Bunu açıq-aşkar görə bilməyənlər üçün izah edim:
insana vurulan mənəvi zərbə ona olan fiziki şiddətdən qat-qat daha böyük miqyasda təsir yaradır. mən bunu hələ il yarım əvvəl yazmışdım ki, insanı təkcə söyüşlə təhqir etmirlər. Şiddət sadəcə birinin üzündən yumruq vurmaqla olmur. Şiddətin və bir insana sarsıdıcı şəkildə zərər vurmağın digər növləri də var. Açın sözlükdə "sözaltı günlük" başlığından tutmuş, "ana", "ata", ümumən ailə, sosial əlaqələrlə bağlı olan bütün başlıqlara baxın: orada olan 90% şəxs nə fiziki zorakılıqdan, nə də təhqirdən danışmır. Oradakı əsas məsələ hətta bizimçün çox adi gələ biləcək şeylərin belə necə mənəvi sarsıntılar yarada biləcəyi, illər boyu bunun izinin necə qaldığı və həyatdakı digər neçə-neçə şeylərə təsiridir. Daha bir real nümunəsi isə hazırda gözümüzün önündə baş verir.
Linkini qeyd etdiyim başlıqda bir yazar anasının atasına xəyanət etdiyini öyrəndiyini deyir. Atasının bunu öyrənəcəyi halda anasını öldürə biləcəyindən danışır. Çətin halda kömək istəyir. ölümdən söhbət gedir, adam açıq-aydın deyir ki, sabah bir də gördün atam vurdu anamı öldürdü. Lap o olmasa belə, aradakı münasibət və bağın hansı səviyyədə olmasından asılı olmayaraq Bir övladçün anasının xəyanətini öyrənmədən daha böyük çox az travmatik hadisə ola bilər. Bu mövzunun axırı ananın ölümündən, öldürülməsindən övladın intiharına qədər gedə bilər. Ki, məsləhət istəyən yazar da bundan xəbərdardır və bilir. Bunlar olmasa belə, Bu insan bunu ömrünün sonuna qədər unutmayacaq. ilk andan etibarən də deyir ki, günahkarlıq hissi duyur. Ən yaxşı psixoloq belə bu günahkarlıq hissini yatıra bilməyəcək, bundan xəbəri olan neçə nəfər var? Ona sadəcə bununla necə yaşamalı olduğunu başa sala bilər, o da hələ nisyə söhbətdir, pasiyentin yeni fikirlərə açıq olması və qavraması ilə əlaqəlidir. Bu yazarın durumu ilə lağlağı etmək nə dərəcədə doğrudur? Ona necə təsir edəcəyini təsəvvür edən var? Baxın bu, insanı alçaltmaqdan daha betər hərəkətdir. Çünki bu, onun durumunu ciddiyə almamaq, görməzdən gəlmək, türklər demiş, "ihmal" etməkdir. Onda ömürlük bir iz qalacaq. Adam son çarə kimi gəlib hesab açıb buradan kömək istəyir, bu yazar isə gülür, məzələnir. Emosional durumda olduğunu dili ilə deyir. Elə bu gecə durub intihar eləsə, bilirsinizmi ki, bunda bizim də payımız olacaq? Və ya bilirsiniz ki, Gələn dəfə həyatının vacib bir anında kömək istəsə, nə qədər normal qarşılanacağını bildiyi halda hər zaman bunu xatırlayacaq? Bu gün 50 yaşında birisi 10 yaşı olanda sinifdə dostunun onu necə xor görməsini belə həmin ankı kimi hiss edir, bəs belə hadisə necə?
Bu işlər Mənəvi zərər çəkən insanların halına acımaqla, dözməyib intihar edənlərin ardınca poetik cümlələr qurmaqla olmur. hazırda biz göz görə-görə birinin "zəhərlənməsinə" şahid oluruq, amma eyni zamanda onu zəhərləyən ortalıqda heç nə olmamış kimi ortalıqda gəzir. bu insan qəsdən belə davranış sərgiləyir, elədiklərinin fərqindədir və yenə də edəcək. Bütün sözlüyə bəllidir ki, tez-tez intriqalar yaradaraq insanların əsəbləri ilə oynamağı sevir. Bir insanın həyat tragediyasını məsxərəyə qoymaq isə ona ediləcək ən murdar və iyrənc hərəkətlərdən biridir. Bu, fikir azadlığı deyil, insanlara qəsdən psixoloji zərər vurmaqdır və mənəvi yaralar insanda ən qalıcı, bütün həyat axarına, yaşam keyfiyyətinə önəmli ölçüdə təsir edə biləcək şeylərdir. Bu yazar psixoloji problemli, ciddi travmaları olan insandır. Onun bu hala düşməyini anlamaq çətin deyil, bir azca tanıyanlar ailədə necə şiddət gördüyünü çox yaxşı bilir. Lakin bunları bilməyimiz onun hərəkətlərinə tolerant yanaşacağımız, bəraət verəcəyimiz anlamına gəlməməlidir. Sözlükdəki Fikir azadlığı bu olmamalıdır. Sənin azadlığın başqalarının çərçivələrinə qədərdir. Başqalarına qarşı dağıdıcı hərəkət edən birinə göz yummaq, Ona qarşı tədbir görməmək onun əməllərinə şərik olmaqdır.
Biz bu insanın bütün hərəkətlərinə məhdudiyyət qoya bilmərik. Şübhəsiz ki, o gedib başqa yerlərdə də bu cür hərəkətlərə davam edəcək. Amma sözlük rəhbərliyi onun ən azından burada o hərəkətlərə yol verməsinin qarşısını ala bilər. Məhz elə bu saydığım və əsəbdən heç toparlayıb deyə bilmədiyim onlarla şey bu yazarın buradan uzaqlaşdırılması üçün lazımı qədər yetərli səbəblərdir. Kim nə cür qarşılayırsa, qarşılasın. Amma mən belələrinə daha bir əməlini həyata keçirəcək şəraiti yaradan və ya onun qarşısına keçmə imkanı olub da bunu etməyən platformada qalmaq istəmirəm. Vicdanıma bunu yedirə bilmərəm. Elə bu səbəbdən Cəzasını alana qədər qeyri-müəyyən müddətə sözlük fəaliyyətimi dayandırıram. Xudahafiz.
Update: entri aktuallığını itirib və yazarla olan hazırki münasibətimizi əks etdirmir.
disclaimer: entri qeyri-etik çərçivədə, həqiqətlərin tam çılpaq forması ilə yazılmışdır. Yaranacaq mənfi duyğulara görə yazar məsuliyyət daşımır.
Artıq ayın 1-dir. Prezidentin sərəncamına əsasən, çağırış başlayıb. Dedim qoy 1-2 kəlmə deyim. Sözlüyü tapıb bu entrini oxuyacaqların əsasən ali təhsilli olacağını düşünərəkdən yazıram. Belə də çox hissəsi orta təhsillilərə də aiddi bir baxıma. Və entri bir az küçə dilində olacaq, çünki ora "müasir" dünya ilə qətiyyən tutuşmur. Qaqalıq, cəngəllik qanunları və s. hər şey var. Mülkidə "peysər çıxmaq", "söyüş mənasız şeydi" kimi məsələlər kiməsə mənasız gələ bilər, amma orda mənasız deyil. Rutinin, komandirlərin təzyiqi altında bir də bu söhbətlərin basqısını görəndə elə bu qaydalar və prinsiplərlə yaşamağın gərəkli olduğunu özünüz anlayacaqsınız.
Entri uzundu deyə mündəricat yazıram əvvəldən.
1) əsgər getməmişdən öncə nələri bilmək lazımdır
2) qısa, ümumi giriş
3) əsgərlikdəki terminlərin açılışı.
4) ali təhsilli olaraq əsgər getmək
niyə əsgərlikdə dalaşmamalısan?
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi
5.1) paqonun söyüşünün "girdiyi" hallar
5.2) paqonun söyüşünün "girmədiyi" hallar
5.3) paqonun söyüşü girsə də, "peysər çıxmayacağın" situasiyalar
6) köhnə əsgərlərlə münasibət. "Köhnə əsgərə hörmətsizlik edən peysərdi" məsələsi. Dembel-molodoy söhbətləri.
7) telefon işlətmək. Starşı əsgərdən icazə almaq.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim? Əsgərliyin xeyirləri.
9) əsgər gedəndə nə geyinim, nə qədər pul aparım, özümlə nə götürüm?
10) sonluq.
1) əsgər getmədən öncə nələri bilmək lazımdır
ilkin olaraq (baxma: ak-47/-366093) entrisini oxuyun. Silah təyinatını, mərmilərin ölçülərini, vəzifə borcunu əvvəlcədən bilmək orda sizi qabağa atacaq.
ikinci olaraq məsləhətxanada 1-2 kəlmə yazmışdım, ona da yüngülvari göz atmaq məsləhətdir. Burda da geniş yazasıyam.
Üçüncü olaraq (bax: hərbi rütbələr)
i bilmək ən vacibidi. Vay o günə ki çaşıb hansısa zabitə aşağı rütbədə müraciət edəsiz))
2) qısa ümumi giriş
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, əsgərliyi gözünüzdə böyütməyin, qətiyyən qorxmağa ehtiyac yoxdur. Çox vaxt deyirlər ki, çöldə yaxşı oğlan idi, getdi orda altın vurdu zad - boş şeydi. Ora da həyatın bir parçasıdı, kim mülkidə necə oğlandısa, orda da elə olur. içində xəbərçilik olan gedib suka olur, ağzında söz saxlaya bilməyən ağzıcırıq, zəifi əzən gedib bezpredel, özün dartıb göylə gedən də yenə eyni cürə olacaq. Məsələ sadəcə şəraitin yetişməyinə bağlıdır. Mülkidə özünə hörmət edən, yerini bilən, lazım gələndə sözünü deyə bilən oğlan gedib orda da hörmətli olacaq, öz ağırlığın saxlayacaq. Oradakı ən əsas sınaq maddi və mənəvi olaraq sevdiyin, dəyər verdiyin şəxslərdən, şeylərdən uzaqlaşmaq və şəxs anlayışını kənara qoya bilməkdən ibarətdir. Yəni hər şey əslində psixoloji sınaqdı. Hər gün eyni bərbad yemək, eyni vaxta tualetə getmək, yatmaq, idman, təmizlik, rutin, bir də komandir və əsgər heyətinin psixoloji təzyiqi ilə birləşəndə adamın başını itirməyi an məsələsidi. Gedəndə özünüz də görüb eşidəcəksiniz gecə yorğanın altında ağlayanları, qolunu doğrayıb niqodnu getmək istəyənləri, hərbi hissədən qaçanlarl və s.
3) əsgərlikdəki bəzi terminlərin izahı
Starşına - bölüyün "maması". Çimməkdən tutmuş pal-paltarın, pastel və yataq üzlərinin dəyişiminə, ümumən "ev işləri" deyilən şeylərə cavabdehdirlər. Əsasən baş gizir rütbəsində olurlar.
Osoboddel, yuris - hərbi hissədə olan prokurorluq və ya təhlükəzlik əməkdaşı.
Priziv - hərbiyə gəldiyin ay
Ata priziv - səndən düz 1 il öncə hərbiyə gələn əsgər (misalçün, 2022 iyulda gələnlər sənin ata prizivindi)
Bala priziv - səndən 1 il sonra hərbi xidmətə gələn əsgərlər
Molodoy - təzə gələn, hələ 3 aylıq hərbi xidmətini bitirməmiş əsgər
Boevoy - 3 aylıq təlimi bitirib əsas hərbi hissəsinə getmiş əsgər. Bir də boevoy-molodoy da var, onu orda öyrənərsiz day.
Naryad - 4 saat yuxu yataraq sutkalıq xüsusi növbədə olmaq.
Starşı əsgər - bölüyün, taborun və ya ümumi hərbi hissədə vəziyyətə (polojeniyaya) baxan əsgər. Əsgərlər arasında toxunulmazlığı var.
Dembel - növbəti prizivdə tərxis olacaq əsgər
Ded - prikazı çıxmış dembel.
Qoca - yaşı digərlərindən böyük əsgər. Əsasən ali təhsilli, magistr filan oxuyanlara deyilir.
4) keçək əsas məsələlərə. Ali təhsilli olaraq əsgər gedirsizsə yaşınız-başınıza hörmət edin, 21(magistr oxunusuzsa 23) yaşlı biri kimi hərəkət edin. 18 yaşlılarla çox oturub-durmayın. Həm molodoyda, həm də boevoyda. ilk 1 ay, ay yarım ərzində çalışın heç gülməyəsiz, zarafat-zad eləmiyin, dişinizi çox ağartmayın, ciddi durun. Çünki orda da sizə komandir heyəti bu sualı verəcək və əyani şəkildə də görəcəksiniz:
- dünyada ən sürətli qaçan şey nədi, əsgər?
- bilmirəm.
- əsgərin götü. Dünyada ən sürətli qaçan şey əsgərin götüdü, üz verdin, o dəqiqə götü qaçır.
Balacalarla oturub-durmayın deyəndə heç damışmamağı nəzərdə tutmuram. Orda da görəcəksiniz ki, 18 yaşı olsa da, qızıldan qiymətli uşaqlar var, hansı ki sözü, hərəkəti, düşüncəsi 1000 ali təhsilliyə dəyər. Bu dediyim ümumidi. Çünki sözünüz onsuz da öz tay-tuşunuzla tutacaq. iyul prizivində ali təhsilli çox olur deyə əslində çox şanslısınız. iq ortalaması daha yüksək olacaq.
ali təhsilli getməyin ən böyük üstünlüyü tanımadan qoyulan hörmətdi. Məntiqlə düşünün, ölkədə elə bir ailə yoxdu ki, uşağına "filankəsin uşağı universitetə girdi, sən də oxu, adam ol" deməsin. Yəni siz 4-6 il yol ölçmüsüz deyə adiləşə bilər, amma rayonlardan gələn, daima universitetə girməsi istənən, amma girə bilməyən qaqaşın gözündə siz hörmətəlayiq, dünyagörmüş adam olursuz. Bundan da istifadə edin. Deyib-gülməyə ona görə vurğu elədim ki, bu uşaqlarla çox yaxınlıq edəndə artıq pərdəni götürəcək və adamı öz çərçivəsinə salacaqlar, elə biləcəklər elə bunların tayısan. Həm də ki "böyüyə hörmət elə" mottosu ilə böyüyüblər, hər halda yaşı çox olana da hörmət edəcəklər. Elə komandir heyəti də.
bütün hallarda davadan qaçın. Mülkidə polisdən qurtulmaq 2x2-di amma hərbidə daydayın belə olsa, səni sağmamış buraxan deyillər. Bir tanıdığımın dayısı general idi, dəmə qoyurdu bütün günü, amma onu belə pulla saldırdığı hərbi hissədən vurdular birbaşa posta. Yəni hərbi prokurorluq çox pox işdi. Dayımın o vaxtı mənə məsləhət gördüyünü indi sizə deyirəm: "heç bir halda birinci söymə, birinci vurma. Amma kim söysə, kim vursa, otvetin mütləq ver".
Əslində, bu söz bir az arxası olan adam üçündü. Əgər zəng edib ağız açası adamınız yoxdusa, çalışın hər şeyi sözlə həll edəsiz. Yox gördüz uje dava qaçınılmazdı bədəndən vurun, çiyin ən çox ağrıyan yerlərdəndi. Çiyinə, dxanyaya, baldıra vurmaq, və göt də göyərmir deyə ora təpik ən idealıdı. Əsas odu iz qalmasın, üzə vurub iz saxlasaz, poxu çıxacaq. Bədəndə də qabırğa, qol vursaz, bədən yoxlanışında(hamını soyundurub bədənə baxırlar tez-tez) göyərtisi görünsə, vurduğun da suka çıxsa, iş prokurorluğa getməsə belə komandir 1-2k pulu belinə qoyacaq.
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi.
Bunun da şərtləri var. Mütləq doğru ifadə deyil. indi izah edəcəm. Amma istənilən halda bir şeyi mütləq qulaqda sırğa etmək lazımdı. Heç vaxt heç bir zabitə, gizirə, maxeyə, lap elə əsgərə belə o qədər yaxınlıq verməyin ki, dediyiniz sözə "samnenya" (şübhə) saxlayıb söyüş qoysun. Heç kim tanımadığına söyüş qoymur. Görsə ki, ciddi, özünə hörmət edən, ağır aparan adamsan, heç vaxt buna cürət eləməz. indi variant olaraq ələ alaq, deyək ki, cəsarət elədi.
5.1) komandirin söyüşünün "girdiyi" hallar
"komandirin söyüşü girmir" deyəndə qayıdıb adama deyəcəklər "paqonun siki yoxdu ki? evində tutsan, heç nə eləməyəcəksən?", qırılıb qalacaq içində. Paqonun söyüşü lap yaxşı da keçir, amma baxır hansı paqonun. Misalçün, bizim tabor komandiri çox (elə uşaqların diliylə desək) "dastoynu" kişi idi. Həmişə deyirdi ki, "mən tabeçiliyimdə olanı tabe olduğum şəxslərin ayağına vermərəm. Nə problem, söz-söhbət olsa, birinci mənə deyin, mənim çərçivəmdə həll edək, məndən yuxarı heç kimə demərəm. Əgər mən başqasından eşitsəm, kimsə mənə sizə görə söz desə, sikəcəm o adamı, fərqi yoxdu kimdi". Kişi kimi də sözünün üstündə durdu axıra kimi. Nə telefonu, nə davanı heç vaxt gedib hərbi hissə komandirinə, yurisə, nə də başqasına demədi, özü cəzalandırdı. Cəza dediyim də növbədənkənar naryaddı. 5 sutka nədi e, 10 sutka da qərargaha çapar(qarovuldan sonra ən ağır naryad sayılır) çıxmaq, prokurorluğa düşüb itin zülümünə, xərcinə düşməkdən 1000 dəfə yaxşıdı. indi özünüz düşünün də, bu qədər ponyatkalı kişinin söyüşü keçməyə bilər? Biri bir pox qaynatsa, gəlib soruşanda boynuna almasa, o da əsəbiləşib eliyənə var-yox söyüşü qoysa, həmin oğlan hörmətli oğlan qalacaq? Əlbəttə ki, yox. Necə deyərlər, altın qoyacaq ordaca.
5.2) komandirin söyüşün girmədiyi anlar
Amma məsələn, bu işin ikinci tərəfi də var. Yəni həqiqətən də söyüşü götürməli olduğunuz anlar olacaq. Misalçün, prokurorluğa işiniz düşsə. Və ya yoxlama zamanı işlətdiyin telefonu tapsalar. Ya da əsgər yoldaşını ilişdirməyə görə səndən söz soruşsalar. Bax belə situasiyalarda söyüşü götürməyə pis baxılmır. Hər şeydən öncə məsələ odu ki, qabağınızdakı adamı tanıyasız. Həqəqitən də peysərin, oğraşın qabaqda gedənləri var zabitlərdən ki, əsgəri ilişdirib pul qopartmaq üçün hər şeyi eləməyə hazırdı. Bax belə durumda söyüşü niyə götürməlisən, onu deyim. Dediyim kimi, heç vaxt o şəraiti yaratma, amma Deyək ki, qayıdıb "yalançının var-yoxun sikim" dedi. Əgər sən boynuna alsan nə olacaq? Avtomatik zibilə düşəcəksən. 300-500-1000-3000 manat, baxır nə zibil eləmisən. Belə olanda nə olacaq? Atan, anan hansısa oğraşa yalvar-yaxar edəcək ki, qələt edib sən allah keç təqsirindən, nə bilim qiymət danışacaq. Opşim də, öz doğmalarını, lap elə daydayıvı verəcəksən hansısa alçağın ayağına. Yəni bir sözə görə bu boyda əməl. Əsgərə öz əsgər yoldaşı yaxşı gözlə baxmalıdı, komandir yox. Heç bir əsgər də belə məsələdə heç bir zaman sənə pis baxa bilməz ki, sən durub öz ailəni ya da əsgər yoldaşının ailəsini hansısa pul çırpışdırmaq istəyən şərəfsizin ayağına vermədin. Əsgərlər hörmət edən oğlana da hər zaman komandirlər hörmət edəcək, çəkinəcək. Bu da bir gerçəkdi. Özün fikirləş də, eynisini əsgər yoldaşın sənin üçün eləsə ona "peysər" deyərsən, yoxsa təşəkkür edərsən ki, söyüşü götürüb səni zibildən qurtardı?
5.3) həə, indi gəldik kərəmi ağlamaq tutan məsələyə. Elə anlar da olacaq ki, komandir özü yaxşı, sözükeçən kişi olacaq, amma məcbur söyüşü götürməli olacaqsan. Mənim də heç vaxt ağlıma gəlməzdi, amma ağlıma gəlməyən öz başıma gəlmişdi, o söhbəti danışacam, ordan anlamaq lazımdır artıq. Mənim bir ata prizivim var idi, qasımov. tərxis olmağına az qalmışdı. hamı da bilirdi ki, telefon işlədir. Təsəvvür elə, mən naryadda olanda axşam gedib bölük komandirindən otağın açarın istəyirdim ki, gecə qasımovun telefonun zaryatkaya qoyacam, o dərəcə. Bir gün elə söhbət edirdik uşaqlarla, komandir də orda idi. Nəsə sukalığa, prokurorluğa-filan gəldi məsələ, başladı bölük komandiri uşaqları bir-bir sınamağa. 2 əsgər vardı, bunlarla necə söz oyunu oynadısa, boyunlarına qoydu ki, qasımovda telefon var. Sıra gəldi mənə. 3 nəfərik otaqda. Bölük komandiri ciddi sifətlə düz qabağımdadı, 1 metr arxasında da qasımov dayanıb. Dialoqu yazıram.
Bk bölük komandiri
M mən
Bk - zobrist, telefon işlədirsən?
M - xeyr, cənab baş leytenant.
Bk - dəqiq olsun.?
M - dəqiqdi.
Bk - bəs eşitdim qasımov telefon işlədir?
(Bu sualı verəndə qəribə oldum. 2 gün qabaq özü içəridə ola-ola gedib qasımovun telefonun rozetkadan çıxardığım halda belə sual verir.)
M - bilmirəm, cənab baş leytenant.
Bk - ə yaxşı görəy, sən bilmədiyin şeyə qurd düşər, sən olasan bilməyəsən kimdə nə var?
M - vallah görməmişəm, komutan. Deyərəm "yoxdu", gedib çıxar, sonra üz-göz olmayaq. Xəbərsizəm.
