2050-dən sözlük başlıqları

(baxma: kosmik fəzada səyahət edərkən anidən gələn ölmək istəyi )
(baxma: ufo ufoya tən gərək )
(baxma: marsın yerdəki səfirliyinin uçuşlarla bağlı açıqlaması )
(baxma: star was izləyib onu elmi-fantastika adlandırmış nəsil)

azərbaycanda jurnalistika

tələbə olaraq sevməyə çalışdığım anlayış. amma bunu etmək düşünülən qədər asan deyil. gəlin səbəblərə baxaq:
- universiteti bu sahə üzərindən oxuyursansa, sənə 600 səhifəlik kitab belə versələr, təcrübə ilə sabitləməmiş heç nə öyrənə bilmirsən. bir gün işə başlayanda isə heç kim sənə imtahan sualları vermir. qaldınmı mal kimi? qaldın. səni bu günə salan sistem utansın, ey igid jurnalistika tələbəsi! amma nəysə, buna da bir quş. onsuz da, slavyandakı jurnalistikanı dillərdəki "atanamamış" filologiya və jurnalistika fakültəsinə qatmaq istəyəndən sonra bircə bakı dövlətdəki jurnalistika fakültəsi qalır geriyə.
bəs buradakı kadr kifayət edirmi? "hell no" da, brat. realistik olaq, can yandıran müəllimlər-filan olsalar da, arada mühazirənin bitməsinə son 5-6 dəqiqə qalanda ortalığa çökən səssizlikdən başa düşürsən ki, yox da, nəsə əksikdi e, belə nəsə yerində deyil elə bil.
gəlir, müəllimən qarşına 1 a4 qoyur. keçən dərsdən keçdiyiniz "lead yazmaq" üsullarını yoxlayacaqsınız. bütün 45 dəqiqəni 2 xəbərə lead seçməklə, düzməklə düz-qoş elədin keçdi. ala azərbaycan saytları (misalçün də) sənin o saf ürəyinin öyrəşdiyi nəzəriyyələrə fikir verərmi? göz yaşına belə baxmazlar.
- universiteti bitirdin. bir təhər yola verdin, nəbilim e belə bütün 4 il boyu o təcrübə sənin, bu təcrübə mənim, o saytda stajor olub ona-buna çay daşıdın, o biri yerdə stajor oldun videoqrafınıza flash tutdun. yola verdin və yaşayırsan və hələ də utanmadan azərbaycandakı jurnalistikadan ümidlisən. hələ xarici media ilə iç-içə, yaradıcı işlərlə məşğul olmaq istəyib ənənəvi xəbər-tv-show anlayışından qaçırsansa, bu peşənin səninçün bir həbsxana çevrilməsi uzaq deyil.
peşəni sevirsən, lakin icra etmək üçün bir dənə belə olsun normal platforma yoxdur. nə edəcəksən? peşə dəyişəcəksən? diplomun da tozlanır. indi bax da. bilmirsən, magistr oxuyasanmı, ya xaricə köçüb işin daşınımı atasan. hətta bir ara beyninə düşür ki, ala əslində, köçsəm, bir il ofisiant-filan işləsəm, pul yığsam, özümü tuta bilərəm e, azərbaycandakı jurnalistikanın dərdi mənə qalıb? yox, qalmayıb, sən işində ol.
yox e, onu düşündüm mən. o iş elə olmur. sən bir iş yeri tapırsan, ilk 1-2 ay deyirsən ki, oy da nə professional adamlardır, hər şey nə bombadır. müdür belə cooldu, baş redaktor belə mehribandı, kollektiv də ailə kimidir. 2 ay keçsin, görəcəksən ailəni, dayan sən. yeni şeylər öyrənirsən, professionallarla işləməyin qüruru xoşhal edib səni. evə uça-uça gedib gəlirsən. jurnalistika azərbaycanda yaşayır-zad da. freedom of speech, həri.
