitirmə teziyle ədəbiyyat fakültəsindən məzun oldu. eyni il ərzurum liseyinə ədəbiyyat müəllimi olaraq təyin edildi. 1925-ci ildə konya liseyinə təyin oldu. 1927-ci ildə ankara kişi liseyinə təyin edildi. 1930-32 illəri arasında qazi tərbiyə institutunda ədəbiyyat müəllimliyi edərkən digər tərəfdən ankara kız və erkek liselerində dərslər verdi.
tanpınar'ın anadolu'dakı məmurluq təcrübəsi, sənət və mədəniyyət anlayışında təsirli olmuşdur. yüksək duyğu qabiliyyəti və mükəmməl üslubla qələmə aldığı beş şəhər, bu məmurluq dövrünün əsəridir, demək səhv olmaz. konyada olduğu sırada klassik türk musiqisi ilə tanış olmuş, ankarada qazi tərbiyə enstitüsü'ndeki mühit və klassik qərb musiqisi arxivi onun bu musiqisi kəşf etməsini təmin etmişdir. tanpınar, irəliləyən illərdə roman, hekayə və sınaqlarında hər iki musiqi növünə də yöndermede tapılmış, xüsusilə mahur bəstə romanında klassik türk musiqisi baş rolda olmuşdur.
anadolu'da müəllimlik etdiyi sırada şeirdə istədiyi nöqtəyə erişemediğini gündəliklərində yazan tanpınar, mümârese üçün şeirə iş xərcləməyə davam etmiş, 1926-28 illəri arasında səkkiz şeiri çap olunmuşdur. ilk yazısı 1928-ci ildə həyat jurnalında çıxmışdır.
fransız dilini mükemmelen bilən tanpınar'ın ilk tərcümələri 1929-cu ildə nümayiş olunan e.t.a hoffmann'dan "kremon kemancısı"dır.
1930-ci ildə dostluğu vəfatına qədər davam edəcək ahmet kutsi tecer ilə ankara'da "görüş" jurnalını çıxarmağa başladı.
1932-ci ildə kadıköy lisesi'nə təyin edilərək istanbul'a dönən tanpınar, ahmet haşim'in ölümü üzərinə 1933də sənaye-i nəfisə məktəbində estetik və mifologiya hocalığına başladı. istanbulda bütün diqqətini ədəbiyyat üzərinə sıxlaşdıran tanpınar'ın kitab halında nəşr edilən ilk əsəri tevfik fikret antolojisidir (1937).
1939-ci ildə dövrün maarif vəkili hasan ali yücel'in əmri ilə istanbul universiteti ədəbiyyat fakültəsinə doktoruna olmadığı halda 19. əsr türk ədəbiyyatı müəllimi olaraq təyin edildi. yücel'in ısmarladığı və xix əsr türk ədəbiyyatı tarixinə bu dövrdə hazırlamağa başladı. iki dəri olaraq hazırladığı əsərin yalnız birinci cildinin yayımlanmış olması, bütün ədəbiyyat tarixçiləri tərəfindən böyük bir itkin olaraq görülməkdədir. tanpınar, özündən əvvəl türk ədəbiyyatında heç tutulmamış bir yola girmiş, yalnız ədəbiyyat tarixini yazmaqla qalmamış, ədəbiyyatın cəmiyyət və cəmiyyətlə əlaqəsi üzərinə də əyilmiş, özünə xas üslubuyla bu gün dahi təməl qaynaq olan bir əsər ortaya qoymuşdur.
1941-ci ildə ən məşhur şeiri "bursa'da zaman" ilk dəfə bursa da "hülya saatleri" adıyla "ülkü" jurnalında nümayiş olundu.
