+9 əjdaha
1. mən də dəstəkləmirəm. dəstəkləyəni də sevmirəm * qəşəng qız olsa bəlkə sevərəm swhtərifi də verib özümü sığortaladığıma görə, keçək mövzunun özünə. əvvəla şiddəti dəstəkləmək ilə buna məcbur buraxılmaq arasında fərq var. nədir bu fərq?
dünyadakı bütün şərtlər dörd dördlükdürsə, mən həyatımı öz halımda yaşadığım bir vaxtda, hansısa bir boynuyoğun gəlib ağzıma sıçıb sonra da hırıldayaraq zor eləmişəm demirsə, nəzakətli olmaq loser və qorxaq olmaqla qarışdırılmırsa, həyat sadəcə intellekt, sevgi, çəhrayı sıçaraq yaşanıla biləcək bir prosesdirsə, bütün bu şərtlər altında şiddət göstərən və dəstəkləyənin atasına lənət
bəs belədirmi? xuy belədir. nə sən, mən kimi adi vətəndaşların gündəlik yaşayışı üçün belədir nə də ölkələr miqyasında. putin hər iki tərəfə zəng vurub götünüzü sikərəm deyəndə biz ov-lar ilə yan-lar silahları usluca yerə buraxırıq, çünki böyük qardaşa baş qaldırsaq başımızın götümüzə soxulacağını bilirik, buna siyasətçilər iki ölkə arasında dərin əlaqələr, danışıqlar zad kimi bərbəzəkli terminlər geydirirlər, açması isə sikerler olm, hepimizi sikerlərdir. görəcəyimiz şiddətdən qorxuruq.
yəni dünyanı şiddətin, qorxunun idarə etdiyi bir vəziyyətin içində yaşadığımız halda, şiddətə məcbur buraxıldığımız halda adam qayıdıb deyir ki, səni sikənin üstünə sən gül at. bu humanist duruşu düşmən əsgərlə üz-üzə, ikinizin də əlində silah və tək bə tək qalanda da sərgiləyə bilərsənmi cavan oğlan? o anda ağlından keçəcək ilk şey qarşındakını öldürmək olacaq çünki canını qurtarmalısan.
mən şiddətin insanın genlərinə həkk olunduğu və təbii olduğunu, bir-birimizi sikməsək yaşaya bilməyəcəyimizi iddia etmirəm. dawkins kimi genlərimiz eqoistdir də demirəm. tam əksinə hər şey dörd dörtlük olanda genlərimiz heç də eqoist davranmır, məsələn aclıq olmayanda bir-birimizi didib öldürmürük, bir-birimizə kömək edirik, empatiya qururuq və s. çünki primatlar olaraq qrup halında yaşamağa adaptasiya olmuşuq, qrupda da yaşamaq üçün gərək digərlərinə də empatiya göstərəsən. yəni dünyadakı bütün şərtləri dörd dörtlük etsək, heç yerdə aclıq, x, y kimi həyatda qalmaq üçün vəhşi instinktlərimizi ortaya çıxaracaq vəziyyətlər olmasa genlərimiz heç də eqoist davranmaz, şiddət ortaya çıxmaz və s.
pasifist, heç kəsin bir-birinə güllə atmadığı bir dünyanın qurulması da mümkün ehtimaldır. amma indiki şərtlər altında kiməsə humanizmdən danışsaz adama get sikdir reaksiyası verərlər. bir üst paraqrafda dediyim kimi, biri sizə şiddət göstərirsə həmin an həyatda qalamq üçün vəhşi təbiətiniz üzə çıxır, nə qarşındakı əsgərin arvad uşağı yadına düşür nə də ata, anası. acından ölən qrupun içinə bir tikə çörək atıb sonra da bir-birlərini qırdıqlarını görəndə, blət camaat da necə şiddət sevir e, lap barbardırlar ki, deyə bilməzsən, hər kəs həyatda qalmaq üçün mübarizə aparır orda. götün çatırsa o şiddətə səbəb olan faktorları aradan qaldır, aclıq olmasa şiddət də olmaz həmin vəziyyətdə. çünki dediyim kimi şərtlərin normal olduğu hallarda biz heç də eqoist, vəhşi davranmırıq
başda da dediyim kimi. şiddəti dəstəkləmirəm, ağıllı birinin də dəstəkləyəcəyinə inanmıram amma şiddətə məcbur buraxılmaq tam ayrı şeydir və bunu ayırd edə bilmədiyinizi görəndə ətim tökülür
lap yadıma eynşteyn ilə freydin məktublaşmaları düşdü. eynşteyn freydə dünya sülhünün necə mümkünləşdirilə biləcəyindən filan danışır, qarşılıqlı söhbətləşirlər, bir az keçir eynşteyn nasistlərə qarşı əl məcbur amerikanın atom bombası inkişaf etdirməsinə öncü olur və bir müddət sonra da o atom bombası yetim yaponların başında çartlayır. eynşteyni günahlandırmıram, ona da bunu vadar edən şiddətə məcbur buraxılmaq idi, çünki nasistləri saxlamaq lazım idi. başa düşürsüz qaqaş?