etienne bonnot de condillac nədir

sensualizm

başlıqdakı ən bəyənilən yazılar:

+15 əjdaha

1. fransız maarifçiliyinin ən parlaq simalarıdan biri, filosof, ictimai xadim. bir sıra yüksək dövlət vəzifələrində çalışan kondilyak fransa elmlər akademiyasındakı fəaliyyəti dövründə gördüyü işlərlə daha çox diqqəti cəlb edir. o burada digər maarifçi filosof didro ilə tanış olmuş, onunla bir yerdə əməkdaşlıq etməyə başlamışdır. sonradan fəlsəfə ilə daha yaxından maraqlanan kondilyak ingilis sensualizmindən, xüsusilə də lokk fəlsəfəsindən təsirlənmişdir. bunun da nəticəsi olaraq, lokk yaradıcılığının təsiri altında "insan biliyinin mənşəyinin tədqiqi təcrübəsi", "sistemlər haqqında traktatlar", "duyğular haqqında mühakimələr" adlı əsərlər yazmış, sensualizm idrak nəzəriyyəsini daha da inkişaf etdirmişdir. filosof lokk sensualizmini qəbul etmələ yanaşı, insan şüurunun formalaşmasında təcrübənin rolunu xüsusilə qabardırdı. o, kartezian filosofu rene dekartın "anadangəlmə ideyaları" nı birmənalı olaraq rədd edir, insan təfəkkürünün formalaşmasına sensualistcəsinə yanaşırdı. bu məsələdə dekartı tənqid edərək, lokk mövqeyindən çıxış edib, onun "ağ lövhə" nəzəriyyəsini dəstəkləyirdi. o qeyd edirdi ki, insanın şüurunun formalaşmasında, tərbiyəsində və eləcə də cəmiyyətə dair baxışlarında genetik amillər, dekartın qeyd ettiyi kimi "anadangəlmə ideyaları" heç bir rol oynamır. insan doğularkən, sanki ağ lövhəni xatırladır. sonradan bu boş lövhə yazılır. yəni ilk zamandan biz ora nə yazsaq, uşağın təfəkkürü və dünyagörüşü məhz bunlara görə formalaşacaq. filosof hafizəyə, təfəkkürə duyğuların bir variantı kimi nəzər salaraq, materianın dərkedilənliyi prinspinə qarşı çıxırdı. həmçinin mütəffəkkir qeyri-maddi ruhun mövcudluğunu qəbul edirdi. deyərdim ki, kondilyak təlimi yeni dövr ingilis fəlsəfəsi ilə yeni dövr fransız materializmi arasında bir körpü rolunu oynayır. onun tarixi xidməti sensualist idrak nəzəriyyəsini yüksək qiymətləndirməsi və onu daha da inkişaf etdirməsi olmuşdur.

hamısını göstər