1942-ci ildə maraş millət vəkili olaraq türkiye büyük millet meclisi'nə girən tanpınar, 1946 seçkilərinə qədər bu vəzifədə qalmışsa da heç bir zaman siyasətdə aktiv bir kişi olmamışdır. milletvekilliğinin ardından bir müddət orta tahsil müfəttişi etmiş, güzel sanatlar akademisi'nde estetik dərsləri okutmuş, sonra istanbul universitetindəki vəzifəsinə dönmüşdür. 1943-cü ildə "abdullah efendinin rüyaları" hekayə kitabı nəşr olunmuşdur.
heç evlənməyən lakin çox dəfə aşiq olduğu bilinən tanpınar, ağrıyla dolu bir eşqin gücü ilə 1948-ci ildə dinclik romanını qələmə almışdır. roman, respublika qəzetindəki ayrılığın tamamlanmasının ardından 1949-cu ildə kitab halında çap olunmuşdur. səhnənin xaricindəkilər isə 1950-ci ildə yeni istanbul qəzetində ayrılıq edilmişdir.
ilk avrupa təcrübəsini, ədəbiyyat fakültəsinin ayırdığı təsisat ilə 1953-cü ildə yaşayan tanpınar, günlüklərində, avropanı görmək üçün gec qaldığını etiraf etmişdir. türkiyə'yə qayıtmasının ardından 1954-cü ildə türkcənin ən böyük istehza romanlarından qəbul edilən saatları nizamlama institutu yeni istanbul'da tab edilmiştir.
1955-ci ildə ikinci hekayə kitabı yaz yağışı nümayiş olunmuşdur. 1957-58 illəri arasında respublika qəzetindəki yazılarına ağırlıq vermişdir. 1959-cu ildə rockefeller bursuyla təkrar avropaya getmişdir.
türk ədəbiyyatında məhək daşı olan romanlarına ve şaheseri olan ədəbiyyat tarixinə baxmayaraq, tanpınar özünü əvvəlcə şair olaraq qəbul etmiş və birinci işi olaraq şeiri görmüşdür. lakin, dövründə yəhya kamal'ın ədəbiyyat ətraflarında qurduğu hakimiyyət və deyim yerindədirsə sürdüyü səltənət, təbiət etibarilə utancaq və naif olan tanpınar'ın şeirlərini kitaplaştırmasına mane olmuş və tanpınar, şeirlərini yəhya kamalın ölümünün ardından 1961-ci ildə təvazökar şəkildə "şeirlər" olaraq adlandırdığı kitabda toplamışdır.
ömrünün son illərində xəstəliklərindən şikayət etmiş olan tanpınar, 24 yanvar 1962-ci ildə vəfat etmişdir. qəbiri, istanbul'da aşiyan qəbiristanlığında müəllimi və dostu yəhya kamal'ın yanındadır. mezar daşında "ne içindeyim zamanın" şeirindəki bu misralar yazılmışdır: ne içindeyim zamanın / ne de büsbütün dışında.
həyatı boyunca, anlaşılmamaktan və "sükut sui-qəsdi" ndan şikayət etmiş olan tanpınar, haqq etdiyi marağı 1970-ci illərdən sonra görməyə başlamış, universitetdə birlikdə çalışdığı türk ədəbiyyatı professoru mehmet kaplan və şagirdləri pejmürde haldakı romanlarını kitaplaştırmış, dağınıq yazılarını yığmışlardır. bir çox âlim tanpınar və əsərləri üzərinə çalışmışdır. tanpınar'a yönələn maraq, 2000-ci illərdə hız qazanmış və haqqında çox sayda kitab, məqalə yazılmış; simpoziumlar və panellər təşkil edilmişdir.
(baxma: copy paste değil alın teri)
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
girilərimi azərbaycan türkçəsine çevirən köməksevər yazar. kafa dengi bir zat.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
azərbaycan'ın həqiqi paytaxtı. bu söz bir millətçinin içi boş lafı yox, həqiqətin özüdür. gətdim, gördüm türkcə bilmeyen 4-5 (yazıyla dörd-beş) nəfərə rast gəldim.
türklər varlıqlarının, coğrafiyalarının şüurunda olmalı; varlıqlarının dövlət sərhədlərindən ibarət sanmamalıdırlar.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
faiz dərəcəsi fərqli olan ölkələrdən faiz dərəcəsi aşağı ölkədən aşağı dərəcəli faiz alıb yüksək dərəcəli ölkəyə yatırtmaq işi.
