əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
kvant mexanikası
-
kvant dalğalanması
-
improbable
-
doctor who
-
Werner Heisenberg
-
pilot-wave interpretation
-
Gödelin əskiklik teoremi
-
düzəldilməli başlıq adları
-
kurzgesagt
-
müəyyənsizlik prinsipi
başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+8 əjdaha
1. werner heisenbergin fikir atası olduğu, determinizmi yıxan prinsip, teoremdir. müəyyənsizlik prinsipinə görə bir zərrəciyin eyni anda həm yerini həm də sürətini, hərəkətini hesablamaq qeyri mümkündür. heisenberg bu teoremi və isbatına görə nobel mükafatı almışdır. və deterministlərin irəli sürdüyü teoremin mümkünsüzlüyünü sübut etmişdir. deterministlər əgər eyni anda bütün zərrəcikklərin, atomların yerini bilə bilsəydik gələcəkdə necə davam edəcəklərini hesablaya bilərdik deyirdilər, hələ də deyirlər.
(bax: determinizm)
(baxma: schrödinger'in pişiyi)
(bax: nisbilik nəzəriyyəsi)
+7 əjdaha
2. heisenbergin 1927 ci ildə kəşf etdiyi və kəşfi səbəbilə 1932 ci ildə nobel mükafatı aldığı prinsip. 1920 ci illərdən başlayaraq heisenberg atomu təşkil edən zərrəciklərin davranışlarını araşdırmağa başlayır və bunun üçün ona lazım olan iki şey var: zərrəciyin olduğu yer(mövqe) və impulsu. bu illərdə kvant dünyasında zərrəciklərin həm zərrəcik həm də dalğa olduğu ortaya qoyulmuşdu. ölçməyə çalışdığınız vaxt isə hər şey dəyişir və burdan müəyyənsizlik prinsipi başlayır.
tutaq ki, elektron zərrəcikdir və bu zaman biz onun dəqiq mövqeyini bilməliyik. ancaq dalğadırsa sürətini ölçməliyik. ətrafımızda, gündəlik həyatımızda baş verənləri həmişə müəyyən görürük. vurulan topun harda olduğunu, sürətini və istiqamətini bilə bilirik. zərrəciklərin dünyasında isə vəziyyət qarışır. maddəni görməyimiz, müşahidə etməyimiz üçün nə lazımdır? bir mənbədən yayılan işığın maddələrin işığı əks etdirməsilə. işıq yayılır və gedən işıq ordan gözümüzə əks olunur. elektronu müşahidə etmək üçün də eyni şey lazımdır. işıq isə həm dalğa həm də zərrəcik oldugu üçün müşahidə zamanı elektronun vəziyyətindəki qeyri-müəyyənliyi azaltmaq üçün qısa dalğa uzunluğu olan işıqdan istifadə etməliyik. qısa dalğa uzunluğu isə daha çox enerji deməkdir və daha çox enerji elektronla toqquşanda onun impulsuna təsir göstərir, elektronun sürəti səhv ölçülür. bir sözlə zərrəciklərin kütlə və sürətlərinin hasili müyyənləşdikcə olduqları yer(mövqe) qeyri-müəyyənləşir, olduqları yer(mövqe) müəyyənləşdikdə isə kütlə və sürətlərinin hasili- impuls qeyri-müəyyənləşir. heisenberg bu prinsipi hidrogen atomu ilə daha praktik açıqlayıb. hidrogen atomu tək protondan ibarət nüvənin ətrafında dönən tək elektrondan ibarətdir. dönən elektronun yerini bilə bilmərik ancaq elektron həm də dalğa olduğu üçün döndükcə nüvənin ətrafında "bulud" yaradır. yaranan bulud ilə bərabər elektronun hansı vəziyyətdə nə qədər olduğunu hesablaya bilərik. ancaq hesabladığımız şey yenə qeyri-müəyyən olur. atom haqqında heç vaxt müəyyən olan heçnə bilmirik.
+3 əjdaha
4. birqədər götür-qoydan və bir götürdən sonra qərara gəldim ki dünyadakı pislik və yaxşılıq, doğruluq və yanlışlıq məvhumları və birçox başqa məvhum kimi bulanıq, qeyrimüəyyən heç nə yoxdu. burada könül istərdi ki, qeyri səlis məntiq nəzəriyyəsindən girib digər dildönməz, beyinyandıran nəzəriyyələrdən çıxım, amma məntiqim qeyri-səlis işlədiyi üçün bunu edə bilməyəcəm. sadəcə onu deyə bilərəm ki, əgər siz cümlələrimdəki qeyrimüəyyən müəyyənsizliyi sezdizsə deməli erməni budaq cümləsi barədə artıq müəyyən təsəvvürləriniz yaranıb, əgər yox, onda davam edim
prinsip etibarı ilə müəyyənsizlik prinsipi, insan müşahidələrinin müşahidə obyektinə təsirinin qeyri-müəyyənliyə gətirib çıxarmasından bəhs edir. və bu münasibətlə, bir çoxları tərəfindən determinizm idealarının çöküşü elan edilib, atəşfəşanlıqla müşayət olunur. bu hayhəşirdə əgər səsim eşidiləcəksə onu demək istərdim ki, bu heç də belə deyil. əgər müəyyən anda sistemə daxil olan bütün (!) komponentlər haqda lazımi biliklərə malik olsaq onda gələcəyi deyə bilərik. cənab heisenberg və yoldaşlarının prinsipinin bura dəxli yoxdu, söhbət sistemə daxil olan bütün komponentlərdən gedir
di sağolun, laplace şeytanı sizi qorusun
+2 əjdaha
3. pyer simon laplasın laplasın şeytanı nəzəriyyəsini sındıran prinsip.
hamısını göstər
