Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

18. nəslimizin meylli olduğu xəstəlik.nə vaxtsa yoluxacağıma qorxduğum şeydi

25. bizim mike deyə bir day-day var. əllili yaşlarda. deyir bir də gördüm ki qan işəyirəm, həkimə getdim, dedilər xərçəngəm. yeddi uşağı var, yarısı başqa arvaddab yarısı başqa. ilk arvadını başqasıyla öz evində yataqda tutub ayrılıb. bu yaxınlarda müalicəsinin nəticəsini deyəcəkdi həkimlər, müalicəyə davammı yoxsa bəsdirmi deyə. 2-3 il davam deyiblər yenidən. 25 yaşında oğlu var. deyir götvərən evdən çıxmır. işləmir. bu da işləyir, yoldaşı da. uşaqlara top satır mike bu yaşında, üstəlik xərçəngdir. arada çıxıb siqaret çəkirik, xərçəng dərmanını siqaretlə atır adam. su belə içmir, deyirəm ala heç olmasa suyla iç siqaretlə yox, deyir onsuz da elə də öləcəm belə də. çöldən baxanda çox da vecinə deyilmiş kimi görünür. içini bilmirəm. ama bildiyim tək şey var o da mənə o yaşda xərçəngsən desələr günə 11 saat işləyib 7 götü poxlu uşağa baxmazdım. ama mike sağolsun onu sikinə almayan oğluna pul qazanır adam.

29. xərçəng orqanizmdə yaranmış və genetik mutasiya keçirmiş hüceyrelerin geniş səkildə yayılıb sayının artması ilə əlaqədardır.hər gün insan orqanizmində belə hüceyrələr yaranır və məhv edilir.normalda hər bir hüceyrenin müəyyən yaşama yası var ve yaşama müddətini tamamlamış hüceyrələr məhv edilir .(bax: apoptosis)yəni bədən öz normal vəziyyətində xərçəngdən özünü müdafiə edir.əgər bu sistem pozularsa hüceyrələr nizamsız şəkildə durmadan nizamsız bölünür və müəyyən yerlərdə şişlər yaradır.bu şişlər 2 cür ola bilər xoşxassəli ve bədxassəli.xoşxassəli şişlər metastaz vermir ve local olur.düzgün bir cerrahi müdaxilə ilə tamamilə qarşısı alına bilər.bədxassəli şişlər isə orqanizmin müxtəlif yerlərinə metastaz verdiyinə görə onlara nəzarət etmək bir o qədər asan deyil.xərçəngə qarşı olan dərmanlar hüceyrə daxilinə toksik effekt göstərərək dntnin xüsusi hissəsi ile birləşib zülal sintezinə qarşı çıxır.təbii ki bu dərmanlar sadəcə mutasiyaya uğramış hüceyrələrlə deyil həmçinin sağlam hüceyrələrin də dntsi ilə birleşir.saçların tökülməsi də məhz bununla əlaqədardır.saç follikulları sürətlə bölünən hüceyrə strukturuna malikdir.lakin kimya terpiya həmin hüceyrələrin sayını və bölünmə sürətini azaldır,saç qidalanması pozulur və saçlar tökülür.
xərçəngi yaradan səbəblər müxtəlif ola bilər.radiasiya,kimyəvi maddələrlə çirklədilmiş hava və istəsək də qaça bilməyəcəyimiz qidalar.bu məlumatı qeyd etmek istəyirəm ki,hal hazirda bir çox qida maddələri konservləşdirilib ya da xüsusi paketlərdə satılır hansı ki onlar evdə tebii halda hazırlanmış məhsullardan daha davamlı olur ve gec xarab olur.bunun əsas səbəblərindən biri həmin məhsullara qatılan sintetik e vitamini dir.e vitamini hüceyrədə membran lipidlərini oksidləşməkdən qoruyur.buna görə də məhsullar tez xarab olmasın deyə onlara bu vitaminin sintetik forması əlavə edilir.o mehsullardan istifadə etdiktə orqanizmə daxil olmuş sintetik e vitamini yaşama müddəti dolmuş hüceyrələrin də parçalanmasına imkan vermədiyindən genetik mutasiyaya məruz qalmış hüceyrələr apoptoza məruz qalmır həddindən artıq bölünərək orqanizmə yayılır və xərçəng toredir.bu da günümüzdə bu xəstəliyin artmasının əsas səbəbidir.həmin qidalardan uzaq duraq desəm də məncə heç bir mənası yoxdur,çünki artıq biz onlardan uzaq dursaq da onlar bizdən uzaq duran deyil.

xərçəng xəstəliyi