əslində bazarda "tək qiymət qanunu" vardır. lakin bu qanunun daxili və ya xarici saiklerle işləmədiyi ölkələrdə bu arbitraja müraciət edilə bilər.
arbitraj, bazarın tarazlığını təmin edən bir enstrümandır. elə ki, faiz arbitrajından ötəri isti pul gələn ölkədə bir müddət sonra faiz dərəcəsi düşəcək və digər ölkələrlə eyni səviyyəyə gələcəkdir.
faiz arbitrajında məzənnə fərqi riski mövcuddur. belə ki, oynaq kur zərər etmənizə və ya daha çox qazanmanıza səbəb ola bilər.
bu riskdən qaçmaq üçün müddətli valyuta alış əmri verilə bilər.
ən yaxşısı bu faizlə uğraşmamak. amma yenə də bir misal verək:
http://www.tradingeconomics.com/country-list/interest-rate
siyahıda görüldüyü kimi ganada faiz dərəcəsi 25.50'tir (inflyasiyanı da unutmayın). daha aşağı dərəcəli bir kredit alıb da ganaya yatırırsanız buna faiz arbitraj və ya faiz dərəcəsi arbitraj deyilir.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
#203967 saylı giridə, xoş niyyətlilik göstərib, ağalar məmmədovu cahil qəbul eləməyimiz gərəkdiyini yazmışdım. çox təəssüf ki, yanılmışam. 7 mart 2016 tarixində azadlıq radiosu veb saytında yayımlanan "“ortaq türkcə” maskalanmış osmanlıçılıq imperializmidir" başlıqlı yazısı mənə yanıldığımı göstərdi.
mən, bir yazı yaxud əsər haqqında yuvarlaq və qeyri müəyyən ifadələr istifadə eləmək yerinə onu kadavra masasına yatırıb analiz eləməyi sevənlərdənəm. bu səbəblə mətni sətirbəsətir tənqid edəcəyəm. ümidvaram ki, hörmətli oxucularım sıxılmazlar.
"modern türkologiya elmi, ulu azərbaycanlı mirzə kazımbəyin 1839-cu ildə yazdığı “türk-tatar dili qrammatikası” əsəriylə başlanır." daha ilk cümlədən yalandır! türkologiya ilə əlaqəli fəaliyyətlər avropada başlamış, hətta müəssisələrin açılması 1795-ci illərə gedib çıxır (fransa'da şərq dilləri institutu).
"kazımbəy bu kitabında türk-tatar dilinin dialektlərindən ən yaxşı bildiyi dialektləri sadalayarkən, birinci “aderbidjan dialekti”nin adını çəkir, kitabda türk-tatar dilinin qaydalarını izah edərkən isə hər dəfə azərbaycan dialektindən misallar verir. bu isə o deməkdir ki, modern dünya türkologiya elmi azərbaycan dili üzərində yola çıxmışdır. 9 il sonra alman dilinə tərcümə edilən bu əsər avropa alimlərinin əlinə çatmış olur."
yuxarıda iqtibas gətirdiyimiz paraqraf yanlış başlanğıcın yanlış nəticəsidir! türkologiyanı kazımbəy ilə başlat, (ki bu şəxs azərbaycan türküdür), təbiəti etibariylə öz ləhcəsini təməl alan bir qrammatika yazdığı üçün də "baxın, əslində doğru türkcə bizimkisidir." deyə danış. doğrusu, çox gülməlidir! (əsla səhv başa düşülməsin, kazım bəy küçümsediğimiz yox və əhəmiyyətini təqdir edirik, bununla birlikdə türkiyədə layiqincə tanınmadığını da etiraf edirik. lakin ağalar bəyin kazımbəy'i nə üçün ısrarla vurğuladığını izah etmək isə başqa bir entrinin mövzusudur.)
