+2 əjdaha
3. eyni zamanda qadınların haqqını yetərincə verməmiş hərəkatdır. tarixdə demək olar qadınlardan rosa parks qalır, lakin arxa planda ella baker, mamie till mobley, fannie hamor, elizabeth eckfordun timsalında mübarizə aparmış birçox qadın var idi. afro-amerikalı qadınların arxa planda qalmasının səbəbi onların həm irqi həm cinsi diskriminasiyaya məruz qalmaqdan qorxmaları idi. vhh dövründə qadın lider az idi və bunun üçün də başdan bəri hər hansı bir uğur kişilərin hesabına yazılırdı. hətta montqomeri avtobusunda baş verənlərdən sonra rosa parksın ilk mətbuat konfransında başda martin luther king olmaqla kişi liderlər parksın fikirlərini ifadə etməsinə icazə verməyib onun əvəzinə danışdılar. bundan əlavə mübarizənin müsəlman ayağında malcolm x və islam milləti təşkilatı üzvləri kişilərin qadınlardan üstün olduğunu iddia edib afro-amerikalı kişilərin afro-amerikalı qadınlarını həyatını formalaşdırmasına haqq qazandırır və qadınların rolunu ikinci plana atırdılar. ancaq vhh dövrünün ən kritik zamanlarında restoran boykotlarından tut bir çox şeyə qədər proseslər qadınlar və ya qız tələbələr tərəfindən başladılmışdı. yəni afro-amerikalı qadınlar da kişilər kimi öz sosyal inqilabları üçün mübarizənin həm qabağında olub həm təşkilatlandırmasında yer aldılar,həm həyatlarını riskə atıb həm də dayanmadan çalışdılar. odur ki, onların əhəmiyyətini azaltmaq düz olmazdı.vətəndaş hüquqları hərəkatı
əjdaha lazımdı
izlə
dostlar
mən
googlla
amerika birləşmiş ştatları - civil rights movement - we shall overcome - montqomeri avtobus boykotu - birminqem kampaniyası - vaşinqton marşı - jungle fever - afro-amerikalılara simpatiya bəsləmə səbəbləri - qaradərililərin ekspluatasiyası başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:
+2 əjdaha
5. 70-ci illər və sonrasında mübarizə cəhətdən yox identiklik cəhətdən analiz edilə bilər. afro-amerikalıların müqavimət hərəkatları ilə yaxından tanış olanlar yaxşı bilir ki, 60-cı illərdə malcolm x-in və digər islam milləti təşkilatı rəhbərlərinin ağları şeytan olaraq adlandırması təbii bir hal idi. yəni biz bunu bir növ kontr-seqreqasiya olaraq adlandıra bilərik. hətta wasp-ların what a stupid person olaraq adlandırılması da o dövrə təsadüf edir. bu həmçinin alçaqlıq kompleksindən irəli gəlir. uzun sözün qısası amerika cəmiyyətində hər zaman ağlar və qaralar arasında parçalanma və bir-birlərinə qarşı ön mühakimə olub. dövlətin seqreqasiyanı rəsmi olaraq qadağan etməsi cəmiyyət daxilində heç nəyi dəyişdirmədi.abş dövlətinə gəlsək dövlət afro-amerikalıların təhsil alıb yuxarı dövlət dairələrində və ya özəl sektorda yüksək vəzifələr tutmağına hər zaman qarşı olub və bunu müxtəlif vasitələrlə qarşısını almağa çalışıb. dövlət narkotikdən istifadə edən tüfeyli həyatı sürən repə qulaq asan afro-amerikalıları istəyib və vhh dövründə bunu fbi vasitəsi ilə afro-amerikalıların məskunlaşdığı kvartallara ucuz vəya pulsuz nəişə satmaqla reallaşdırmağa çalışıb. şəhərdə nüfuzlu şirkətlərdə işləyən status sahibi afro-amerikalı modeli isə ağ anqlo-sakson elitaların qorxusu olub.
vhh sonrası 80-lərin sonunda urbanizasiya olunmuş bir afro-amerikalı orta sinif təbəqəsi yaranır və bu təhsilli sinif keçmişi unutmur və bunların qarşısında konservativ xristian azlıq olan afro-amerikalılar dayanır. xristianlıq abş-da heç vaxt sadəcə din olmayıb. xristianlıq waspların qaradərililər üzərində üstünlüklərini qəbul etdirmə vasitələrindən biri olub, və bəlkə də ən mühimlərindən. ona görə də şəhərli ofis işçisi olan afro-amerikalılar konservatizmə, xristianlığa mənfi yanaşıb. əslində bu məsələ hal-hazırda da aktuallığını qoruyur. isaya inanan ateist olmayan qaradərililər belə respublikaçı-xristian-müafəzəkar wasplara yox demokrat-ateist-liberallara səs verir. düzdü konservativ afro-amerikalılar az olsalarda yox deyillər. elə hər seçkilərdə respublikaçıların prezidentlik namizədlərindən olan herman caini misal olaraq göstərə bilərik. qısası xristianlığın rədd edilməsini, konservatizmdən imtina edilməsini afro-amerikalıların siyasi iradələrinin aydın bir təzahürü olaraq şərh edə bilərik.
