ənəlhəqq

6 əjdaha! 29.12.2015 23:51, ənəlhəqq

Pink Flamingos (1972).

Rejissor: John Wates.

--spoiler--

1972-ci ildə John Waters-in yazdığı və çəkdiyi film. O dövrdə çəkilmiş ən alçaq, iyrənc və axmaq film olaraq qiymətləndirilmiş və xristian din adamları başda olmaqla çoxsaylı tamaşaçılardan mənfi rəylər almağı ilə seçilmişdir. Film 12000 dollar büdcə ilə çəkilmişdir, heyət isə tamamilə qeyri peşəkar oyunçulardan ibarətdir. Film bu qədər pislənməsinə, bəyənilməməsinə baxmayaraq yenə də kult filmlər arasında yerini tapıb.
Filmin baş qəhrəmanı Divine ( https://en.wikipedia.org/wiki/Divine_(performer) ) adındakı transseksualdı, digər oyunçular: Divine-nin anası yumurta xəstəsi Eddie, oğlu Crackers və ən yaxın dostu Cotton ilə bir maşında yaşayırlar. Divine yerli media tərəfindən "Yaşayan ən iyrənc insan" seçilmişdir və bu onun üçün qürur verici bir hadisədir. Lakin digər bir tərəfdən də onun kimi düşünməyən tam olaraq rəqibləri deyilə biləcək Connie və Raymond Marble cütlükləri vardır; gənc qızları qaçırıb bədənlərinə sperma yeritməklə hamilə qalmağa məcbur edilən və daha sonra körpələrini satan (lezbiyan cütlüklərə), məktəblərdə narkotik satan, porno və cinsi azğınlıqda ən yaxşılar olaraq bilinən bu cütlük iyrənclik ünvanına heç şübhəsiz özlərinin layiq olduğunu düşünürlər. Bu cütlük ilk olaraq Divine-ə ad günündə bir qutu nəcis göndərərək tərəflər arasında döyüşü başladan tərəf olur.
Film öz iyrəncliyi ilə xüsusi olaraq seçilir belə ki, filmdə Divine-nin it nəcisi yeməsindən tutmuş iki toyuğa təcavüz edilməsinə qədər hər cür iyrənclik var.

--spoiler--

Əlavə məlumatlar:

- Filimdə bir toyuq cinsi təcavüz nəticəsində öldürülmüşdür. Bundan sonra heyvan haqqları müdafiəçiləri ayağa qalxmışdır bir reportajında rejissor belə deyir:
"Siz yediyiniz toyuqların infarkt nəticəsində keçinərək öldüklərini düşünürsünüz? O iki toyuq heç olmasa mənim sayəndə filmdə çəkilmə fürsəti tapdılar.''

- Filmin son səhnəsində Divine-nin it nəcisi yediyi səhnə həqiqətdir və rejissorun dediyinə görə həmin it 3 gün boyunca bifşteks ilə bəslənib.

- Bir neçə il sonra, rejissor John Waters müsahibəsində zarafatcasına: "Bu dəfə itin Devine-nin nəcisini yediyi Pink Flamingos-un davamını çəkmək istəyirdim, lakin onun ölüm mənə imkan vermədi." deyir.

- Film çox aşağı bir büdcə ilə ($ 12,000 olduğu deyilir) çəkilib və çəkilişlər yalnız həftə sonları mümkün imiş, çünki həftə içi rejissor çəkiliş üçün lazımi pulu tapmağa çalışırmış.

- Filmin çəkilişləri davam edərkən Divine oğurluqdan həbs olunmuş və müdafiə olaraq "oyunçu olduğunu və roluna hazırlanmaq üçün oğurluq etdiyini" söyləmişdir.

- Zalda filmi seyr edərkən tamaşaçılara gigiyenik sarafanlar verilmişdi. John Waters müsahibələrinin birində "Mənim üçün tamaşaçının qusması, ayaq üstə alqışa bərabərdir." deyib.

---- Sitat ----

- Oh, I love you Raymond. I love you more than anything in this whole world. I love you more than my filthiness, more than my own hair color. Oh God, I love you more than the sound of Bones breaking, the soud of death rattle, even more than the sound of my own shit i do, I love you Raymond.

- l guess there's just two kinds of people: my kind of people and assholes.

---- Sitat ----

#192037 şikayət

lost highway

5 əjdaha! 11.09.2015 02:23, ənəlhəqq

- bütün film əslində fredin beyninin içindəkiləri danışır, biz onun başının içindəyik əslində. film boyunca fred əslində həbsxanadadır. (filmin başında həbsxananın avtomatik açılan qapısının səsini eşidilir) və filmin sonunda elektrikli stolda edam edilir. film bizə bunları göstərmir, çünki əvvəl də dediyimiz kimi əslində biz fredin başının içindəyik.
fred cinsi həyatında arvadını təmin edə bilmir. bu isə beynində arvadının özünü aldatdığı şübhələrinə səbəb olur. fred arvadını vəhşicəsinə öldürür. bundan sonra elektrikli stol cəzası alaraq həbsxanaya göndərilir. filmdəki tək həqiqət olan həbsxana səhnəsindəkilərdir. həbsxanada fred dissosiyatif füj deyilən bir xəstəliyə tutulur. dissosiyatif füj ağır zədə vəziyyətlərində adamın yaşananları qəbul edə bilməyərək başqa bir şəxsiyyətə bürünərək əvvəli xatırlaması özünü başqa biri olaraq görməsidir. bu xəstəlik nəticəsində pete xarakteri ortaya çıxır. pete xarakteri fredin ziddidir. cinsi həyatı çox yaxşıdır və qarşı cinsi olduqca məmnun edə bilir. fredin pete-ə çevrilməsi müvəqqəti olmuşdur, çünki fredin başında qurduğu xəyali dünya zaman keçdikcə gerçəklər tərəfindən sıxışdırılmağa başlayır və yox olur. qaçınılmaz son olaraq pete təkrar fredə çevrilir. bu arada fred içini rahatlaşdırmaq məqsədiylə arvadının özünü aldatdığı adam olaraq fikirləşdiyi dick laurenti öldürmüşdür.filmin sonunda fred polislərdən qaçarkən əslində elektrikli stoldadır və sonda ona elektrik verildiyini görmək olar.

(baxma: o vaxt yazmışdım )

#180675 şikayət

nostalghia

6 əjdaha! 11.09.2015 15:35, ənəlhəqq

deməli deyirlər ki, film çəkilən vaxt tarkoviskinin özünün də sürgündə olması, əslində filmdəki baş rolun özü olduğunu göstərir, bundan başqa "bir damla + bir damla daha böyük bir damla edər, iki damla deyil." ifadəsi də 1+1=1 - i göstərir bu da tanrı ilə insanın ayrılmaz olduğu ikisinin bir-biri ilə vəhdət təşkil elədiyinə işarədir, bir də bu 1+1=1 teması incendies filmində var idi ama o bundan fərqli yanaşma idi.

#180708 şikayət

the color of paradise

6 əjdaha! 09.09.2015 02:49, ənəlhəqq

film iran xaricində ilk dəfə 1 sentyabr 1999 kanadada montreal film festivalında göstərilmişdir. bu festivalda "böyük amerika mükafatı" rejissor majid majidi'yə verilmişdir. filmdəki uşaq oyunçu mohsen ramezani (məhəmməd) gerçək həyatda da görmə qüsurludur.

