sözlük paradoksu

1. Sözlük qaydaları başlığına nəzər yetirərkən aşkara çıxardığım, bərbər paradoksu, russell paradoksu, yalançı paradoksu, berry paradoksu və richard paradoksu ilə ekvivalent başqa bir paradoks. -*

deməli, sözlük qaydaları başlığında #216698 nömrəli "entry"-nin o məşhur 4-cü maddəsində qeyd olunur ki,

"4. sözlük "ədalətli" və "demokratik" olma şüarını çoxdan buraxıb. bunu dəfələrlə qeyd etmişik. odur ki, bizi demokratik olmaqla günahlandırmamışdan əvvəl, demokratiyanın sözlük sistemi olub olmadığını bir düşünün."

bu maddəni qısaca, belə xarakterizə edə bilərik ki,

"4. sözlük ədalətsiz bir yerdir."

beləliklə, sözlüyün ədalətsiz bir yer olduğunu hesab etsək və ədalətsizlik dedikdə nəzərdə tutulanın sözlükdəki heç bir qaydaya riayət olunmaması kimi başa düşsək, bu paradoks meydana gələcək.

əgər sözlük həqiqətən, ədalətsiz bir yerdirsə, o zaman ədalətsizlik haqqında verdiyimiz tərifə əsasən, "maddə 4. sözlük ədalətsiz bir yerdir." də daxil, heç bir sözlük qaydasına riayət olunmamalıdır. Bu qaydaya riayət etməmək o deməkdir ki, sözlük ədalətli bir yer olmalıdır və ədalətli bir yer olması üçün "maddə 4." də daxil sözlüyün bütün qaydalarına riayət olunmalıdır. o zaman "maddə 4."-ə riayyət etsək, sözlük ədalətsiz bir yer olmalıdır. ədalətsizliyə verdiyimiz tərifə əsasən, sözlüyün ədalətsiz bir yer olması üçün isə biz "maddə 4." də daxil heç bir qaydaya riayət etməməliyik. "maddə 4."-ə riayət etməmək isə o deməkdir ki, sözlük ədalətli bir yer olmalıdır və beləcə biz yenə başa qayıdırıq və bu döngü sonsuzadək davam edir.

qısaca, sözlüyün ədalətsiz bir yer ola bilməsi üçün gərəkdir ki, o ədalətli ola və ədalətli bir yer olması üçün isə gərəkdir ki, o ədalətsiz ola və ədalətsiz olması üçün isə gərəkdir ki, o ədalətli ola və sairə və ilaxır.

nəticə
sözlük aşkar şəkildə qaydalarda ədalətsiz bir yer olduğunu etiraf etməsinə baxmayaraq, görünən odur ki, o ədalətsiz bir yer deyil. çünki, o buna nail olmaq istəsə də, bunu bacarmır. eyni zamanda sözlük ədalətli bir yer də deyil. çünki, buna da heç cürə nail olmağı bacarmır. Dolayısıyla, sözlük nə ədalətli, nə də ədalətsiz bir yerdir... və dolayısıyla, burada yazar olaraq qalmağı bacaran hər bir kəs həm bütün qaydalara riayət edir, həm də bütün qaydaları pozur. buradan uzaqlaşdıran və ya umbay edilən şəxs isə nə bütün qaydalara riayət edir, nə də bütün qaydaları pozur. demək, elə sözlükdə yazar olmaq ilə sözlükdən umbay olmaq prinsip etibarilə eyni şeydir. və bu o deməkdir ki, bütün yazarlar umbaydır və bütün umbaylar da yazardır!

ancaq, yenə də əhsən belə bir paradoksal mühitdə sağ qalmağı bacaran yazarlara! -*-*

2. Prima facie * based on the first impression; accepted as correct until proved otherwise. paradoksal görünsə də, əslində daxilində paradoksallıq ehtiva etməyən "problem".

ilk öncə, apollo nickli yazarın iddialarını və bu iddialardan əldə etdiyi nəticələri analiz etmək lazımdır. Apollonun ön-qəbulları və nəticəsini aşağıdakı kimi formulasiya etmək olar:
1. sözlük "ədalət" və "demokratiya" şüarlarını çoxdan buraxıb və bu o deməkdir ki, sözlük ədalətsiz yerdir.
2. sözlüyün ədalətsiz olması sözlükdəki qaydalara riayət edilməməsi deməkdir.
3. sözlükdəki qaydalara riayət etməmək sözlükdəki #216698 nömrəli "entry"-nin o məşhur 4-cü maddəsinə də əmək etməməkdir.
4. #216698 nömrəli "entry"nin 4-cü maddəsinə əməl etməmək sözlüyün ədalətli yer olması deməkdir.
nəticə: sözlüyün ədalətsiz yer olması üçün ədalətli, ədalətli yer olması üçün ədalətsiz olması şərtdir.