Bk - rast ki elədi onda yalançını söyüm? Hə?!
(Bunu deyəndə anlıq olaraq çox pis duruxdum. Çünki amk üçümüz də bilirik ki, qasımovda telefon var. inanmırdım elə edə, amma işdir də birdən "söy" desəm, bu da birdən ağır söyüş söysə, üçümüzün də bildiyi şeyə görə xidməti "yandırmış" olacam. Ona görə bir anlıq komandirin dalında dayanan qasımova baxdım ki, "dabro versin" görək söyüşü götürüm, ya yox. Çünki mən olsam, qoymazdım belə şey olsun, təzə əsgərə işarə edərdim ki, yox desin. Amma gördüm ki, qasımov mənə baxmır, üzün çevirdi. Qaldım ortada, qumarda blöf edirmiş kimi məcbur seçim eləməliyəm. Bu dediklərim də 2-3 saniyənin içində baş verir a. Dedim day nə olar olar e. Qayıtdım ki
M - söyün, cənab baş leytenant.
Bk - yalançının ağzın sikim, zobrist, qasımov əgər telefon işlətmirsə.
M - lap elə, canab baş leytenant. istəyirsiz birin də mən söyüm.
Bölük komandiri 3-5 saniyə diqqətlə gözümün içinə baxdı, baxdı, sonra qəfil gülümsünüb qolumdan vurdu.
Bk - mən bilirəm onda telefon var (bilərsən də amk), amma kişi adamsan, zobrist, əsgər yoldaşıvı satmadın. Prosta ki ağzuvu sikdim a, yadunda qalsın)))
M - eybi yox, cənab baş leytenant, əsgər yoldaşıma qurbandı. Sjdjdjjdjn
Bk - ə di yaxşı gedin istirahət eliyün. O biri 2 gədəyə də başa salın ki ağızdan bir az bərk olsunlar, 2 dəqiqəyə boyunlarına aldılar. Bulat bir də gördün sabah məni də cırığa qoydular.
Çıxdıq çölə, qasımova qayıtdım ki, ala bir göz-qaş elə də, bərk söysəydi, altın qoyacaqdım. Qayıtdı ki, mən bilirdim ağır söyəsi deyil, özü də mən arxadan işarə versəydim, tutacaqdı temanı. Səni yoxlamaq istəyirdi, yaxşı ki, vəziyyətdən çıxa bildin.
indi ümumən bu söyüş məsələlərindən çıxarılan ən önəmli dərsi deyim: heç bir halda əsgər yoldaşını satma. Hətta və hətta acığın gələn, prinsipdə olduğun yoldaşın belə olsa, tetatet həll elə, komandirin ayağına vermə. Ki mən öz ata prizivlərimlə prinsipdə ola-ola yandırmadım, prinsipin də səbəbini aşağıda yazmışam. Deyil tək əsgər yoldaşların, komandir heyəti də pis baxır bu məsələyə. Niyəsini də deyim. Mənim öz doğmam da bu dəqiqə zabitdi. O zabitlər hamısı 4-7 il hərbi məktəb oxuyub. Bizim 1 il, 1 il 6 ay elədiyimiz xidməti, onlar 4-7 il edib zabit olublar. Onlar xidmət edəndə də kursant yoldaşları arasında bax bu dediyim temaların milyon cürəsi başlarına gəlib. Onların da söyüş götürdüyü, amma kursant yoldaşlarını baqaja qoymadığı anlar olub. onlar da aralarında ağzıbütov olmayana peysər gözüylə baxıblar. indi də elədi. Yəni, işi gərəyi soruşmalıdı, bunu eləməlidi, amma sənə heç vaxt onun üstündə həqiqətən də pis baxmayacaqlar. Əksinə, boynuna alsan, hörmətsiz olacaqsan. Mən də getmədən əvvəl "qanun/ haqq/ kim neynirsə cəzasın çəksin də" deyirdim, amma gördüm ki, ordakı vəziyyət belə deyil. Komandir düzgünlük üçün eləmir o şeyləri, öz xeyrini güdür. Həm də ki, insanın 100lərlə əsgər tanıdığı olur, 2-3 komandiri. Komandirin də tərxis olandan sonra yadından çıxacaqsan, amma əsgər yoldaşlarıyla hər dəfə şəhərdə qarşılaşırsan.
6) köhnə əsgərə hörmət
boevoy briqadaya gedəndə görəcəksiniz ki, starşı, köhnə əsgər temaları var. Hətta köhnə əsgərə hörmətsizlik edənin peysər gözüylə görüldüyü də deyiləcək. Qanun da budur ki, köhnə əsgər az işləyir, təzə əsgər görür çox işi. Vaxt olacaq səhər ərazini süpürməyə o düşməyəcək, siz düşəcəksiz. Belə hallar olur, mən də eləmişəm. Amma heç bir halda özünüzü əzdirməyin. Çalışın özünüzdən balaca sizi buyruq qulu eləməsin.
Özüm bir az tip adam idim. Qaqalarımın 19-20 yaşları var, gözləyirdilər ki, mən də 18 yaşlılar kimi bunların buyruğuyla hərəkət edim, qabaqlarına qaçım. Mən də eləmirdim, məsafəliydim, öz kefimdə fırlanırdım. Bir dəfə briqadanın köhnə starşısının "sağ əli" məni çəkdi qırağa. Dedi ki, bəs belə-belə də qanun budu, təzə əsgər işləməlidi, köhnə əsgər istirahət zad. Dedim bura vətənə xidmət eləməkçün gəlmişəm, hansısa əsgərə yox. Başladı tipik söhbəti xırdalamağa ki, "sən mülkidə kayf edəndə biz əziyyət çəkirdik" zad. Onun da cavabı odu ki, qayıdıb deyəcəksən "sən də 10-11də kayf edəndə mən əziyyət çəkib oxumuşam, 4 il də universitetə ayaq döymüşəm, ona görə 6 ay az əziyyət çəkəcəm. Belə də ki sən tərxis olub mülkidə kayf edəndə mən burda əziyyət çəkəcəm". Mən o vaxt bunu deyəndən sonra mənə köhnə əsgərə hörmətsizlik eləyənə peysər kimi baxıldığını filan demişdi. Belə olanda sən də axırıncı variant kimi "sikimi yeyir həmin oğlan ki, mənə pis baxır. Kim hansı hörməti qoyursa, o hörməti də görəcək" deyib ardın gözləyirsən.
Biz bunları danışandan sonra uzatmadı söhbəti, bağladı. indi bizim briqada elə yer idi ki, daydaylı əsgər çox idi, dava çox az olurdu deyə orda heç birimiz ürək eləmədik davaya. Amma çox güman digər yerlərdə dava çıxacaq belə söhbətdən sonra. istənilən halda əsas odu qabaqlarından yeməyəsən, döyülsən də sözünü axıra kimi deyib dayanasan. Əvvəl-axır özləri hörmət etməli olacaqlar. can-deyib can eşitməsələr də əzə bilmədiklərini görüb duracaqlar bir qıraqda.
ikinci dava teması da dedofşeniya olan yerlərdə olur. Tipik sual və cavab variantları. bərksən, ya boş? (ağzıbütöv olduğunu soruşur)
- ağızdan bərkəm, bədəndən boş.
Bu cavabı versən, "gəl onda bədənivi bərkidim" deyib döyəcəklər.
- ağızdan da bərkəm, bədəndən də.
Bunu da desən "gəl onda yoxlayaq da görək həqiqətən bərksənmi" deyib yenə döyəcəklər.
Yəni o sualdan sonra nə cavab versən döyəcəklər. Birincini vursan, 3-4ü tökülüşüb döyəcək, köhnə əsgərin yeni gələni təkləməyinə pis baxılmır əsgərlikdə. Yaxşısı çox da əlləşməməkdi. Döyüb buraxırlar, adət budu. Təzə əsgər sınmış sayılmır belə olanda. Əsas odu döyüldüyünü komandirə sukalamayasan və döyüləndə qorxub ağlamayasan. Əgər döyülmək istəmirsənsə "boşam" deyəcəksən, onlar da qısaca "peysər" çıxarıb göndərəcəklər, bütün əsgər yoldaşların səni belə tanıyacaq. :d seçim adama qalıb artıq.
Amma xoş xəbəri də deyim. Artıq demək olar ki, əksər hərbi hissələrdə ciddi nəzarət var. Dava, döymək, dedofşeniya çox az hallarda olur. içiniz rahat olsun. Çünki dedofşeniya yeganə söhbətdir ki, dayday belə bu söhbətin üstündə əsgəri prokuraturadan çıxara bilmir. Yəni onlar üçün də böyük riskdi.
7) telefon işlətmək
Telefon ən yaralı yeridi əsgərin. Dvijenyası, ya da daydayı olan hər əsgər işlədə bilər. Əsgər var 4cü ayından işlədir, əsgər var 1 il işlətmir. Sözün düzü, məcbur deyilsənsə, işlətməmək yaxşıdı. Çünki instada filan mülki həyatı gördükcə qruza düşür adam. Telefon üçün də starşı əsgərdən icazə almaq lazımdı. Starşılar da əsasən 18 yaşlılar olur deyə dediyim kimi məsafəli davranmaq, üz verməmək lazımdı. Hamı gedib icazə alsa belə elə şərait yaratmalısan ki, icazə alacaq duruma düşməyəsən. Şəxsən mən və ali təhsilli bir neçə əsgər yoldaşım belə eləmişdik. O birilər əvvəl icazə alıb, sonra gətirirdi, biz gətirdik, sonra çəkib qırağa dedik ki bəs "smartfon gətirmişəm. Başqasından eşitməyəsən deyə gəldim özüm deyəm. Sonra hörmətsizlik kimi başa düşmə". Belə eləməklə göstərirsən ki, "mən uşaq deyiləm sənin icazənlə oturub-durum. Amma o biri əsgərlər 'filankəslərə sözün keçirə bilmir' deməsinlər, sənin də avtoritarlığın düşməsin deyə gəlib birinci sənə deyirəm, dilin uzun olsun ki xəbərin var". Yəni nə şişi yandırırsan, nə kababı. Sağ olsun, təzə starşımız ponyatkalı oğlan idi, sadəcə "allah canınızı sağ eləsin, qoca. Yaşlı-başlı oğlanlarsız, xətriniz əziz olsun. Elə eliyin ki tutulmasın, bizə də söz gəlməsin" demişdi, ordaca öpüşüb görüşüb sağollaşdıq.
Söz gəlməsin məsələsi də ona görədir ki, əgər komandir təzə əsgərdə telefon tutsa, avtomatik olaraq köhnə əsgəri həm pazlayacaq ki, "götüboşsan, təzə əsgər sən olan yerdə telefon işlədir", həm də gedib onun yerini filan yoxlayacaq. Çünki təzə əsgər işlədirsə, polibomnu köhnə də işlədir deməkdir. Yəni sənlə birgə o da zibilə düşəcək. Bunları nəzərə alaraq telefonu fikirləşin.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim?
Ən gözəl üsulu kitab oxumaqdı. Qanunən xidmət zamanı əsgərin nizamnamə xaricində kitab oxuması qadağandır. Amma ali təhsillilərə dəymirlər. 8 kitab oxumuşdum mən, o biri uşaqlardan 10-11 dənə oxuyan vardı. Kitabları bir-biri ilə dəyişdirəndə lap yaxşı olur. Birdən-ikiyə Xalid hüseynini mülkidə oxumaq istəyi gəlməzdi, amma 3 həftəyə bitirdim min möhtəşəm günəş əsərini və əla idi. Əsas da naryad olanda kitab oxumaq vaxtı uçurur. Naryad demişkən, çalışın çoxlu naryad girin ki, vaxt tez getsin. 1 naryad 2 günü aparır.
Əsgərliyin ən yaxşı tərəfi isə adamın "gözünün açılmasıdı". Gedib orda hər cürə insan görürsən. Oxuya bilməyən kim, sağını-solunu tanımayan kim, "sırada səs salanın var-yoxun sikim" deyəndə dönüb yenə danışan kim, "görən hansı bicbalaya görə əziyyət çəkirik?" deyildiyi halda yenə də eyni səhvləri təkrarlayan, komandirin bölüyə əziyyət verməyinə səbəb olan kim, sənlə oturub can deyib, can eşidib amma arxada komandirin sukalığını edən kim, xidməti yüngül keçsin deyə komandirə və ya starşı əsgərə öz anasının, bacısın nömrəsini verən kim - hər cürə adam görəcəksiniz. insan psixologiyasına və davranış şəkillərinə marağınız varsa, əla yerdi. Çünki incələmək və müşahidə etmək üçün hər tip insan var.
Eyni zamanda çox yaxşı oğlanlarla da rastlaşacaqsınız. Bəlkə də ömürlük dostluq edəcəksiz. Adicə mənim beyləqandan il yarımlıq olan bir əsgər yoldaşım vardı, çox saf, fağır, kasıb bir oğlan idi. Ürəyi xəstə ola-ola basıb gətirmişdilər, çox lomkada olurdu. Durduq yerdə rəngi atırdı, burnundan qan gəlir, ürəyi tuturdu. Bəzi əsgərlər mırtlaşır, ilişirdilər. Mən də hətta ona maraqlı, mənə mənasız şeylərdən belə danışdırırdım ki, uşağın könlü açılsın. Pis olar, başına nəsə iş gələr, özünə nəsə edər (ki, başqa bir bölük yoldaşım dözməyib qollarını doğramışdı). Özü də hər gün gəlib sırada mənim yanımda durur, yeməyə mənlə girirdi ki, mənlə olanda heç kim ilişmir. indi uje 2 il keçib, amma hələ də hər bayramda, adicə o gün qurbanlıqda belə zəng edib təbrik edib hal-əhvalımı soruşurdu. Yəni belə vəfalı adamlar da olacaq, hamı pis deyil. Lo-fi musiqidən tutmuş tarkovski müzakirə edəcəyiniz, rəssamından tutmuş fotoqrafına qədər hər tip adam görəcəksiniz, heç də hamı debil deyil.
9) əsgər gedəndə nə aparım?
Ora gedəndə mülki paltarınızı atacaqlar. Yəni ki ən köhnə paltarlarınızı geyinin, tullayanda onu tullasınlar. Gedəndə üstünüzdə 20 manat pul olsa bəsdi. Orda pena və 2 üzqırxan, hər ay 2 sabun, 2 cüt corab verəcəklər, amma özünüzlə əlavə pena və stanok aparmağınız məsləhətdir. 4 əlavə başlığı olan gilette mach 3 və ya 2 əlavə başlığı olan gilette fusion 5 bütün xidmətinizi qarşılayacaq. Adi stanok alacaqsınızda, 3-4 dənədən artığını aparmayın. Çox olsa, istəyəcəklər, qurtardıqca ordan alarsınız. Hə, ən əsası isə, özünüzdə azı 2-3 paket teymurov pastası aparın. Yaydı, ayaqlarınız bişəcək. Tərləməsin və iylənməsin. Gigiyena çox önəmlidi. Qoturluq, qribok, göbələk, ümumən dəri xəstəlikləri çox olur xidmətdə. Çalışın maksimum təmiz qalasız. Əlavə diş fırçası və pastası, həmçinin 2 dənə dəmir qabdakı maz və şotka aparmağınız məsləhətdir.
10) və sonuncusu. Mən çox görmüşəm ailəsi kasıb olub da yanına gələ, ləvazimat göndərilə bilməyən, adi şeylər üçün darıxan əsgərləri. Çətinliyi var, şirinliyi də var əsgərliyin. Orda adicə bir "salam, necəsən?" mesajının belə insanı necə duyğulandıra biləcəyini, adamın ən kiçik xoş bir şeyə belə necə həsrət qaldığını çox yaxşı başa düşürəm. Mən bilirəm yoxluq vaxtı 1 primanı 3 nəfərə astav getmək necə olur, poliqona gedəndə yolda mülki şəxslərin ural'ımız 70'lə getdiyi halda pəncərədən başın çıxarıb kuzasındakı əsgərlərə perojki, siqaret atmağı insanı necə xoşbəxt edir. Odur ki, qətiyyən çəkinməyə ehtiyac yoxdu, elə bil ki, bir böyük qardaşınızam. əgər haçansa üzqırxan, dezodorant, pena, sabun və s hansısa ləvazimat lazım olsa, ürəyiniz hansısa şirniyyatları, yeməkləri istəsə, komandir evlə danışmaq üçün kontur atmaq lazım olduğunu desə, hansısa maxe gizirdən xahiş edib telefon tapıb sözlükdən mənə yazın. Mənə olmasa belə burda kimə yaxınsınızsa ona zəng edin, o desin mənə, ya öz nömrəmi verim, yığın birbaşa. Şəxsən mamadan xahiş edəcəm o yeməyi bişirsin deyə. bu entrini nə zaman oxumağınızdan asılı olmayaraq, hansı ləvazimat lazım olsa, yeməyi, şirniyyatı canınız çəksə olduğunuz rayonu, hərbi hissə/tabor/bölük nömrəsini və ad soyadı deməyiniz kifayətdi. Ən qısa müddətdə elə bütün sözlüyün adından göndərəcəyəm. Təki siz ürəyinizi sıxmayın. Bütün əsgərlər zaman-zaman "ala elə bilirəm heç vaxt mülkiyə çıxa bilməyəcəm e" fikrinə qapılır, depressiyaya düşür. Elə eləyin ki, çox qapılmayasız, olan işdir, müvəqqəti çətinlikdi. Gözü açıb-yumacaqsan ki, uje tərxis olmusan. Əsas odu möhkəm olun. Sağ-salamat gedin gəlin.
Ümumən getmə səbəbim həm sağlamlıq, həm də bir sıra digər problemləri yoluna qoymağa görədir. Keçən ilkindən beşbetər, xəstəxanaları boylamağım an məsələsidir. Həm də ki sözlük artıq mənim prizmamdan xoşagəlməz hal almağa başlayıb. Getmədən öncə bir-iki şey deyim.
Sözlükdə olduğum bu müddət ərzində hər zaman istədim ki, işlərin moral tərəfini ələ alım və buradakılara bilgi təməlli deyil də, əlimdən gəldiyincə sırf real həyata dair məsələlərdə fayda verə bilim. Əslində, məsləhətxanaya bu qədər önəm verməyimin də əsas səbəbi bu idi. Bacardığım qədər də hələ 10 il bundan öncə ssg-nin yazdığı (baxma: sözlük yazarı olmaq/-29391) entrisindəki prinsipləri qorumağa, tənqid elədiyim, bəyənmədiyim insan belə olsa, yaxşı şeyinə yaxşı, pisinə pis deməyə çalışmışam.
Eyni zamanda, həmişə istəmişəm ki, mənim adım gələndə kiminsə ağlında kinoman, serial adamı, "fəlsəfəçi", ensiklopedik bilgi dolu və ya bədii ədəbiyyatla bağlı şəxs, artist(rəssam) və s. biri yox, sırf mənəvi, insani dəyərlərlə bağlı obraz canlansın. Bunun da öz səbəbi var təbii ki. Bu gün real həyatda istənilən yerdə (elə sözlükdə də) saysız-hesabsız insan var ki, baxırsan necə gözəl musiqi zövqü var, kvant fizikasından, nə bilim biologiyadan, elmdən, tarixdən, texnologiya, fəlsəfə, psixologiyadan, rəsm əsərlərindən və ya ədəbiyyatdan, serial/kinolardan ağız dolusu danışır, savadlı dünyagörüşlü, "müasir" biridir, ancaq vicdani dəyərləri zəifdir, necə deyərlər, əsl insan kimi tam formalaşmayıb, ədalət tərəzisi düzgün işləmir, şəxsiyyətində çox qüsurlar var. Hətta bir çoxu problemlərin müzakirəsi zamanı ağzına su alıb oturur. çünki bilir ki, bir az danışsa, yığdığı bacarıq, bilgi və savadın dalında düz-əməlli bir adam olmadığı üzə çıxacaq. Mən özümü və ətrafı tanımağa başlayandan bu yana bu fikirdə olmuşam: insan 30 yaşında da -atıram- dostoyevskini, albert kamyunu oxuya, oturub "imdb top 100" filmlərə, seriallara baxa bilər; 25 yaşından sonra da musiqi zövqü formalaşdırmaq, fəlsəfədən, psixologiyadan çoxlu bilgilər qazanmaq olar. Ancaq insan o müəyyən keçid dövrünü (hansı ki biz buna yeniyetməlik, ilkin gənclik illəri deyirik, hardasa 21 yaşa qədər) keçdisə, o dövr ərzində əqidəsi, xisləti, şəxsiyyəti düzgün formaya düşmədisə, sonradan 100-də 90% artıq gec olacaq və dəyişməsi demək olar ki "mümkün deyil" səviyyəsinə enəcək. Bəzən müsbət hallarını görsək də, böyük ehtimalla "qozbeli qəbir düzəldər" sözünə gəlib çıxacağıq. Elə ona görə də vaxtilə taylarım kağız həyatına daha bir sertifikat əlavə edib, özlərini ora-bura soxmağa çalışanda, boş vaxtlarını nələrsə izləyib gəzməyə xərcləyəndə mən özümü tamam başqa bir şeyə kökləmişdim. Deyil universitet, hətta nazirliyə belə çağırıldım, eşidənin inanmayacağı təkliflər edildi ki, bu gün minlərlə insanın məqsədi olan, bəh-bəhlə adını çəkdiyi yerdən imtina ərizəmi geri götürüm, orada qalım, amma eləmədim. Yadıma gəlir ki, elə gün olurdu yemək yemək qalsın qırağa, hətta su belə içməyi unudurdum. Elə gün olurdu heç "yaxşıyam, sən necəsən?"dən o tərəfə söz çıxmırdı ağzımdan (sözlükdə ən sevdiyim və nickaltısına müsbət şərh yazma məcburiyyəti hiss etdiyim yeganə yazarın cosmopolitan olmağının səbəbi də elə o günlərimdir). Bütün gecəni, gündüzü oturub bomboş divara baxıb düşünərək keçirirdim. Gecələr yatmadığımı evdəkilər bilməsin deyə işığı zəif, balaca "naçinik" belə almışdım və dəftərə onun işığı altında yazırdım (bir çoxunun məni hansısa köhnə nəsil yazar sanmağının səbəbi də budur. Mən 2 ildi sözlükdəyəm, amma 8 ildi yazı-pozu edirəm). Özümün, dost-tanışımın başıma gələn, gördüyüm, şahid olduğum hər şeyi ən xırda detalına qədər yazır, sonra oturub onu fikirləşib, hisslərimi, duyğularımı, o vaxta qədərki şəxsiyyətimi kənara qoyub ona maksimum dərəcədə düzgün və vicdani şərh verməyə çalışırdım. O vaxt özümə məqsəd qoymuşdum ki, bilgi, zövq və dünyagörüşümü artırmağa, əyləncəyə ayırdığım vaxtın böyük qismini sırf əqidə və düşüncə tərzi yaratmağa ayırmalıyam. Mən istəmirdim o şəxslərdən olum, hansılar ki yuxarıda dediyim kimi, bilgisi çox olsun, amma o bilgini emal edəcək mənəvi keyfiyyətləri zəif, ya da həmin o adamlar ki əslində bu və ya digər formada tənqid elədiyi insanlardan fərqlənmirlər, eyni bezin fərqli qıraqlarıdır, sadəcə görüntü fərqlidir. Mən, kənardan qazanılan şeylərlə formalaşmış deyil də, sırf özü tərəfindən yaradılmış şəxsiyyət olmaq istəyirdim. Nəticə olaraq da, illər sonra toplumdakı digər insanlarla eyni bilgiləri əldə edib o baxımdan bərabər ola biləcəkdim, ancaq "verilənlər" və ya "əladə olunanlar" bərabərləşəndə şəxsiyyət, baxış bucağı və əqidə - yəni insanın xarakterinin təməllərinin fərqi bariz şəkildə üzə çıxacaqdı.