#180486 şikayət

children of heaven

6 əjdaha! 09.09.2015 02:50, ənəlhəqq

iran kinorejissoru məcid məcidinin 1997-ci ildə çəkdiyi film. məcid məcidi bu filmi çəkərək 1999-cu ildə oskar mükafatına namizədliyi qazanır. bundan əvvəl iran kinematoqrafiyası belə bir uğuru heç vaxt yaşamamışdır. ilk iran filmi idi ki, oskar mükafatına namizədlər sırasına daxil olmuşdu. təəssüf ki, bu film mükafat qazana bilmir. ancaq buna baxmayaraq film çox güclü ekran işi kimi dəyərləndirilir. film 1998-ci ildə xarici dildə ən yaxşı film akademiya mükafatına namizəd göstərilmişdi (bu mükafata namizəd göstərilən ilk iran filmi olmuşdur). ancaq bu mükafatı roberto benigninin çəkdiyi italyan filmi life is beautiful qazandı.

#180487 şikayət

pierre françois lacenaire

6 əjdaha! 24.09.2015 02:13, ənəlhəqq

1800-1836-ci illərdə yaşamış fransız şair və qatil. yüksək nəticələrlə bitirdiyi məktəbdən sonra orduya qatılan lacenaire, ordudan ayrıldıqdan sonra küçələrdə yaşamağa başlayır. bu müddət ərzində tez-tez həbsxanaya düşür ki, özü isə həbsxanalara cinayət universiteti (crime university) deyirdi. dostoevsky, lacenaire-in cinayət məlumatlarını oxumuş və bundan sonra cinayət və cəza romanının əsas mənbə qaynağı olaraq istifadə etmişdir. hətta raskolnikov-un romandakı günahı, lacenaire-in günahı ilə eyni olaraq üst-üstə düşür. lacenaire haqqında bu günə qədər iki film çəkilib; les enfants du paradis (children of paradise, 1946) və lacenaire (the elegant criminal, 1990).

--- sitat ---

məni öldürən şey, mənim sirrim olaraq qalacaq.

--- sitat ---

#181930 şikayət

4 əjdaha! 11.09.2015 13:23, ənəlhəqq

rejissor: costa gavras.
- filmin başlangıcı "gerçək hadisələr, yaşayan və ya ölü kəslərlə bənzərliklər təsadüf deyil." yazısı ilə başlayır. filmin sonundakı yazılarda isə filmdə əməyi keçənlərin adları yerinə hərbi sistemlə qadağan olunan hər şey verilib: sülh hərəkətləri, tətillər, peşələr, kişilərin saçını uzatması, the beatles, pop musiqi, sofokles, leo tolstoy, aeschylus, sokratın homoseksual olduğunu yazmaq, eugène lonesco, jean-paul sartre, anton çexov, mark twain, samuel beckett, sosiologiya, beynəlxalq ensiklopediyalar, azad mətbuat, müasir riyaziyyat.

#180695 şikayət

məşədibaba

4 əjdaha! 23.04.2016 17:31, ənəlhəqq

(youtube:

)

#211477 şikayət

sweet movie

5 əjdaha! 11.11.2015 00:37, ənəlhəqq

Sweet Movie (1974).

Rejissor: Dusan Makavejev.

Serb əsilli Yuqoslaviya rejissoru Dusan Makavejev-in Wr-misterije organizma filmindən sonra ölkəsi Yuqoslaviyadan sürgün ediləndən sonra çəkdiyi ilk filmidir. Wr-misterije organizma müəyyən cəhətlərinə görə bənzəməklə birlikdə ondakı bütünlük duyğusuna sahib deyil. Xüsusilə filmin yarısından sonra Makavejev-də ya yolunu itirib ya da ən sevdiyi şeyi edib; tamaşaçının əxlaq duyğusu ilə oynamaq istəyib, tamaşaçının qarşısına bir güzgü qoymuş və əslində etmək istəyib də ancaq cəmiyyət prinsiplərinə uyğun olmadığı üçün etmədiyi şeyləri göstərmişdir. Filmin musiqiləri Manos hadjidakis-ə aiddir. Kann film festivalı və Luis Bunuel mükafatı almasına baxmayaraq film dünyanın bir çox ölkəsində göstərilməsi qadağan olunmuşdur.

--spoiler--

Dünyanın ən zəngini olaraq göstərilən və süd sənayesi müdiri olan oğluna gəlin tapmaq üçün ən gözəl bakirə yarışması təşkil edən “Bakirəlik Kəməri Cəmiyyəti” başçısı olan anası və yarışma iştirakçıları ilə başlayan film, yarışmanı qazanan “Misss Canada” və başqa hekayə olaraq Karl Marks heykəli olan gəmisiylə səyahət edən inqilabçı kapitan Anna Planeta-nın ətrafında nizamsız hərəkətlər edərək irəliləyər. Sweet Movie-də Makavejev arxa planda kapitalizm və kommunizm haqqındakı tənqid və fikirləri yumor formasında göstərərkən, ön planda isə müdafiəçisi olduğu cinsi azadlığı, cinsəlliyin bir marketinq texnikası olaraq istifadə edilməsindəki doza artımına da diqqət çəkərək göstərir. Cinsi aclığı mədə aclığına bənzədən, gedərək azğınlaşan, cinsi arzuları da mədələri zorlayan qidalanma səhnələri ilə qarşılaşdıran rejissor, una, şəkərə, yumurtaya və ya şokolada bulanmış bədənlərdən istifadə edərək aclıq impulsunun cinsi təhriklərə çevrildiyinə; sahib olma, satın alma və ya dadına baxma istəklərinin hər iki impulsda qarşı qoyulmaz bir cazibə gücünə sahib olduğunu göstərir. Səhnələrində müəyyən bir səbəbiyyət qanununa bağlı olmayan Makavejev, arxivlərdən aldığı toplu məzar və yandırılmış cəsədlərin araşdırma çəkilişləri ilə bəzədiyi filmində, insanın irqçi ya da cinsiyyətçi olsun, demək olar ki, hər cür nifrətinin altında da fiziki ehtiraslarında olduğu kimi fiziki nifrətin yer aldığını xatırladır.

--spoiler--

(youtube:

)

#186704 şikayət

mockumentary

5 əjdaha! 11.09.2015 02:28, ənəlhəqq

heç olmayan bir hadisəni, bir adamı və yaxud da bir dövrü, tamamilə qondarma məntiqlə, lakin texniki olaraq sənədli film şəklində izah edən bir film növüdür.