vaxt keçir, eyni şeyləri edib işinin monotonluğunu anladıqca soyumaq hissi baş alıb gedir. sən istəyirsən ki, yeni bir platforma yaradasan, yeni növ layihələr həyata keçirəsən, amma baş redaktorun deyir ki, hansısa siyasi baxışını dəyişib özünü tamam hörmətdən salmış jurnalistdən müsahibə al. niyə? çünki budur, əzizim, budur o azərbaycandakı jurnalistika. bundan o taya getmir.
müsahibə mövzusu üçün çürükçü insanlar, sorğu mövzusu üçün yalnız intellekt ölçən suallar, foto mövzusu üçün problemlər, "ultra fərqli", "oy daa bu mənim ağlıma gəlməmişdi" (!) tipli şəkillər, radio mövzusu üçün trilyon dəfə deyilmiş eyni sözlər.
sonlandırmaq istəyirəm: açıb saytları baxsanız, bütün xəbərlər eyni. dövlət xəbər agentlikləri paylaşır, digər saytlar təkrar edir. bir-iki müxbir olur, özünü daşa-dağa vurur, reportaj çəkir. heç o da bir qəpiyə dəymir media qoçları üçün. bu sıxıcılıqla davam etsək, bir azdan azərbaycanda jurnalistika o qədər mənasız və sıxıcı bir anlayış olacaq ki, onsuz da, normalda "ay balam, jurnalist olub nağarassan, gəl hüquqşünas ol" deyilib peşədən soyudulan adamların yanında, bu peşədən özləri öz istəkləri ilə əl çəkənlər də gedecək.
bizə nəyisə öyrədənlər onlara bunu öyrətmiş monoton, sıxıcı, daim boyun əyən düşüncənin arxasınca getdiyi kimi, yenilik və inkişaf üçün can atanlar da yalnız öz müəllimlərinin mərhələsinə çata biləcəklər.
fakültənin məzunu olduqdan sonra məmnuniyyətlə editləyəcəyəm.
17 ay sonra gələn edit: çox çalışıb çabaladım ki, bəlkə, bu poxa qalmış ölkədə elə bir müəssisə olar ki, orada, həqiqətən də, qərəssiz, vicdanlı, savadlı, intellektual jurnalist kimi yetişmək olar. yoxdur. bbc azərbaycan, mikroskop media, meydan tv-filan öz adlarını qoyublar qərəzsiz, amma onların da tutduqları mövqe çoxdan bəllidir.
fakültənin tələbələri isə sadəcə olaraq, ürək ağrısıdırlar. ən ağıllı görünənləri facebookda 10 paraqraf status yazıb hər şeyə mız qoyan yeniyetməlikdən çıxa bilməmiş eqo burulğanı yaşayan insanlardır. normal tələbələr isə bu yuxarıda yazdığım tiplərin statuslarına "oybla zor dedin a", "same!!!" yazanlardı.
çox yaxşı müəllimlər də var, çox bərbad da. sabah o bərbad müəllimlərdən birinin tədris etdiyi dərsin imtahanına girəcəm. bu yaxşı müəllimlər bizə mətbuat tarixi kimi dərs keçəndə adam utanıb yerə girmək istəyir ki, ssri senzurasına, rus imperiyası senzurasına vec verməmiş o qədər azərbaycan mətbuatı dədə-babalarımız var, amma gör indi nə hallara qalmışıq. axı heç mətbuat tarixini də öyrənmək istəmir bu üsyankar debillər. ona görə jurnalistikanı jurnalistikadan başqa hər şeyə bənzədirlər.
gələcəyim haqda narahatçılıqlarım var. səhər 9-axşam 6 hansısa sayt redaksiyasında çürümək istəmirəm, televiziyalar, ümumiyyətlə, mənasızdır və radiolarımız özləri belə nəyə xidmət etdiklərini bilmirlər. bu halda, öz şirkətimi-filan qurmasam, yəqin, ən yaxşı halda mcdonaldsda işə düzələrəm. allah da day belə işə lənət eləsin.
editimi sonlandıranda bir daha demək istəyirəm ki: fakültənin məzunu olduqdan sonra məmnuniyyətlə editləyəcəyəm.