Uzun sözün qısası, sözlükdə də məhz özümdə yaratdığım bu yönümü təməl alaraq fəaliyyət göstərməyə çalışırdım. Nickaltımda və digər yerlərdə haqqımda olan şərhləri görəndə həqiqətən də çox xoşbəxt oluram, özümlə çox böyük fəxarət duyuram və bu yazarlara nə qədər minnətdar olduğumu ifadə etməkdə çətinlik çəkirəm. çünki illərimi verdiyim şey artıq (içi sözlük qarışıq) olduğum mühitlərdə öz nəticəsini göstərir və müsbət mənada fərqimi, fərqdən ziyadə, özüməməxsusluğu ortaya qoyur. Məsələn, mən həyatım boyu juzounun keçən ayın əvvəli olan haqq-hesablar zamanı haqqımda dediyi o "bertrandın səmimiyyətinə inanıram, çünki o həmişə belədi" sözünü heç vaxt unutmayacam, necə ki burada yazılmış, özəldən deyilmiş olanları (bacarığım yox, sırf şəxsiyyətimlə bağlı).
istəyirəm bu moderator olmaq mövzusuna da qısaca deyinim. burada (@82901), burada (@83967), nickaltımda və başqa yerlərdə də açıq-açıq ifadə və dəstəyə görə hamıya minnətdaram. ancaq yoldaşlar, mənim mod olmayacağım başından bəlli idi. Hər şeydən öncə sözlüyün qurucusu timidusla və ümumən moderasiya ilə xarakteristikalarımızın üst-üstə düşmədiyi bariz ortadadır. Timidusa deyinsəm, Bu adamın modlara sözünü yeridə bilmədiyi anları öz gözümlə görmüşəm, ona görə başa düşüləndir. Ki, məndə olan məlumatlara görə moderasiya öz aralarında görmək istəmədiyi adamı timidus mod edə bilmir. Üzünə deyib izah elədiyim sözü burada da deməkdən çəkinəsi deyiləm. Adam vəzifəyə qoyduğu məmurla üz-göz olmaqdan çəkinib söz keçirə bilməyən prezidentdən heç nəyi ilə fərqlənmir. Həmçinin (baxma: sözlüyün azərbaycanda tutmamasının səbəbləri/-366804) entrimin sonuncu abzasında moderasiya ilə bağlı yazdığım şeyləri oxuyan hər kəs bilir ki, mənim bu adamlarla heç vaxt sözüm tutmaz və məni öz aralarında görmək istəməzlər. Bu cür çürük, "tanışlıq" əlaqələri və "it itin ayağını tapdamaz" prinsipinə sadiq, sözdə qaydaları qorumalı olub da özləri şəffaf olmayan idarə sistemləri heç vaxt mənim kimiləri sevmir və görmək istəmir. Mən belə şeyləri qəbul eləsəydim, sözlükdə nə itim azıb? indiyə çiyinlərimdə 3 ulduz, panarama mersedeslə bəy balası kimi işə gedirdim. işin gülməli və ironiyalı yanı bilirsiniz nədir? Qeyd-şərtsiz hamısı hökumətdən narazıdır, korrupsioner məmurları görəndə hər şeyini söyürlər, amma özləri bu balaca platformada idarə heyətinə adam seçərkən yazarların fikirlərini heçə sayıb sırf sərf edən adamları istəyirlər və insanların fikirləri veclərinə deyil. ümumiyyətlə, bir çoxunun heç məndən xəbəri belə yoxdur, sözlüyü -yüngül formada desəm- tınlayan var ki? *
gülüş
Adı olub özü bilinməyən zadlar dəstiri. Oxşar situasiyalardır hə, tanış gəlir bu mənzərə? Necə də acınacaqlı durumdur, elə deyilmi? *
gülüş
boşuna deməmişdim ki, bura Azərbaycanın ən kiçik modelidir.
Deyil postlar bölümündə, hətta sonuncu dəfə discordda səslidə söhbət edərkən yenə "təzə moderator lazımdır" deyiləndə adımın dəfələrlə çəkilməyinə baxmayaraq hər yolla görməzdən gəlinməyə, söhbəti dəyişdirməyə çalışılması da dediklərimin əyani sübutudur. atları yəhərləyin filmində bir səhnə var, deyir "kişinin qoluna qandalı da gərək kişi vura". Bilirəm, indi söhbəti seksizmə-filan, gic-gic şeylərə burmağa çalışanlar da olacaq, ancaq məğz dəyişmir. Yəni ortada bir başıpapaqlısı olmadı ki, kişi kimi (cinsiyyət mənasında yox, türklər dediyi kimi şəxsiyyət mənasında) çıxıb "bertrand xaric, özümüzə sərf edən, biz deyəni deyəcək bir adam lazımdır" deyə bilsin və mənə olan gözügötürməzliyinə əsaslı səbəb gətirib prinsipdə olduğunu dilə gətirsin. Bunu demək cəsarət tələb edir. Cəsarətli olmaq isə xarakter məsələsidir. Gücün, səlahiyyətin azlığı-çoxluğu buna təsir etmir. Necə ki bu keysdə də eləmədi. Ona görə Əllərindən gələn elə ancaq (bax: üç meymun)
misalı özlərini görməzliyə, eşitməzliyə, dimməzliyə vurmaq oldu. Ancaq anlamadıqları şey budur ki, belə etməklə özlərini gözdən salıb yazarların mənə olan hörmətini daha da artırmış oldular. Çünki kütlə psixologiyası elədir ki, onlar haqlı saydıqları adamı layiq gördükləri yerdə görməyəndə həmin şəxsə qarşı olan rəğbətləri daha da artmış olur. Üstəlik, mən çox yaxşı bilirəm ki, bir sıra yazarların sözlükdə məni dəstəkləməsinin səbəbi özlərinin idarə heyəti ilə üz-göz olmaq istəməməsidir. Çünki bir sıra modların xoşlarına gəlməyən adamda çepe axtarıb ən kiçik məsələdə sözlükdən uçurması onsuz da hamıya bəllidir. Məlum pufpuf haqq-hesabları zamanı da mənə bu qədər dayaq olmaqlarının da səbəbi təkcə o yazardan deyil, ümumən idarə heyətinə olan narazılıqları idi. Özləri dilə gətirə bilmirdi, əvəzinə sağ olsunlar, mən deyəndə durdular dalımda, bu cür ifadə elədilər. Eyni zamanda, bunun digər səbəbi də yazarların idarə heyətində "özlərindən biri"ni görmək istəmələri idi. çünki bu da bütün sözlüyə bəllidir ki, moderasiya ilə yazarlar arasında bariz bir uçurum var, düzgün bir əlaqə yoxdur, yoldaş kimi deyil də, müdir-işçi münasibətinə bənzər durum var.
Burada son bir şeyi deyim. Yanlış anlaşılmasın, Mənim moderator olmaq kimi niyyətim heç vaxt olmayıb. Qeyd-şərtsiz heç kim nə ortalıq yerdə, nə də özəldən danışıqlarım zamanı heç üstüörtülü şəkildə belə olsa moderator olmaq istədiyimi ifadə edən tək bir söz belə dediyimi göstərə bilməz. Varsa elə mesajım, hodri meydan, screenshot edib yaysın. Hər zaman sakitcə dayanıb qıraqdan baxmışam. yazarlar açıq-aydın deməyə, özəldən yazıb bu məsələni soruşmağa başlayandan sonra bu mövzuya diqqətimi verdim. Mənim pisimə gələn şey moderator olmamağım deyil. Zatən olmaq istəsəm, 1 ay bundan qabaq kim(lər)ləsə tanışlığı olan bir yazarın sözlükdə cəzalanmağını tələb etməz, sözlüyü (kobud da çıxsa deyəcəm) 1 günlüyünə pauzaya salıb idarə heyətindən bu məsələ ilə bağlı addım atmağını tələb eləməzdim (@82791). Çox şeyi görməzdən gələr, aramı yaxşı tutmağa çalışar, onların tərəfin tutar, yeri gələndə yaltaqlanardım ki, aralarına girə bilim. Zatən köhnələrə bəllidir kimin hansı nöqtəyə necə çatdığı. Mənim acığıma gələn şey bu qədər yazarın açıq-aşkar dəstəyini heçə sayıb, tutarlı bir səbəb göstərilmədən qərəzli şəkildə görməzdən gəlinməyim idi. Ancaq necə deyərlər, elin gözü tərəzidir. istənilən halda, fakt dəyişmir. Fakt da budur ki, nəinki idarə heyətindəkilərin arasında belə adam yoxdur, ümumiyyətlə sözlükdə mövcud olmuş 18.000-dən çox üzv, 1800-dən çox yazar arasında heç 18 nəfər adam tapıb çıxara bilmərsiniz ki, fəaliyyət dövründə aktiv yazarlar tərəfindən hətta nickaltısına yazılacaq dərəcədə ədalətinə güvənilib moderator olmağı istənsin və dəstəklənsin. Bu da statistik olaraq 1000 üzvdən və 100 yazardan 1-i belə eləmir. Bu baxımdan, məni sözlükdə bu nöqtəyə gətirib çıxaran hamıya minnətdaram.
Sistemi bu qədər tənqid etdikdən sonra bunu deməsəydim olmazdı. Hələlik sözlükdə olmayacağıma görə partizanlığımın götürülməsini istəyirəm. Tənqid elədiklərimlə eyni hərəkətləri edəcək halım yoxdur əlbəttə ki. Onsuz da vikiləməkdən başqa bir işimə yaramırdı. Entriləri də ildə-ayda bir dəfə xəbərləyirdim. Yazarların, umbayların özünə yazıb özlərinin redaktə eləməsi modun entrini düzəltməsindən daha rahat və tez başa gəlirdi zatən.
Entrini də bundan əvvəlki gedişimdə etdiyimi(#328588) edərək bitirirəm, yəni bu dönəm yazdığım entrilərimi qeyd edirəm ki, birdən haçansa deaktiv olduğum müddət ərzində kimsə entrilərimi oxumaq istəsə, gəlib buradan seçib tapa bilsin. işdir, kimsə də maraqlansa, onu buralara yönləndirərsiniz, zəhmət olmasa. Əvvəlkiləri də qeyd elədiyim entridə görə bilərlər.
bilinənin əksinə, təkcə 052 deyil. Milli orduda xtq-yaşma sayılan bir çox başqa hərbi hissələr də var. Hərbi hissə adını açıqlamaq dövlət sirri sayıldığından hər şeyi açıq yazmıram, amma xüsusi təyinatın təkcə 052 nömrəli hərbi hissədə olduğunu düşünmək sadəlövhlükdür. Həmçinin, məlumat üçün: bizim 052-nin qarşılığı ermənilərdə 022-dir. Onların xüsusi təyinatı 022 gedir.
Haqlarında savadsız olmaqları barədə yazılanlar doğrudur, amma baxır hansı prizmadan baxırıq. birincisi, gəlin "savad" sözünün özünə baxaq. savad - bir insanın yazıb-oxuma bacarığını göstərən keyfiyyətdir. Lap tutalım biz savad sözünü dədə-baba qaydasıyla, "dünyagörüşü" mənasında götürək. bu adamlar triqonometrik tənliyi həll edə, elementlər tablosunu əzbər danışa bilməzlər, amma hərbi anlayışları yüksəkdir. ilkin tibbi müdaxilədən tutmuş müxtəlif silahların təyinatı və istifadəsinə qədər çox şeyi bilirlər. Çox şeyi yox e, ixtisasları olan-olmayan hər şeydən anlayışları var. dolayısılə, hərbi savadları yüksəkdir. Yüksəkdən ziyadə, pik həddədir. onlara "savadsız" demə məntiqilə baxsaq, onların gözündə də biz debilik. Ən adi misalı çəkim, Bəyəm aramızda diz və dirsəkdən aşağı nahiyələrə jqut bağlanılmamalı olduğunu və bunun niyəsini neçə nəfər bilir? Və ya yaralıya ilkin müdaxilə kimi əslində hər gün rastlaşa biləcəyimiz mövzular və hamının bilməli olacağı məsələlər barədə kim nə qədər biliyə sahibdir? amma o 52-də bütün hamı bu və bundan qat-qat çox tibbi, anatomik biliyə sahibdir. özü də ki, mənim xüsusi təyinatlı kəşfiyyat bölmələrindən şəxsən tanıdığım gizirlər olub. adam sənə tarixindən girib anatomiyandan çıxar, ağzını açıb nəsə danışmağa utanarsan. Bəzən eləsi çıxır ki, tanıyanda şoka girirsən. Biri vardı nəinki hərbi nizamnamələr, cinayət məcəllələrindən tutmuş, nə ki, hüquqa aid şey var idisə nöqtəbənöqtə əzbər bilirdi. Yeriyən hüquq idi, vəkil kimi bunu tut, gör sənə bata bilən çıxacaq heç? Eləsi vardı 1000-dən çox partlayıcı hazırlamağı bilirdi. Düşün adamı adi bir evə salsan, evdəki sodadan, kartofdan belə partlayıcı düzəldəcək. Bunu bacarmaq üçün kimyaya nə qədər bələd olmaq lazım olduğunu özünüz təxmin edin artıq.
Neçə qat Dünya, avropa çempionu əsgər yoldaşlarım vardı, götləri açılırdı 10km traves*
loru dildə desəm müəyyən bir məsafəni piyada şəkildə qət eləməkdi
gedəndə. Hələ silahları boş, təkcə "naqrunik" ilə gedirdilər. sən isti yerində oturub bear grylls-in kamera arxasında pizza yeyib, videoda ilan kababı çəkməyinə ağzını ayırıb maraqla baxırsan, bu adamlar "polnu ekiprovka", azı 25kq yük ilə 70-80km traves gedir. Günlərlə, bəzən həftələrlə ac, susuz, öz sidiyini içəcək hala düşəcək qədər çöldə-bayırda olurlar. Bunlardakı psixi iradənin 0.00001%-i dünya üzərindəki insanların 99%-ində yoxdur, tam əminliklə deyirəm. Ən adi misalı çəkəcəm. Niqodnular, əsgər getməyənlər bilməyəcək nədən danışıram, amma Əsgərlikdə olanlar yaxşı bilir "olmadı" komandasını. "10 metr irəlidə döyüşə" veriləndə 3-5 dəfə "olmadı" eşidən kimi mazqisi xarab olurdu əsgərlərin. Bilməyənlər üçün adi bir nümunə çəkim. Təsəvvür edin, bir nəfər əmr verir ki, qaçıb 10 metr qabaqda yerə uzanmalısız. Siz qaçan yerdə yolun yarısından "olmadı" deyib qaytarırlar sizi dala. Özü də naz eləmək yoxdu e, gəzə-gəzə yox, ancaq qaçaraq əmri yerinə yetirməlisiz. Gedib uzanırsız, yenə deyir "olmadı", durub qaçırsız başlanğıc nöqtəsinə düz durub gözləyirsiz ki, təzədən "10 metr irəlidə döyüşə" desin, təzədən qaçıb uzanasız. Oxuyanda rahatdı e, siz bir də onu real yaşayın. 8-10 dəfə təkrarlansın, görüm necə olacaq? Xtq-dən bir tanışım danışırdı ki, təlimdə tapşırıq verirdilər üzbəüz dağın filan nöqtəsinə filan dəqiqəyə çatmalısız. 3-4km əziyyət çəkərək Dərəyə düşüb ordan da düz qalxırdıq dağın təpəsinə, dönürdük ki, tapşırığı verən komandir güzgülə günəşin işığını reflekt edərək "olmadı" komandasını verir. Qaça-qaça qayıdırdıq dala, təzədən yenə eyni əmri verir, yenə çatanda "olmadı" eliyib qaytarırdı dala. Oxuyanda asan görünür, hə? 35-40 dərəcə iyul istisində çöldə lüt uzananda adam qayğanaq olur, təsəvvür edin ayağınızda botinka, polnu forma, 25 kilo yük, əldə silahla bu dediyimi eləmək nə deməkdi? Hələ bu ən yüngül şeylər idi danışdıqlarından. Hərbidə Normal əsgərin, maxenin, zabitin ən zayob olduğu vaxt "həyəcan həftəsi"dir. Xtq-nin "cəhənnəm həftəsi"nin yanında bizim "həyəcan həftəsi" toy-bayramdı, istirahət gündü. Başlarına gəlməyən oyun qalmır bunların, danışdıqca deyirdim ala adam gijdıllağ olar e bu nələr görüb orda.
Dərrakəyə gəldikdə, onlara fəlsəfi zəka lazım deyil, olmamalıdır da. Bir şey ki, heç bir dərk qabiliyyəti yüksək insan millətçi olmaz və əlində olan yeganə həyatını bu cür yaşamaz. başa düşdüz də nəyi demək istəyirəm? Yaxşı bəs bunlar olmasa sənin, mənim götümüzü isti yerə qoymağını kim təmin edəcək? Burası da var da, reallığı nəzərə alıb danışmaq lazımdır axı. bu adamlardan tələb olunan iradədir, dözümlülükdür. adamlar mexanizmdirlər, ye, idman elə, öyrədilən bütün hərbi bilikləri əzbərlə, tətbiq elə; üzmə, paraşütdən tullanma və s bu kimi 6-7 təlimdən keç. və ən əsası, fərdiyyətini kənara qoyub özünü təslim et. təslim etmək deyəndə konkret əmrlərə uymağı, idarə olunmağı nəzərdə tuturam. filan nöqtə alınmalıdırsa, alınmalıdır. başqa variantı yoxdur. birə-bir bütün əmrlərə uyub ələ keçirəcəklər. "ölməlisən" dedilərsə, ölməlisən, başqa cürə ola bilməz. Xüsusi təyinatda olan koordinasiya və "team work" şeysi ölkədə heç bir sahədə, heç bir yerdə yoxdur, başımla cavabdehəm bu sözümə.
Əksəriyyətinin savadsız və dünyagörüşsüz olması qaçılmaz həqiqətdir. Çoxu elə "kənd uşağı" olur. Bizimkiləri də buraxasan elə otura bakıda, girdiyi deşiyindəki komfort zonasından ağzına gələni danışa. O vaxtı "Molodoy"da bir tağım komandiri vardı, köhnə xüsusi təyinatlı idi. deyirdi bunların, elə əsgərlərin də bir çoxu matrasın, normal səliqəli, isti geyimin nə olduğunu gəlib əsgərlikdə görüblər. indi bir misal çəkəcəm. Təsəvvür edin, korpusdan, nazirlikdən bizim hərbi hissəyə yoxlama hər gələndə mənim təhsil nəticələrimi öyrənəndə təkidlə qalıb zabit kimi işləməyimi istəyirdilər. Hələ bir dəfə ordunun "xüsusi təhlükəsizlik/inspeksiya" rəisi*
bu adam potensial olaraq müdafiə nazirliyindəki istənilən zabiti vəzifə və rütbədən vura, birbaşa işdən qovdura bilər. nə qədər yüksək vəzifəli şəxs olduğunu ordan anlayın özünüz. hansısa hərbi hissəyə gələndə elə bir zabit yoxdu ki, əl-ayağa düşüb götü əsməsin
gəldi, adam qayıtdı mənə dedi ki, "mənə sənin kimisi lazımdı. Nə vaxt zabit olmaq istəsən, gəl yanıma". Yaşmadan bizə seçimlərə gələndə gizir nə demişdi, deyim? Adam gəldi yaşımı, harda oxuduğumu və s. Soruşdu. Qayıtdı axırda "çıxıb ya moykada işləyəcəksən, ya bazarda, ya da çayxanada, başqa nə iş var ki? Gəl bizə, hazır 3qat maaşdı, 1 ilə altıva qəşəng maşın al qoy, Bakıda-zadda narmalniy evin-eşiyin olsun. Çöldə qayı-zad saxlayanda hörmətin olsun, vəsiqəni göstərəcəksən buraxacaqlar" dedi. Yəni adamın vizyonsuzluğunu anlamaq çətin deyil də yəqin ki? Yenə də qınamalı deyil, Bunların hərbidən başı açılmır ki, bir dünyaya baxsınlar. Bir az vaxt olan kimi ancaq yeyib-içməkdədirlər, belə stress atırlar. Həm də ki, bu məsələlərdə bir nüansı qaçırırıq: hərbi iş deyil, hərbi həyat tərzidir. Əsas da bu xtq-də.
Nəticə olaraq, Bu insanları öz bildiyimiz şərtlər üzərindən dəyərləndirməyi düzgün hesab eləmirəm. Onları öz olduqları mühit və çevrədə qiymətləndirmək lazımdır deyə düşünürəm. Lap vətən, millət, militarizm, müharibə kimi anlayışlara qarşı çıxsaq belə, gəlin reallıq və məntiqlə yanaşaq: Kimsə Kənddə-kəsəkdə, ya elə yetimxanada böyüyüb avara kimi ortalıqda fırlanmaqdansa, qoy elə canı buz baltası kimi olub, vətəninə xidmət eləsin. Sağlam həyat tərzi sürsün. Ən azından, olduğu cəmiyyətə faydalı bir şəxs olar. Gəlin səmimi şəkildə cavab verin də bu suala: bir şəxs var. Onsuz da bu bədbəxt universitet oxuyası, dünyagörüşü artası deyil. Ya qayıdıb rayonda adi 300-400 manatlıq işdə işləyib ömrünü başa vuracaq, ya da ən azı 1600 manat maaşla hərbçi olacaq. Biri var, onunla siz qarşılaşacaqsız və "bu cahil yenə buralardadı" deyəcəksiz, heç vaxt özünüzlə bir tutmayacaq insan kimi görəcəksiz onu, biri də var erməni uzaqdan kölgəsini görəndə götünün qorxusundan girməyə deşik axtaracaq. Hansı yaxşıdı?