"bəs görəsən, osmanlılar müasir türk dili qrammatikasını nə zaman yaza bildilər? 1940-cı ildə! mirzə kazımbəyin həmin əsərindən düz bir əsr sonra!"
bu da quyruqlu yalandır. avropa'dakı türkcə haqqında qrammatika və danışıq kitabları 17-18-ci əsrlərə qədər gedir. "modern" (bu kəlimə də əslində çox mübahisəlidir, nə isə) türkcə qrammatikası 1851-ci ildə əncümən-i daniş'in ("osmanlı elmlər akademiyası" deyə çevirə bilərik) hazırladığı qəvaid-i osmani'dir ("osmanlı qaydaları") (1851). bu əsərdən sonra qrammatika kitablarının ve araşdırmaların sayı sürətlə artmışdır. yəni ki, ağalar bəyin dediyi kimi türkiyə'də hazırlanan türkcə qrammatika kitablarını 1940, 1970-ci illərə gətirmək, 1851-ci ildən bu yana əsər verən əhməd cövdət, fuad paşa, hüseyin cahit (yalçın), a. cevad (emre), köprülüzadə mehmed fuad, süleyman saib, midhat sadullah kimi isimleri görmezden gəlməkdir. səbəbi də ya cahillikdir, ya da ki, pis niyyət!
"yuxarıdakı müqayisəni ona görə verdim ki, bir azərbaycanlı “türklərin dili (ya da dilçiliyi) bizimkindən çox inkişaf edib” deyib, ağzı əyiləsi olsa, niyəsini soruşmasın. axundov 1850-1855-ci illərdə azərbaycan diliylə pyeslər yazanda, baxın görün, osmanilər hansı dillə yazırdılar."
cavab verək: osmanlı türkcəsində ilk pyes ibrahim şinasi'nin 1860'da nəşredilən
"şair evlənməsi"dir. əsəri də günlük danışıq dilindədir. roman mövzusuna gəldikdə isə, istərsəniz mən deyil, robert p. finn danışsın: "qurmaca əsərlərdə gündəlik danışığın istifadəsi türkcədə bu növün başlangıc illərində belə mənimsənilmişdir" (baxınız: robert p. finn, türk romanı (ilk dövr: 1872-1900), istanbul: agora kitaplığı, 2003; səhifə: 13.
əsasən, heç bir türkiyə türkünün və azərbaycan türkünün "sənin türkcən yaxşıdır, yox mənim türkcəm daha yaxşıdır" deyə sidik yarışdırmaması lazımdır. lakin, yenə də bu haqsız hücumlar qarşısında müdafiə haqqı törəyir.
"terminləri filosoflar, alimlər, texniklər yaradar, dili isə xalq. türkiyədə isə dünya tarixində görülməmiş hadisə baş verib: 1930-cu illərdə “türkləşmək inqilabı”na başlayan atatürk lisanı-osmanini – osmani dilini təcili (təcili!) türkcəyə çevirmək üçün erməni dilçi agop martayan-ın (dilaçar) başçılığı altında dil komissiyası qurdu. dünənədək lisanı-osmanidə yazan, üstəlik, heç biri dilçi olmayan bu adamlar bir erməni dilçisinin rəhbərliyi altında iclaslarda, kabinetlərdə, kağız üzərində sözlər, terminlər yaratmağa başladılar. atatürkə hesabatlar hazırlanırdı, “bu ay bu qədər söz icad edə bildik” deyə."
yeri gəlmişkən, türkiyəlilərin təkcə dil(çiliy)ini ermənilər qurmayıb, teatrlarını da ermənilər yaradıblar. istər osmani teatrını, istərsə də türkiyə teatrını."
