4 il universitet oxuyub işsiz qalmaq

Çox geniş məsələdir. Bəzi ixtisaslar var ki onları bitirməyin faydası yoxdur. Özüvü nə qədər inkişaf etdirsən də. Məsələn siyasətlə əlaqəli ixtisaslar. Nə işləyəcəksən? Xarici işlər naziri? Xuy. Özü də Azərbaycanda.

Problem ümumi sistemdədir. Mənasız ixtisaslar və universitetlər çoxdur. Pul yığmaq, işsizlik statistikasını azaltmaq üçün hər ota boka ixtisas açıblar o ixtisaslara uyğun iş də yoxdur.

məktəb dövründən insanlara həyat öyrədilmir, hansı istiqamətdə getmək üzrə yol verilmir sadəcə vətənpərvərlik öyrədilir. Başa salan yoxdur ki bu ixtisası seç, bunu seçmə. Abituriyentlərin çoxu nə düşər düşər prinsipiylə gedir, kodlaşdırmanı da özləri etmir heç xəbərləri də olmur ki hansı ixtisas üçün müraciət ediblər. 15-16 yaşda özləri dünyanı sıfırdan kəşf edə də bilməzlər. yol gösdərən, marağını, uyğun olduğu sahəni kəşf etməsinə yardım edən lazımdır.

Problemlərdən biri də odur ki universitetsiz də iş yoxdur. Get flan peşəni öyrən gəl işlə deyən sistem yoxdur. Ancaq kasser, satıcı, mühafizə kimi gələcəyi olmayan işlər var ki ordan qazanılan pulla bir ömür yaşamaq olmaz.

Universitetlər, kolleclər, peşə məktəbləri arasında iş həyatına uyğun bir paylaşım olmalıdır. 5 il sonra 100 yeni neft mühəndisinə ehtiyac olacaqsa ixtisas üzrə 100-150 qəbul olmaldır. 100 elektrik montyor olacaqsa 100-150 yer peşə məktəbi ya kollecdə (artıq hansı yetişdirəcəksə) olmalıdır.

Şəxsi inkişaf məsələsinə gəlincə də bunu hamı deyir amma həm razıyam həm də yox. Düzdür məsələn ıt oxumusan amma bir tətbiq belə hazırlaya bilmirsənsə niyə kimsə səni işə götürsün ki? Özünüzü qoyun şirkət sahibinin yerinə. Məmməd gəlib iş görüşməsinə. Soruşursunuz ki biz c# ilə işləyirik, bu dildə bir tapşırıq versəl yaza bilərsən? Deyir yox amma mən x universitetdən diplom almışam. Deyərsiniz ki qozuma ki, mən demişdim ged al? işi bacarırsansa gör mənə pul qazandır mən də sənə maaş verim. Bacarmırsansa başqa qapıya.

Razı deyiləm Çünkü yenə də sistem bizi şeyinə sarıyıb zülm verir. 4 il universitet oxuyursan heç nə öyrətmir gedib təzədən kurslarda zad öyrənirsən ya da self study. Bəs nəyə lazımdır universitet? iT oxuyuramsa Universitetə verdiyim pulu gedib verərdim step it kimi kurslara özümü inkişaf etdirərdim də. Ya da universitetin mənasız imtahanlarına hazırlaşmağa xərclədiyim vaxtı udemy üçün xərcləyərdim. Oxumursan da iş yoxdur ki diplomun yoxdur. Kalan pul lazımdır bu sistemdən baş çıxarmaq üçün. Yuxarı tüpürsən bığ, aşağı tüpürsən saqqal. Dövlətin sistemi zadı yoxdur insanları buraxıb meşəyə ki gedin baş açın vəziyyətdən amma mənə də vergidən zad verin.

məktəb

Əslində məktəbdə şagirdlərə gələcəkdə həyatlarını qurmaq öyrədilməlidir. Şagirdə peşələr tanıdılmalıdır, hansı sahəyə marağı var o kəşf edilməlidir və buna uyğun istiqamət verilməlidir ki hamsı universitetə ya kollecə hazırlaşsın və hazırlanması üçün kömək edilməlidir. Bildiyim qədər qərbdə bəzi ölkələrdə sistem belə işləyir. Bizim ölkədə isə dərs deyilir keçilir. Nə şagird başa düşmür ki bunları niyə oxuyur, niyə öyrənir nə də müəllimlər başa düşmür ki niyə öyrədirlər. Şagirdin gözündə məəktəb mənasəz əziyyətdən başqa heç nə olmur. əsasən də Azərbaycanda y nəsli üçün məktəb xeyir verməməsi cəhənnəm ziyan da verib, tək funksiyası beyni vətənpərvərlik nağılları, erməni nifrəti ilə sikmək olub.

bakı metropoliteni

Dünyada süni şəkildə basabas yaradılan tək metro. Və basabası azaltmaq üçün düşüklük edilən tək metro.