#180677 şikayət

amour

4 əjdaha! 11.09.2015 02:19, ənəlhəqq

rejissor: michael haneke.

haneke ilə müsahibə:

rejissor: michael haneke.
- amour filminin avtobioqrafik olduğunu bilirik. bu filmdə sizin həyatınızdan nə olduğunu bir az açıqlaya bilərsinizmi?
+ heyran olduğum yaşlı bir qadının yanında böyüdüm, məni böyüdən də odur. 80 yaşında xərçəngə tutuldu, bu dözülməz bir vəziyyət idi, çünki sevdiyiniz bir insanın acı çəkdiyini görürsünüz və daha pisi əlinizdən heç bir şey gəlmir. həyatımda daha əvvəl heç bu qədər böyük bir acı çəkməmişdim. belə anlarda insan hər şeyə böyük bir hirslə yanaşmağa başlayır. hərçənd ki, sonra yaxşılaşdı, amma 93 yaşında intihar etmək istədi. onu huşsuz bir halda tapdım. dərhal kömək çağırdım və xəstəxanada özünə gəldiyində, mənə "bunu niyə etdin?" deyə soruşdu. mənə qəzəbli idi. 2 il sonra, mən bir festivalda olanda təkrar intihara cəhd etdi və o zaman vəfat etdi. təxmin edə biləcəyiniz kimi o an bunu bir ssenariyə çevirmək kimi bir arzum yox idi, aradan illər keçdikdən sonra, bir fikir gəlir, tam bir fikir deyil də daha çox ifadə etmək istədiyiniz bir duyğu ...
- sanki filmlərinizdə özünüzü bu qədər açıq ürəkliliklə ilk dəfə göstərirsiniz. bu barədə nə deyərsiniz?
+ filmlərim, hər zaman məni əsəbiləşdirən, hətta hirsdən məni dəli edəcək şeylərdən yaranır. ancaq, daha doğru ifadə etsəm, indiyə qədər bütün filmlərim, tam mənasıyla anlamadığım bir şeylərdən yaranıb. məsələn, ağ lent, sarışın uşaqlardan ibarət xor üzərinə film çəkmək arzusundan doğuldu. bu fikrin hardan yaranmasını da bilmirdim. zamanla, fikirlər və hadisələr başımda yığılmağa başladı, hekayə möhkəmlənirdi və yavaş-yavaş stendhal'ın eşq üzərinə bir sınağında də söylədiyi kimi, bir mənada kristallaşma fenomeni dediyimiz şey ortaya çıxdı və hər bir parça, bütündəki yeri taparaq məna qazanmağa başladı.
- bu ssenaridə sizi ən çox çəkindirən şey nə idi?
+ mənim üçün belə bir ssenari qarşısında iki böyük təhlükə var idi: romantika və ağrı. bu cür ciddi məsələni əgər səhv bir tərəfə çəksəniz, bu cür əhəmiyyətli və universal mövzuda çaşarsınız. buradakı sərhəd xətti olduqca incədir, çünki nə də olsa duyğu və hisslərin əhəmiyyətli olduğu bir mövzudur... ancaq romantiklik, tamamilə fərqli bir şeydir, romantiklik əslində sahib olmadığınız bir həssaslığın varmış kimi göstərilməsi deməkdir. kitsch kimi, yəni səhv bir nəticə. nəticədə hər şey nizamlı olmağa bağlıdır. romantik olmağınız bəzi şeylərə qarşı həssas olduğunuz mənasını vermir, bu ikisini bir-birinə qarışdırmamaq lazımdır!
+ bu film hər şeyin deyildiyi yaxud açıqca göstərilmək istənildiyi filmdir?
- ümid edirəm elə deyil, hər şeyin deyildiyi bir film ölüdür. ola biləcək ən güclü şəkildə suallar soruşmalıyıq, ancaq cavablar verməyə çalışmaq yersizdir, çünki əvvəlcə belə cavablar yoxdur. öz sahələrində, siyasətçilər və elm insanları bu növdən cavablara sahib ola bilərlər təbii ki, ancaq sənətdə sual nə olursa olsun gələn cavabı bildiyini iddia etmək əbəs işdir. bir vəziyyətin bir-biriylə ziddiyyət təşkil edən kompleks təbiətinə ən uyğun şəkildə yaxınlaşmağa çalışmalıyıq və bunun kənarında şərh etməliyik, beləliklə film ekranda izlənilib istehlak olunan bir şey olmaz və ağlımızda, qəlbimizdə və hətta içimizdə macərasını davam edər.
+ ancaq hər şeyə baxmayaraq, tətbiq metodunuzu dəyişdirmiş kimisiniz, ilk filmlərinizdə olduğu kimi cihazın vasitəçiliyinə müraciət etmədən yola davam edirsiniz bu dəfə ...
- şübhəsiz ki, o vaxt bresson'dan çox təsirlənmişdim halbuki bu gün daha çox çehov'un tərəfindəyəm. bu ziddiyyət deyil, əsasən bir çox ortaq məqamlar var ...
+ bresson, çexov ... gənckən pərəstişkarı olduğunuz sənətçilərə hələ də sadiqsinizmi?
- həm bəli, həm də xeyr. gənckən bütün klassikləri oxumağa həvəsli oluruq, daha sonra anlayışınız yaxud həssaslığınız inkişaf edir. ötən il, hərb və sülh"ün yeni bir tərcüməsi nəşr olundu. romanı 25 yaşımdaykən oxumuşdum, ancaq o dövrdə dostoyevski pərəstişkarıydıq və tolstoy mənim üçün təbiətən ağır yazar idi. kitabı aldım və bütün təsəvvürlərimi ləğv edib az qala nəfəs almadan oxudum. dəyişən mən idim, kitabsa eyni qalmışdı. cavan olduğum günləri xatırlayıram. 16 yaşımdaykən julien duvivier'in marianne de ma jeunesse filmini görmüş və bir internat məktəbində keçən, qalanın birində bir qarşılaşmadan yaranan eşq hekayəsindən bəhs edilən bu romantik filmə tam mənasıyla heyran olmuşdum. film haqqında hər şeyi oxudum, ən incə detalına qədər ... iyirmi il sonra, bu yaxınlarda televiziyada qarşıma çıxdı və necə olub da vaxtilə bu filmi o qədər çox sevdiyimə inana bilmirəm.
+ film sənətin bir forması deyilmi, imiclərin ortalığı istila etdiyi bu çağda, yüz yaşını qeyd edən kino miladını tamamlayır yoxsa can verir?
- belə bir şərh. əgər bu gün vyana universitetində dərs verirəmsə, öz ictimai ətrafımda, yoldaşlarım, eyni yaşdan və eyni zövqləri paylaşan digər insanlarla birlikdə oluramsa, paslanmaqdan qorxduğum üçündür. dünyanın geri qalanı ilə əlaqəmin sona çatmasından çəkinirəm və mənə görə gənc insanlarla eyni mühitdə olmaq, əgər evimdə olsam anlayamayacağım dəyişmələri anlama fürsətini əldə edə bilməməyimi təmin edir.
+ filmdəki mənzil, sanki xarici dünyadan qurtarılmış bir oazis kimi təsvir edilir ...
- xəstəlik mövzusu olduğunda vəziyyət budur çünki, hansı ictimai sinifə aid olmağınızda asılı olmayaraq, dünyanız evin dörd divarına sığınır. bu vaxt bunu söyləməliyəm ki, ev daha çox imtiyazdır, çünki orada, dörd divar arasında keçən yaşlılıq sürgününüzü davam etdirmək üçün lazımlı hər şeyə sahibsiniz. yoldaşlarımdan biri, hansı ki özü həkimdir, illərcə xəstə anasının evdə baxımını təmin edə bilmək üçün evə gələn 3 tibb bacısına ödəmə etmək məcburiyyətində qaldığını danışdı. bu ona ayda beş min avroya başa gəlirmiş. bütün bunları qarşılaya bilmək üçün vəziyyətinizin yaxşı olmağı lazımdır! bu filmi xəstəxana dəhlizində yaxud qocalar evində çəkmək istəmədim. əvvəl xəstəxanalarda müxtəlif araşdırmalar etdim ancaq, inanın ki ürəyim buna əl vermədi. həkimlər və tibb bacıları bütün bu ağrılara necə dayana bilirlər bilmirəm.