Bu entrini belə yazmağımın səbəbi başlıqda ən çox bəyənmə alan entrinin bu qurum haqqında mənfi rəy yazıldığı entri olmağı oldu. Üstəlik, adi tərzdə deyil, bildiyin təhqiramiz formada yazılıb. Əsgərlikdəki maxe, gizir, zabit heyətinə qarşı tənqidi formada yazılsaydı, çox da vecimə olmazdı. Amma xtq tamam başqa səviyyədir. Həqiqiliyə qalanda isə xüsusi təyinatlı qüvvələr hazırda Azərbaycan ordusunda "dəniz pişikləri", yəni "sat"lar xaric ən elit təbəqə, hərbi cəhətdən ən savadlı və ən güclü kəsimdir. Ordunun döyünən ürəyidi, vuran qoludu.
Getdiyim kursda ingilis dili müəlliməmin kompliment(mən bunu belə qəbul elədim) elədiyi və yolda yaşlı qadın ilə qarşılaşdığım anlardır.
Dərsdə yenə random bir mövzuda müzakirə gedirdi. Söhbət insan duyğularına gələndə məndən maraqla fikrimi soruşdu, yarıda gördüm ingiliscəm yetmir, öz dilimizdə girdim mövzuya. müəllimə də 2 aydır bu anı gözləyirmiş kimi təzə keçdiyim qrupdakı, mənlə üzbəüz oturan qıza*
qız deyəndə ki qrupdakıların hamısı zənən xeylağıdı onsuz da :d Bu gedişlə aşko-kuşko olacam. :d
döndü ki "qəribə adamdı, hə? Ən birinci gündən belədi". Qız da diqqətlə üzümə baxdı, anlıq elə bildim qırıq-sökük speaking'lə izah edə bildiyimə görə elə dedi. sual verdim ki: "necə qəribə? Weird anlamında?". Sonra maraq dolu təbəssümlə mənə qayıtdı ki
- yoox, elə yox. "tuhaf, ürkütücü" mənasında deyil, "unusual": müsbət mənada. mən səni bura gələn adi studentlər kimi görmürəm. Elə bil...nəsə character'sən e. O (ki) filmlərdə, kitablarda olur e, bax o cür hansısa fictional personaj kimisən. Danışdığın şeylər, mövzuya yanaşman, tipin o birilərdən çox fərqlənir.
Kompliment kimi qəbul elədiyimi deyib yekunlaşdırdım. içimə bir sevinc doldu ki, gəl-görəsən. Ancaq Məni sözlərindən də çox başqa bir şey təəccübləndirdi. Normalda həmişə ingiliscə danışır, uzağı "paraphrase" edir. indi nə hikmət idisə, keçmişdi bizim dilə.
Dediklərindən sonra xoş bir halla, təbəssümlə çıxmışdım dərsdən. Gəzə-gəzə içərişəhər, sahil, ordan da 28-ə gedəcəkdim ki, ləzzətini çıxarım. Amma yolboyu insanların qəribə baxışlarından narahatlıq duymağa başladım, bütün həvəsim qaçdı. Ürəyimdə "müəlliməni başa düşdüm, iltifat edirdi. Bunlar amma sözün əsl mənasında əcaibmişəm kimi baxır. Bəlkə də şort + hoodie geymişəm deyədir", - deyirdim ki, qarşıdan üzü nurlu, yaşlı bir qadının gəldiyini gördüm. Əlində balaca dipçək, əynində sarımtıl, uzun don var idi, başı da çalmalı. Üzündə xəfif gülümsəmə ilə məndən beşbetər ətrafa nəzər yetirə-yetirə gəlirdi. 10-15 metrdən göz-gözə gəldik, dedim indi bu da üzün turşudub qəribə baxacaq mənə. Ancaq elə olmadı. Xala məni başdan-ayağa süzüb, düz gözümün içinə baxa-baxa bir az da artıq gülümsəyib keçdi.
Mən normalda enerji-filan söhbətlərinə inanan adam deyiləm, amma orada elə bil qadının nurani aurası içimə doldu. Kefim təzədən necə açıldısa, zadıma da olmadan kameranı da çıxarıb şəkil çəkə-çəkə gəldim evə, hələ də əhvalım pikdədir. Müəlliməm məni azdan-çoxdan tanıdığı üçün iltifat etmişdi, amma o qadının birinci dəfə gördüyü halda belə etməsi, inanılmaz pozitiv enerji verdi mənə. Bu gün anladım ki, heç gözləmədiyimiz anda deyilən xoş söz, yad birinin adi bir gülümsəməsi adamın günün necə də gözəlləşdirə bilirmiş.
Dedim qoy yazım buralarda qalsın, bəlkə başqa kiməsə də bu pozitivlik keçər. Necə deyərlər, aldım, qəbul etdim, ötürdüm 777. xd *
dedim də, axırda aşko-kuşko olacam ahahsjsjjsjs :d
Sakit okeanın qərbində yerləşən dünyanın ən dərin çökəkliyidir. adı, əslində, dilimizə tam düzgün tərcümə olunmamışdır. bir az mübahisəlidir. ingiliscədə "mariana trench"-dir. trench sözü hardasa səngər, xəndək anlayışını verir.
bizə -ya da ən azından mənə- elə öyrədiblər ki, sanki marian, okeandakı hansısa iri dəlikdir, konkret bir nöqtədir. internetdə də adını yazan kimi bu tip şəkillər çıxır. halbuki bu belə deyil. coğrafi olaraq baxdığmızda da görürük ki, marian çökəkliyi aypara şəkillidir, uzunluğu 2500km-dən çox, eni də 70km-dir. Hətta dibi 15 km enində yastı bir sahədir. yəni konkret bir nöqtədən söhbət gedə bilməz. marian - ümumi bir bölgə, çox böyük bir ərazidir. misalçün, sahəsi azərbaycandan 2 dəfə böyükdür.
eyni zamanda, onu da deyim ki, "dünyanın ən dərin yeri?" sualına "marian çökəkliyi" demək, xırdalığa getsək, heç də dəqiq sayılacaq cavab deyil. "dünyanın ən hündür yeri" deyiləndə "himalay dağları" və ya "nepal" yox, "everest" dediyimiz kimi, bu sualın da cavabı, əslində, "challenger deep"dir. wikipediada "challenger uçurumu" kimi qeyd olunub və bəli, "həmin o nöqtə" deyəcəyimiz dərinliyin adı, əslində, bax budur.
həmçinin (baxma: challenger deep/-362382)
çayları, kofeləri süzün, yaxın oturun. adı çəkilən şirkət haqqında Azərbaycan dilindəki ən samballı məlumatı oxumaq üzrəsiniz. rolex - Əsası ingiltərədə Hans Wilsdorf və alfred davis tərəfindən qoyulmuş isveçrə mərkəzli lüks saat markasıdır. ilk başda "wilsdorf&davis" adlansa da, 1919-dan etibarən Wilsdorfun təşəbbüsü ilə rolex olaraq dəyişdirilmişdir. Belə fərziyyə edirlər ki, "royal" və "luxury" sözlərindən ilhamlanaraq bu ad seçilib.
Şəkildə modellər: 1) explorer, 2) datejust və 3) Explorer 2 rolexin Bu günlərə gəlib çıxmağındakı ən önəmli faktorlar tarixdə bir çox ilklərə imza atmağı ilə bağlıdır*
şaşırdık mı? Hayır
. Bu adam(Hans wilsdorf) dünyada qol saatı anlayışını "dirildən" insan olub. Bilinənin əksinə, özü saatsaz olmayıb. 19 yaşında saat şirkətindən gələn iş təklifini qəbul etdikdən sonra bu sektoru tanıyıb.
O dövrdə(1900-1910-lar) əksəriyyət cib saatı istifadə edirdi. Qol saatları da vardı təbii ki, amma əsasən qadın aksesuarı kimi sayılırdı. Geniş şəkildə istifadə edilməməsinin ən önəmli səbəbi zamanı tam dəqiq göstərə bilməməsi idi. illərlə saatlar haqqında məlumat toplayan hans wilsdorf isə 1905-ci ildə o dövr üçün vacib göstərici olan bir sertifikasiyaya sahib ilk qol saatını istehsal etməyi sonunda bacarmışdı.
Hansı ki bu sertifikatlaşma saatın xronometrik olaraq dəqiq işlədiyinin birbaşa sübutu idi, yəni artıq qol saatları da zamanı cib saatları qədər göstərə biləcəkdi.
Həmin ilk saat. rolexin Saat dünyasındakı yenilikləri tək bunla bitmir. Adamlar:
1) 1926-cı ildə dünyanın ilk su və toz keçirtməz saatını, yəni bu gün belə istehsal olunan məşhur rolex oyster modelini tanıtdılar
və təbii ki, güclü reklam etdilər bu saatı. reklam da nə reklam e özü də. 1927-də La-manş kanalını keçən ilk qadın üzgüçünün,
1933-cü ildə everest zirvəsinin üstündən keçirilən ilk uçuş zamanı pilotların,
1935-də dünya sürət rekordu qırarkən malcolm campbellin qolunda Rolex oyster vardı.
Bununla da şöhrətlərinə şöhrət qatırdı rolex və "odda yanmaz, suda batmaz" bir lüks saat izlənimi yaradırdılar.
2) 1931-ci ildə rolex oyster perpetual adını verdikləri dünyanın ilk "özü özünü quran mexaniki", yəni hamımızın bildiyi adıyla avtomatik qol saatını ixtira etdilər. Hansı ki Bu saat avtomatik qol saatlarının ulu babası sayılır.
(diqqət edin, "self-winding*
öz-özünü qurma anlamına gəlir. Bu anlayış barədə" qol saatı" başlığında geniş izah vermişəm
" sözünə xüsusi vurğu var)
3) şirkətin 40 illik yubileyi münasibətilə 1945-ci ildə içində təqvim göstəricisi yer alan, ayın tarixini göstərə bilən dünyanın ilk avtomatik qol saatını, bu gün dünyanın ən məşhur saatlarından olan rolex datejust modelini satışa çıxardılar;
4) 1953-də 100 metr sukeçirməzliyə sahib ilk dalğıc saatını(diver watch) - əfsanəvi rolex submarineri tanıtdılar;
5) 1956-cı ildə isə həftənin gününü göstərən dünyanın ilk avtomatik qol saatını (baxma: rolex day-date) ixtira elədilər.
gördükləri işi necə bir peşəkarlıqla etdikləri barədə nəsə deməyə ehtiyac belə yoxdur. dənizçilər üçün yatch Master 2, Dalğıclar üçün submariner, pilotlar üçün air king, sevgilisi başqa ölkədə olanlar(:d) üçün gmt master 2 və s. bu kimi spesifik saatları olduqları kateqoriyanın ən mükəmməl saatı olacaq şəkildə istehsal edirlər. istehsal ildə bəlirli bir sayda olur və bilinənin əksinə, sırf əl əməyindən istifadə olunmur. Rolex bildirir ki, əgər bir işi ən yaxşı şəkildə hansısa cihaz edə bilərsə, onu texnologiyaya; insan edə bilərsə, əl əməyinə həvalə edir. şirkət haqqında bir sıra maraqlı məqamlar da var. misalçün:
1) şirkət internet üzərindən satış etmir. bir rolex saatı əldə etmək üçün mütləq mağazanın özünə yaxınlaşmaq lazımdır. adamlar belə hesab edir ki, müştəri saatı almadan öncə ona toxunub hiss etməlidir. Üstəlik, həmin dəqiqə də saatı satmırlar. Adınız qeyd olunur və növbəyə yazılırsınız. Bəzən aylar çəkən növbə sizə çatanda gəlib yeni saatınızı əldə edirsiniz.
Şəkildəki modellər: 1) gmt master 2, 2) sea dweller, 3) datejust
2) bakıdakı rəsmi mağazadan rus vətəndaşı olan biri rolex ala bilməz, satmırlar. səbəbi rusiya-ukrayna münaqişəsi ola bilər, amma əsas səbəb çox güman ki, bakıdakı qiymətlərin rusiyadakından daha ucuz olmasıdır, bir neçə min dollar fərq var. bu məlumatı isə hardan bildiyimi soruşmayın, amma 100% dəqiqdir, təcrübədən keçirilib.
Şəkil: rolex gmt master 2 "pepsi". "pepsi" deyilməsinin səbəbi saatın bezelinin pepsi rənglərində olmasıdır. özəlliyi "dual time", yəni ikinci bir saat qurşağındakı zamanı göstərə bilməsidir. Diqqət edin, saatın 4 əqrəbi var.
3) rolex şirkətinin səhmləri yoxdur. dünyada səhmi olmayan yeganə şirkətdirlər*
əmin deyiləm, bütün dünyadamı, yoxsa sırf saat dünyasında
, səhmdarı olmaq qeyri-mümkündür. çünki şirkət, qurucusunun adını daşıyan hans wilsdorf vəqfinə aiddir. buradan da aydın görünür ki, rolex saatına verdiyiniz pulun bir qismi xeyriyyə işlərinə gedir. ancaq təbii ki, bütün gəlirləri bu vəqfə getmir.
Şəkil: rolexin Pilot saatı olan rolex air king - yüksək təzyiq, cazibə, maqnit sahəsi və zərbələrə dözümlü, ultrahəssas mexanizmə sahibdir.
4) rolex, saatlarını patenti özlərinə məxsus olan və "oystersteel" adlandırdıqları poladdan istehsal edir. bu, hər yerdə gördüyümüz 316l polad deyil, 904l kateqoriyasına aid bir poladdır. emalı üçün xüsusi texnologiya lazımdır, əziyyətli və çox xərcli işdir. Məlumat üçün: 904l poladdan aerokosmik, kimya sənaye və s. bu kimi yüksək texnoloji sahələrdə istifadə olunur və korroziyaya dözümü çox yüksəkdir.
Şəkil: Rolex submariner "hulk" - dalğıc saatıdır. 300m sukeçirməzliyə, ultrabənövşəyi şüalar, duzlu və xlorlu suya davamlı rənglərə və ən əsası, suyun zülmət dərinliklərində 8 saatadək mayak kimi parlayacaq fosfora sahibdir.
5) poladdan əlavə rolex, patentini aldıqları və özlərinin istehsal etdikləri, everose adında çəhrayı çalara malik 18 karat qızıla sahibdir. gördüyümüz o "rose gold" saatlar bu materialdır və əslində "everose" adlanır.
Şəkil: rolex day-date everose diamond dial.
6) 2012-ci ildə rejissor james cameronmarian çökəkliyinin dibinə, 10900 metrə enərkən ekskluziv olaraq bu missiya üçün titanium materialından istehsal olunmuş Rolex Sea-Dweller DeepSea Challenge saatı da onunla birgə idi (təbii ki, kabinin içində yox, çölündə) və o dərinlikdə işləməyə davam edirdi.
analoji olaraq, 1960-cı ildəki ilk dalış zamanı da bir rolex aparılmışdı və həmin saat da o təzyiq altında işləməyi bacarmışdı. Rolex deep sea special 1960
Və Ata-bala eyni kadrda. -*
7) rəsmi satışa çıxarılmış ən ucuz rolex saat oyster perpetual modelidir və başlanğıc qiyməti 7.000 dollar civarıdır.
lakin yüksək tələb olduğundan şəkildə sağda gördüyümüz "tiffani blue" siferblat versiyanı hazırda 40.000 dollardan aşağı tapmaq mümkünsüzdür. Məhz o modelin qiymətinin bu qədər artmasının ayrı hekayəsi var, başqa entriyə qalsın.
son olaraq, çox təəssüf ki, rolexin timsalında lüks saatlar haqqında "50 manatlıq saat da, 50min manatlıq saat da eyni zamanı göstərir" kimi ucuz düşüncələr var. lakin məsələyə bu aspektdən baxmaq heç də düzgün deyil. razıyam, hər nə qədər inanılmaz işçilik, əl əməyi və titizliklə istehsal etsələr də, qiymətlər çox bahadır. amma nəzərə almaq lazımdır ki, rolex zamanı göstəricisindən daha çox status göstəricisidir. eyni zamanda -iqtisadiyyatdan anlayışı olanların da biləcəyi kimi- bu saatlar və bu tip əşyalar(sənət əsərləri və s.) zəngin insanların öz sərvətlərini saxlama metodlarından biridir. 1 milyon pulu həm kağız, həm də 5-6 (və ya 1) saat formasında düşünün, onda anlayacaqsınız. sabah başınıza bir iş gəlsə, bütün bank hesablarınız bloklanacağı halda qolunuzdakı zadı bir anda 10, 100 minlərə çevirə bilərsiniz. eyni zamanda, illər keçdikcə dəyərlənən əşyadır, qiymətləri əksər hallarda düşmür.
Məsələn, aşağıdakı 1969 paul newman's daytona saatı əvvəlcə 3,7 daha sonra da 4,3 milyon dollara satılıb. Hazırki qiyməti 10 milyondan yuxarıdır.
qeyd: yazar bu entrini qolunda 25 dollarlıq casio vintage saatla yazmışdır.
Gecə discordda sözlük uşaqları ilə söhbətin düz ortasında zaryatkam söndü, dedim elə sönmüşkən 1 saatdı ertələdiyim işi görüm. Çıxdım getdim idman eləməyə. Qurtarandan sonra yolumu uzadıb gəzəsiydim. Bir az getmişdim ki, gördüm yolun o tərəfində bir qaqaş lada 015-i sürücü tərəfdən düşüb təkbaşına itələyir ki, xoddansın. Bir əli ilə qapının dibindən itələyir, o biri əliylə də rulu tutub ki, maşın dönməsin; yetim bildiyin can çəkişir. Mən də dedim gecənin bu vaxtı yolda qalmasın, qoy keçim yolu kömək edim. 4 zolaq idi yol, yarısın keçmişdim ki, gördüm bir optima avarenniləri yandırıb bir az qabaqda saxladı, 2 dənə qaqaş düşdü maşından, gəldilər bu 015-ə tərəf ki, "otur, brat, maşına biz itələyərik". Mən də salamlaşıb qoşuldum bunlara, qaqaşı otuzdurduq maşına, 3 oğlan itələdik rahatca, o dəqiqə də xodlandı. Qaqam necə cani-könüldən təşəkkür elədisə, içim isindi ətağa.
Bir dəfə də bir neçə il qabaq qış vaxtı türkan tərəfdəyəm. Axşam olub uje, hava qaralıbdı. Dedim uje bəsdi gəzib şəkil çəkdiyim, qayıdım. Nə qədər gözlədimsə, avtobus gəlmədi. Yoldan keçən kişidən soruşdum, dedi ki, bəs "saat 8-i keçdisə avtobus olmur burda. Ancaq mərkəzdə işləyir". Mən də ürəyimdə dedim ala "maşın keçir ki, hələ bir taksi də tapım? Bibioğlu da bağ evində deyil ki, deyim məni ötürsün evə". Bunu deyib düşdüm yola, kor-peşman gəzə-gəzə qayıdıram mərkəz tərəfə. Bir də gördüm bir moped saxladı böyrümdə. Qayıtdı ki, "axıra kimi düz gedəcəm, qaqa, yolun oradısa aparım". Bir anlıq təəccüb içində duruxdum, sonra razılaşıb oturdum mopedə, içimdə də bir sevinc var ki gəl görəsən. Sonradan elə yolda söhbətləşəndə öyrəndim ki, sən demə orada adət imiş: hamı vəziyyəti bilir deyə avtobus işləməyən vaxtı yol qırağında adam görəndə götürüb hara qədər gedirlərsə ötürürlər. Bir-biri ilə yardımlaşma halındadırlar. O günü dilxor keçirmişdim onsuz da, bu hadisə sözün əsl mənasında günümü gün etmişdi.
Bilmirəm, bəlkə də haqlı, bəlkə də haqsız yerə (müzakirəli mövzudur) bu başlıq adı gələndə ağlımıza çox vaxt mənfi hallar gəlir. Mənim də bura yazdığım 3-cü entridir və məndə də digər 2-si mənfi anlamdadır. Ancaq diqqətlə baxanda yurdum insanında həqiqətən də müsbət keyfiyyətlər çoxdur, xüsusilə də rayon yerində və bu kimi şəhərkənarı ərazilərdə. Bəzən də bugünkü kimi elə məhz şəhərin özündə. Sözüm ona, "belə şeyləri də yazmaq lazımdır" deyib entri yazası oldum. Sizi deyə bilmərəm, mən belə halları görəndə əsl insan kimi yaşadığımı hiss edirəm.
"Hə, bilirəm. Bacına mən demişdim ki, bu dəfə az yığsın, sən də sevinəsən".
illər əvvəl abituriyent vaxtı bacım məndən bir az daha yaxşı idi, həmişə başıma qaxınc edirdilər. 2, ya da 3-cü sınaq imtahanında 650-ə yaxın nəticə toplayıb keçdim bacımı. sevincək dədəmi yığdım ki, xəbəri deyim. Yuxarıdakını dedi. Adboy verdim. Bacım yanımda idi, o da danışmışdı. dönüb kişinin mənə dediklərini, həqiqətən elə olduğunu soruşdum. "Yox" dedi. Anamdan soruşdum, o da and-aman elədi ki, belə söhbət olmayıb. Sonradan anladım ki, sən demə ata dediyim bu adam "qızım birdən həvəsdən düşər" beyni ilə deyib bunu. Amma balaca Zobristi hər dəfə müqayisəyə salanda, adi şeylərin üstündə danlayıb alçaldanda niyəsə fikirləşmirdi ki "hər dəfə yıxıb sürüdüyüm bir oğlum da var, o da məndən yaranıb. birdən bunun da həvəsi ölər, sonralar həyatdan soyuyub hər şeyi sikdir eliyər. Onsuz da özüm bir poxa dərman ata olmayacam ona. cəhənnəm, sabah-birgün 3-5 nəfərin qabağında mənə yox, özünə güvənəcək cəsarəti, özgüvəni olsun". Zırt fikirləşdi ha. indi əl üstündə böyütdüyü, o vaxtı anam deyəndə 50k pulu magistrinə görə ayırmağa razı olduğu qızı nə onu, nə anamı saymır heç. Azdı hələ onlara. Məni həmişə müqayisə elədikləri "camaatın oğlu"nun atası maşınını satıb oğlunu oxumağa göndərəndə 4 ölkədə sıfır təhsil ödənişi üstəgəl yataqxana üstəgəl 100-200€ arası qalma pulu (bir az sıxsam, yeyib-içməyə yetəcək bir məbləğ idi) verdikləri halda bizimkilər məni göndərmədi. hələ heç həm dekanlıq, həm də təhsil nazirliyindən mənə təklif olunan erasmusla fransaya getməyi demirəm. Düzü, xaricə getməmək, atamın ayrıseçkilik məsələlərinə anamın birbaşa, danılmaz və konkret təsiri vardı. ikisi də bir-birinim tayı olub onsuz da. Dədəmdən olsa, bacımı da göndərməzdi, amma anam onun oxuması üçün planlar cızıb yeridirdi atama. Mən isə qaldım bir qıraqda.
