+7 əjdaha
1. Məşhur psixoloq L.S.Viqotski elmə 1 yaş böhranını daxil etmişdir. Belə ki, L.S.Viqotski 1 yaş böhranının əsas xüsusiyyətlərini qeyd etmişdir. Bunlara aşağıdakılar aid edilir:• Uşağın gəzməyə başlaması;
• Uşağın danışmağa başlaması;
• iradi fəaliyyətin tənzimlənməsi.
Həmçinin 1 yaş böhranının davranışda da bəzi təzahürləri vardır. Bunlara aşağıdakılar aid edilir:
• inadkarlıq və tabe olmaqdan imtina;
• Davamlı olaraq diqqət tələb etmə;
• Vərdiş olunmuş və zəruri prosedurların icrasından imtina (məsələn, valideyn uşağa deyir ki, yemək yeməlisən. Lakin uşaq yemək yeməkdən imtina edir. Bu zaman uşaq valideyni yoxlayır ki, əgər o, bunu etməsə valideyn necə reaksiya verəcək.);
• Küsəyənlik və tənqid olunarkən kövrəklik;
• Maraqların dəyişkənliyi (bu yaşdan etibarən uşağa seçim edə bilməkdə kömək etmək lazımdır.).
1 yaş böhranında 2 formada nitq inkişaf edə bilər. Bunlardan birincisi avtonom nitq adlanır. Avtonom nitq uşağın özünün formalaşdırdığı nitq hesab olunur. Məsələn: uşaq suya- buvva, çörəyə- əppə və s deyir. Uşağın avtonom nitqdən istifadə edərək digər insanlarla ünsiyyət saxlaması ətrafdan müsbət hal kimi qiymətlədirilsə də, əslində bu uşağın nitqinə mənfi təsir göstərir. Çalışmaq lazımdır ki, uşaq hər şeyə öz adı ilə müraciət etsin. Digər nitq forması isə anlaşıqlı nitq hesab olunur ki, uşaq bu zaman ünsiyyətdə olan insanlarla anlaşıqlı nitqdən istifadə edir. Bunu uşaqlarda möhkəmləndirməklə yanaşı, uşaqların lüğət ehtiyatını da zənginləşdirmək lazımdır.
L.S.Viqotski qeyd edir ki, 1 yaş böhranı 3 ay davam edə, bəzi hallarda isə bu müddət uzana bilər. Bu yaş dövründə buraxılan boşluqlar uşağın sonrakı inkişafına mənfi təsir edir.