3 iyul 2018 azərbaycanda elektrik enerjisinin kəsilməsi

report.az'ın dediyinə görə, mingəçevirdə yerləşən "azərbaycan" ses-də qəza baş verməsi səbəbilə bakı və əksər rayonlarda işıqlar sönüb. bu da, deyəsən, bir çox yerlərdə partlayışa səbəb olub.

yenilənmə:
"azərenerji" asc-nin sədri etibar pirverdiyev qəza nəticəsində bütün ölkədə işıqların sönməsi ilə əlaqədar qurumun dispetçer mərkəzinə gəlib.
“report” xəbər verir ki, hazırda onun rəhbərliyi altında güclərin ötürülməsi prosesi həyata keçirilir.
bildirilir ki, "azərenerji" asc hazırda gürcüstan və ya rusiyadan enerji mübadiləsinin aparılması və qəzanın nəticələri aradan qaldırılanadək respublikanın elektrik enerjisi ilə təmin edilməsinə çalışır."

azərbaycanda bloq yazmaq

böyük bir heç. oxunmayacaqsan, çünki makroblogging və mikrobloggingin fərqini bilməyən gözəlçə qızlar instagramda public hesab açıb yediklərini, içdiklərini göstərməklə özlərinə fashion / lifestyle bloqqer deyirlər və 100 min izləyicisinə lazım deyil sənin araşdırmaların, tərcümələrin, yaxud yazıların, fikirlərin.
insanlar bunlarla maraqlanmır.
insanlar kim harada oldu, atası nə işləyir ki, oralara gedir, onunla maraqlanır. insanlar multimediayla maraqlanır. onlara sənin uzun cümlələrin və antikvar kəlmələrin lazım deyil. gözəl effektlənmiş şəkil hər şeyi həll edər.
və xüsusilə, bax canımçün deyirəm, insanlara sənin 3 dəqiqə vaxt aparacaq bloq yazın lazım deyil, onlar 30 dəqiqəlik videoya isə aralıqsız baxa bilərlər.
bunu anladığın müddət bloquna hər yeni yazıda ən uzağı 15-20 nəfərin gəlməsini, yazı paylaşılmayanda isə günə sadəcə 1, bəzən isə 0 baxış sayının gəlməsini önəmsəmirsən. buna görə də yazmaq istəyən, yazan, yazıb daha sonra atmaq istəyən yoldaşlara səslənirəm, əgər bu başlığı oxuyursansa, deyəsən, çox ümidsizsən. amma fikir eləmə, bloqun heç vaxt sən istəyən dəyəri görməsə belə, bir gün elə bir professional insandan feedback alacaqsan ki, onda anlayacaqsan 2000 etibarsız izləyiciyə sahib olmamağın xoşbəxtliyini. sən yazmağa davam et, qalanı düzələr.

suyu arayan adam

bu sifarişi verən: krisnayayoxarcunayahe
şevket süreyya aydemir tərəfindən 1959-cu ildə tamamlanmış qalın bir kitab. avtobioqrafik roman olaraq qiymətləndirilir. bəzi-bəzi səhifələrdə "turançılıq" fikrinin qabardılaraq vurğulandığının şahidi olub, əsas qəhrəmanın həmin dövrün ssri tərəfindən yayılan dırnaqarası kommunizm idealogiyasını da rədd etdiyini və millətçiliyə, cümhuriyyətçiliyə doğru aydınlandığını və bu aydınlığı elə məhz su formasında simvolikləşdirdiyini və doğru yola yetişdiyini işarə etdiyini oxuyuruq.
dil və üslub baxımından asan bir şəkildə əlinə su tökülə bilməyəcək bir kitabdır. oxumağı tövsiyə edirəm. çox incə məqamlara toxunur, həmin prossesləri çox emosional ifadə edir.

yazarların paylaşmaq istədikləri şeirlər

sanma ki bu talihsizlik nevi şahsına münhasır
sanma ki herkesin aldattığı ilk ve tek ali benim
neredeyse bin dört yüz yıldır ali'lerin boynu bükük
neredeyse bin dört yüz yıllık günahın vebali ortada
küsurata takılma büyük resmi gör
cemaatsiz bir caminin müezzini ve imamı
altmış altı oynarken yakalanmış gibi turistlere
çırılçıplak yakalanmışız bizi savuran kadere
sen hala bir umut var diye avut kendini
neredeyse bin dört yüz yıldır ne su var bize ne umut
neredeyse bin dört yüz yıldır siz bi taraf biz bi taraf
neredeyse
şirintepe yayla camii yardımlaşma derneği
afaroz edecek bizi!
topla şimdi etrafına sahipsiz mahluku
saat geç çölde kal palmiyeleri unut
askerlerine dört başı mamur bir rezalet vaat et
sound track ısmarla üçüncü sınıf popçulara
ama beni
aborjinlerin ilahileriyle göm
ama beni
paganların mırıltılarıyla uğurla
ve beni hep
kerbela ile hatırla!