Deməli, təzə kamera almışam. Bu gün grammar nazini çağırdım ki, gəlsin, kameralarımızdakı sensorların fərqlərini praktiki olaraq görüm. Nəysə, görüşdük, şəkillər çəkdik*
i mean, əsas olaraq nazinin şəkillərini çəkdik
. Sonra başımıza, daha doğrusu, mənim başıma itin oyunu gəldi, axşam-axşam minimum 200 manat xərcə düşdüm yox yerə. Nəysə, Sonrasında derek də yaxın idi, o da gəldi. Fürsətdən istifadə, bu ikisinin də qəşəng portretini çəkdim. Saat uje 12-ə qalırdı, yavaş-yavaş gəlirik 28-ə ki, dağılışaq. Söhbət gəldi, belə pis çıxmasın, sözlük yazarlarının nəsillərinə. -* ordan da bir az qeybət sonrası dedim ki, bəs "mən demək olar entri oxumuram, ancaq qısa başlıqlara göz atıram, əsas da fotoqrafiya ilə bağlı olanlara. Arada da paylaşıram, bu ən son pişik-zad temaları". Derek dedi ki "yazarların çəkdikləri it şəkilləri", Dedim "həə, ora da bir şəkil hazırdı, paylaşasıyam". Bu dəm Derek naziyə dönüb qayıtdı ki: "bi dənə təsəvvür elə də: axşam gedib görürsən ki, bertrand o başlığa bayaq bizi çəkdiyi şəkilləri paylaşıb ahshshsj". Blyaaa, bizdə can qalar ala ölmüşük gülməkdən xD. bayaq kateqoriyalara göz atırdım, başlıq qabağıma çıxdı, bir partiya da təzədən gülmüşəm. Sjsjdjdjjd
Başlıq açılandan bu yana 5 saat ərzində haqqında uzun-uzun düşündüyüm şəxs. Girib twitter profilinə də göz atdım, internetdə də araşdırdım görüm necə tip adamdır.
Döyülməyinə haqq verə bilmirəm. Durub kimisə əzişdirib videoya çəkmək və s. şeylər çox ikrah oyadan bir şeydir məndə. amma döyənləri də qınaya bilmirəm heç cürə. Adamların niyə elədiyini başa düşürəm çünki. Həddən artıq çox iyrənc vəziyyətdir. Bir tərəfdə hər işi qol gücü ilə həll edən zorba insanlar var, digər tərəfdə də bütün heysiyyətini, empatiyasını itirmiş, həyatda heç bir dəyəri*
söhbət özünün dəyərindən yox, ali saydığı dəyərlərdən gedir. o da ən az hamı kimi obyektiv müstəvidə dəyərsiz canlıdır, amma mövzu bu deyil.
olmadan digərlərinin dəyərlərini lağlağı edən biri. Necə deyərlər, yuxarı baxırsan bığdır, aşağı baxırsan saqqal. Bir tərəfdən də baxırsan ki, necə deyərlər, adam özü qaşınıb konkret. Mövqe qoymağım lazımdırsa - ki, həssas mövzudur və bio-mdakı o boyda sitatı da boşuna qoymadığım üçün mövqemi qoyacam və hər kəsin də bu cür mövzuda mövqe qoymasını istəyirəm - mən üçüncü tərəf sayıram özümü: döyənlərə qəti haqq vermirəm, eyni zamanda, fuada qarşı da xoş olmayan münasibət bəsləyirəm. Uzun olacaq, lakin tam izah edəcəm niyəsini.
qeyd:aşağıda oxuyacağınız bütün sifətlər*
söhbət nitq hissəsi olan sifətdən gedir
heç bir halda təhqir və ya alçaltma məzmunu daşımır. Sadəcə, şəxs, hərəkət və ya situasiyanı təsvir etmək üçün işlədilib.
Giriş olaraq fuaddan danışası olsam, troll olduğu hər halından bəllidir. Qəbul etmək lazımdır ki, qeyri-ciddi, əqidəsiz insandır. yazılarından, sosial media profillərindən, müsahibələrindən nə qədər boş insan olduğu görünü. Heç onu döyənlərin nəsə ali bir amala xidmət etdiyini də deyə bilmərəm. yəni sözüm ora yozulmasın ki, guya onu döyənlər çox da babat adamlardılar. Dediyim kimi, heç bir xüsusi dəyəri olmadığı bəllidir, çünki özünün müəyyən dəyərləri olan bir insan heç vaxt başqasının dəyərini məsxərəyə qoymaz, ən azından empatiya qurar ki, "bax mənim filan fikrimi, əqidəmi məsxərəyə qoysalar, necə olar?". Ağlı başında, düzgün düşünən insan davranışı belə olar ki, mövzunu müzakirəyə çıxarsın; qəbul görmürsə, uzaqlaşar, qəbul olunarsa da ki, nə gözəl. Yoxsa kimlərinsə mənəviyyatı ilə lağlağı etməyi doğru saymıram.
Ümumiyyətlə, bu mövzu "başqasının dəyəri" söhbəti belə sayılmır, mövzu daha üst səviyyədədir, çünki hər bir şəxsə birbaşa təsir göstərən mövzudur. Söhbət şəhidlikdən gedir. Burada bir şeyi qeyd edim ki, bütün həyatım boyu ilk dəfədir nəsə şəhidliklə bağlı danışıram, hətta yazanda belə özümü nəsə qəribə hiss elədim. çünki "şəhid", "şəhiiiid" filan hər zaman mənə çox populist, -şəhid doğması olanlardan üzr istəyirəm- bayağılaşmış*
başa düşülür, yəqin ki, nəyə görə bu hala gəlib
, pafoslu ifadə kimi, türklər demiş, duygu sömürüsü, prim kasmak aləti kimi gəlib. O qədər "şəhid" "şuşa" zad deyildi ki, ucuzlaşıb, hörməti də qalmayıb ifadənin. Nəsə, mövzuya qayıdım.
hər şeydən qabaq, başa düşmək lazımdır ki, haqqında status yazılan adam, yəni xudayar artıq yoxdur, ölüb. Ölünün arxasınca olunub zarafat. fuadın da başına hələ çox şey gələcək, çünki Ölüyə hörmət qoymayan birinin diri halına hörmət qoyulması mümkün deyil. Ölüm, bir insanın yoxluğu barədə çox yazmaq, danışmaq olar ki, sözlükdə doludur. xüsusilə də, özünə doğma saydığı bir kimsəni itirən adamlar bunu çox yaxşı başa düşər ki, yoxluq nə deməkdir. Fuadın haqqında zarafat elədiyi adamın da ölümü adi bir ölüm deyil, bu adam müharibədə ölüb. indi gəlin mənim nöqteyi-nəzərimdən baxaq və vəziyyəti lap elə ən axırıncı situasiyadan ələ alaq.
deyək ki, xudayar -və ya müharibədə həyatını itirmiş 2800 insanın hər hansı biri- heç də müharibəyə istəkli adam olmayıb. Deyək ki, bu insan heç də vətən dərdi çəkən biri də olmayıb. sadəcə, məcburiyyətdən və ya mental basqı, beyninə doldurulan fikirlərdən, millətçi ideyalardan ötrü gedib müharibəyə döyüşməyə. Lap götürək ki, bu insanın heç də xoşagələn, düzgün, tərbiyəli mülki həyatı da olmayıb*
ki, bəzilərində, doğrudan da, belədir
: mental təfəkkürlü, danışığını-hərəkətini bilməyən, dünyagörüşü sıfır olan biri olub, hansı ki, bir az oxumuş, biliyini artırmış heç kim söhbət etmək istəməz, oturub-durmağı özünə sığışdırmaz, öz səviyyəsində biri kimi qəbul etməzdi*
yenə deyim ki, mən burada ən pis variant üzərindən gedirəm. Ümid edirəm, hər şey aydındır, o dəqiqə linç yemərəm.
. Lakin iş o yerdədir ki, bütün bunların heç bir önəmi qalmır. Çünki düşünürəm ki, yuxarıdakı ən pis variantı ələ aldıqda belə buna bu cür baxmaq lazımdır: o adama dəyən güllə mənə, qardaşıma, atama, yoldaşıma, bacıma - bir sözlə, hər hansı doğmama, əzizimə dəymiş ola bilərdi. mən özüm, yaxın dostum, xala oğlum, bibi uşaqları və s. heç kim çağırılmadı, hətta könüllü yazılanları belə çağırmadılar və getmədik müharibəyə. Yəni o güllənin birimizə dəymə ehtimalı vardı ki, adam bu ehtimalın qarşısını alıb. Fərqi yoxdur hansı şəxsi keyfiyyətlərə sahib insanlar idilər, fakt odur ki, o müharibədə ölənlər həm də başqa n qədər şeyin qarşısını alıblar. Bu ehtimalları da çox saymaq olar: Əgər həyatlarını itirməsəydilər, döyüşməsəydilər, heç kim qarantiya verə bilməzdi ki, düşmən əsgərləri
- bax elə bunu oxuyan qızı, bu cümlələri oxuyan oğlanın ailə üzvlərini, elə öz ailə fərdlərimi, dəyər verdiyim xanımı qala divarlarına mismarlayıb döş gilələrini, cinsi orqanlarını poliqon hədəfi kimi bəlirləyib məzə üçün atış təlimi etməyəcək,
- doğmalarımı gözümün qabağında zorlamayacaq;
- hamilə əzizimin qarnını yarıb, uşağı çıxarıb anasının havalanıb gülənədək başına-başına vurmayacaq;
- atamın, babamın belinə qaynar samovar bağlamayacaq;
- qardaşımın dərisini gözümün qabağında soyub neçə saniyəyə öldüyünü ölçməyəcək;
- tutub mənə təcavüz etməyəcək;
Və s. və ilaxır saymaqla bitməyəcək vəhşilikləri törətməyəcəkdilər?
Nədir, yoxsa kimsə düşünür ki, bunlar fantaziyadır? 1918 martda, xocalıda, birinci müharibədə edilməyib ki bunlar? Yuxarıdakılardan heç 30 il keçməyib. yoxsa kimsə düşünür ki, komandiri və təlimçiləri yuxarıdakıları etmiş bir əsgər müharibəni udandan sonra gəlib alnımızdan öpəcəkdi və sülhsevər olacaqdı? Deyək ki, erməni xalqı qardaşımızdır, bizimlə sülh istəyir, barışıq istəyir, elə 90-larda da istəyirdi, amma hökumətləri, əsgərləri oğraşdır ki, o addımları atdı. indi necə? Eyni hökumət deyil ki? Daha çox ərazi işğalı üçün ehkamlar qurmamışdılar? Misal uzun oldu, bilirəm, amma istəyirəm aydın başa düşülsün ki, o müharibədə ölən adamlar nələrin qarşısını alıblar. Orada ölən kimsə ən vicdansız, ləyaqətsiz hərəkətlər edən, nifrət olunası xarakterə sahib bir adam da olsa, xarakteristikası, kimliyi ölümü nəticəsində əngəl olduğu o şeylərin qarşısında bütün önəmini itirir. Ən pis halda tərəzi neytrallaşır.
disclaimer:parental advisory explıcıt content
Hələ mən ən axırıncı misalı çəkdim ha! Orada ölən elə adamlar haqqında elə şeylər danışıldı ki, baxırsan ki, içini skim, qızıldan qiymətli insan öldü getdi, yoxdu uje. Sayəsində indi şeyinə xurma yedizdirib sosial şəbəkədə rahat status yazan adam(lar) da bambılılıq edərək məzə pıqqıldadıb status partladır ki, gündəmdə olsun. Proqressiv, marjinal gənclik olublar. Üstəlik, başqa bir məsələ də var. Torpağı, dolayısılə, həmin insanları qorumaq üçün canından keçmiş adama lağlağı edərək buna dil uzadırlarsa, öz həyatlarının qorunmağa dəyər bir qiymətinin olmamasını göstərirlər. Eyni zamanda da, əksər hallarda bu və ya digər müstəvidə polisin onların həyat təhlükəsizliyini qorumadığını əldə bayraq edərək hökuməti də tənqid edirlər. Beləcə, özləri özlüyündə paradoks yaradırlar, əslində. explicit contentin sonu
Mən xudayar və onun təmsilində ailəsinin, qohumlarının, dostlarının nə hiss etdiyini bilə bilmərəm. Birincu müharibədə vardı, ancaq indiki müharibədə şəhid olmuş, dostum, qardaşım, qohumum yoxdur ki, bir təsəvvür edim belə itki qarşısında onlar hansı hisslər keçirirlər, müharibənin ailəyə fəsadları necə olur. Amma ən azından hansısa bir itkini göz önünə gətirirəm, bibim oğullarının öz birinci müharibədə başlarına gələnlərdən, qardaşlarının 94-də şəhid olmasından danışdıqları şeyləri düşünürəm. Qiymət verdiyim insanları düşünürəm. Səmimi olacam, özüm ətrafındakı əksər insana nifrət edən, onların varlığı ilə yoxluğunu vecinə almayan adamam. Amma bu o demək deyil ki, onların başına hər oyunun gəlməsi vecimə olmamalıdır və ya onların heysiyyətinə toxunacaq tutum sərgiləməliyəm. insanın öz vicdanı və əqidəsi olmalıdır. Əxlaq elə bu yerdə bilinir: sən nifrət etdiyin, həyatını sikib-çevirmiş insanlara qarşı belə hansısa murdarlığın olunmasına göz yummursan və öz dəyərlərini pozmursan.
Məhz bu qədər yazıdan sonra qəti şəkildə deyə bilərəm ki, fuad tamamilə insanlıqdan kənar davranıb. Başa düşürəm, ölkəyə, cəmiyyətə nifrət edə bilər, mən də heç sevmirəm. Amma bu hərəkət əclafca, murdar hərəkətdir və mənəviyyatsızlıqdır. Mənəvi, insani dəyərləri olmaq ilə qəlib düşüncəli, yobaz, mental təfəkkürlü olmağı ayırd etmək lazımdır. Yenə deyim ki, məqsədim qətiyyən adamı alçaltmaq, təhqir etmək deyil. Bunu istəsəydim, ona yazılan söyüşlərdən beşbetərini söyüb, çoxdan tutub o videodakından betərini edərdim. Söyüləcək bütün söyüşlərə layiq olsa, özünə sığışdırsa belə söymərəm onu. Ki, söyümrəm də.
Bu cür adamları çox görmüşəm. Məktəbdə, məhlədə, universitetdə, işdə. onlar heç cürə düzəlmirlər. Döymək, söymək, alçaltmaq təsir etmir. Üzlərinə tüpürəndə digər tərəfini çevirib gülürlər. Çünki əqidəsiz və həyasız insanlardırlar. El dilində beləsinə "padoş" və ya "qaloş" deyirlər. Necə ki, ağlayıb "n'oolar eləmiyün" deyib yalvarırdı, amma gəlib evə çatan kimi başlayıb yenə.
.
Bəs nə etməli? - Heç nə. Doğrudan, heç nə. Çünki belələri hər şeyi məsxərəyə çevirən tiplərdir. Başa çıxmaq mümkünsüzdür, Nə edilsə də, batmaq mümkün deyil; ya da ən azından mən bilmirəm necə olur, bilənlər mənə də öyrətsin, zəhmət olmasa. Oturub ciddi şəkildə başa da salınsa, alınmayacaq bunlarla. Hal belə olanda da daha böyük problemlər yaranır. Çünki durmadan kimlərinsə mənəvi heysiyyəti ilə məzələndikcə daha da böyük aqressiyanı özünə çəkir, lakin yenə də davranışını dəyişmir. Çox toksik hərəkətlərdir. Hər şey qırağa, tək özü olsaydı, cəhənnəm. Əsgərlikdən qaçmaq üçün min hoqqa verən, metroda biri sürtüşəndə gəlib sosialda şüvənlik qoparan özü kimiləri də yığışıblar bir yerə, hansılar ki, bu günkü həyatlarını o ölənlərə borclu olduqları halda dil uzadırlar.
Hə, mən də bu torpaqlar uğrunda ölmək istəmərəm. Nə gün gördüm ki, niyə də ölüm?! Siyasi oyunlar, millətlərarası düşmənçilik, seçmədiyim halda məcbur şəkildə parçası olduğum hadisələr... Bütün həyatımı sikib-çevirənlər elə bu torpağın havasını udub, suyunu içib, mentalitetini mənimsəyənlər olublar. Qəribə səslənsə də, bu da o ölənlərə olan hörmətimi artırır, çünki dediyim kimi, mən sağam, onlar isə n qədər ehtimalın qarşısını almaq, mənim bir dəfə gəldiyim bu əcaib həyatda yaşamımı davam etdirməyim, axtarıb, bəlkə də, haçansa tapacağım xoş günlər və istədiyim həyat üçün canlarından keçiblər. Aralarındakı ən əclafına belə hörmət etməyi özümə borc bilirəm, qaldı ki, yaxşılarına minnət duymamaq mümkünsüzdür. Bunu bütün səmimiyyətimlə deyirəm.
O tip insanları da, məncə, Ən yaxşısı "iqnor" etməkdir, çünki hər bu və bu kimi adamların ən böyük kabusu diqqət görməməkləridir. Hər nə qədər veclərinə olmurmuş kimi davransalar da, bu, absurddur. Çünki kontent yaradan hər kəs diqqət görmək istəyir. Diqqət istəməyən birinin sosialda nə iti azıb axı? Başını salıb həyatını yaşayardı da, camaatın əsəblərini niyə oynatsın ki? Bir nəfər mənə demişdi ki, bir narkomandan, bir də fahişədən uzaq durmaq lazımdır. Çünki hər ikisinin də yaşamı artıq məhv olub və həyatdan qisas almaq üçün hamını öz yoluna çəkməyə çalışacaqlar. Məncə, eyni şey bu və bu qəbildən insanlara da aiddir. insanlığını itirərək əqidəsiz bir yaşamda sikdirmişlik sindromu ilə başqalarının da mazqisini sikməyə çalışırlar.
Mən belələrini görəndə həddən artıq pis oluram. Bütün kefim qaçır, sönürəm, başım ağrımağa başlayır. Mənə çox dəhşətli bir şeymiş kimi gəlir bu cür insanların xarakteristikası. Məncə, faciədir. Düşündükcə də daha çox pis oluram ki, gör necə insanlar, necə həyatlar, necə yaşayışlar var. Son olaraq, elə necə deyərlər, (bax: soxum belə yaşayışa)
.
Qeyd: entry-də bəyənilməyən, xoşa gəlinməyən, razı olunmayan nəsə varsa, bu tip insanlar bunu oxuyursa, zəhmət olmasa, yazsın, özünü insan kimi, ciddi şəkildə ifadə etsin. Buyursun, müzakirə edək. Əgər nicklərinin, umbaylamalarının bilinməməyini istəyirlərsə də, məsləhətxanada anonim şəkildə açıb desinlər. Mən, həqiqətən, başa düşmək, anlamaq istəyirəm ki, bir insan necə bütün insanlığını itirib bu həddə gəlib çıxa bilər. Bəlkə, elə mən səhvəm? Mən fikrimi və düşüncəmi izah etdiyim kimi, o tip insanlardan da eynisini gözləyirəm.
Bu cizgi filmi izləyib də omnitrix xəyalı qurmayan oğlan yoxdur yəqin ki.
Ancaq mənim toxunmaq istədiyim nüans başqadır. Diqqətlə izləmiş olan hər kəsin yadında olar ki, Ben nə problem olsa, o dəqiqə qəhrəmanların arasında ən güclüsü olan "4 kol"a çevrilmək istəyirdi. halbuki Saat heç də hər zaman benjamini istədiyi personaja çevirmirdi. "4 kol"u seçdiyi halda bəzən o mini "gri madde"yə, bəzən də sürətli qaçan "şimşek hız"a dönürdü. Əslində, burada omnitrix saatının Ben'ə, rejissorların da izləyən uşaqlara aşılamağa çalışdığı fikir bu idi ki, problemləri hər zaman güc yolu ilə həll etmirlər.
Yəni "mutfilimdi də" deyib keçməmək lazımdır, 2000'lərin cizgi filmlərində bu cür möhtəşəm detallar çoxdur.
Tanım olaraq isə:
son izləməyimdən 8-9 il keçməyinə baxmayaraq introsu hələ də əzbərimdə olan cizgi filmdir "her şeyin başladığı an o uzay gemisi
Şimdi onun bileğinde bi sır ve güç gizli
Artık o süper güçlü, sıradan biri değil
O ben10... Ben 10, ben 10..."
4 əsas dəri tipi var: normal, yağlı, quru, karma(qarışıq).
1) normal dəri tipi:
adından da göründüyü kimi hər şey olmalı olduğu kimidir. Təbii, Canlı, "pürüzsüz" görüntülü olduğu kimi qulluğu da çox asandır. Dəri məsələsindəki qızıl ortadır. Digər dəri tipləri üçün edilən bütün qulluq vasitələri, əslində, dərini həmin bu "normal" dediyimiz halına gətirmək, bu cürə görünməsini təmin etmək üçündür. Dəriniz barədə heç bir problem yaşamırsınızsa, çox güman, elə bu tip dəriyə sahibsiniz.