Bu problemi araşdırmaq üçün bir neçə məqama diqqət etmək lazımdır:
1. "sözlük" nə deməkdir.
"insan" deyilən zaman təkcə "qulaq," "beyin," "göz," "cinsi orqan" kimi individual hissələr anlaşılmır. "insan" deyilən zaman individual və fundamental parçaların bütünü və vahidi olan "varlıq" anlaşılır. həmçinin, "sözlük" deyilən zaman da, yalnızca yazarlar, moderatorlar yox, aşağıdakı parçaların bütünü anlaşılır.
1. sözlüyün kod hissəsi
1.1. back-end code
1.2. front-end code

2. sözlüyə daxil olan canlılar
2.1. sözlüyə oxuyucu kimi daxil olan insanlar
2.2. sözlükdə umbay edilmiş və ya hələ "yazar"lıq şərəfinə nail ola bilməmiş umbaylar
2.3. sözlükdəki yazarlar
2.3.1. sözlükdə sadəcə yazar olanlar
2.3.2. sözlükdə partizan olan yazarlar
2.3.3. sözlükdə moderator olan yazarlar.
2.3.3.1. sözlükdə sadəcə moderator olan yazarlar.
2.3.3.2. sözlükdə admin olan moderator.
"sözlük" deyilən zaman, sadalanan parçaların nə "biri", nə də "bəziləri" ehtiva olunur. sözlük bu parçaların vahidləşmiş bütünüdür. Lakin, "x" şəxsi "sözlük" deyən zaman qəsdən bu parçalardan bəzilərinə istinad edirsə, bu zaman istinad edilən parçanı müəyyənləşdirmək üçün istinad edilənə lütf edilmiş əlamətlərə nəzər salmaq lazımdır.

2. ədalətli olmaq nə deməkdir?
qısaca ifadə etmək lazımdırsa, ədalətli olma mühakimə zamanı mühakiməedicinin qərəzlərdən münəzzəh olaraq rasional qərar verməsi və ya haqqa uyğun qərar verməsi deməkdir. ədalətli olmaq hərkəsə bərabər şəkildə pay verilməsi olmamaqla bərabər, hər kəsə layiq olduğu qədərini verməkdir.

3. ədalətli olma şüarına sahib olmaq nə deməkdir?
hər zaman və hər bir şərt altında ədalətli olacağına söz verən və ədalətli olmağa çalışan şəxs "ədalətli olma şüarı"na sahibdir.

4. ədalətli olma şüarını buraxmaq nə deməkdir?
ədalətli olma şüarına sahib olan şəxs bu şüarı buraxdığı zaman ifadə edilən şəxsin hər zaman və hər şərt altında ədalətli olmağı buraxdığı, lakin istəsə ədalətli, istəsə ədalətsiz olaraq davrana biləcəyidir. buradan iki mümkün hal ortaya çıxır:
4.1. şəxs istəsə ədalətli davranacaqdır.
4.2. şəxs istəsə ədalətsiz davranacaqdır.

5. sözlük "ədalətli" olma şüarını çoxdan buraxıb dediyi zaman nə başa düşülür?
"ədalətli olmağın" sözlüyün hansı hissəsinəsə yoxsa vahid sözlüyə aid edildiyini müəyyənləşdirmək üçün, ədalətli olmaq əlamətinin nələrə aid edilə biləcəyini müəyyən etmək lazımdır. 1-ci hissədə sadaladığım parçalardan yalnız və yalnız "umbaylar," "yazarlar," "partizan yazarlar," "moderator yazarlar" və "admin yazar" ədalətli olma xüsusiyyətinə sahib ola və bunu buraxa bilər. çünki, "ədalətli olmaq" şüurlu hərəkət tələb edir ki, bu da yalnız "sözlüyün tərkibində olan" canlılara aid edilə biləcək xüsusiyyətdir. lakin, "ədalətli olmaq" "mühakimə etməyi" tələb etdiyi üçün və yalnız moderatorlar və admin mühakimə etmə iqtidarında olduğu üçün "sözlük ədalətli olma şüarını buraxıb" dediyimiz zaman "moderatorlar və admin həmişə və hər şərt altında ədalətli olacağına söz və vəd vermir" başa düşülür.

nəticə1: moderatorlar və adminin hər zaman ədalətli mühakimə etmə məcburiyyətinin olmaması vahid və bütöv sözlüyün ədalətsiz yer olması mənasına gəlmir.

6. "qanun" nədir?
qanun müəyyən bir cəmiyyətdə rəhbər şəxslər tərəfindən hazırlanmış və cəmiyyətə daxil olan fərdlərin riayət etmələri lazım olduqları çərçivə. qanun ədalətli də ola bilər, ədalətsiz də. məsələn, "x" ölkəsində rəhbər şəxs öz oğluna maşın almaq üçün o cəmiyyətdə yaşayan fərdləri işlətmək barədə qanun tərtib etsə, bu ədalətsiz olacaq, lakin yenə də qanun olacaq. yəni, qanunlara riayət etmək həm ədalətli ola bilər, həm də ədalətsiz.

sözlükdə qanunlara kim riayət edir?
"müyyən şəxs tərəfindən qoyulan qanuna riayət etmək" şüuri hərəkət tələb etdiyi üçün sözlüyə daxil olan canlılar bu qanuna riayət edə bilər. lakin, qanunvericilər qanun qoymalı, digərləri riayət etməlidir. yəni, qanuna riayət etməli olanlar "umbay," "yazar" və "partizanlar"dır.

nəticə 2. sözlükdəki qanunlara riayət olunmalıdır dediyimiz zaman, bu, sözlükdəki "umbay," "yazar" və "partizanlar"a şamil olunur və "ədalətli və ya ədalətsiz olma" əlamətlərini əhatə etmir

8. "sözlüyün #216698 nömrəli "entry"nin 4-cü maddəsinə əməl etməsi" nə deməkdir
moderatorlar və admin hər zaman və hər şərt altında ədalətli olmaq məsuliyyətlərinin və vəzifəsinin olmadıqlarını bildirir və "umbay," "yazar" və "partizanlar"ın "moderatorlar və admini" ədalətsiz davrandığına görə mühakimə və tənqid etməyə hüququ olmadığı olmadığını qanun edir.

ümumi nəticə:sözlüyün ədalətli yer olması üçün onun ədalətsiz olması və ədalətsiz yer olması üçün də ədalətli yer olması şərt deyil.

sözlük paradoksu

Yalnız deyilsən!

Yalnız deyilsən!