ağalar bəy, bu iki paraqrafda da azərbaycan'daki haqlı erməni düşmənliyini qaşıyaraq bütün türk inqilabını və türk teatrını ittiham edir. əgər ağalar bəy, obyektif biçimdə yanlış düzəldilən və zorla qəbul etdirilməyə çalışılan kəlimələr üzərinə yoğunlaşsaydı tənqidlərini qəbul edə bilərdik. tdk=agop dilaçar demək, beləcə tdk'ya çamur atmaq milliyətçi türkoloqların (hacıeminoğlu, timurtaş, köprülü, kaplan vs.) haqqını yemək olur.
türk teatrı məsələsinə gəlincə, imperatorluq xalqları arasında etnik bir iş bölümü olduğu məlumdur. buna görə də ermənilərin teatr ilə məşğul olması nə ayıbdır nə də yanlış. onlar (dövlətə sadiq erməni vətəndaşları nəzərdə tuturam) teatr, idman, elm vb. hər sahədə çalışa bilərlər. biz onlardan utanmarıq, onlarla xoşbəxt olarıq. yunan, erməni musiqiçilərimiz var; iranlı, azərbaycan türkü şairlərimiz var. avropalı həkimlərimiz, islamı qəbul eləmiş zabitlərimiz var(idi). bunlardan nə üçün utanaq?
qaldı ki bütün osmanlı teatrını erməni əsəri qəbul edə bilmərik. ermənilərin teatr əsərləri yazdığı, aktyorluq elədikləri məlumdur, hətta öz teatr binaları da var. lakin türklərin də teatr cəmiyyətləri və yazdıqları əsərlər vardır (şair evlənməsi, vətən yaxud silistrə vs. v.ilaxır). təbii ki, 1920-ci ildə ölən mınakyan'ın 1923-cü ildə qurulan dövlətin teatrını necə qurduğu da başqa bir müəmmadır(!).
dil inqılablarını "bu adamlar nə kazımbəyi oxumuşdular, nə v.v.radlovu, nə h.vámbéry-ni." deyə ittiham edən ağalar məmmədov, görəsən ittihadçıların kültür ocaqlarında radlov ve vambery üzerine konferanslar tərtib əlediklərini, yazıb yaratdıqları əsərlərdə onlardan alıntı verdiklərini bilirmi?
"divani-lüqatit-türk, qutadqu bilik kimi bir-iki kitabdan (kitabdan!) süni bir dil – türkiyəcə uydurdular."
insaf yaxşı şeydir! (qüsura baxmayın əsəblərim korlandı). dildə özləştirə (kökə dönüş) hərəkətinə girişən bir zümrə təbii ki, ya islamiyyət öncəsi yazılı qaynaqlara ya da islami dövr ilk qaynaqlara dönəcəkdi. divanü lügati't-türk də, kutadgu bilik də bu əsərlərin başında gəlirdi. bəs hara müraciət eləmək lazım idi, cənab məmmədov? amma haqqını yeməyək, yuxarıda bir cümləsini alıntıladığımız(iqtibas gətirdiyimiz) paraqrafın sonunda "mustafa kamal özü yeni terminlər düzəldib. özü də hansı elmin terminləri olsa yaxşıdır? həndəsənin!.." deyən ağalar bəy doğrunu göstərmişdir, eynən bir pozulmuş saat kimi!
"türkiyəlilər yeni terminlər yaradarkən azərbaycanca, özbəkcə, türkməncə, qırğızca, qazaxca, xakasca, çuvaşca, uyğurca, başqırdca kimi lokal-milli dialektlərin lüğət fondundan, demək olar, heç bir söz götürməyiblər."
gülməli bir iddiadır. türkiyə'dəki özleşmeci əleyhdarları dil inqilabını "orta asiya çöllərindən kəlimələr gətirməklə" ittiham edirdilər. bu yeni törəyən azerbaycanlı filosof isə digər türk dillərindən söz alınmadığını iddia edir. memmedov əgər belə desə "kaş ki orta asiyadakı türklərdən çox bizdən söz alsa idiniz." cavab olaraq deyirik ki "hörmətli memmedov, onsuz da azerbaycan ve türkiye türkcelerinin söz varlığı bir-birinə çox yaxındır. lakin, alınması zərurət edən sözlərdə bu həssaslığı göstərəcəyik." ancaq hər kəsə məlumdur ki məmmədovun dərdi üzüm yemək deyil bağbanı döymekdir.
gələk misallara:
1. "yırtmac sözümüzü bəyənmirlər, fransızca dekolte deyirlər" yanlışdır. türkcəde yırtmaç kəliməsi yayğın olaraq istifadə olunmaqdadır.
