postmodernizm
| incəsənət15,206 | 19 | 107
əjdahalar googlla
başlıqları alt alta oxumaq - əli əkbər - jean-françois lyotard - the man from earth - nida vətəndaş hərəkatı - rock - paul auster - yazarların hazırda düşündükləri - michel foucault
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
modern dönəmin tarixini qısaca olaraq insanın öz ağlına güvənməyi öyrənməsi, bunun nəticəsində maariflənməsi (enlightment) və bu çox güvənilən ağlın iflas etməsi şəklində ümumiləşdirə bilərik…buna baxmayaraq frankfurt məktəbinin iki böyük üzvü adorno və horkhaymer modern dönəmi, insanın ağlına güvənməyi öyrənməsi, başlanğıcda bu ağlı məqsədyönlü şəkildə istifadə etməsi, lakin burjua sinifinin və bu sinifin müdafiə etdiyi kapitalist iqtisadi münasibətlərin fonunda bu ethos’un (diqqət yetirərsək əgər ağlın deyil, etikanın ) iflas etməsi olaraq şərh edirlər…
modern olaraq adlandırılan bu dövrdə cahanşümül bir ağıla və bu ağlın qüsursuzluğuna olan inam hakimdir…digər tərəfdən eyni dövrə aid bir digər inam (düşüncə tərzi) isə ağıl ilə bəşəriyyətin daha yaxşı bir cəmiyyət idealına yaxınlaşacağı inamıdır…heç təsadüfi deyildir ki, bəşəriyyəti qurtuluşa çıxaracaq cəmiyyət modellərinin (ictimai nəzəriyyələrin) təməli bu dövrdə atılmışdır…məsələn, marksın dialektik materializm, kontun pozitivzm nəzəriyyəsi və.s…
postmodern, başlanğıcı 20-ci əsrin altmışıncı illərinə təsadüf edən modern sonrası mədəni-tarixi bir dövrü ifadə edir…postmodernizmlə yaxından əlaqəli, hətta ikisini bir-birindən hardasa ayırmağın belə mümkün olmadığı poststrukturalizm dedikdə isə foucoult, lyotard, derrida kimi bir qrup mütəfəkkir, guattari, lacan kimi psixoanalist, bart və kristeva kimi ədəbiyyat təndiqçisi ağla gəlir… fransız dili mərkəzli bu axımın altmışıncı və doxsanıncı illərin sonunda ortaya qoyduqları nəzəriyyələrin demək olar hamısı ümumilikdə struktrualistlərə (althusser, levi strauss, saussure, jakobson) əsaslanan nəzəriyyələrdir…poststrukturalistlər strukturalistlərin düşüncələrini, ortaya atdıqları nəzəriyyələri modifikasiya və inkişaf etdirmişlər…bu məqsədlə “post” prefiksi həm zaman baxımından bir inkişafı, həm də əvvəlki nəzəri əmanətin tamamilə rədd etmədən, bir kənara atmadan aşılmağı vurğulayır...
postmodern vəziyyət adlı kitabında lyotard, modernin fəlsəfi sistemlərinin iflas etdiyini elan edir…hərçənd lyotarda görə bunlar fəlsəfi sistemlər deyil, bir başqa entry’mdə də qeyd etdiyim kimi meta-təhkiyələrdir…ona görə modern təhkiyələr, dünyanı izah etməyə çalışarkən ortaq məxrəcə gəlmək üçün mərkəzi və aparıcı bir prinsipi (məsələn ya tanrı ya da subyektin özünü) əsas götürmüşdür…intəhası bunu edərkən ya heterogen olanı qəbul etməmiş, ya da subyektiv (tək, heterogen, fərdi) olanın fərdiliyini ümumi bir perspektiv içərisində ərtimiş, onu monotonlaşdırmışdır…
postmodernizmi, reallığın subyektivlik tərəfindən deformasiyaya uğraması olaraq xarakterizə edənlər də mövcuddur…postmodern epoxası rabitə və nəqliyyat texnologiyalarındakı sürətli inkişafın mümkün olduğu, sərmayələrin, malların, insanların, rəmz, simvol və fikirlərin sürətli dinamizminə diqqət çəkən bir məfhumu, beləliklə bir “vəziyyəti” xarakterizə edərkən; postmodernizm məfhumu, yuxarıda təsvir olunan dinamizmi “dəlil” sayaraq onun üzərinə inşa edilən “ideoloji mövqe"yi ifadə edir…
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
tanıtım vermək nə qədər uğurlu oldu, bilmirəm. ümumiyyətlə, bu barədə danışmaq cəsarət tələb edir. daha doğrusu etməlidir. amma təbii ki, yenə də azərbaycan insanı çayxana söhbəti həddinə çatdırıb bu mövzunu. "ah, bu postmodernistlər!" deyə status yazan natamamlar kifayət qədərdi sosial şəbəkələrdə. soruşsan səsini çıxara bilməz. əlbəttə, bu söz özlüyündə çox cazibədardı - "modernizmindən sonrası". ədəbiyyatdan keçid edib bu anlayış ölkəmizə. ümumilikdə, modernizm qavramı da yaradıcılıqdan bəhrələndiyi və cəmiyyətin gündəmini, təfəkkürünü yaradıcı adamların formalaşdırdığı üçün, postmodernizmin də ayaqları yaradıcılar olmaqdadır. həm də bu dəfə daha canfəşanlıqla.