az bilinən mükəmməl filmlər

(bax: once )

opeth

ilk illərindəki mahnılarıyla son illərdəki mahnıları arasında dağlar-daşlar qədər fərq olan qrup. amma damnation albomunun ən cana yaxın albomu olduğunu düşünürəm.
(bax: in my time of need)

ed sheeran

əslində, i see fire ilə yox, give me love ilə məşhurlaşan, daha sonra bu məşhurluğuna the hobbit filminin bilməmneçənci seriya sountrackində işlədilən i see fire mahnısı ilə daha da ün qatan kürən və sevimli gitarist ifaçı. the fault in our star sountracki olan all of the stars la çox gözəl ab-hava yaradır dinləyəndə. me before you üçün yazılan, amma öz orijinal klipi daha da səmimi olan photograph onu sevdirən mahnıları içərisində ən çox dinlənilənlərdəndir. bununla yanaşı, thinking out loud ilə bir neçə ay dünyanı baya salladı. indi də shape of you ilə sallamağa davam edir. ki bu cürə tərz dəyişikliyi etməyi ondan gözləmədiyim kimi, həmçinin yaraşdırmadım da. necə yəni "shape of you"?! sən ki ponçik idin. (baxma: sən ki belə deyildin ) (bax: mən ki gözəl deyildim)
bunları kənara qoysak, rahat və gözəl mahnılarından bir neçəsini yazıram:
- the a team
- lego house
- cold coffee
- kiss me
- drunk
beyonce ilə coverlədiyi - drunk in love
və sairə, və ilaxır.

schindler's list

--spoiler--


hər halda, bu soyqırımını anladan ən gözəl filmlərdən biridir. soundtrackini daha filmə baxmadan dinləyib tamam dəli kimi olmuşdum. filmə baxandan sonra bir də bu soundtracki ayıq başla dinləyirsənsə, ağıl sağlığını itirmək mümkündü kimi gəlir. və hər şeydən əlavə, o epizod ki, qırmızı paltolu kiçik bir qız o xaosun içindən sıyrılıb keçə bilir. və digər bir epizodda onu yəhudi cəsədlərinin cənazələrdən çıxardılıb yandırıldığı zaman cəsədlərin arasında görürük. o anda da, elə bil səni tankın altına atıb parça-pinçik ediblər. digər epizodlarda uşaqların gizləndiyi yerlər, kamazlara mindirilib ölümə aparılarkən valideynlərinlə sevinclə sağollaşmaları-filan. yaxşı, bu filmdir. bəs bunun real forması da var axı. fakt budur ki, 1,6 milyon uşaq ölüb.
əlqərəz, dəhşətdir. izləməyə dəyər.


--spoiler--

roman yazmaq

həqiqətən çətindir. çünki yaratdığın obrazlar ki var tək-tək onlar olmalısan hər dəfə. bir kitab oxuyarkən necə gözünün qabağına gəlirsə yazılarda təsvir edilənlər, sən də bir yazıçı olaraq təsviri tam etməli, özünün xəyal etdiyi kimi, oxuyanın da xəyal edə bilməsinə şərait yaratmalısan. hər personajının boyunu, göz rəngini, qorxularını əzbər bilməlisən. bir epizodda nə etmisənsə, mütləq gələcək epizodlarda bunun səbəbini izah etməli, lakin finala qədər gizliliyi qorumalısan.
dünyadaki bütün kitabları oxumağa qarşı, özünü tam hiss etməyin sadəcə öz hisslərinlə bağlı olduğu bir şeydir bu, əslində. belə baxanda, ədəbiyyatdan və kitablardan çox az informasiyası olanlar asanlıqla bu yola atıla bilərlər, məncə. çünki çox kitab - çox informasiya, çox obraz, çox hadisə deməkdir və əgər şablonlardan qaçan bir insan kitablar oxuyub roman yazmağı qərarlaşdırmışsa, demək, bunun üzərində çox işləməlidir ki, 100 kitab belə oxumuşsa, romanı onların heç birinə bənzəməsin.
mövzular da həmçinin həm xalqa xitab etməli, amma həm də eynilikdən qaçmalıdır. səmimi bir mövzu seçimi, məncə, hər yazarın istəyidir, fəqət buna çatmaq hər kəsə nəsib olmur, belə deyim.