2) yağlı dəri tipi:
bizim yağ dediyimiz şey, əslində, sebumdur. Yağlı dəri də dərinin həddən artıq sebum ifraz etməsiylə yaranır(bəzən bu yağlanma qidalanmadan da asılı olur). Bu da dərinin həddən artıq parlaq görünməsinə gətirib çıxarır. Eyni zamanda, bu dəri tipi sivilcələnməyə də çox yatqındır. Bu dərini davamlı şəkildə yuyub düzgün nəmləndirici istifadə etmək lazımdır. Amma yumaq deyəndə gündə 4-5 dəfə yumaq nəzərdə tutulmur, yağlı dərini gündə maksimum 2 dəfə olmaqla yumaq lazımdır.
Yağlı dəri, həqiqətən də, Adamı obsessiyaya sala biləcək dəri tipidir. insan nə qədər əlləşsə də, daima yenə də o yağlılıq qalır, kirliymiş kimi hiss elətdirir*
hardan bildiyimi soruşmayın
.
Eyni zamanda, yağlı dəri tipinin alt kateqoriyası kimi yağlı, amma nəmsiz deyilən tip var. Oxuduğuma görə, bu dəri tipi əksərən kişilərdə olur. Bacımın iddialarına əsasən də, mənim dərim, əslində, bu tipdir. Amma mən qəbul eləmirəm bunu.
3) quru dəri tipi:
ən az nəmliyə və yağlılığa sahib dəri tipidir. Dəri daim quru, sərt formada olur və pullanmalara çox meyillidir. Qaşıntı kimi əlavə problemlər də yaradır. Quru dəri tipi həm günəşdən təsirlənib tez yanır, həm də qışda soyuğa tez reaksiya verdiyindən çatlar yaranır. Hətta çatlar soyuq olmasa belə yaranır. 1-2 nəfərdə görmüşdüm, evdən-eşikdən iraq, bu çatların qanamağa qədər yolu var.
4) karma dəri tipi:
özümün də sahib olduğumu düşündüyüm dəri tipidir. Həm yağlı, həm də quru(və ya normal) dəri tiplərinin qarışığıdır. Bu tipi "u" və böyük "t" hərfi ilə izah edirlər. Yəni t hərfinin üzümüzdəki proyeksiyası kimi alın, burun və çənə nahiyələri yağlı dəri tipinin əlamətlərini göstərdiyi halda, yanaqlar normal və ya quru dəriyə sahib olur. Üstəlik, iş tək bunla bitmir, durum hər zaman belə olmur. Bəzən Eyni bölgədə fərqli özəlliklərə sahib hissələr də olur. Bu tipinə sahib olduğumu kəşf edəndə dilxor olmuşdum ki, gərək hər hissə üçün ayrı şey alım, sonra isə gördüm sırf bu tip üçün yaradılmış qarışıq məhsullar da var. Necə deyərlər, əsl oğlan malıdır, ikisi birində. -* (baxma: yazarların gözəllik sirləri/-362696)
Bir ara özümçün bir neçə "care product*
bunun Azərbaycancası nədir? Translate qulluq məhsulu kimi tərcümə edir, amma çox qeyri-səmimi səslənir
" alasıydım. Dedim indi girib yazan kimi 3-5 şey çıxacaq, birin seçib alaram. Gördüm əlli cürə şey var. dəri tipinə gələndə, ümumiyyətlə, başım şişmişdi. Sözlükdə nə əcəbsə qızlardan heç kim bu mövzuda entri yazmayıb. Qərara gəldim ki, kasad və təməl bilgilərimlə bu başlığı açım. Qızlar, bu və bu tip başlıqlara bir əl gəzdirin, zəhmət olmasa. Entridə də etdiyim səhv varsa, mənə bildirib düzəltməyimə kömək etsəniz, sevinmiş olaram.
Son olaraq, öz dəri tipinizi özünüz müəyyən etmək istəyirsinizsə, bunun üçün ən yaxşı yol üzü su ilə təmiz təmizləyib heç bir şey vurmadan 1 saat gözləməkdir. Lap dəqiq öyrənməyin yolu isə ən yaxın kosmetoloji mərkəzdir.
Konkret cavabı olmayan, nəinki Azərbaycan, bütün dünyada geniş yayılmış, həddən artıq qüsurlu olan qarşılaşdırma. Hər şeydən öncə bildirim ki, ümumi markanı qarşılaşdırmaq - üstəlik, bu cür başabaş gələn markaları qarşılaşdırmaq - istənilən sahədə doğru deyil. Belə hallarda ancaq modelləri qarşılaşdırmaq olar. Çünki üst seqment nikon (misal üçün, nikon z7) giriş seqmenti canondan (misal üçün canon eos 200d) daha yaxşıdır, həmçinin əksinə (canon eos r5 > nikon d3500). hə, burası aydındırsa, gəlirik əsas suala: bəs eyni seqmentdə yer tutan modellər arasında hansı yaxşıdır? Bax bunun cavabı qarışıqdır. niyə qarışıq olduğunu və ümumən, bu qarşılaşdırma və suallara azdan-çoxdan aydınlıq gətirməyə çalışacam. Çayları, kofeləri süzün, yaxın oturun. sözlükdə bu məsələ haqqında ən genişmiqyaslı və ən sadə, ən anlaşıqlı dildə olan məlumatı oxumaq üzrəsiniz.
1) gövdə (body) fərqləri.
nikon gövdələri klassik, canon gövdələri isə daha sportiv görünüşə sahibdir. Bu görünüşdən əlavə, əldə tutuşda da fərq hiss olunur. Loru dildə disəm, canon adamın əlinə otursun deyə dizayn edib, nikon-da isə sənin əlin ona öyrəşsin gərək.
Hər iki şəkildə solda tərəfdəki canon modelinə diqqət edin: shutter düyməsi (bilməyənlər üçün: şəkli çəkmək üçün basılan düymə) olan hissə barmağın düyməni tam qavraması üçün içə batıq formadadır.
Qeyd: buradakı fərq keyfiyyətli/keyfiyyətsiz fərqi deyil. Onsuz da aşağı seqment aparatı ələ alanda hər ikisində də materialın plastiklik, keyfiyyətsizliyi; eyni zamanda üst seqment iki aparatda da maqnezium matetialının premiumluğu o dəqiqə hiss olunur. Ən yaxşısı, özünüz mağazada əlinizə alın, tam başa düşəcəksiniz. nəticə: şəxsin zövqünə hansı uyğundursa, demək ki, o yaxşıdır.
2) rənglər.
Bazarda bütün kamera istehsalçıları fərqli rənglərə sahibdirlər. leica, fujifilm, hasselblad, sony, nikon, canon, ricoh, olympus - hər birinin özünəməxsus rəngləri var və hansının daha yaxşı olması sırf zövq məsələsidir. Digər tərəfdən, rəng məsələsinə bəzən lens də təsir göstərə bilir. Fərqli lenslərin fərqli rəng, kontrast ötürmə qabiliyyəti olur deyə bəzən internetdə görülən qarşılaşma real həyatla üst-üstə düşmür. (çünki o videonu çəkən başqa, siz başqa lens ilə çəkmisiniz) nəticə: alan adam seçim arasında qaldığı modellərin rənglərinə baxsın, hansı uyğun olsa, onu alsın.
Mən şəxsən ikisi arasında portret üçün canon, mənzərə, təbiət çəkəcəklər üçün isə nikon məsləhət görərdim. Çünki əzəldən bu markalardakı "color science" belədir ki, canon dərini daha "kremvıy" tonda, "yumşaq" və gözəgəlimli renderləyir; nikonda isə rənglər qismən daha dolğun("saturated" ) və parlaq olur.
3) lens çeşidliliyi
Hər iki marka çox köklü markalar olduğundan, çox geniş lens çeşidliliyinə sahibdirlər və eyni lens (misal üçün, 70-200mm f/2.8) əksər hallarda hər iki firmada da var və demək olar, yaxın keyfiyyətdə olurlar. Amma canon lensləri, əsasən, nikon lenslərdən daha ucuz olur (söhbət "native", yəni sırf markanın öz istehsalı olan lenslərdən gedir). Ancaq 50mm f1.8 kimi bəzi lenslər var ki, onlar nikonda canona nisbətdə 50-60% daha bahadır və dolayısı ilə daha keyfiyyətlidir.*
canon o lensi fiyat/performans olaraq çox ucuz və əlçatan istehsal etmişdi.
Lakin iş üçüncü tərəf (third-party), ələlxüsus da köhnə sovet lenslərimə gələndə fərq gözə çarpır: köhnə sovet lensləri (m42 mount lenslər) hər iki markaya da adapterlərlə uyğunlaşsa da, nikonda yalnız makro çəkiliş mümkün olur, canonda isə istənilən məsafəyə fokuslanmaq mümkündür. Bunun səbəbi lens ilə kamera sensoru arasındakı məsafədən qaynaqlanır.
Nikonda sovet lensləri isyifadə oluna bilməsə də, özünün vintage lensləri istifadə oluna bilir. Çünki 2000-lərin əvvəllərində filmli fotoaparatlardan digital dünyaya keçid olanda canon yeni mount sisteminə keçdiyi halda nikon eynisində qaldı. Dolayısilə bu gün 80-90'lardan qalma manual fokus lensləri nikonda birbaşa taxıb işlətmək mümkün olsa da, canond aəlavə adapter almaq gərəklidir.
Dolayısilə, nəticə: əgər sovet lenslərini, əsas da helios-un "swirly bokeh" deyilən işini xoşlayır, maraq, əyləncə, yenilik, fərqlilik üçün köhnə lenslərlə işləmək istəyəcəksinizsə, canon məsləhətdir. Yox vintage estetikanı marka sadiqliyini qoruyaraq yaşamaq istəyirsinizsə, nikon alın.
4) gecə performansı/meqapiksel dilemması.
internetdə bir az araşdırma edəndə əksər hallarda ümumi şəkildə canon haqqında gecə çəkimləri üçün daha yaxşı olduğunu dediklərini görmək mümkündür. Belə baxanda, bu mülahizə doğrudur, lakin gecə performansı qazanarkən meqapikseldən, türklər demiş, ödün verilir. Çünki müqayisə edilən, eyni vaxtda çıxan modellər arasında əksərən nikon modellərində daha çox megapixel*
hələ yazar olmadığımdan başlığı aça bilmirəm. meqapiksel haqqında mütləq şəkildə bilinməli olan ən əsas məlumat onun fotonun keyfiyyətini deyil, ölçüsünü bildirməsidir. "daha çox meqapikselə sahib kamera daha yaxşı çəkir" söhbəti yalandır
olur (məsələn, 1 ay fərq ilə bazara çıxarılan giriş-orta seqment kameralar olan nikon d5200 24mp, canon eos d700 isə 18mp sensora və ya üst seqment olan nikon d850 46mp, canon 5d mark4 isə 30mp sensora sahibdir). Canon-un da gecə performansının bir tık daha yüksək olmasının səbəbi belədir: kameranın görüntü sensorları konkret sahə ölçülərinə sahibdirlər və bu sahə piksellərlə (1 meqapiksel = 1 milyon piksel) doldurulur. Eyni sensor 24 milyon piksel ilə yox, 18 milyon piksel ilə doldurulanda sahəni tam əhatə etsin deyə avtomatik olaraq, piksel ölçüsünü böyüdürlər. Dolayısilə, 18mp-lik canon modelindəki piksellərlə 24mp-lik nikon modelindəki piksellər eyni deyil: canon-dakılar daha böyükdür. böyük piksel də daha çox işıq qəbul etmə potensialına sahibdir. Bu da o deməkdir ki, yuxarı iso dəyərlərində canon nikon-dan daha az tozlanma (bax: noise)
formalaşdıracaq.
Başlıqda göründüyü kimi ortada dilemma yaranır: ya gecə çəkilişləri, ya da meqapiksel. nəticə: nə çəkiləcəyindən asılıdır.
a) əgər gecə, axşamçağı, daha az işıqlanmaya sahib qapalı məkanda şəkilişlər ediləcəksə, canon bir addım önə keçir.
b) yox əgər mənzərə, arxitektura - ümumən, çoxlu detal olan fotolar çəkiləcəksə və ya foto çox crop olunacaqsa, nikon-a, yəni meqapikselə önəm verin. Digər tərəfdən, iso-da bir addım arxaya düşsəniz də, daha yuxarı diafraqma və apertur dəyərlərinə sahib lens almaqla və ya hərəkət etməyən obyekt çəkirsinizsə, tripod vasitəsilə daha aşağı pərdə sürətlərində (bax: shutter speed)
çəkiliş etməklə kadrı çəkə bilərsiniz.
5) qalan bütün şeylər
bunlara menyu dizaynı, düymələrin yerləşməsi, fləş sürəti, saniyədə çəkilə bilən kadr sayı (bax: fps)
, timelapse çəkib/çəkə bilməməsi və s. 10-larla özəllik aiddir. Bunlar sırf modeldən modelə dəyişən şeylərdir deyə ümumi marka üçün qeyd etməyə ehtiyac yoxdur. Primitiv misal: əgər uşaqları, ev heyvanları, sürətli hərəkət edən obyektlər çəkiləcəksə, marka önəmli deyil, hansı modelin fps dəyəri və ya pərdə sürəti yüksəkdirsə, o alınmalıdır.
sonluq:
ən başdakı şeyi təkrar edirəm: bu cür markalar arasında mütləq qalib yoxdur, sualın cavabı insandan insana, ehtiyaclara, zövqlərə görə dəyişir. Həmçinin təzə kamera almaq istəyən olsa, mesaj qutumu hər zaman yaşıllandıra bilər, əlimdən gələn köməyi göstərə bilərəm.
Bayaq baxıram, (bax: əzabsız intihar üsulları)
başlığına bir yazar düşüncəsizcə durub belə(#137672) bir gərəksiz entri yazıb, öz ağlında olan 7 nəfər də bəyənib. həmin entridən yola çıxıb danışacam, çünki digər neçə yazar da silahla intihar variantını deyib. Amma əvvəla onu deyim ki, intiharla bağlı heç bir başlıq bambılılıq, səviyyəsizlik, trolluq ediləsi, məzələniləcək başlıq deyil. Bunların əzizlərinin başına gələndə gəlib eynisini mən eləsəm görəsən necə olar?
mən əsgərlikdə olanda bizim bir maxe poliqonda vurdu özün öldürdü. prokurorluq nəinki tağım, bölük, tabor komandirlərini "sağdı", hərbi hissə zampalitinə qədər hamının "başı ağrıdı"; o maxenin manqasında olan əsgərlər prokurorluqda günlərlə süründürüldü, olmazın stressini yaşadılar. Yazıqların gözlərin necə qorxutmuşdularsa, hərbi hissəyə qayıdıb bizə söhbəti danışanda belə həyəcan keçirirdilər. Halbuki həmin maxenin ölümündə ziyan görən şəxslərin heç birinin təqsiri yox idi.
ikincisi də ki, polis və ya Hansısa xüsusi vəzifəli şəxslərin xidməti silahını götürüb özünü vurmaq konkret olaraq həmin o adamı allah bilir neçə min manat xərcə düşməyi deməkdi. Bu addım Birbaşa olaraq o adama və ailəsinə qəsd, həyatını məhv etməkdir. çünki sən o tətiyi çəkdiyin anda "vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə(ya da hər nədirsə ondan)" tutmuş, "qəsdən adam öldürmə"yə qədər əllərinə keçən hər maddə ilə o insanı şərləyib boynuna 8-10 il qoymağa çalışacaqlar. Cibinizdən öz əlinizlə həmin şəxsin təqsirsiz olduğunu yazdığınız kağız tapılsa belə, sırf sizin o silahı götürməyiniz həmin şəxsin səhlənkarlığı/səriştəsizliyi sayıldığından və ölümlə nəticələndiyindən o adamın başına Rütbə-vəzifə artımının bilməm neçə illiyə dondurulmasından tutmuş işdən qovulmağa, dövlət və struktur işlərinə qəbulunun qadağasına qədər min cürə oyun gələcək. Paza keçən təkcə o tanışınız da olmayacaq, o adamın yuxarı rəisləri də zibilə düşəcək. Çünki istər hərbi, istərsə də hüquq-mühafizə orqanlarında struktur belədir ki, sən, tabeliyində olan hər bir şəxsə görə məsuliyyət daşıyırsan və onun hərəkətlərinə görə cavab verməlisən.
Odur ki, ey intihara qərar vermiş bəndə, qətiyyən bu və ya bu tip axmaqlıqlar eləmə. Bir az vicdanın olsun. Elə elə ki, sən öləndən sonra ardınca "allah rəhmət eləsin, məkanı behişt olsun" kimi şeylər desinlər, "onun gorunu sikim, özü cəhənnəm, bizi də zibilə saldı" yox. indi durub bunu gözə alacaqsansa və belə şey qəbulundursa, sənə səninçün yaxşı, mənimçün bərbad olan bir xəbər deyim: ölməyinə ehtiyac yoxdur. Çünki bu dünyanın səfasını elə sənin kimi əclaf xislətdə olanlar, atacağı hansısa addımın kimlərə necə zərər verə biləcəyini düşünməyənlər yaşayır.
Yox əgər mütləq kiminsə zərər görməyin istəyirsənsə, səni bu duruma gətirən hansısa xüsusi bir hal, mütləq günahkar olduğunu düşündüyün kimsələr varsa, ölmədən öncə baş vermiş hər şeyi olduğu kimi yaz qoy. Ən azından, sonradan bu barədə hansısa tədbir görülər və başqa birisi qurtular, zərər çəkməz. Bax həmin dediyim maxe onu boğaza yığan adamın adını yazıb cibinə qoysaydı, işlər tamam başqa cür olacaqdı. Amma təqsirkar adam 5-6 ay sonra getdi daha da yuxarı vəzifəyə, olan da bədbəxt bölük komandirinə oldu.
Ümumiyyətlə isə, hərbi xidmətdə intihar eləsən, lap hər şeyi yazıb qoysan belə, yenə də kimisə bir bəhanə ilə ilişdirəcəklər. Çalış özünü xidmət vaxtı öldürməyəsən, xüsusilə də, sənin adına təhkim olunmamış bir silahla. Vay o gündən ki, əsgər yoldaşının adına olan silahla özünü vurasan.
5 il, düz 5 il sonra ilk oxuyucum bakıya qayıdıb... Yola saldığım günü dünən kimi xatırlayıram.
illər, illər əvvəl hələ instagram təzə-təzə azərbaycanda trend olmağa başlayarkən orada yazılar yazırdım. Bəziləri sözlükdə yazdığım subyektiv entrilərim kimi bir şeylər idi. Əsas da ki o zamanlar inancımı təzə-təzə itirmişdim deyə araşdırdığım dini mövzulardan yazılar vardı. Amma hesaba real həyatda tanıdığım və "bezbaş" olmayan tanışlarım xaric heç kimi qəbul etməmişdim. Aradabir kimsə də istək atanda belə şeylər yazıb paylaşdığımı, dini inanclı birisidirsə, xoşuna gəlməyəcəyini bildirirdim. Zatən az idi follow atanlar, bunu öyrənəndən sonra da sağollaşırdıq.
Hətta o günü də dəqiq xatırlayıram. Qeyd etdiyim son doğum günüm o olub. Günorta bir qızdan follow istəyi gəldi. hələ məclis başlamağına vardı deyə yenə hər zamankı bildirişimi etdim ki, bəs belə-belə postlar paylaşıram, uyğundursa, qəbul edim, yoxsa izləyici toplamaq kimi bir niyyətim yoxdu. Gözəl də olsa, xeyri yox idi e, düşüncəm uymurdusa heç kimi qəbul etmirdim. Qız da qayıtdı ki, "nə gözəl. elə mənə də x səhifənin altına o cürə comment yazan birinin düşüncələri maraqlı gəlmişdi". Elə ordan da ünsiyyətimiz başladı. Qıza da baxırsan həm gözəldi, həm yaradıcılıq fışkırır: həm piano ilə məşğuldur, həm rəsm ilə. Üstünə də gəl rus sektor (rus sektor simpatiyam o vaxtdan var :d).
Nə paylaşsam hər zaman axıra kimi oxuyur, bəzən fikirlərini, bəzən də komplimentini bildirirdi. Ən önəmlisi də, dialoqumuz birtərəfli olmayıb. Yəni əksər hallarda olduğu kimi "mən soruşum, qarşımdakı danışsın, amma o özü mənə sual verməsin, mən özüm söhbəti açmaq məcburiyyətində olum" şeysi çox az olurdu, çünki özü o dəqiqə mövzuya fikrimi soruşurdu. Ona görə də mənə olan marağı illər əvvəl instagram, facebook'da, elə burada - sözlüyün özündə də yazılarımı oxuyan və ya real həyatda olduğum mühitlərdə dediklərimi eşidən və mənə diqqət göstərənlərdən fərqli olub. Fərqi də bu idi ki, gördüyüm diqqət və marağın 90%-i heç də şəxsi iradə və sağlam düşüncə ilə olan davranış olmayıb *
sözlükdəkilərlə də xoş ünsiyyətim olduğu halda belə, sosial media və ya real həyatda görüşməkdən qaçmağımın təməli budur əslində
. Çox vaxtı sırf kütlə psixologiyasının məhsulu idi, şəxslərin özü özlüklərində əsaslandığı şey deyildi. Təzə terminlərlə desəm, hype'ma görə idi. Ona görə də hörmət çərçivəsində qarşılıq verib çox da ciddiyə almamışam.
Nəysə e, gəl zaman, git zaman qızımız başqa ölkəyə köçməli oldu. Demişdim ki, getmədən öncə vaxt eləsin, görüşək. O günü də dəqiq xatırlayıram. Bərk depressiyada olduğumdan yemək belə yemir, ancaq siqaretlə qidalanırdım deyə məcbur salmışdı məni indiki "chaplin" kofeşopunun altındakı restorana ki, yemək yeyim. Çıxanda da yanında siqaret çəkməyimə söz atırdı ki, yaraşmır və s.
iş elə gətirdi ki, sosial media hesablarımı silib hər şeydən uzaqlaşdığımdan onla da əlaqəm itdi. Əsgər getməmişdən öncə birtəhər tapıb bakıdadırsa görüşmək istəyəcəyimi demişdim. Deyildi. söhbətimiz də görüntülü danışıqdan o tərəfə keçmədi. Elə o vaxtdan söhbətimiz qaldı.