Əvvəla deyim ki vaxtaşırı qiyməti qaldırırlar ki guya keyfiyyət də artsın amma daha da pisləşir. Əslində ictimai nəqliyyatın büdcəsi normal ölkələrdə müştəri pulu ilə yox dövlət subsidiyaları ilə formalaşır amma lənət şeytana. Milləti loxlayırsız heç olmasa xidmət də göstərin də.

Deməli metroya minmişdim qatarlar gəlir 4-5 dəqiqədən bir. Bir qatardan bir də gedir bakmilə. Beləcə 1 qatar üçün 3 qatarlıq adam yığılır.

Basabası azaltmaq üçün də ayrı əziyyət verirlər. Çarəni metroya girişi məhdudlaşdırmaqda tapıblar. Əvvəllər stansiyalara giriş üçün 4 qapı olurdu indi məsələn 28 mayda girişdən 2 qapını bağlayıb ediblər çıxış halbuki ordan çıxan olmur qapıya da giriş yazılıb. Guya çanta yoxlamaq üçün qoyduqları aparatların da elə əsas məqsədi təhlükəsizlik yox girişi məhdudlaşdırmaqdır. Cəmi 1 aparat qoyurlar hamı bir-bir daxil olur. Halbuki bunu daha yaxşı texnologiya ilə sürətləndirmək olardı. Başqa texnologiya cəhənnəm elə bu zibildən bir yox bir neçəsini qoysalar yenə bəs edərdi. 1 aparat qoyursunuz başına da 50 polis heç olmasa başqa aparatlar da qoyun aparar başına 10-15 polis düşsün də.

bakıda tıxacın səbəbləri

plansız şəhər olması, idarəçilərin xalqın rahatlığını qozlamaması. Əsas səbəb bunlardır. Həm də neft-qaz sektoru üstündə qurulmuş monopolist bir ölkədə bu problemin həlli ölkənin sahiblərinə sərf etmir. Daha çox avtomobil, daha çox benzin satışı, daha çox gömrük pulu, yeyinti üçün tez tez təmirə bağlanan yollar, hər yer dədəsinin ərazisi imiş kimi bina, şadlıq sarayı tikənlərə sərf edir. təbii ki başqa yan faktorlar da var.

Məsələn Əhali sayı. Düzdür əhali sayının təsiri var, bölgələr inkişaf etsə bakıda insan azalsa bu problemin həlli yolunda addım olacaq. amma ərazisi bakıdan kiçik əhalisi isə daha çox olan birçox şəhərdə bakıdakı qədər problem yoxdursa deməli əsas problem əhali sayında yox idarəetmədədir. Demirəm ki bölgələr inkişaf etməsin, etdirilməsini istəyirəm amma dövlət ekspertləri televizyads elə danışır ki sanki günah uşaq doğanlardadır.

Binalar harada gəldi şəklində tikilib və tikilməyə davam edir. bu da avtomobil yollarının da plansızlığına gətirib çıxarır, fərqli yerlərə gedən avtomobillər də yollar da qarışır bir birinə bu da tıxac yaradır. Bina, şadlıq sarayı, mağaza tikənlərə parklanma üçün ərazi ayırmaq şərti olmalıdır. Yoxsa səkilər və yollar olur paklanma ərazisi. Amma nəzarət edən yoxdur ya da bu obyektlərin sahibləri elə nəzarət edənlər özləridir.

