+25 əjdaha
1. bir çox mövzuda xeyrinizə dəyə bilər, ancaq mənim danışacağım nəfsinə qalib gəlmək olacaq. indi xahiş eliyirəm hamı, "ateistimizə bax dini xülyadan danışır." deyə üstümə atılmamışdan qabaq əvvəlcə oxusun. insan beyni ovçu və toplayıcı bir heyvan beynidir. sağ qalmaq üçün əlinə keçən fürsəti sabahı haqda düşünmədən istifadə edir. bu hərəkətləri başa düşüləndir. təbiət amansızdır, bədbəxtlər güclə sağ qala bilirdilər, hər fürsətdən istifadə etməli idilər. amma nə edə bilərik ki, bu canlılar getdikcə təkamül deyilən sistemin buglarını tapdılar və getdikcə daha çox əldə etməyə başlayaraq sivilizasiya qurdular. artıq sivil bir insan var idi ki, sivil deyəndə nə modern dövrü, nə də antik yunan mədəniyyətini nəzərdə tuturam, resursları depolamağa başlayan ilk insanlardan danışıram. bu termini götümdən uydurmuşam. əvvəllər vaxtlarının 80%-ində aclıq çəkən insanlar indi tox olmadıqları vaxtlarını xatırlamırdılar. burda da nəfslə bağlı ilk problem ortalığa çıxdı. insan beyni və bədəni hər fürsəti istifadə etməli idi, ancaq tox olduqdan sonra yemək lazımsız, artıq və ziyanlı idi. yəni sistem onda bug aşkar edənləri bir yolla cəzalandırmışdı. insanlar indi sağ qalmaq və ya daha effektiv yaşamaq üçün öz bədənlərinin tələblərinə qarşı durmalı idilər. düzdü nəfsinə qalib gələ bilənlər təbii seçmədə aşkar üstünlüyə sahib olmalı idilər, lakin bədbəxt insanlar evlilik adlı qanunla cütləşməni elə vəziyyətə gətirmişdilər ki, artıq hamı öz nəslini artırırdı. yəni siksən də o bədbəxt genlər insan populyasiyasından çıxmayacaqdı. yaxşı bəs nəyə görə bu nəfsə qalib gəlmək vacibdir və nəyə görə bu belə çətindir. təbii ehtiyaclara aid olan istənilən bir şeyin əldə olunma mərasimində beyində dopamin ifraz olunur. bu dopamin bədənin mükafat hormonudur. yəni beyniniz sizin qarşınıza yemək ye, su iç, karıyı sik kimi kiçik tapşırıqlar qoyur. siz bu tapşırıqları yerinə yetirdikdə isə dopamin ifraz olunur ki, bu da bir növ mükafatdır beynin orgazmıdır. indi lazım olandan çox resurs ortalıqda olanda beyninizdə dopaminin dozasını qaçırırsınız. və bir sonrakı dəfə beyniniz eyni orgazmı almaq üçün daha çox şey etməyinizi sizdən tələb edəcək. nəticədə asılılığınız yaranır. bütün növ asılılıqlar bu cür yaranır. siqaret, sex, pornografiya, şəkər, kofein, pul, hakimiyyət. bu sonradan sizin qərar vermə bacarığınızı da əlinizdən alır. amma insanlar bunun təhlükəli olduğunu və qarşısının alınmalı olduğunu çoxdan bilirdilər. nəfsi qorumaq barədə əmrlər demək olar ki, bütün dinlərdə var. görünür bu nəfsini qoruyan insanların qazandığı uğurları müşahidə etdikdən sonra baş vermişdir. yalnız bəzi insanlarda genetik olaraq mövcud olan bu xüsusiyyətin sonradan tərbiyyə, təlim və öyrənmə yolu ilə əldə edilməsi çox çətindir. və insanın həyat səviyyəsi "yüksəldikcə" daha da çətinləşir.yüksək enerji dəyərli qida maddələri gözümüzün içinə girir. cəmiyyətdəki sosial problemlərdən sadəcə evin içində facebook-a girməklə qurtulmaq olar. pornoqrafiya və bənzəri şeylər sayəsində əcdadlarımızın yüz illər, bir neçə nəsil boyunca görə biləcəyi qadın miqdarını modern kişilər bir saatın içində görür və s. modern insanın həyatındakı komfortu ovçu və toplayıcı beyinə sahib canlı bədəni götürə bilmir. bədən elə bilir ki, cənnətdədir və ya cek potu udub və hər şey hazırdır. buna görə də beyin davamlı olaraq ağır dopamin dozasına məruz qalır. nəticədə dopaminə olan həssaslıq düşür və insan depressiyaya girir, sevinə bilmir. beyni onu mükafatlandırmır artıq. amma yenə də insanlar var ki, ehtiyacından artıq olanını götürməyə bilir. insanlar var ki, onlara komfort zonasından çıxmaq üçün hər hansı bir həyati təhdid lazım deyil. insanlar var ki, həmin bu nəfslərinə qalib gəlirlər. nədir komfort zonasından çıxmaq? divandan durmaq? xeyr. komfort zonasından çıxmaq bədənin tələb etdiyi lazımsız şeylərə yox deməkdir. çips yediyimiz vaxtı doyub, yarımçıq qoyub qutunu bağlamaq deməkdir. bir qəhbəliyi hamıdan gizləyib yaşadığın halda, cəsarət edib etiraf etməkdir. bir də var komfort zonasına qaçmaq. buna nümunə vermək daha asandı. imtahandan kəsilərkən oyun oynamaq, sevgilidən ayrılanda içmək, konfliktdən bir yol tapıb qaçmaq və s. sizə sadə gələ bilər. amma bir düşünün bütün bu və bənzəri hərəkətləri narahatçılığımızı unutmaq üçün edirik. və mərcə girirəm ki, bu çox təhlükəlidir. ağrı və əzab təbiətin özünü inkişaf etdirmək metodudur. biz rahatlığa qaçdıqca özümüzü inkişaf etdirmək şansını itiririk. və nə qədər çox komfort zonasında otursaq, o qədər passivləşirik. indi deyə bilərsiniz ki, əcdadlarımız üçün komfort zonası mövcud deyildi. var idisə də, komfort zonasında oturmaq həyati təhlükə yaradırdı. bizim üçünsə bunun bir ziyanı yoxdur. biz yenə də yaşayıb törəyib çoxala bilirik. düz buyurursunuz. amma qayıdırıq əvvəlki mövzuya. xatırladım ki, təbii yolla yox deyə bilmək bacarığı hər insanda yoxdur. varsa da böyük ehtimal biz komfort zonasında olmazdıq zatən, uğurla addımlayan bir tip olardıq. amma əgər bizdə imtina etmək bacarığı yoxdursa, komfort zonasında həddimizi aşmayacağımızı və çürüməyəcəyimizi hardan bilə bilərik?təkrar edirəm, bu yazı nə "həyatınızdan biraz daha çoxunu işə verin" nə də "varlı deyilsənsə sən günahkarsan" tipli yazı deyil. bu yazı vaxtı və sağlamlığı təbii bir yolla əlimizdən ala biləcək bu qədər maneənin ortasında dik durun demək üçündür. əsl həyat hansı ki, mübarizədən, əzabdan ibarətdir, komfort zonasından çıxdıqdan sonra başlıyır.