2. “baxmayaraq”ımızı bəyənmirlər, farsca “rəğmən” deyirlər. yanlışdır. baxmayaraq zərfi türkcədə mövcuddur.
3. "əydəm sözümüzü bəyənməyib, əyilim sözü düzəldiblər". "eğilim" sözü doğru bir düzəltmədir. "eğ" (fel kökü) - i - l (feldən fel düzəltmə şəkilçisidir, funksiyası: dönüşlülük) -i - m (feldən isim düzəltmə şəkilçisi). yaxşı, ağalar bəy "əydəm"i izah edə bilərmi?
4. "bucaq sözümüzü bəyənməyib "açı" düzəldiblər" yanlışdır! türkcədə bucaq yayğın bir kəlimədir. guşə, nahiyyə, bölgə, məmləkət anlamları yayğın olmaqla bərabər "açı" (zaviye) mənasında da istifadə olunur.
4. "olay" kəliməsi üzərinə yorumları doğru olan məmmədov, türkcə qarşılıqlara gəlincə yenə qarışdırır: "əski dilimizdə “hadisə”nin anadilli qarşılığı vardı; anlam deyə bir sözü uydurmağa ehtiyac yox idi, əski dilimizdə “məna”nın anadilli qarşılığı vardı. yüzlərlədir belə faktlar." söylədiyi kəlimələrin türkcəsini bəyənmir lakin doğrusunu da bilmir, söyləməyi bacarmır! əvvəlcə də söyləmişdik. bilmədiyi sahədə danışmağa çalışır.
5. "qırğızcada bəlgi, tatarcada bilgə sözü, eynilə bizdəki bəlgə sözü kimi, işarə, nişan deməkdir. türkiyəlilər isə bəlgə sözünə sənəd (dokument) mənası veriblər." yanlış deyil amma əskikdir, doğrusu belə olmalıdır: "türkiyəlilər isə bəlgə sözünə sənəd (dokument) mənası da veriblər."
-davamı olacaq-
krisnayayoxarcunayahe minnətdarlıqla...
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bir ləfzin məna, məzmun, ifadə, məal, məzmun, mədlul və məfhumu mənalarına gələn ərəbcə mənşəli söz.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
trafiği çox ve qaydasız şəhər. məsələn; çox geşenk bir yərdesiz, on dəqiqe sonra kepaze bir səmttesiz. ziddlik şəhri.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
azərbaycan əlifbasının yarası. indi bu romantik və nostalji xatirələri bir yana qoyaq da düşünək. kiril əlifbasını buraxır və yeni bir əlifbaya geçirsin; ancaq başqa bir hərf qalmamış kimi açıq e səsini "ə" ilə ifadə edirsən. tamam, fonetik əlifbasında ə işarəsi mövcuddur lakin bir yazı əlifbasında tapılmaz.
yaxşı, doğrusu nə olmalıdır?