Bakıda hər şey 28 may - gənclik ərazisindədir. iş yerləri, kurslar, universitertlər və s. Neftçilər, Əhmədli, Xalqlar, Ulduz və digər yerlərdən yaxşı istifadə edilmir. Şəhər plansızdır və düzgün paylanılmayıb. Hələ metro sisteminin də səhv olması, zolaqların ayrılmaması ucbatından 28 maya daha çox yük düşür.

ictimai nəqliyyat pis gündədir.
Bakıətrafı qəsəbələrlə bakı arasında düzgün əlaqə qurulmayıb. Bir qəsəbədən başqasına gedənin də yolu şəhərin mərkəzindən keçir. Avtobus və taksilər də Hamını 20 yanvar və Koroğluya gətirib tökürlər. Yük bir nöqtədə cəmləşir. Bu da düzgün paylanmayıb.

Metronun zolaqlarını yuxarıda dedim. Metro narahat olduğu üçün insanlar taksi və şəxsi maşına yönəlir. Bakıda metro elə pisdir ki Metro və qatar fanatı birisi olaraq mən də istifadə etmək istəmirəm.
Həmçinin metro stansiyalarının sayı azdır. Sovet dövründən sonra 1 əlin barmağı qədər yeni stansiya açılıb, onların ds bəziləri səhv yerdə. Ətraf qəsəbələrlə, sumqayıtla şəhər mərkəzini əlaqləndirmək üçün yerüstü qatar sistemi də yox kimi bir şeydir. Avtobusların da bir üstünlüyü yoxdur ki insanlar avtobus istifadə etsin. inkişaf etmiş ölkələr insanları ictimai nəqliyyata cəlb etmək üçün onları cəlbedici edir. Bunun üçün avtobus zolaqları yaradılır və ora digər maşınların daxil olmasına icazə verilmir. Nəticədə avtobuslar tıxacda qalmadan hərəkət edir, avtomobillər tıxacda qaldıqda belə avtobus tıxacda qalmır və insanların gözündə cəlbedici hala gəlir. Bizdə isə maşınlar avtobus zolağına çıxır, avtobus da tıxacda qalır. Belə olan halda heç kim avtomobil yerinə avtobusda tıxacda qalmağı seçməz.


Bütün bunlar həll edilsə şəhər xeyli rahatlaşar. Amma Ümumən bütün avtomobillərin tıxacsız hərəkətini təmin etmək və hər addım başı hər maşın üçün parkinq yaratmaq qeyri mümkündür, bunu bacaran dövlət də yoxdur əksinə buna cəhd edən şəhərlər los angeles kimi ən böyük tıxac mərkəzinə çevriliblər. Buna görə də tək altetnativ ictimai nəqliyyatın tıxacsız hərəkətini təmin edib insanlara seçim haqqı verməkdir.

Bir də Müəllimlər maşın sürəndə yollar bağlanır və süni tıxaclar yaradılır.

insanyönümlü şəhər

Avtomobillərin deyil insanların daha üstün olduğu şəhər. Bir məntəqədən digərinə təhülkəsiz və rahat şəkildə piyada hərəkət edə biləcəyiniz, bakıdakından fərqli olaraq səkilərin geniş və davamlı olduğu, piyada uzun məsafə qət edənlərin yolda əyləşib dincələbildiyi şəhər modeli. Bakıda isə səki belə yoxdur, olanlarda da ya maşın saxlayırlar ya da marketlər zəbt edir qatır özlərinə. ilk entrydə qeyd edildiyi kimi əlillər, velosipedlər, ictimai nəqliyyat, yaşıllıq kimi məsələləri ön plana çəkən modeldir. Qərbi Avropa şəhərlərinin demək olar ki hamısı bu gün bu modeli tətbiq edir.

Azərbaycan isə hələ də köhnəlmiş və uğursuzluğu urbanistikada elmi olaraq sübut edilmiş avtomobilyönümlü şəhər plan(sızlığ)ı üzrə gedir həm də ən pis şəkildə.

insanyönümlü şəhər modelinin tıxacları həll fikri əslində hamı üçün tıxacları həll etməməkdir. Və bu ən doğru yoldur. Bu modeldə ictimai nəqliyyat ön plana çıxarılır, insanların ictimai nəqliyyat ilə tıxacsız şəkildə hərəkətinə şərait yaradılır. Bunun üçün avtobus zolaqları kimi yollardan istifadə edilir. Şəxsi avtomabillərin avtobus zolaqlarına girməsinə qətiyyən imkan verilmir. insanlara 2 seçim verilir: avtobusla tıxacsız hərəkət və şəxsi avtomabillə tıxacda qalmaq. Hansını seçirsənsə bu artıq öz işindir. Və bu əslində tıxac probleminin tək həll yoludur. Əksi halda isə hamı tıxacda qalır. Bakıda da avtobus zolaqları var amma ora digər maşınlar da daxil olur deyə heç bir mənası qalmır, avtobus da qalır tıxacda. Analoqu olmayan ölkəyik.