+ tez-tez pis baxıcılarla əlaqədar hekayələr duyuruq, hələ ki qocalıb gücdən düşmə kimi vəziyyətlərdə ...
- bəli, hətta köhnə universitet professorları ilə sanki axmaq kimi davranıldığı olur. bu o qədər alçaldıcı bir vəziyyətdir ki ... təkrar edirəm, diqqətə çarpan bir nöqtə ilə üzləşmək istədim: sevdiyin birini acı çəkərkən görmək necə bir duyğudur? olduqca təvazökar ancaq hər halda kifayət qədər bir çıxış nöqtəsi. format və məzmun arasında bir uyğunlaşma tutmağa və filmdə klassik (zaman, hərəkət və məkan mənasında) bir bütünlük qurmağa çalışdım. bu da mövzunun həssaslığına ola bildiyincə yaxınlaşmaqla birlikdə, səmimi və klassik bir dünyagörüşünün yaradacağı forma çatmağın bir yolu idi.
+ filmlərinizin çoxunda bir "hirslilik" varlığından bəhs etdiniz. bu eyni zamanda bir katarsis mənasına da gəlir?
- elə sanıram ki, bu gün artıq katarsis halından bəhs etmək olmaz. indiki vaxtda artıq faciə deyə bir şey yoxdur, hamımız səhv bir şüurla yaşayırıq və başımıza gələn hər şey, tam kədərli hekayələrdən ibarət ...
+ bəs yaxşı qurtuluş?
- mən tanrı deyiləm. bəli, eşq deyə bir şey var, ancaq bayağılıqdan başqa bir şey deyil, bunu söyləyən mən deyiləm, və doğrusu eşq də bəzi hallarda bizə çox köməkçi ola bilmir. bir həyat əhvalatında təsadüfün o qədər böyük bir yeri var ki, düşünürəm ki, həyat səfərində bir irəliləmə varsa, bu daha əvvəl xəyal belə etmədiyimiz qədərin bir hədiyyəsidir. mən təsadüfən bir rejissor oldum məsələn, əslinə baxsanız bir yazar yaxud nə bilim aktyor ola bilərdim, hətta bəlkə də bir çoban ( ürəkdən gülür). bu tərz düşüncələrə 14 yaşında sahib oldum, eynilə bəzilərinin o yaşlarda bir lokomotivi istifadəsini xəyal etməsi kimi ...
+ haneke par haneke adlı kitabda, amour'un çəkilişləri əsnasında yaşadığınız gərginliyi yola çıxaraq rəqəmsal hd kamera seçimi mövzusunda seçimlərinizi dilə gətirirsiniz ...
- arri'nin alexa adındakı bu yeni rəqəmsal kamerası ilə filmi çəkməyi istəmirdim. (david fincher və bir çox məşhurların da görünüş rejissorluğunu edən) dara khondji bu kameranı reklam üçün istifadə edirdi, texnika mövzusunda əmin idi və mən də "yaxşı" dedim. və nəticə br fəlakət oldu. bütün çəkiliş müddətində ağlım başımdan çıxdı və sinirdən dəli olurdum az qalsın. tələsik çəkilən üç çəkilişin ardından, bu kameranı bir daha setimde görmək istəmədiyimi söylədim, çünki bu şəkildə iş artıq mümkün deyildi. əgər bu axmaq şeyi görməyə davam etsəm, hər şeyə güvənim sarsılacaqdıı, mən daha çox aktyorlar üzərinə yönəlməli idim. bu filmlə birlikdə həyatımın ən uzun post-production müddətini keçirdim, tam bir il. bu vəziyyət dara ilə olan əlaqəmə də pis təsir etdi. ağ-qara çəkilməsi səbəbiylə olduqca çətin olan ağ lent'in ardından, yeni bir texnika ilə təcrübəyə cəhd etmək istəmirdim. buna görə texniki olaraq hər şeyin yolunda olmasını istədim amma nəticə tam tərsi oldu. arri post-production xərclərinin bir qismini qarşıladı, çünki onlar da bunun kameranın yol açdığı problem olduğunun fərqində idilər. indi, artıq bu problemlər keçdi amma yenə də bu kimi təcrübələrdə olmaq istəməzdim.
+ jean-louis trintignant'ın sağlamlıq vəziyyətindən narahat oldunuzmu?
- bəli, əlbəttə, amma qəribə bir şəkildə, trintignant üçün hər şeyi asanlaşdırmaq adına bir fizyoterapist ilə birlikdə çalışdıq, deyərkən bir gün çəkiliş əsnasında qolunu qırdı. talehsiz bir vəziyyət idi. ancaq o yaşdakı aktyorlarla işləmək hər zaman çətin olmuşdur, bir gün içində 10 saatlıq bir işi düşünə belə bilməzsiniz. trintignant və emmanuelle riva ilə hər şey mükəmməl şəkildə irəlilədi. heç bir zaman aramızda ən kiçik bir mübahisə belə olmadı.
+ filmin çəkildiyi mənzil vyanada ana-atanızın yaşadığı evin eynisi kimidir. niyə?
- çünki məkanı tanımağın gətirdiyi üstünlüklərin hər zaman mənə yeni ehtimallar yaratdığını düşünürəm. məsələn, mətbəx ilə otaq arasındakı uzaqlıq, müəyyən bir nöqtədən digərinə getmək üçün qət edilməsi lazım olan məsafə, otaqların genişliyi səbəbiylə hərəkətlərin məhdudlaşdırılması kimi detallar olduqca əhəmiyyətlidir.
+ filmlərinizdə heç bir şeyi şansa buraxmırsınız, məsələn amour'dakı kitabxananın tematik və əlifba sırası ilə sıralanmasını istəmisiniz ...
- bəli setdəki insanlar demək olar ki, məndən nifrət etməyə başlamışdı. daha əvvəl cache filmindəki auteuil xarakteri bir mədəniyyət qəzeteçisi idi və dairəsinə 4000 kitab apardılar, təbii ki hamısını düzməyi lazım idi. bu hiss olunacaq bir şeydir. bir otağa girdiyinizdə kitabxananın doğru düzülmədyini dərhal anlaya bilərsiniz. hər kitabın bir hekayəsi, orada olmasının bir səbəbi vardır və əgər yoxsa, o zaman ən azı əlifba sırasına görə düzülməyi lazımdır. əgər məqbul bir təsir yaratmaq istəyirsinizsə, hər detala, hər bir aksessuara hətta bunların yanında akustik digər maddələr, məsələn parketin cırıltısına belə ayrı-ayrı diqqət yetirməyiniz lazımdır. yaratdığınız şey detallardan meydana gəlir.
+ film qrupu baxımından bir problem meydana gətirdimi?
- mənə görə problem deyil, nəzakətli olmağa çalışıram, amma hirslənə də bilirəm ... hər insanın səhv etmə haqqı vardır, ancaq əgər kimsə eyni səhvi 3 dəfə edirsə, o zaman dözülməz birinə çevrilə bilirəm. mənim üçün əhəmiyyətli olan tək şey nəticədir. istədiyiniz axmaqlığı edə bilərsiniz, amma nəticədə film yaxşıdırsa hər kəs sizinlə işləmək istəyir. digər tərəfdən, dünyanın ən nəzakətli insanı ola bilərsiniz, amma əgər ortaya çıxan film dəyərsizdirsə, insanlar sizdən ümidini kəsir və hətta işlərinizə lağ etməyə başlayırlar. bu söylədiklərim "yaxşı bir film çəkmək üçün axmaq olmaq lazımdır" mənasına yozulmasın (gülür) ...