Bir neçə ildir elə həmin o köhnə məntiqlə açıb hələ də saxladığım, 5-6 nəfərin olduğu insta hesabımın izləməsində qalmışdı. O dəfə təsadüfən o hesabıma girəndə storidə gördüm Bakıda yaradıcı işinə uyğun fotoqraf axtarır, mən də götürüb bir neçə fotoqraf önərdim (yep. Gördüyüm işi kommersiya məqsədli görmədiyim üçün özümü önərməmişdim. O da cəhənnəm, könlümdən gəlmədiyi halda heç vaxt ürəyimə yatmayan kiməsə şəklini çəkmək istəyəcəyimi demirəm, xüsusilə də qızlara və kommersiya tiplidirsə). O da qısa dialoqun sonunda Bakıya qayıtdığını, görüşmək istədiyini dedi. Dedim yəqin ponyatka xətrinə deyir, nə də olsa çox uzun zamandır heç salam-sağoıumuz olmayıb. ona görə topu ona atdım ki, özü məndən daha məşğul adamdır, vaxt eləsə deyər, görüşərik.
Keçən dəfə planlamışdım ki, səhəri gün çıxıb bir neçə qalereya/rəsm sərgisi gəzim. son söhbətimizdən də 2-3 həftə keçmişdi. Axşam kəlləmi atıb yatacağım yerdə mesaj atdı ki, səhəri gün vxadnoydu, bəlkə görüşək?
Gün oldu ertəsi, vaxtı danışdıq, Hər zamankı kimi də gecikmişdim. -* Çatanda artıq əvvəlki yaxınlığımız olmayacağını düşünüb dədə-baba üsulunda toqquşdurmaq üçün yumruğumu uzatmağı düşünürdüm ki, gördüm ala qolların açıb qucaqladı. indi oturub 5 ili 5 saata necə sığışdırasan axı? Danış, danış, mövzu bitmir, söhbət söhbəti açır. Amma məsələnin məğzi bu deyil...
Nə yalan deyim, bəzən doğum günlərini qeyd etdiyim, bayramlarda sevindiyim, fikir eləmədiyim, peşmanlıq duymadığım, yas tutmadığım o köhnə günlər üçün çox darıxıram. Bu qız da məni 1-2 nəfər xaric heç kimlə danışmadığım və bütün yaşama sevincimi itirdiyim o hadisələrin öncəsindən tanıyan və əlaqəm qalan 6ca nəfərdən biri, yeganə qızdı. O vaxtlar da çox yaxın səmimiyyətimiz vardı. indi - yetkin halımızla belə səmimiyyətin qalması o qədər xoş hiss etdirdi ki.. Söhbət əsnasında diaqnozlarımızın eyni olmasını öyrənəndə lap doğma hiss elədim. Mental problemlərdən əziyyət çəkən, dərmanlarla boğuşan adamlar yaxşı başa düşər insanın özü ilə eyni diaqnoza sahib birini tapması, üstəlik bunun da keçmiş bir dost olması necə sevindirici haldır. Üstəlik, bizdən 2 məhlə uzaqda qalır deyə vxadnoy olmasa da görüşmək alınacaqdı...
Dünən 6 saat yuxu ilə yola çıxıb yolboyu dayanıb allahın bir çayını da içmədən birbaşa 250km yol gəlmişəm ki, atam gedəsi yerə çatdırsın. Planlamışdım ki, axşam onla görüşərik. icazəli olduğum halda yolda müdir zəng elədi ki, axşam da olsa gəlim, iş axsayıb, kömək lazımdı. Mən də guya planlamışdım ki, axşan boş olaram, görüşərdik. Bu da yazdı ki, 3 gün birində, 4 gün də birində olmaqla 2 işdə işləyir ki, zehnini, özünü məşğul saxlasın, "düşməsin", işdən 12 də çıxacaq, ondan sonra alındırmaq olar. "Kakraz" mənə də uyğun idi. Məndən olsa, hamı ilə gecə görüşərəm, özümü gecələr daha çox özüm kimi və rahat hiss edirəm, amma çox insana uyğun olmur. Ünsiyyətim, ən əsası səmimiyyətim olan qızların əksəriyyəti də gecə çıxa bilmir deyə həmişə o cəhətdən özünü şanssız hiss edirəm (baxma: yalnızlığın ən çox anlaşıldığı anlar/-323872). Ona görə də şansı qaçırmaq istəmədən yorğun-arğın özümü çatdırdım. Nə də olsa bir-birimizi çox əvvəldən tanıyırıq axı. Zəifliklərimi, problemlərimi, narahat edən fikirlərimi bilən, mənə başqalarının deyil də, öz gözü ilə baxan, öz dediyi kimi "big picture" olaraq görməyə çalışan biridir, necə bu şansı qaçıra bilərəm?
2018 ya da 2019 idi. bir dəfəsində gecədən xeyli keçmiş yenə içərişəhər tərəfdə fırlananda sabir parkında 3 oğlan, 3 qızın palaz sərib piknik etdiyini görmüşdüm. Elə qibtə eləmişdim onlara ki necə də səmimi ortamdadırlar, görəsən mənə nə vaxt qismət olacaq? Bu şey o vaxtdan ürəyimdə arzu kimi qalmışdı...
Dünən elə bu vaxtlar gəzəndə qəfil gülməli bir tema oldu, gülüşümüz sakit küçənin hər tinini bürüyəndə bir anlıq o gecə ağlıma gəldi və gördüm ki, tam da istədiyim andayam - içimi xoşbəxtlik bürüdü.
Belə... Dünən qruz, nostalgiya, keçmiş günlər, gələcək planlar, indiki vəziyyət, çəkdiyi rəsmlər, bəstələdiyi musiqilər, mənim heç yerdə paylaşmayıb özümə və yaxın insanlara saxladığım fotolar ilə dolu bir gecə keçdi. Ən ironik şey isə bir zamanlar mənə siqaret çəkməməyimi deyən qızın oturub mənlə bir siqaret çəkməsi idi. Özünün də dediyi kimi: "doğrudan elə eləmişəm? -* anyway, həyatdı da, hamımızı dəyişir". Doğrusu, oturub son illəri fikirləşəndə görürəm ki, elə mən də heç gözləmədiyim yöndə çox dəyişilmişəm. il sonuna yaxınlaşdıqca 2022 başlığına yazdıqlarım da yadıma düşür. Bu yaxınlarda elə sözlükdən bir nəfərlə görüşəndən sonra "sənə həqiqətən içkidən, nikotindən daha çox yaxşı mənada təsiri altına alan insanlarla birlikdə olmağı arzu edirəm" demişdi. Son bir neçə ayda həyatım həqiqətən də bir düzənə oturmağa doğru gedir hər nə qədər çoxlu dalğalanmalar olsa da. Lazımsız insanlardan uzaq, keyfiyyətli, mənə yaxşı təsir edən insanlarla ünsiyyətdə bir həyat yaşamağa başlamışam. 'Sevgili günlük', çox uzun zamandır heç olmadığım qədər rahat və dinc olduğum dönəmlərdəyəm, bacardığım qədər elə bu cür salxmağa çalışacam, görüm başıma nə işlər gələcək. Xeyirlisi..
Qatara çatdırmaqçün tələsdiyim yerdə ətrafa boylananda bir də gördüm yolun digər tərəfində 18-19 yaşlarında bir qız düz səkinin tini ilə gedir. O ki uşaqlar nazik uzun bir şeyin üzərində gedirlər e, qollarını da açıb yıxılmamaq üçün tarazlıqlarını saxlamağa çalışırlar, bax o cürə formada, sakit, başını salıb ayağı altındakı səkinin tininə zillənərək, yola düşməmək üçün müvazinətini saxlamağa çalışaraq asta-asta gedirdi. Uşaqcasına sevinərək elə edirdi ki, sanki ətrafda heç kim yoxdur, tək budur və heç kim də bunu görmür - yanından keçənlərin qəribə baxışları vecinə də deyildi, Özü öz dünyasına dalıb özü üçün əylənirdi. bu soxa-soxda və hərənin harasa tələsdiyi yerdə yolun bu tərəfində dayanıb qızı axıra kimi izlədim: Gəldi düz mall'un yanında hoppanaraq səkidən düşdü, sonra əli ilə saçını qulağının arxasına çəkib heç nə olmamışcasına yolu keçib öz yoluna getdi. Mən də uzaqdan gülümsünüb siqareti söndürüb yoluma getdim. Sanki hansısa film, ya da serialdan bir səhnə izləyirmiş kimi idim. Heyif ki, fotoaparat yanımda deyildi, yoxsa qəşəng kadr alınardı. Oturduğum kafedən iş vaxtı bitdiyinə görə serialı yarımçıq qoyub çıxmışdım, dilxor idim. Bunu Gördüm, içim açıldı, sözün əsl mənasında günüm gözəlləşdi.
Qeyd: yazar bu entrini yolda gördüyü qıza axıra kimi tamaşa etdiyi üçün qatara gecikib taksi ilə evə qayıdarkən yazıb.
Bu gün bütün günü ayaq üstə olmuşam. Ayağımda yastıpəncəlik və belimdə də yırtıq var deyə ayaq üstə çox zaman keçirəndə ayaqlarımda dəhşət ağrılar olur. Bayaq anamdan xahiş elədim ki, mümkündürsə ayaqlarımı isti suya qoysun. Elə də elədi. Sonra qurulayanda başın salıb işini görə-görə birdən sözə başladı.
"bertrand, indi bunlar sənə adi gəlir, amma vaxt gələcək qəribsəyəcəksən, deyəcəksən 'kaş anam olardı, ayaqlarımı yuyardı'. Bax onda yadına salarsan bunları, xatırlayarsan...
Sənin yadına gəlir, dayıngilin qapısının ağzındakı taxta oturacaq? Rəhmətlik papam biləndə ki, mən gələcəm, həmin gün çıxıb orda oturub bizi gözləyərdi...
O vaxtı kənddəki evimizi tikdiyimiz yay idi, axşam təkcənə oturmuşdum fındığın altında. Birdən həyətin qapısı açıldı. Özü də adi yox e, axıra kimi açıldı. Mən də səs çıxarmadan diqqətlə boylanıb baxdım, gördüm papam girdi içəri. Bax sənin canınçün, diqqətnən papama baxıb öz-özümə demişdim ki "vaxt gələcək diqqətlə o qapıya baxacam, amma papam içəri girməyəcək"...
Bilmirəm yadına gəlir, yoxsa yox. Papamda bir adət vardı, biz həmişə yay sonu bakıya qayıdanda arxamızdan su atardı. Allah rəhmət eləsin, basdırdıq, 3, 7-ni yola verdik, səhəri gün tezdən bakıya çıxdıq. Həmin moment maşın tərpənəndə güzgüdən arxaya baxdım, papamı görmədim. Bax onda hiss elədim ki, papam uje yoxdu"...
Düz 15 dəqiqədir doluxsunub durmuşam, içimdə bir buruqluq yarandı... Sonuncu dəfə anamla nə zaman bu cür dialoq yaşadığımızı bilmirəm heç, Amma birdən-birə fərqindəliyim artdı. Mama, sən bunları oxumayacaqsan, amma söz verirəm ki, bundan sonra hər vəchlə çalışacam ki, qəlbindəki bu cür düşüncələri daha çox dilə gətirib mənlə dərdləşəsən...
Bir bu çatmırdı, o da oldu. Şükür Ölmədik bu günləri də gördük. Sözlükdə "i wanna dick in my mouth"mesajı aldıq. Qız olsa, bura niyə yazıb söhbəti açım aq, oğlan yazar idi.
Mən də səhər-səhər sevinmişdim ki, axır ki əziyyətimi, zəkamı təqdir edən, istəklərini açıq-açıq deyən cəsarətli bir sapioseksual qıza rast gəldim.
(baxma: garibanın yüzü gülür mü hiç?)
Sözlüyü çox uzun müddətdir kənardan izlədiyi üçün yazarlara açılan başlıqlardan xəbərdar olan, özü elə ən başdan qətiyyən heç bir tərif istəmədən/gözləmədən, sadəcə nickname-i haqqında məlumat üçün başlığı açmaq istəsə də, bunun heç də düşündüyü kimi deyil də, "yuyulmamış qaşıq kimi özünü gözə soxur" kimi qarşılanmağından ehtiyat etdiyi üçün bu başlığı - çox təəssüf ki - özü açmayıb bu günü gözləmiş 10-cu nəsil yazar. Kiməsə necəsə müsbətə doğru bir şey qatıbsa, buna görə çox sevinir; istər mesaj bölümündə, istərsə də bu başlıq altında yazılmış və yazılacaq olan hər xoş sözə, müsbət tənqidə və hansısa yanlışının düzəldilməsinə görə dərin minnətdarlığını bildirir.
Keçək həqiqi Bertrand Zobristə. Öncədən deyim ki, əsəri çoxdan oxumuşam deyə cüzi yanlışlar ola bilər.
--spoiler--
Zobrist başda niyyətini gedib ümumdünya səhiyyə təşkilatının rəhbərinə danışıb, ona hər şeyi aydın izah edib dəstək gözləsə də, bu baş vermir. Əksinə, üst-ün rəhbəri dr.sinskey onu dəli adlandıraraq həbs etdirmək istəyir. O isə özünə qarşı getdikcə böyüyən basqı, həbs olunma qarşısında "konsorsium" adında təşkilatla iş görərək florensiada gizlədilir. Konsorsiumla bağladığı müqaviləyə görə bəlli bir tarixdə onlara göndərdiyi bir videogörüntünü internetdə yaymalı idilər. Bu videogörüntüdə isə Zobrist özünü "the shade" adlandıraraq üzündə vəba maskası ilə danışır və kadr dəyişərək kiçik bir lövhəni göstərir. Lövhədə isə "bu tarixdə dünya dəyişdi" sözləri yazılıb. Hadisələrin gedişində Zobrist təqibin sonunda virusun yerini deməmək, ələ keçməmək üçün dünyanın onu vəhşi, cani kimi yox, qəhrəman olaraq xatırlamasını diləyərək intihar edir. Çox uzatmadan, sonda içi üst, konsorsium, hətta öz sevgilisi*
bax: vəfasız qızlar
- bir sözlə, hamı Zobristin planının həyata keçməməsi, virusun yayılmaması üçün əlləşir, olduğu paketi tapmağa çalışır. Lövhədə yazılan həmin tarixdən, həmin andan öncə videonun çəkildiyi yer tapılır və görürlər ki, həmin yerdə 2 həftədir danteyə həsr olunmuş konsert təşkil olunub. Məlum olur ki, virus da orda deyil. Daha dəqiqi, çox-çox əvvəl yayılıb virus, çünki içi robert langdon qarışıq hamının sandığının əksinə, pulsuz təşkil olunan 2 həftəlik konsert məhz ona görə idi ki, istanbuldakı həmin o yer dünyanın hər yerindən turist qəbul edir və pulsuz konsertə hər ölkədən adam girib, virusa yoluxub. Virus isə yenə hamının düşündüyünün əksinə, o dəqiqə öldürən, canicə bir şey deyil. Hava ilə yayılan(ki, ən tez yayılan viruslar bunlardır), insanın genetikasına təsir edərək onu çoxalmaya əlverişsiz, yəni sonsuz edir və dünya əhalisinin 1/3 hissəsində effektiv olacaq.
Son olaraq, yenidən qeyd edim ki, Zobrist o əsərin ikinci antaqonistidir və bu danışdıqlarım əsərin 10%-i deyil heç. Əsəri bunları bilərək belə rahat oxumaq mümkündür.
Üstəlik, rasionalist, duyğuların təsirindən kənar, ağılla davranış sərgiləməsi Bertrandın ən bəyəndiyim xüsusiyyətləri idi.
Dolayısilə, Ortada problem vardı, bir də həll yolu. Zobrist də dantenin ən sonda qeyd edəcəyim sitatından ilhamlanaraq vəziyyəti duyğusallığa bağlamadan bu işə əl atıb, həll etməyə çalışırdı. Bu adam hər şeyi əsaslandırmışdı və doğruları deyir, düzgün hərəkət edirdi. Ən azından əsərdə və eyniadlı filmin ilk səhnəsində verdiyi sualı duyğuları kənara qoyaraq düşünən hər kəs bunun belə olduğunu anlaya bilər. Əsərdə Onu cani adlandırsalar da, hamı qarşı çıxsa da, hətta oxucular sevməyib onun fikirlərini qəbul etməsələr də, bu onun haqlı olduğunu dəyişdirmir. Sonda öz məqsədinə çatdığı üçün də çox sevinmişdim. Kitabda bertrand zobrist'in dəfələrlə sitat gətirdiyi, hesaba açdığım gündən bio hissəmə də yazdığım, Dante'nin "cəhənnəm" əsərindəki o sitatı yazaraq entrini bitirirəm: "Cəhənnəmdəki ən qaranlıq yerlər böhran zamanı bitərəf qalanlar üçün ayırılıb".
Bu sitat tək kitabdakı kimi bəşəri şeylərlə bağlı deyil. istənilən situasiyada, xüsusilə də, mənəvi-moral mövzularda doğru olanı etməmək, vəziyyəti görməzdən gəlməyə, yüngülləşdirməyə və ya ört-basdır etməyə çalışmaqdan daha böyük vicdansızlıq yoxdur..
Hər görəndə Mənə rəqs yoldaşlarımı xatırladan sindromdur. Axşam mama ilə danışanda tv-də gördük, yadımıza düşdü.
Baxça sonu və ibtidai sinif dönəmində 3-4 il milli rəqslərə getmişəm. Bir dəfəsində -deyəsən, novruz idi- hansısa bayram tədbirində edəcəyimiz rəqsə hazırlaşmaq üçün toplaşmışdıq. Rəqs zalının çox geniş olan "раздевалка*
soyunub-geyinmə otağı
"sında hamının gəlməyini gözləyirdik. Valideynlər özləri üçün söhbət edirdi, biz də paltarları dəyişib, çeşki*
rəqqasların səhnədə geyindikləri ayaqqabı
lərimizi geyib öz heyimizdə oturmuşduq. Birdən içəri iri qızıl sırğaları, sepi və uzun şubası olan xanım və yanında da 2 əkiz qız girdi. Danışacağım hadisənin qəhrəmanları olan Bu əkiz qızların ikisində də daun sindromu varıydı. Ataları çox varlı adam idi, rusiyada işləyirdi. Onları da hər gün sürücü aparıb-gətirirdi.
Bu qızlar həmişə mənlə oynayırdılar, dəhşət çox istəyirdilər məni. Anasının anama dediyinə görə bir suyum onların böyük qardaşına çəkirmiş. Ki onlar böyük qardaşlarını dəhşət çox sevirdilər. Digər yandan bu uşaqlar çox hərəkətli, enerjili idilər. Rəqsdə hansısa hərəkəti öyrəndiyimiz yerdə bir də gördün durduq yerə qəfil sıradan çıxıb gedib hansısa uşaqla anlıq olaraq (rəqs mənasında yox, oyun mənasında) oynamağa başlayırdılar. Yəqin belə anlıq, orada edilməməli və heç kimin də etmədiyi şeylərə görə digər uşaqlar onları o qədər də çox istəmirdilər. bəzən hətta kobudcasına itələməklə, vurmaqla və ya yıxmaqla özlərindən uzaqlaşdırırdılar. Halbuki mən (bəzən onların hərəkətlərindən narahatlıq duysam da) heç vaxt bunu eləmirdim. bunu eləmək qırağa qalsın, heç reaksiya belə vermirdim. Onsuz bilirdim ki, qapıdan baxan anaları tənbehləyəcək, müəllim də o dəqiqə qollarından tutub aparacaq sıradakı əvvəlki yerlərinə. Yəqin elə Məni bu qədər çox istəmələri və həmişə mənlə oynamaqlarının səbəbi həm də buna görəydi.
Nəsə, "раздевалка"da qalmışdıq. Anası girdi içəri, yanında da qızlar. Qızların içəri bir göz gəzdirib, məni görən kimi o dəqiqə "zobyiiis*
r hərfini deyə bilmirdilər
" deyə adımı möhkəmdən qışqırıb gülə-gülə yanıma gəlməkləri bir oldu. Elə bilirdim yenə hər zamanki kimi mehribancasına nəsə oynayacağıq, qolumu, yanağımı dartışdıracaqlar. Amma elə olmadı. Bacılardan biri gəlib yenə məni qucaqladı, amma o birisinin isə çatan kimi sifətimə möhkəmdən bir şapalağ ilişdirməyi bir oldu. Axşam mama söhbəti danışanda gülə-gülə yenə deyirdi ki "ay allah, bertrand, gözlərin bir dolmaq dolmuşdu. Yazıq-yazıq diyanıb baxırdın elə. Bir anda rəngin necə ağardısa ürəyim düşmüşdü birdən xəstəlik-zad tutarsan".
Dolar da day. Bu qızlar kök, yekəpər idilər, özü də zalımın qızının əli bir ağır idi ki gəl görəsən. Həm də ki yadıma gəlir, həqiqətən, çox pis təsir eləmişdi. Kimə eləməz ki? Mən deyiləm, sənsən. Təsəvvür elə, 2 qız var, bunların da ən favorit dostu sənsən, gəlib hər dəfə səni əzizləyib sənlə oynayırlar, amma bir gün durduq yerdə qəfil bir şapalağ yeyirsən. Necə olarsan? Elə həmin gün məşq sonu təzədən heç nə olmamış kimi yanıma gəlib oynamaq istəmişdilər. Anam görmüşdü narahatam, onları qoymamışdı yanıma. Dediyinə görə, heç o hadisədən sonra bir daha onlarla yaxın ola bilməmişəmmiş.
O vaxtı o şapalağı*
bəli, bəli, şillə yox, şapalaq. Qapaz da demək olar. Çünki bildiyin "gavura vurur gibi" ilişdirmişdi sifətimə :d
, türklər demiş, kişisel algılamışdım. Hətta uzun illər də belə düşünürdüm. Həmişə öz-özümə fikirləşirdim ki, "axı mən heç nə eləməmişdim, niyə məni vurdular?" Hər dəfə də hansısa down sindromu ilə bağlı yazı, kommentlər görəndə ancaq və ancaq "sevgi dolu/ nifrətdən uzaq/ yaşam enerjili/ uşaq saflığı" və s kimi müsbət şeyləri görürdüm. Bilirdim e elədirlər, amma bunlar mənim faktiki real həyat təcrübəmlə tam üst-üstə düşmürdü. Daha doğrusu, yalnız bunları görmək məndə özümü günahlandırmağı tətikləyirdi, daha da artırırdı və durmadan o anı, nəyi səhv etdiyimi düşünürdüm. Çünki "yer üzündəki mələk" deyilən biri məni vurubsa, mütləqdir ki, mən nəsə pis bir hərəkət eləmişdim.