1. nöqtəli a (ä) hərfi ə'nin yerinə gətirilməli. zaten, ä skandinaviya dillərində tam olaraq ə'ni ifadə edir.
yaxud
2. fransızcadaki səs dəyərinə baxmadan accent aigu'lü e hərfi ilə ə'ni qarşılamaq.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
ərəb dilində ha-re-be kökündən türəmiş, mufaale bâbından kelimə.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
türkcədə ilin dörd hissəsini ifadə edən mevsimlerden biri, qış ilə yay arasındakı mövsüm.
bu söz demək olar istisnasız bütün türk ləhcələrində (azerbaycan, türkmən, iraq, kazak, qırğız vs.) bu mənasıyla (bahar mənasıyla) bu gün dahi yaşayarkən türkiyə türkcəsində "anlam kaymasına" uğramış, yay ilə yaz bir-birinin yerinə keçmişdir. daha sonra da yay sözü tamamen unudularaq yerinə ilkbahar, bahar istifadə edilməyə başlanmışdır.
bununla birlikdə yay sözündən türeyenler eynilə varlıqlarını qorumuşlar:
yay + lak
yay + la
kimi.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
yaşıl şəhər. iyul ayında belə montla gəzdim. fikirleş, nəce sərindi.
not: bu vəsileyle fizuli bağı'ndaki lokanta sahibinə də teşekkür edirəm, çox qonaqperverlik etti, kömək eledi.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
türkiyə'yə hicrət ettikdən sonra nahiyə müdirliyi vs. vəzifələrdə işləmiş şair.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
yaradıcı olmayan nikdir. Bkz. https://www.youtube.com/watch?v=xbpfMmaEoxQ
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bir günlük sahifesinden...
"istiklal'de galatasaray lisesi girişinin qarşısında bir bufete getdim. 'bu vafıl, vafıl dedikləri şey nə imiş? bir yeyək.' deyib sifarişi verdim. vafıl medhiyelerini çox kerre eşitmiş, lakin heç yeməmiş, hətta yaxından belə görməmiş olduğumdan sifarişimizi hazırlamaqda olan adamı seyrə başladım.
çiçək formasında üzərində bilməm neçə min səfər marqarin gezdirilip onun yanmasıyla iyrənc bir hala gəlmiş, pis, tost maşınına bənzər bir alət. çiçək formasındakı metalın tam ortasına dolçaya krem rəngi bir maye tökdü. maşını bağladı. bir neçə dəqiqə sonra bu maye murdar idi, çörək-varı bir şey oldu. herifçioğlu, bunun üzərinə çokokrem, bitter şokolad, karamel nə tapdısa sürdü. ardından arzuya görə çiyələk yaxud banan doğradı. sonra tortların üzərinə serpiştirilen şirniyyatların ovuc ovuc götürüb üzərinə səpdi. onu bir gözəl dürüm etdi, əlimizə verdi.
bir başqa kimsənin nəzərində adi bir alverdən başqası olmasa da; mən vafılı aldığımda çox həyəcanlıydım. 'görəsən batırmadan yeyə bilərəmmi? hardan başlamalıyam? bunu yemənin özünə xas ədəb u kavaidi vardırmı? ilh.' sualleriyle zihnim məşğul idi. hər nə qədər görünüşü cazibədar olmasa da ləzzətli olduğuna inanırdım. üst mərtəbədə bir masa tapıb oturduq. bir bite aldım! oh mon dieu! sanki sabun dişlemişim kimi kimyəvi və ağızdakı bütün hissi iflic edən bir dad. "çörək" deyə bəhs etdiyim, üzərində hər şeyin şorba olduğu xəmirdə ağır bir yumurta dadı. vafılları hazırlayanın doğradığı bir dənəcik çiyələk insanı bayıltacak dərəcədəki şirinin qarşısını ala bilmirdi. şagird halımla bu zıkkıma verdiyim 7.5 livre (2013 ili puluyla) mənə böyük gəlir; o qədər pul vermişkən yarıda buraxmağa, zibilə atmağa gönlüm əl vermirdi.
nəhayət oflaya puflaya bitirdim. amma ağzımın dadı itdi, yüksək şəkərdən olsa gərək başım ağrıdı, dengem pozuldu.
osmanlı türkçesinde özet: "hülasa-i kelam, vafıl nam pür-sükker ta'am medholunduğu kadar leziz olmayup; ancak matbah-ı türkî'nin güzide tatlularından bî-haber, bî-baht u cahillerce mergûbdur."
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1336
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1343