#180674 şikayət

hunger

4 əjdaha! 11.09.2015 02:33, ənəlhəqq

bobby sands 9 mart 1954-cü ildə şimali irlandiyanın belfast bölgəsində dünyaya gəlib. katolik bir ailənin uşağı idi və doğulduğu yer protestantların sıx olaraq yaşadığı bir bölgə idi. ailəsi təzyiqlərə dözə bilməyərək iyun 1972-ci ildə buradan köçürlər. sands 18 yaşında ira (irish republican army - irlandiya respublika ordusu) - a qatıldı. oktyabr 1972-ci ildə sands evində 4 dənə silah saxlamaqdan həbs olunur, ancaq 1976-ci ildə sərbəst buraxılır. həbsdən çıxından sonra taksiçiliklə məşğul olmağa başlayır. 6 həftə sonra belfastda bir bombalama hadisəsi baş verir. həmin ərazinin yaxınlığında sandsın avtomobilinin olmasına görə, avtomobilində axtarış aparılır və avtomobildə 1 dənə silah olduğu üçün birləşmiş krallıq məhkəməsi tərəfindən 11 aylıq mühakimə nəticəsində digər 3 yoldaşı (bombalamaa zamanı avtomobilin yanında olduqları üçün) ilə birlikdə 14 il həbsə məhkum edilir. bobby sands'in həbsxanadakı ilk etirazı tək tip üniformaya qarşı başlayır. bu müqaviməti "ədyal etirazı" olaraq adlandırırlar. paltar geyinməyi rədd edən məhkumlara hər cür işgəncə edilməyə başlanır. paltar geyimədiklərindən, soyuqdan donmamaları üçün verilən ədyal ilə gəzirlər. bu bahanə ilə çölə buraxılmırlar və 24 saatlıq bir hücrə cəzası başlayır. yeməklərinin içinə tüpürülür və s. tək tip paltar geyinilməsinə qarşı olan etirazın əsas məqsədi məhkumların hər birinin ayrı-ayrılıqda fərdi şəxsiyyət olaraq tanıdılmasına və hörmət edilməsinə nail olmaq idi. bundan sonra ikinci etiraz başlanır - "yuyunmama etirazı". çünki yuyunmağa gedən məhkumlara nəzarətçilər tərəfindən işgəncə edilir. bunun görə məhkumlar artıq yuyunmaq üçün ümumi duşlara getməyəcəklərini, hər hücrədə bir duş olmasını istəyirlər. ancaq bu tələbləri qəbul edilmir. ingilis nəzarətçilər məhkumlara həddindən artıq dərəcədə şiddət tətbiq edirlər. bunu görən ira bu nəzarətçiləri öldürməyə başlayır. hər nəzarətçi öldürüləndə, ingilis hökuməti və həbsxana rəhbərliyi təzyiqi daha da artırır. bobby sands sonunda aclıq aksiyası etmək qərarı alır. ira və özünün tələbləri ingilis hökuməti tərəfindən qəbul edilənə qədər aclıq aksiyasına davam edəcəyini bildirir. aclıq aksiyası davam edərkən, millət vəkili frank maguire'ın birdən ölümü nəticəsində seçkilərdə sinn fein (ira'nın siyasi qanadı) ingilis parlamentinə millət vəkili seçilir. üstəlik bobby sands, dövrün ingiltərə baş naziri margaret thatcher ilə eyni bölgədən namizəd göstərilmişdir və thatcherin daha çox səs alaraq ingiltərə parlamentinə millət vəkili olaraq seçilmişdir. bu hadisə dünyada böyük əks-səda oyandırır. bir adamın həbsdə olması və aclıq aksiyası zamanı millət vəkili seçilməsi ilk dəfə olaraq baş verir. bobby aclıq aksiyasının 66 -cı günündə millət vəkili seçildikdən 3 həftə sonra 5 may 1981-ci ildə həyatını itirdi. cənazəsinə 100.000-dən çox insan qatıldı. aksiya qaldığı yerdən planlandığı şəkildə davam etdirildi. aclıq aksiyasında həyatını ilk itirən sands olmuşdu, lakin ingilis hökuməti geri addım atmamışdı. daha sonra sıra ilə 9 yoldaşı aksiyanı davam etdirdi və onlar da həyatını itirdi. 10 ölümdən sonra ingilis hökuməti beynəlxalq təzyiqə və edilən hərəkətlərə dözə bilməyib ira'nın tələblərini siyasi hüquqlar verilmədən qəbul etdi. bu tələblər;
1. həbsxana forması geyinməmək haqqı.
2. həbsxana işlərində işlədilməmək haqqı.
3. digər məhkumlarla azad şəkildə görüşə bilmək, təhsil və əyləncə təşkil edə bilmək haqqı.
4. həftədə bir ziyarətçi, bir məktub və bir paket haqqı.
5. etiraz müddətində itirilmiş əfv hüquqlarının qaytarılması.

#180680 şikayət

la battaglia di algeri

4 əjdaha! 11.09.2015 15:32, ənəlhəqq

- əlcəzair xalqı 1954-cü il noyabrın 1-də üsyana qalxdı. bu üsyana milli qurtuluş cəbhəsi (front de libération nationale, fln) başçılıq edirdi. əsas iki məqsəd var idi: ölkənin fransız müstəmləkə zülmündən azad edilməsi, əlcəzair respublikasının yaradılması. 1962-ci ilin martında fransa atəşin dayandırılması haqqında evian sazişini imzaladı və əlcəzairin müstəqilliyini tanımalı oldu. 1962-ci ilin sentyabrında əlcəzair xalq demokratik respublikası elan edildi. konstitusiyaya görə "milli dəyərlər və islam hüdudlarında sosializm qurmaq" xalqın məqsədi elan olundu.

- jurnalist: günahsız qurbanlara hücum etmək üçün bombaları daşımaqda qadınların çantalarından istifadə etmək alçaq hərəkət deyil?
+ larbi ben m'hidi: müdafiəsiz kəndlərə bombaları ataraq, minlərlə adam öldürmək daha alçaq hərəkət deyil? təyyarələrimiz olsaydı bizim üçün daha asan olardı. bizə bombardman təyyarələrini verin, çantalar sizin olsun.

#180707 şikayət

kış uykusu

5 əjdaha! 09.09.2015 13:56, ənəlhəqq

orda "nejat işler"in oğlunun "haluk bilginer" in əlini öpməyə gətirdiyi səhnə çox oğraş səhnədi.