daha sonra yaxın dövrümüzdə isə afro-amerikalıların bir çox siyasətçi, senator çıxartması, müxtəlif janrlarda oxuyan qaradərili ifaçıların yüksəlməsi və nəhayət afro-amerikalı bir siyasətçinin prezident olması illər sonrası gələn müsbət məqamlardı. əslində afro-amerikalılar üçün hər bir bu tip detal vacib olmalıdı çünki dövlət 60-80-ci illər arası xüsusilə mediada güclü anti-propaqanda yaratmışdı. ya afro-amerikalılar kasıb, bədbəxt təsvir edilirdi ya da ağlara xidmət etməkdən xoşbəxt bir formada qaradərili bir mama obrazı yaradılırdı. ancaq daha sonra yavaş-yavaş xoşbəxt, mədəni, şəhərli, intellektual, orta sinif afro-amerikalı ailə obrazları amerikan seriallarının mövzularına qatılmağa başladı. yəni ki 50 centin, rihannın, earvin magic jonsonun və s-lərinin varlıqlarını underestimate edə bilmərik.
yekunda isə deyim ki vətəndaş hüquqları hərəkatı dövlət tərəfindən seqreqasiya qanunlarının rəsmən aradan qaldırılmasından sonra afro-amerikalıların lehinə bitmişdir. düzdü itkilər çoxdu, m.l.k. junior, malcolm x öldürüldü, bir çox insan mübarizəyə qoşulduqları üçün işlərindən atıldı və s. amma yenədə müasir dövrümüz üçün nəticələri afro-amerikalıların istədiyi kimi oldu, so they could overcome* смайлик .
+1 əjdaha
4. dövlətin və abş prezidentlərinin haqqında fərqli yanaşmalara malik olduğu hərəkat. liberal prezidentlərdən biri sayılan john kennedynin hərəkata dəstək verdiyi, martin luther kinglə sıx əlaqələrdə olduğu və bəzi qaradərili aktivistləri mənsubu olduğu demokratlar partiyasından senator olmağa yönəltdiyi bilinirdi. respublikaçılar isə demokratların bu liberal siyasətinə qarşı çıxmışdılar. fbi və pentagon kimi qurumlara istədiyi kimi nəzarət edə bilməmişdi kennedy ona görə də sadəcə xarici siyasi gedişlərinə görə yox afro-amerikalılara olan dəstəyinə görə də dövlət elitaları tərəfindən sıxışdırılır və xəbərdarlıq olunurdu. vətəndaş hüquqları hərəkatına ən kəskin müxalifət etmiş qurum olan fbi isə hərəkat rəhbərləri və üzvlərinin bütün danışıqlarını səsyazmalara yazıb onları izləyirdi. bu yollarla dövlət afro-amerikalıların irqi ayrı-seçkiliyə qarşı olan mübarizəsini dayandırmaq istəyirdi. ancaq bildiyiniz kimi alınmadı. mübarizəyə qarşı dövlətin və bəzi bürokratların necə zərəri olsa da, kennedy, l.b. johnson və carter kimi dövlət adamlarının da müsbət tövhələri olub.+1 əjdaha
2. baş verdiyi illər ərzində özünə qarşı güclü müxalifət də toplamış hərəkat. vətəndaş hüquqları hərəkatına qarşı iki cəbhədə şimal ştatlarında və cənub ştatlarında müxalifət formalaşır. müxaliflər demək olar ki tamamilə ağlardan ibarət idi. onlar afro-amerikalı əhalinin nə dövlət nə də özəl sferada özləri ilə bərabər haqqlara sahib olmasını istəmirdilər. cənub ştatlarında toplanan müxaliflərə ku klux klanı, ağ vətəndaşlar təşkilatını və s.-ləri aid etmək olar. şimal ştatlarının irqçilər əməllərini dövlətə əsasən fbi-a dayanıb edirdilər. milli təhlükəsizlik oriyentasiyalı dövlət qurumları da irqçiləri əl altından dəstəkləyirdi.vhh-yə müxalif olan irqçilər özlərini irqçi hesab etmirdilər. onlar müxalif olmaqlarını əsaslandırarkən afro-amerikalıların ssri-yə işlədikləri ilə və ya afro-amerikalıların onsuzda ölkədə yetərincə haqqlara sahib olduqları iddiaları ilə əsaslandırırdılar. müxalif təşkilatlardan olmuş ağ vətəndaşlar məktəblilərə ağların qaralardan üstün olduğunu, ağlarla qaraların saç, göz, qulaq, intellektual səviyyə və s. onlarca faktora görə fərqləndiyini yazan məlumat kitabçıları paylayırdı. wasp əhali xaric vhh-yə müxalif olan afro-amerikalılar da var idi. ancaq onlar əsasən ya hərəkatın gedişatından və ya martin luther king və digər hərəkat liderlərindən narazı olanlar idi.
hamısını göstər