61. ""90-cı illərdə Azərbaycanda çox dəhşətli bir vəziyyət vardı, "indiki gənclər bilməz" seriyasından nəsə yazıb-demək istəmirəm, amma yenicə çox ağır və fəlakətli məğlubiyyətə uğramış, çox sayda insanlarını faciəli surətdə itirmiş, faktiki dünya xəritəsindən silinmək təhlükəsini güclə aşmış, ərazisinin 5/1 hissəsini (bununla da önəmli iqtisadi resurslarını) itirmiş, 1 milyona qədər qaçqını olan (o zaman bizə heç kim kömək etmirdi, yəni ümumiyyətlə sözündən götürsək), keçmiş sovetlərdə olan bütün iqtisadi əlaqələri pozulmuş - mənəvi sarsıntılardan ümumiyyətlə danışmıram - bir ölkə və müvafiq olaraq məşhur klassikin təbirincə "alçaldılmış və təhqir edilmiş insanlar" cəmiyyətini təsəvvür edin.
Təbii ki, o kolliziyalar dolu bir zamanda gənclərə xüsusən məşəqqətli idi və məhz həmin dövrdə baş vermiş obyektiv çətinlikləri gənc insanlar Azərbaycanın özünə interpolyasiya edirdi; "əşşi bizdən adam olmaz", "biz hara, müstəqillik hara?" və s. kimi söhbətlər də zatən o zamanın məhsulu idi. Bir çox adam o zaman "buradan yalnız getmək lazımdı" fikrində idi, bəziləri də "azərbaycanlı olmayaydım kaş, kim olsam da bundan yaxşı olardı" düşünüb dilə də gətirirdi. Qısası, məğlubiyyətin, məğlub tərəfi hər zaman yetim olur, kimsə yiyə durmaq istəmir ona.
Nəsə, demək 90-ların ortaları idi, bir dəstə gənc yığışıb getmişdik rəhmətlik atamgilə, kişi də öncədən böyük süfrə açmışdı, oturub başladıq məclisə, təbii ki, spirtli içkilərin təsirindən dillər tədricən açılmağa başladı və mövzu da yalnız yuxarıda təsvir edilmiş ağrılı ictimai problematika ola bilərdi.
Gənclərdən biri mübahisələrdən qızışıb emosional tərzdə atama müraciət etdi ki: "Əmi, mən adımı da, familyamı da dəyişmək istəyirəm, bunun yolu necədir? Azərbaycanlı olmaq istəmirəm də, adımı tutalım Hans qoyaram, soyadım da olsun Müller, bunu istəyirəm, necə edim?"
Atam rəhmətlik də dedi ki, "Bala, sən adını da dəyişə bilərsən, gedib bunu filan idarədə eləyə bilərsən, familyanı da dəyişmək olar, amma atovun adını heç cürə dəyişə bilməzsən, mümkün deyil!"
Hamı gülüşdü, o uşaq da yerinə necə oturdusa bir də səslənmədi)""
@ Elmir Mirzoev