#180510 şikayət

andrei rublev

+3 əjdaha

- necə yarandı andrei rublev?
- tarkovski: bir axşam konçalovski və digər bir dostumla masa başında müzakirə edirdik. bu dostumuz "niyə rublevə bir film çəkmirik? mən aktyoram, rublev rolunu da çox yaxşı bacararam, köhnə rusiya, ikonlar çox gözəl bir mövzu olar" deyə təklif etdi. əvvəlcə bu fikir mənə həyata keçirilməz, hətta bərbad, mənim dünyamdan çox uzaq kimi göründü. buna baxmayaraq ertəsi gün filmi çəkməyə qərar vermişdim. konçalovski ilə işə başladıq. nə yaxşı ki, rublev-in həyatına aid çox az şey bilirdik. bu bizə böyük bir hərəkət azadlığı verdi.
- vladimirin çantasından, kilsə zənginin düzəldilməsinə qədər bütün komponentlər sizin tərəfinizdənmi seçilib hazırlandı?
- tarkovski: bütün bunlar təxəyyül məhsuludur, amma yenidən yaradılmamışdan əvvəl mövcud olan bütün sənədlər yoxlanıldı. bir mənada andrei rublev-in həyatını əlimizdəki tarixi sənədlərin işığında yenidən kəşf etdik.
- beləcə son dərəcə fərdi bir film oldu ...
- tarkovski: fərdi olmayan bir film çəkə bilmərəm.
- filmin əsas sualı, xəstələnən sənətçinin yaratmaqdan imtina etməsi, tarkovski düşüncəsi idimi?
- tarkovski: əlbəttə, əslində bir neçə ikon xaricində rublev-ə aid heç bir sənədimiz yox idi, amma rublev-in karierində bir boşluq, yaradıcılıqdan yan keçən əhəmiyyətli bir dövr olduğu bilinir. bu dövrü bir imtina olaraq çəkdim, amma məsələn, rublev-in bu dövrdə venesiyada olduğunu isbat edən bir başqa şərh çıxarsa nə təəccüblənərəm, nə də şoka düşərəm. bəlkə də vladimir katedral-ın yıxılması ona heç təsir etməyib. mən bir rublev yaratdım, amma başqa şərhləri də qəbul edirəm.
- andrei rublev pisliyə məruz qalan bir dünyada sənətin legitimliyinə aid bir filmdir. pislik daima iş başındaykən gözəli yaratmaq ehtirası niyə?
- tarkovski: pislik nə qədər artarsa gözəli yaratma səbəbi də bir o qədər artacaq. şübhəsiz daha çətin olacaq, amma daha da vacib olacaq.
- təbii ki, bunun fövqəladə bir sənət olmaması şərtiylə.
- tarkovski: necə yəni fövqəladə bir sənət olmaması?
- tanrının dünya planı ilə uyğun gələn sənət.
- tarkovski: insan var olduğu müddətcə yaratma meyli də var olacaq. insan özünü insan olaraq hiss etdiyi müddətcə bir şeylər yaratmağa çalışacaqdır. bəli onu yaratmağa bağlayan şey budur. nədir yaratmaq? sənətin faydası nədir? bu sualın cavabı bu düsturda yatır: sənət bir yalvarışdır. bu hər şeyi izah edir. insan sənət vasitəsi ilə ümidini dilə gətirir. bu ümidi dilə gətirməyən, mənəvi təməli olmayan heç bir şeyin sənətlə əlaqəsi yoxdur, bunlar ancaq intellektual analiz ola bilər. picassonun bütün əsərləri bu intellektual analizə aid qurulmuşdur. picasso dünyanı öz analizi, öz intellektualının yenidən qurulması adına rəngləyir. adının bütün prestijinə baxmayaraq etiraf etməliyəm ki, sənət zirvəsinə heç bir zaman çata bilmədiyini düşünürəm.
- sizcə dünyanın bir mənası olduğunu qarşıya qoyan sənətdən başqa sənət yoxdurmu?
- tarkovski: təkrarlayıram, sənət bir yalvarışdır, bir dua formasıdır və insan yalnız duası ilə yaşayar.
- bir çox insan andrei rublev-də bu günün sovetlər ittifaqına, rusiyanın keçmişdəki mənəvi yaradıcılığını yenidən tapa bilməsi üçün göndərilən mesajlar olduğunu düşünür.
- tarkovski: bu mümkündür, amma mənim problemim deyil. hal-hazırkı rusiyaya mesaj göndərmirəm. onsuz da heç bir rusa, heç bir şey söyləmək istəmirəm artıq. xalqıma demək istəyirəm ki ... bütün dünyaya deyərəm ki ... peyğəmbər fəzilətəri artıq məni maraqlandırmır. mən peyğəmbər deyiləm. tanrının şair olma ehtimalını, kilsədəki inananlardan fərqli şəkildə, yalvarış olaraq verdiyi bir insanam. bundan başqa nə bir şey deyə bilərəm, nə də demək istəyirəm. əgər qərb cəmiyyəti mənim filmlərimdə rus xalqına istiqamətli mesajlar tapırsa, bu iki xalq arasında həll ediləcək bir problemdir, mənim problemim deyil. mənim bir tək qayğım var; işləmək, yalnız işləmək.

3 əjdaha! 13.09.2015 20:39, ənəlhəqq

#180949 şikayət

last tango in paris

+3 əjdaha

ultimo tango a parigi \ last tango in paris (1972).

rejissor: bernardo bertolucci.

- filmin açılışı bacon tərəfindən çəkilmiş iki rəsm əsəri ilə başlayır: double portrait of lucian freud and frank auerbach and study for a portrait. çəkilişlər ərəfəsində bertolucci tez-tez parisdə grand palais -də bacon-un rəsm eksponatlarına baxmağa gedirdi və filmdə istifadə olunan rəng tonları belə burdan ilhamlanaraq istifadə olunub.

bertolucci əvvəl baş rol oyunçuları olaraq dominique sanda və jean-louis trintignant çəkməyi planlaşdırırdı, lakin trintignant imtina etdiyi üçün marlon brando baş rol oyunçusu olaraq seçilir, sanda hamilə olduğuna görə isə əsas qadın obrazını maria schneider canlandırdı.

ən açıq səhnələrdən biri olan "yağlı səhnə" elə filmin ən çox müzakirə olunan hissəsi oldu. bu hissə əslində heç ssenaridə yox idi və filmin nümayişindən sonra maria schneider etiraf edir ki: bu fikir marlonun ağlına gəldi o mənə yaxınlaşdı və dedi: "biz bir səhnə çəkməliyik və mən bu səhnədə olduqca hirsliyəm." mən öz vəkilimə zəng etdim və setə gəlməyini xahiş etdim, çünki heç kim ssenaridə olmuyan səhnəni oynamaq üçün məni məcbur edə bilməzdi. bu vaxt marlon mənə dedi ki: " maria narahat olma bu sadəcə bir filmdir." ancaq çəkiliş ərəfəsində mən gördüm ki bu belə deyil, bu səhnədə mən əsl olaraq öz göz yaşlarımla ağlayırdım. "mən özümü təhqir olunmuş hiss etdim, düzünü desəm təcavüz olunmuş kimi hiss etdim. xoşbəxtlikdən bu səhnə bir dubla çəkildi və o vaxtdan bəri yağ yemirəm, ancaq zeytun yağı yeyə bilirəm. marlon və bernardo, ikisi o gün mənə kameranın qarşısında açıq-aşkar təcavüz etdilər və mən bunu heç kəsə deyə bilmədim. yalnız bir küncdə oturub ağladım. lakin, çəkilişdən sonra ağladığımı görən bu iki adam da dönüb bir dəfə belə olsun üzümə belə baxmadılar və məndən üzr istəmədilər . çünki məndən alacaqlarını almışdılar.

filmin çəkilişindən sonra brando bertolucci-yə məni bunu etməyə sən məcbur etdin və mən bir də belə filmdə çəkilməyəcəm deyib və 15 il bertolucci ilə danışmayıb.

3 əjdaha! 12.08.2016 02:30, ənəlhəqq

#224423 şikayət

the missing picture

+2 əjdaha

fransızca: l'image manquante. 2013-cü il fransa- kamboca ortaq istehsallı sənədli film.

rejissor : rithy panh.

film 1975 və 1979 -cu illər arasında kamboca xalqının qırmızı kxmerlərin hakimiyyət illərindən bəhs edir. pol potun hakimiyyət illərindən.

rejissor rithy panh-ın müsahibəsindən:

- necə oldu bu film yarandı?