Yalnız illər sonra təsadüfən elə bu hadisə ağlıma gələndə açıb bir az araşdırdıqdan sonra gördüm ki, həqiqətən də, mənim heç bir təqsirim yox idi. Mediada, sosial şəbəkələrdə, hətta elə sözlükdəki entrilərdə də görə bilərsiniz ki, bu sindroma sahib insanların yalnızca müsbət tərəfi göstərilir. Halbuki bu insanların bir sıra mənfi davranışları da var. Misalçün: mənim keysimdə olduğu kimi vurmaq. Həmçinin kompulsiv hərəkətlər etmək, dişləmək, zərər vermək, aqressiya, dağıtmaq və ya zorlayıcı davranışlar və s bu kimi hallar da bura aiddir. Lakin bunu nəzərə almaq lazımdır ki, bu insanlar bu hərəkətləri bilərəkdən eləmir. onların mənfi davranışları məqsədli, şüurlu şəkildə olmur, impulsiv xarakter daşıyır, yəni anlıq olaraq içlərindən o keçir və edirlər.
Bu Entrini də yazmaqda məqsədim o idi ki, bu mənfi hallar haqqında məlumatlı olasız, bir növ ehtiyatınızı saxlayasız. Ehtiyat eləmək qalsın qırağa, bir gün başınıza gəlsə, mənim illərlə elədiyim kimi durub özünüzü günahlandırmayın ki, nəyi harada səhv elədiz. Sadəcə bilin ki, onların xarakteristikasında sadalanan o qədər müsbət şeylərlə bərabər bunlar da var və onlara sadəcə xoş davrandığınız halda başınıza gəlmiş mənfi halın səbəbkarı siz deyilsiniz. Nə də ki belə hal olanda məndən beşbetər şoka girməyin, təəccüblənməyin.
Həmin vaxt birinci kursa təzə başlamışdım, oktyabr idi. Məktəbdə necə idimsə, universitet uşaqları ilə də deyib-gülüb, qaynayıb-qarışma niyyətində idim və edirdim də. Dayandırdım. *
bunun tamam başqa səbəbləri də var, sadəcə bu məsələ də çox böyük təsir elədi
Tamam ciddiləşdim. Əslində, bundan aylar öncə son zəngdə, necə deyərlər, tıncıxmışdım, vəziyyəti tutmalıydım. çünki kimin sinifdə nə tip olduğundan danışılanda mən "əyləncəli, güldürən, tema qaynadan oğlan*
bunu məni məktəbdən sonrakı dövrdə tanımış birinə desələr, ilk deyəcəyi şey "hassktr lan, boş yapma" olar
" idim, halbuki aralarında ən açıq sözlü, haqqını tələb, fikrini aydın ifadə edən (oxuyan uşaq temalarını qoyuram qırağa da, orası bütün məktəbə bəlli idi) mən idim və vicdan, ədalət kimi keyfiyyətlərin mental təfəkkürlü, dindar beyinli, hər işə mız qoyanda yox, məndə görüləcəyini gözləyirdim. O qız da (ki, bir neçə il eyni məktəbdə oxumuşuq) yuxarıdakı sözləri deyəndə bu nəticəyə gəldim ki, insanlar məni tamam qəlibləşdiriblər və mən özümü başqa, ətraf isə məni tamam başqa görür. O qız məni əksərən zarafat edən, məzələnib, deyib-gülən görüb deyə ciddi şəkildə o qənaətə gəlibmiş ki, "bertrand ciddi duyğulardan uzaqdır, kimisə sevə, aşiq ola bilməz". And içərəm ki, digərləri də elə bilib məni. Mən də unidə ciddiləşib, az qaynayıb-qarışaraq həmin o özümdə görülməsini istədiyim şeyləri göstərdim. Çünki bir az zarafat, səmimiyyət gördülərsə, sonra nə qədər ciddi mövzularda söhbət etsən də, səni gözlədiyin qədər ciddiyə alan, fikirlərinə diqqət edən, dəyər verən olmayacaq. gərək daimi olaraq sərt olasan, nadirən güləsən, hər zaman məsafəli davranasan. Bəs onda nə baş verdi? Onda da oldum soyuq, qaynayıb-qarışmayan, neqativ, özündənrazı və eqoist adam. Hətta dostlarım demişdi ki, bir çoxlarının bu şeylərə görə (heç tanımadan) məndən zəhləsi də gedir. durduğum yerdə məndən qıcıqlanan qızlı-oğlanlı n qədər adam vardı universitetdə.
Sonra nə oldu? Heç nə. Bir nöqtədən sonra insan başa düşür ki, nə etsən də belədir, səni heç vaxt tam görməyə çalışmayacaqlar. Hətta özün göstərməyə çalışsan da, görmək istəməyəcəklər, çünki özləri çərçivədə olan insanlardır. Heç vaxt düşünməcəklər ki, insan, hər nə xarakterdə olsa da, necə profil göstərsə də, bütün duyğulara sahibdir:
- Nə qədər soyuq, ciddi olsa da, sevə, zarafat edib gülə bilər;
- nə qədər deyib-gülən, səmimi olsa da, içdən-içə nələrinsə fikrini çəkə bilər;
- utancaq dediyin qız yataqda dominant ola bilər;
- kələ kimi, "ağır abi" qaqaş da olsa, gülünc şeyə fobiyası, uşaqca hobbisi ola bilər;
- ən əsası, bir vaxtlar tema qaynadan, daim gülən, hər şeydən çoxlu-çoxlu danışan, hamıya nümunə çəkilib, "bu uşağın gələcəyi çox parlaqdır" dedikləri bertrand illər sonra bütün 1 həftəni hər günü 6-7 stəkan kofe içib 24 saat otağından çıxmayan, heç danışmayan, tamamilə içəqapanıq birinə çevrilə bilər.
bir sözlə insan, heç də tək bir pəncərədən baxılası, "o yaxşıdır", "bu pisdir", "o, loxdur, loserdir", "bu möhtəşəmdir, winnerdi", "o, duyğusuzdur", "bu, sempatikdir", "o, zarfatcıldı, ciddiyə almayın", "bu çox ciddi adamdır, temanı tutmayacaq" və s. deyərək qəlibləşdiriləsi varlıq deyil.
Nəysə Əşşi, bilirəm ki, bu sözlərimin də bir mənası olmayacaq. Əzəldən insanlar belə gəlib, belə də gedir. Ona görə Siz yenə də qəlibləşdirin. Onsuz da, özü qəlibdə olan insanlar digərlərini də qəlibləşdirməlidirlər ki, tapışa bilsinlər. Mənə qalan odur ki, özüm kimisi rastıma çıxanda ümid edirəm anlaya bilərəm ki, məndən biridir.
Siz də bu entridəki misallardakı kimi öz qəlibinizə uyğunları tapın. Hər zaman səthi olun ki, həyatı yaşaya və orda-burda özgüvəni yüksək görünüb, sanki həyatı bilir, insanları da çox yaxşı tanıyırmışcasına hərəkət edə biləsiz. Necə ki indi içi həmin qız qarışıq bütün o məktəb, uni, iş yerlərindəki tanıdıqlarım sözdə ailədən, həyatdan narazı olsalar da, gələcəyə dair xəyallarla, planlarla, sabaha ümidlə yaşadıqları, düşündüklərindən bir qram belə şübhə etmədikləri halda, sözdə 90%-indən daha perspektivli (olmuş) mən bütün gecəni tamamilə sönmüş halda, qaranlıq otaqda "nəyə görə yaşamalıyam?", "sözlüyə, dəftərlərimə, notlara yazdıqlarımın mənası nədir?" "bütün bunlar, bu qədər həngamə nəyə gərək?" "filan şey dəqiq belədir?" deyə düşünüb, baş verən hər şeyi çək-çevir edib, başdan-sona həyatımı gözümün önündən keçirəcəm.
Qeyd: son abzas paradoks kimi görünə bilər: "özün insanları qəlibləşdirməməli olduğunu deyib, sonra onları eyniləşdirirsən. Bəlkə, sən onlara fərqli tərəfdən baxasan?". Məsələ budur ki, mən hər zaman ətrafımdakılara mənə yanaşmadıqları kimi yanaşmağa çalışıb, həmişə "bəlkə də, elə deyil" deyib dəfələrlə onları tanımağa, müxtəlif mövzularda dindirməyə, yenidən kəşf eləməyə cəhd etmişəm. Dolayısilə, belə olan halda, mənim ümumiləşdirməm həmin kəslərin məni qəlibləşdirməsindən çox daha həqiqi və doğrudur.
Əvvəla, nə xoş mənə ki, mobil interfeysdə "qarışdır" butonunun sol freymə əlavə olunması təklifim qəbul görüb. nə qədər can rahatlığı olduğunu sözlə ifadə edə bilmirəm. Keçən dəfə söz-söhbət oldu deyə postlarda qeyd edə bilməmişdim, ona görə Buradan çoxlu-çoxlu təşəkkürümü bildirirəm.
Digər təklif və ya tövsiyələrimə keçəsi olsam:
1) ən, ən, ən əsas və önəmli məsələ: sözlükdən uzaqlaşdırılan və ya umbay edilən yazarların da entriləri "wiki" bölümünə əlavə edilə bilsin. Neçə-neçə entri var ki, çox əla, möhtəşəm entridir, əsl wikiyə salınasıdır, amma yazarı uçurulub deyə əlavə edilə bilmir. Əlavə edirəm, sonra girib baxıram ki, görünmür, wikiyə düşməyib. Bu məsələyə əncam çəkmək lazımdır. Bu şey Heç məntiqli deyil. Çünki Bir şəxs sözlükdə yazar olacaq kriteriyalara uymursa, bu o demək deyil ki, onun yazdığı bilgi dolu entrilər wiki bölümündə özünə yer tapmamalıdır. Məqsədimiz bilgi və məlumat dolu entriləri digər minlərlə yazıdan ayırıb bir yerə toplayıb, oxuculara təqdim etməkdirsə, o zaman gəlin malı mala qatmayaq. Yazarın yazarlıq statusu ilə yazdığı entrinin dəyəri ayrı tutulmalıdır ki, məqsədəuyğun olsun.
1.1) həmçinin uzaqlaşdırılmış yazarların hesablarının bağlı qalması da o qədər də məntiqli deyil. Nəsə bir yanlış edib, uzaqlaşdırıb, lap yaxşı. Bundan gözəl nə ola bilər? Hesaba girişi banlanır onsuz da, day niyə profili də görünməz olur ki? Hesabı açıq qalsın, bio bölümünə, ya da nə bilim, hara məsləhətdirsə o hissəyə uzaqlaşdırılması qeyd olunsun. Biz də nə zamansa girib hansısa entrisini axtaranda zülüm çəkməyək. Kimsə qaydaları pozub deyə onun sözlüyə "erişim"inə məhdudiyyət qoyulmalıdır və qoyulur da. Amma day sənin, mənim və ya x bir şəxsin o yazarın entrilərinə "erişim"i məhdudlanmalı deyil. Bu şey bir baxıma bizi də cəzalandırmaqdır.
2) "maraqlı" səsi anonimlikdən çıxarılsın. "umbay" verilmə anonim olmaqla bərabər, həm də verilərkən heç bildiriş belə gəlmir. Hardasa görmüşdüm, Yazarın motivasiyası düşməsin deyə edilibmiş. Çox yaxşı addımdır, sonuna kimi dəstəkləyirəm. Başa düşüləndir ki, bəzən sırf entriyə umbay verilir. halbuki yazar özü dəyərli yazardır və hansısa yanlış anlaşılma olmamağı üçün istəmirik ki, birbaşa müzakirəyə girmədiyimiz halda o entriyə olan mənfi reaksiyamızı bilsin. Amma maraqlı səsi ki belə deyil. Bu səs özü motivasıya artıran şeydir. Qoy yazar görsün ki, onun entrisi kimlərə maraqlıdır. Bir neçə yazardan bu fikri eşitmişəm və mən də bunu istəyirəm ki, qoy qarşıdakı yazar bilsin ki, entrisi mənim üçün maraqlı idi.
2.1) "maraqlı" səsi başlıqlarda 6 əjdəha səsi nəticəsində entrinin yanında yaranan o yaşıl xəttə təsir göstərə bilsin. Çünki bu səs özü müsbət reaksiyadır. "favori" seçməyi başa düşmək olar, nə də olsa, yazar o entrini özüyçün saxlamağa görə edir. Amma maraqlı səsi ən az "əjdəha" qədər dəyərlidir. Çünki sözlükdə saysız-hesabsız entri var ki, onlar "əjdəha" deyil, sözün əsl mənasında "maraqlıdır".
Ən son başıma gələn şeyi deyim. O gün hansısa başlığa baxırdım. Entriləri Ard-arda oxuyanda Birdən gözümə qəşəng, həqiqətən çox maraqlı bir entri sataşdı. Baxdım ki, 3 əjdəha səsi var, 8 maraqlı. indi deyəcəksiniz bunun söhbətə nə dəxli? Dəxli odur ki, o başlığa əvvəllər də göz atmışdım. Çoxlu entri yazılmış başlıqlarda səhifələri tez-tələsik "scroll down" edib ötəri göz atıram və əsasən də yanında yaşıl xətt olanlar diqqət çəkir deyə o yuxarıda dediyim entri gözdən yayınmışdı. Halbuki "əjdəha lazımdır" bölümündə 20-25 reaksiyanın olduğu entrilərin arasına da düşməmişdi. Mən inanıram ki, bu və ya bu tip hadisə tək mənim başıma gəlməyib. indi Sözümün canı odur ki, bayaq dediyim kimi, çox entri var ki, onlar "əjdəha" verilməlik deyil. Mənə görə, 3 əjdəha, 4 maraqlı səsi almış, ortaya fərqli görüş və ya məlumat qoyan entri də sadəcə 7 əjdəha səsi alıb yanında yaranan yaşıl xətt ilə diqqət cəlb edən entri qədər dəyərli və diqqətəlayiqdir.
1) söyüş/alçaltma. Ailə daxilində, hansısa kruqda, iş kollektivində daimi olaraq söyüşlər, təhqirlər(şərt o deyil ki, ana söyüşü söysün, insanı xor görməyin özü də təhqirdir) olur və adi şeymiş kimi yanaşılır.
2) dava/aqressiya/şiddət(həm fiziki, həm psixoloji). Yəqin ki, ölkədə hər şeydən daha adi olan şey davadır. Haçan kimisə vurmaq, ona aqressiya tətbiq etmək anormal qəbul olunub? Əksinə, vurana haqq verilən cəmiyyətdə yaşayırıq. Ata anaya, ana uşağa, uşaq dostuna, dostu küçə heyvanına. Hamı bir-birinə tətbiq edir. Halbuki dil ona görə var ki, insan ünsiyyət qurub öz problemini həll etsin. Hamı lakonikdir, ağzını açmadan başa düşülməsini gözləyir.
3) rüşvət/korrupsiya. Rüşvət vermək, korrupsiya vasitəsilə nəsə iş görülməsi birbaşa olaraq kiminsə haqqına girmək, o işi gördürənin bacarıqsız və rüşvət/korrupsiya vasitəsilə gördürdüyü işə layiq olmadığının göstəricisidir. *
deyəsən, bir az sərt ifadədir, çünki haqqın ola-ola əldə edilə bilinməyən şeylər də doludur. Adam haqlı olanda da baxılnır deyə gərək polisə işi düşəndə kiməsə ağız aça ki, tapşırılsın
. Hey sən, bunu oxuyan, o dəqiqə ağlına milyon oğurlayan məmuru gətirmə. Adicə dostuna "bu məsələ yoluna qoyulsun, nalmalni oturaq e" deyəndə sən də potensial rüşvətxor sayılırsan. Ki, bu dəqiqə digərlərini qoyuram qırağa, sözlükdəki proqressiv gənc sayılanların azı 90%-i bu və ya digər yolla rüşvət və korrupsiyanın içindədir, halbuki bir məmur adı çəkiləndə hər şeyini söyür ki, çapıb-talamaqla məşğuldur.
4) qayda-qanunu pozmaq. Hələ ən primitiv şeylərdən dnaışıram: qırmızıda keçmək, yeraltı və ya piyada keçidindən istifadə etməmək, kimisə söymək, döymək, pul atmaq, sürət limitindən yuxarıda maşın sürmək, iş yerində "çöplətmək", virus təhlükəsi olduğu halda hər variantda maskasız gəzmək və s. bu kimi normal qəbul olunan və hətta fəxr edilən, etməyənə də yan gözlə potensial lox, çurban, mal kimi baxılan cəmiyyətdə yaşayırıq. Halbuki gecə saat 4-də bomboş yolda belə olsan qırmızıda dayanmalı, piyada zolağından, yeraltı keçiddən istifadə etməlisən və normal olan budur. iş yerinin nə qədər bərbad, müdirinin nə qədər əclaf olmağının önəmi yoxdur, müqavilə imzalamısansa, o saat ərzində öz işini layiqincə yerinə yetirməlisən. Necə deyərlər, hər qoyun öz ayağından asılar.
5) müqavilə demişkən, əmək müqaviləsi olmadan işləmək. Çox şey demirəm, hamıya aydındır məsələlər.
Keçən indi daha dərin və qəliz şeylərə:
6) din, ilahi qüvvəyə inam və ondan nəsə gözləmək. Müşahidə edilə bilən kosmos azı 96 milyard işıq ili genişliyindədir və bu da yerdə qalan kainatın kiçik hissəsidir. Artıq hər nə qədər banal ifadə olsa da, təkrar edim ki, insanın kainatdakı dəyəri adi qum dənəsinin yer üzündəki dəyərindən daha aşağıdır. Hətta bakteriyalar məhv olsa, bütün canlı həyat məhv olacağı təqdirdə, bu an bütün insanlar məhv olsa, (dəqiq yadımda qalmayıb) azı 90% şeyə heç bir təsiri olmayacaq bunun. Yəni insan, yeri gələndə adını təhqir kimi işlətdiyi bakteriya/mikrobdan da dəyərsiz canlıdır. Belə halda bütün hər şeyin insan üçün olduğunu düşünmək, hələ oturub bunları yaradan qüvvənin də hansısa instagramdakı qızı, oğlanı, yaxşı həyatı dua edəndə sənə qismət edəcəyini gözləmək anomal davranışdır, sağlam məntiq və düşüncə məhsulu deyil.
7) başda yeni il olmaqla bir sıra bayramları qeyd etmə. Təxminən, 2 saat öncə tarix 4 apreldən dəyişib 5 aprel oldu. Təsəvvür edin ki, bu entry-ni oxuya-oxuya çöldə fişəng atılır, sizə zəng gəlir ki, bəs bayramın mübarək, təbriklər filan-fəsməkan. Çox mənasız və gərəksiz oldu, hə? Əlbəttə ki. Eyni məntiq 31 dekabrdan 1 yanvara keçəndə də olur, sadəcə milyardlarla insan eyni anda edir deyə qətiyyən narahatlıq keçirmirik.
8) doğum gününü qeyd etmə. Təsəvvür edin ki, elə indi, bu dəqiqə yazını oxuyub bitirən kimi zəng gəlir və ata-ananız sizin doğum gününüzü təbrik edir və deyir ki, bəs əslində həqiqi doğum gününüz bu gün imiş. Hey sən! Dayan. Oxuyub keçmə. WhatsApp-dan özünə doğum günü təbriki yolla və mesaja diqqətlə bax. Mənasız və maraqsız gəldi, hə? Çünki elədir, insanın hər il qeyd etdiyi pasportdakı doğum günü kimi. Yaxşı, deyək ki, məsələ tarix yox, hadisədir. Yenə də, bu cür dünyada, ölkədə, cəmiyyətdə doğulmaq qeyd olunası şey deyil. Arthur Schopenhauer deyirdi ki, əgər həyat gözəl olsaydı, heç kəs gecə yatmaq istəməz, səhər tezdən isə gülə-gülə xoşbəxt oyanardı. Hər halda anormallıq və mənasızlığa aid bu entry-ni oxuyursansa, belə həyat yaşamırsan. Pis olmağa dəyməz, çünki milyonda bir insan belə yaşayar, ya yaşamaz. Dolayısilə, belə halda durub doğulduğun günü qeyd etmək və yaxşı şey kimi düşüncəyə kodlamaq anormal davranış olmalıdır. istər dindar olsun, istərsə ateist, insanın ölüm gününü(kaş biləydi) qeyd etməyi doğum günün qeyd etməyindən qat-qat daha məntiqlidir.
Entry gör hardan hara gəldi. Ancaq istənilən halda, bu, yazılanların doğruluğunu dəyişdirmir. Hə, indi kimsə şiddətin və s. şeylərin insanın təməlində yatan şeylər olduğunu və s. deyə bilər, amma bu onları "təbii davranış" kateqoriyasına salır, "normal" və ya "olmalı olan" kateqoriyasına yox.
Ümumiyyətlə, mən hesab edirəm ki, deyəcəyim istisna xaric heç nə normal kimi qəbul edilə bilməz. Həmin istisna da hüquq, qaydalar, qanunlar toplusu və s. bu kimi şeylərdir. hansıları ki, insan didik-didik üstündə baş sındırıb, ərsəyə gətirib tətbiq edir. Qalan hər şey, yuxarıda da dediyim kimi, "təbiidir", "belə də olmalıydı", "fakt belədir də" kateqoriyasına girsə də, mən normal, adi bir şeymiş kimi qəbul etmirəm. belə şeylər barədə ən sadə dildə məlumat üçün qaraqanın "üçüncü addım" kitabını məsləhət görə bilərəm. Orada adi ağac, texnologiya, yuxu və s. barədə adamda ilkin düşüncə yaradacaq şeylər var idi. Yox əgər kitab-filan oxunmayacaqsa, qoltuq hissədən qolu tutub sıxıb keyitmək "homemade" başlanğıc ola bilər. Keyiyəndən sonra hissiyyatı itmiş qolu, barmaqları tərpətmək məndə əcaiblik oyadır və siz də bunu müşahidə edərək mövzuya giriş edə bilərsiniz.
qaldı ki, bu entry-nin niyə o cür başlayıb buralara gəlməsinə. son cümləni bitirən kimi ilk hissəni oxuyun. Görün ilkin olaraq bu qədər şeyi oxuyandan, düşünəndən sonra o cür davranışlar normal görünür, yoxsa anormal? Şəxsən mənə, nə onlar, nə də n qədər digər *
digər yazarlar da, güman ki, qeyd edəcəklər həmin şeyləri
şeylər normal, adi və üstündən keçiləsi şeylər kimi görünmür.
göz ata bilərsiniz. 