postmodernizmə çatmaqçün modernizmi qavramaq lazımdır. bilgi fədailəri...modernistlər barədə belə düşünürəm. ədəbiyyatda bilgi, kinoda bilgi, yaradıcılığın hər sahəsində bilgi. elə bu bilgi yarışında modernizm təkcə incəsənət sahələri arasında yox, həm də sahələr daxilində ayrıcalıqlar yaradır. məsələn, modernizm sayəsində nəsr ədəbiyyatında pritça, esse kimi yeni janrlar peyda olmağa başlayır. daha çox alternativ bilgi üstünlük hesab olunur.
modernizmi böyük bir arxiv bazası olaraq düşünün. insanlar bu bazanı daim genişlətməyə, çeşidləməyə can atırdılar. qlamur intellektuallar yaranmağa başlayırdı amma. ədəbiyyatdan uzaq insanlar, kitab oxumaqla özünü bir şey zənn etmək günümüzdə cəmiyyətimizin modernizm nümunələridirlər. dediyim kimi, bu bilgi hərisliyi zamanla incəsənəti sıxışdırmağa başlayırdı. ki, məsələn, kino sahəsində italyan neorealizmi kimi cərəyanlar yeni dövrə gərəyi ortaya atırdı. bu gərək postmodernizm idi. fərdi olsa da, elə bu individualistlik yeni başlanğıc olmalıdı. demək olmaz ki, bu kapitalizmin növbəti addımıydı, yaxud hansısa düşünən beyin tərəfindən ortaya atılmışdı.
postmodernizm bilgini yalnız gərək olduğu qədəriylə sərhədləyir. bilgi naminə yox, yaşamaqçün lazım olan qədər öyrənməkdir postmodernizmin yaşam fəlsəfəsi. modernizmdəki qaydalara riayət edərək, qaydalardan azad olmaq meta-nəzəriyyəsini postmodernizm absurd sayır. məsələn, günümüzdə özbaşınalıq qavramı bizə anarxizm olaraq təqdim edilir. sözün hərfi mənası isə narsizmin əleyhinə olub, insanlıq adına çalışmaqdır. fəlsəfəsi də budur ki, sən qaydaları pozmağı özünə yaraşdırmamalısan: yalnız o zaman qaydalara ehtiyac qalmayacaq. postmodernizm isə, ümumiyyətlə qaydalar barədə bu qədər düşünməyi, nəzəriyyələr uydurmağı mənasız görür.
ədəbiyyatda postmodernizmi modernizmdən quruluşca heç nə fərqləndirmir. situasionalllıq, hadisədən çox fikrin və ya xarakterin ətrafında sərbəst, qeyri-formal süjetin qurulması əsas görülür. amma məsələ fikrin və ya xarakterə qeyri-doqmatik, relyativist baxışdadır. buna da ən bariz nümunə kimi albert camusun "yad"ını görürəm. belə ki, modernizmdə insanların itki hesab etdiyi və barəsində kədərlə bəhs açılan məsələlər postmodern ədəbiyyatda həyatın ayrılmaz, hətta gərəkli hissəsi kimi dəyərləndirilir.
incəsənətdə ən bariz təsiri kinoda postmodernizmdə görürük. əvvəl yenə süjetdən başlayıb, alejandro gonzalez inarritunun ölüm trilogiyasındakı qeyri-formallığı nümunə göstərmək istəyirəm. hazırda dünya kinosunda sənət filmi mövzuları kütlənin aktual məsələlərindən yox, fərdlərin bəzən elementar sayılan rastlantı və yaşanmışlıqlarından yol almaqdadır. elə bu tendensiya da qısa filmlərin ön plandakılardan sayılmağına yol açdı.
individual postmodernist fəlsəfə, mənə görə insanlığın çatdığı son nöqtədir. bu, nihilizmin daha geniş qavramıdır, mənə görə. dünyada bütün insanlar postmodernist təfəkkürdə olanda növbəti mərhələnin yaranması və insanoğlunun mövcudluğunu davam etdirə bilməsi üçün ən azı yadplanetlilərlə tanış olmağı lazım gələcək, məncə.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
üzv ol