1975 və 1979- cu illər arasında kamboca xalqının məruz qaldığı soyqırımı izah edə bilmək üçün video və hekayələr tapmaq istəyirdim, lakin geridə heç bir iz buraxmamış kütləvi qırğından söhbət gedirdi. ona görə məqsədim “the missing picture”-ni tapmaq idi. fəlsəfi mənada demirəm bunu. mən intellektual deyiləm, sadə kəndliyəm. ayrıca fəlsəfə yaratmaq üçün belə bir faciədən istifadə etmək düzgün yanaşma olmazdı deyə düşünürəm. sadəcə o hadisələrə dönüb baxmaq lazım idi. niyə gecələri yata bilmədiyimi anlamağa ehtiyacım var idi.

- the missing picture - kinodan istifadə edərək sözü gedən soyqırımı araşdırmaq üzrə girişdiyiniz bir işin zirvə nöqtəsidir sanki. bu araşdırma bitdi?

bilmirəm. tez-tez söylədiyim kimi əsla qırmızı kxmer soyqırımının rəsmi rejissoru olmaq kimi bir istəyim olmayıb. bunu özümə borc olaraq bilmirəm. ancaq həyat məni bu nöqtəyə gətirdi. woody allen new yorkla əlaqədar filmlər çəkir, mən də kamboca ilə əlaqədar. mənim yaşadıqlarımı yaşayıb da ölməmisinizsə şahidlik etməkdən başqa variantınız yoxdur. yoxsa uşaqlarımız keçmişdə nələr olduğunu bilməyəcək. heç bir ölkə keçmişini bilmədən gələcəyini qura bilməz.

- filmin tamamilə gil fiqurlardan ibarət olmasının səbəbi nə idi?

ən birinci səbəbi, bəhs etdiyim hər şeyin və hər kəsin uzun zaman əvvəl yox olmasıdr. yox oldular və geridə yalnız xatirələrimizdə buraxdıqları izlər qaldı. gildən istifadə etmək xatirələri yenidən yaratmaq üçün çox uyğun bir yol olduğunu düşündüm. çünki bu filmdə etmək istədiklərimin biri də o zamanı yaşayan uşaq ilə aramdakı əlaqə haqqında bir şeylər deməkdir: bir tərəfdə indiki yetkin halımı təmsil edən ciddi bir səs tonu, digər tərəfdə uşaqlığımı xatırladan gil fiqurlar. ancaq filmin bu cür izah yolu ilə anladılmasında bəzi şübhələrimin olduğunu da etiraf etməliyəm.

- niyə?

o kiçik fiqurları görən adam soyqırım və qırmızı kxmerlər haqqında çizgi film çəkdiyimdən şübhələnə bilər. həqiqətdə isə bu mənim ən fərdi və ən özəl filmim olmasına baxmayaraq faciəni ciddiyə almamağım kimi gələ bilər. amma nəticədə bir sənət əsəri ilə orijinallıq ya da izahın yeni bir yolunu ortaya qoyursunuzsa bu həqiqətən dəyərlidir deyə düşünürəm.

- yaxşı bəs sonda the missing picture-in nə olduğunu tapa bildinizmi?

filmin soruşduğu sual da bu idi. axtardığım nə idi? qırmızı kxmerlərin bir adamı öldürərkən çəkildiyini göstərən bir şəkilmi? bilmirəm. məncə the missing picture budur; anamla atam yaşlanacaq qədər yaşasaydılar necə görünərdilər ya da qardaşımın uşaqları ölməsəydi nə olardı? ən güclü xatirələrim heç vaxt yaşamadığım xatirələrimdir. özümü anası və atasının əlindən tutmuş olaraq onlarla birlikdə gedən bir yetişkin olaraq, kim bilir neçə dəfə xəyal etmişəm?

2 əjdaha! 17.09.2015 16:33, ənəlhəqq

#181356 şikayət

gummo

4 əjdaha! 06.10.2015 18:33, ənəlhəqq

(youtube:

)

#183006 şikayət

before the rain

+2 əjdaha

Rejissor Milcho Manchevski ilə müsahibə:

Skopye-də məzun olmamışdan qabaq çoxlu qısa film çəkmisiniz. Həmin vaxt film çəkmək, kinonu həyatnıza salmaq çox qərarlı bir istək tələb edir. ilk qısa filminizi çəkməmişdən qabaq tam olaraq nə düşünürdünüz? Bu qərarın səbəbi nə idi?

- Məzun olmamışdan əvvəl “film məktəbinə” girə bilmək üçün özümə bir portfel yaratmaq üçün bir neçə qısa film çəkdim. Onda vaxtımı daha çox yazaraq keçirirdim. Yazmağı sevirdim, hələ də yazmağı, film çəkməkdən daha çox sevirəm. Yazarkən özümü daha rahat və etibarlı hiss edirəm. Film çəkməyə başlamağımın səbəbi yazılarımı inkişaf etdirmək üçün verdiyim bir qərar idi. Əslində yazılarımı daha çox insana çatdırmağın yolunu axtarırdım. Kinonu bu görə seçdim çünki çox insan oxumur. Xüsusilə Makedoniyada yazırsansa çox insana çatma şansın yoxdur, çünki Makedon dili kiçik bir dildir. Həm də o vaxtlar litseydə idim. Bir çox peşəkar jurnalda yazırdım. Hələ 19 yaşındaykən təxminən 200-ə yaxın məqaləm nəşr olunmuşdu. Təxminən bu ərəfələrdə məktəbdəki professor gələcəkdə nə edəcəyimi soruşdu. Mən də yazıçı, jurnalist olacağımı söylədim. Onun həyat yoldaşı da jurnalist idi və mənə jurnalistliyin vəziyyətini görmürsənmi dedi. Senzuradan bəhs edirdi. Redaktorlar yazınızı dəyişdirə, başlığı dəyişdirə, yazının mənasını dəyişdirə bilərlər. Yazmağa icazə verilməyən mövzular var idi. Professorun haqlı olduğunu düşündüm. Bəlkə də jurnalistika çox məhdudlaşdırılan bir sahə idi. Məndən niyə məktəbdə səhnə oyunları yazmadığımı soruşdu. Mən də bəli yaxşı fikirdir deyə düşündüm. Yəni təsadüfən yarandı. Təsadüflə verilmiş bir qərar olsa da, daha sonra bu mövzuda çox ciddi işə başladım. Bu qədər uzun illərdən sonra, filmin 19-cu əsr romanı olaraq hekayəni izah etmə vasitəsi olduğunu anladım. Hekayə quruluşu mövzusunda özümü həmişə rahat hiss etmişəm. Filmləri çəkərkən mənə kömək edən də bu idi. Başlıqda adı ssenarist olaraq yazılmasa belə rejissor gerçək bir hekayəni izah edəndir. Çünki hekayəni izah etmək üçün yalnız sözləri deyil, bir çox şeyi istifadə edirsiniz.

Jurnalistikada olan senzuradan bəhs etdiniz. Eyni şey film sektorunda da olmurmu? Fərq nədədir?

- Çox fərq yoxdur! Senzuranın və diktatorun düşüncəsi özünü göstərmək üçün həmişə bir yol tapacaq. Film çəkilişlərində bunu çox diqqətə çarpacaq dərəcədə hiss edə bilərsiniz. Bunun kökündə digər insanları idarə etmə ehtiyacı yatır. Hesab edirəm ki, bu vəziyyət özü ilə bağlı yaxşı şeylər hiss etməyən insanlardır. Özlərinə qəzəbləndikləri üçün başqalarını nəzarət altına alırlar. Mən filmlərimin başqa ölkələrdə göstərilməyə başlandığında senzura ilə qarşılaşdım. Həyatımdakı ən əhəmiyyətli şeylərdən biri, senzuraya qarşı mübarizə aparmaqdır. Amma bu döyüşü filmlərimlə davam etdirməkdir. Əgər bu heç film çəkməmək heç bir şey istehsal etməməkdirsə, senzura ilə mübarizə üçün mənim seçəcəyim yol bu olacaq. Çox maraqlıdır, senzura üçün əhəmiyyətli olan mövzular deyil. Çox vaxt digər insanları əzmək üçün yenə digər insanların təsir gücündən istifadə edilər. Əgər öz düşüncələrini sizə başqa insanlar vasitəsilə çatdırırlarsa, mövzu heç də əhəmiyyətli deyil. Tarixən bu ümumiyyətlə din mövzusunda olub, amma hər zaman din mövzusunda olmaq məcburiyyətində deyil.
illər keçib. dönüb o günlərə baxdığınızda, bu qərarınızı necə qiymətləndirirsiniz?

- Heç bir şeyi dəyişə bilmərəm. Bu səbəbdən də özümü qiymətləndirmək üçün keçmişə dönüb baxmıram. Ən azından şüurlu olaraq etmirəm bunu.

1995-ci ildə Cineaste jurnalında nəşr olunan məqalənizdə özünüzü nə bir Balkan nə də orada yaşamağınıza baxmayaraq bir Amerikalı kimi hiss etmədiyinizi deyirsiniz. Amerikalı hiss etməməyiniz aydındır. Amma Before The Rain-də də göründüyü kimi Makedoniyaya qarşı həssassınız. Before The Rain Makedoniyaya kənardan baxan bir film deyil. Bu bir film hiyləsi idi, yoxsa əslində Makedoniyanı ürəyinizdə hiss edirsinizmi?

- Makedoniya üçün çox güclü duyğular hiss edirəm. Bunun bir neçə səbəbi var. Birincisi, orada yaşayan insanlar mövzusunda çox güclü hisslərim var. Sevdiyim bir çox insan orada yaşayır. ikincisi isə; görünüşlər, yerlər, sözlər, üzlər ... Bunlar yaxşı ya da pis olduqlarını üçün deyil, yalnız mən bildiyim üçün, mənim üçün əhəmiyyətli olan şeylərdir. Obyektiv olaraq, öz ölkənizin daha yaxşı olduğunu söyləyə bilməzsiniz. Çox vaxt, həqiqətən çox pis, çirkin yerlərdən gələn insanlar öz ölkələri üçün çox qüvvətli duyğular hiss edə bilirlər. Mən bu vəziyyətin hiss etməklə əlaqədar olduğunu düşünürəm. 10 ya da 20 il əvvəl etdiyiniz şeyin yenidən fərqinə vardığınızda, çox gözəl bir əlaqə qurulur beyninizdə. Hesab edirəm ki, bununla da əlaqəsi var. Bəzən özümə kənardan baxıram. Makedoniyalı və Balkanlı yerlilərimə də kənardan baxıram. Və özümü düşündüyüm, etdiyim şeylərdə Makedoniya ya da Balkan ölkəsi insanından fərqli görürəm. Bədən dilimizin, danışma tonumuzun, etnik qəbulumuzun çox fərqli olduğunu görürəm. Əslində daha da əhəmiyyətlisi mən ümumiləşdirməyə qarşıyam. insanlar sizi diqqətə çarpacaq bir kateqoriyaya qoymağa çalışırlar. Əgər birini Almaniyalı, Yunanlı ya da Skandinaviyalı olaraq görsəniz, bunu insani irqçiliyinizin bir simvolu halına gətirərsiniz. Fransada bir tənqidçi mənə Before The Rain-in şərq Avropa filmi kimi görünmədiyini söylədi. Bunun bir kompliment olub-olmadığını anlaya bilmədim. Amma qətiliklə irqçilik iyi verirdi. Şərqi Avropa filmi nə deməkdir? Miloş Forman şərqi Avropalıdır? Roman Polanski şərqi Avropalıdır? Ya da Krzysztof Kieslowski şərqi Avropalıdır? Dusan Makavejev şərqi Avropalıdır? Məsələn mən fərdi olaraq Kieslowski və Makavejev arasında bir bənzərlik görmürəm. Yəni biri şərqi Avropa estetikasından bəhs edirsə, mənim filmimin necə olması lazım olduğu mövzusundakı gözləntisi irqçilikdir. Filmi bir film olaraq izləyib sevməlisiniz, şərqi Avropa filminin necə olması lazım olduğuna dair gözləntilərinizə görə deyil. iki filmimiz də xüsusilə Dust-da, klişelərdən qaçmağa çalışdım. Yeni şeylər, modellər istifadə etməyə diqqət göstərdim. Nəticə olaraq, klişeləri rədd edən bir film çəkməlisiniz. Böyük ehtimalla işinizə qarşı çox böyük reaksiyalar gələcək.

Savaş müxbiri Aleksandrın əhvalatı sizin həyatınızdan bəsh edir?

- Açığı bəzi oxşarlıqlar var, amma mən bunları bilərəkdən etməmişəm. Bilirsiniz orada mənim də yaşadığım kimi, uzun illərdən sonra bir evə dönüş duyğusu var. Amma Aleksandrın əhvalatı ilə mənim şəxsi tarixçəm bir-birindən çox fərqlidir. Əgər dürüst bir film çəkirsinizsə, filmdəki hər xarakter, hər güclü duyğu sizin daha əvvəldən yaşadığınız təcrübələrinizə dayanmalıdır. Xarakterlərdə sizin kim olduğunuza dair bəzi ipucular olmalıdır. Xəyallarınızdakı xarakterlər, sizin güzgüdəki əks olunmanızıdr. Amma filmdə bilərəkdən etməmişdim. Aktyorla işləyərkən, onun atam kimi getdiyini, atam kimi danışdığını gördüm. Çox danışmırdı. Xarakterdə çox şəxsi xüsusiyyətlər var idi. Amma hekayə tamamilə şəxsi fərziyyəm idi.

Etnik, dini və mədəni fərqliliklərin eşqin və dostluğun qarşısında dayanılmaz maneələr yaratdığını düşünürsünüzmü? Before The Rain-dəki qədər mərhəmətsiz və qaranlıq bir gələcəkmi gözləyir bizi?

- Bu adamın özündən asılıdır. Bəzi insanlar digər insanlardan nifrət etmək üçün etnik və dini fərqliliyi bir məhdudiyyət kimi istifadə edirlər. Əgər bu məhdudiyyətə sahib deyilsinizsə, fərqli səbəblər tapacaqlar. Yəni mən bunun etnik fərqlilikdən qaynaqlandığını düşünmürəm. Bu sadəcə nifrət etmə ehtiyacıdır.

(Yeşim Aslan 2009).

(youtube:

)

2 əjdaha! 09.03.2016 01:24, ənəlhəqq

#202665 şikayət

beş vakit