Azərbaycanda hələ də avtomobil yollarının genişləndirilməsi kimi iylənmiş üsuldan istifadə edilir. təcrübə göstərir ki yollar nə qədər genişlənsə də insanlar və avtomobillər də artır və sonra yenidən eyni yolları genişlətmək lazım gəlir. Və proqramlaşdırmadakl loopa düşmək vəziyyətini alaraq sonsuz döngü şəklində belə davam edir ta ki şəhərdə bütün yaşıllıqların da məhv edilib avtomobil yolundan və parklanmalardan başqa heç nə qalmayıncayadək. Bir avtobus, bir qatar isə onlarla, yüzlərlə avtomobili əvəz edə bildiyi üçün üstünlük ictimai nəqliyyata verildikdə bu qədər problem yaranmır. Hazırda amsterdam, birmingham və digər qərbi Avropa və iskandinaviya şəhərlərində, koreyada hətta Boston kimi abş şəhərlərində belə bizdən fərqli olaraq avtomobil yolları ensizləşdirilir, parkinq əraziləri sökülür yollar piyadalara və ictimai nəqliyyata verilir. Hətta qonşu tbilisidə belə buna başlanıb.

Avropanı keçdim, hətta Cənubi amerikada belə bugün yerüstü (pilləkənlə ikinci mərtəbəyə qalxıb yolu keçdiyiniz) keçidlər sökülür və zebralar və işıqforlarla əvəzlənir. Bizdə isə hələ də o keçidlər tikilir, yaşlılar, əlillər, hamilələr, marketdən əlində veşlə çıxanlar məcbur edilir ki pilləkən qalxıb düşsün. Sırf insanyönümlü bir şəhərdə yaşamaq üçün belə bakıdan avropaya köçməyə dəyər.

ios

Bu adda 2 fərqli əməliyyat sistemi var.

Biri Apple smartfonlarının (iphone) əməliyyat sistemi olan I(mən) Operating System.

Digəri isə Cisco şirkətinə məxsus şəbəkə cihazlarının əməliyyat sistemi olan iOS yəni internetwork Operating System.

Cisco'nun iosu ilə applein iosu fərqli əməliyyat sistemləridir. Şəbəkə cihazlarındakı əməliyyat sistemləri qrafiki deyil cli'dırlar.

Cisco ios'da işləməyə aid nümunə:
Router(config) # logging host 192.168.1.100
Router(config)# logging trap debugging
Router(config)#service timestamps log datetime msec

Komandaların mənası : ilk öncə Routerə log serveri tanıtdıq ki 192.168.1.100 ip addresli cihaz log serverdir. Sonra isə 7 səviyyədə olan bütün logların bu serverə yollanmasını və göndərilərkən vaxtının da qeyd edilməsini router'a əmr etdik. Yəni bundan sonra routerda ediləcək hər əməliyyatın logu həm də log server olaraq təyin etdiyimiz cihaza düşəcək.

kibertəhlükəsizlik karyerası qurmaq istəyənlərə məsləhətlər

burda sadəcə işə girmək istəyənlər yox eyni anda sahəni öyrənmək yəni hacker səviyyəsinə çatmaq istəyənlər üçün məsləhət verəcəm. Yoxsa işə girmək üçün sadəcə Sumqayıt Dövlət Universitetinin diplomu ya Ukraynadan attestatla alıb təsdiq etdirdiyiniz diplom da bəs edə bilər. Onsuz da Kibertəhlükəsizlik ən çox havayı maaş yeyilən sahədir, 4-5 log əzbərləyib maaş alarsınız. Həm Kibertəhlükəsizliyin iso standartları belə gəldi ekə getdi zırt pırtla məşğul olan gic-gicə qolları da doludur, audit kimi gəzərsiniz.

proqramlaşdırmadan başlamayın. googleda, forumlarda çox insan sizə "əvvəl güclü proqramçı olmaq lazımdır" deyəcək. və siz də gedib web vəya mobil developerlik öyrənəcəksiniz. və sonra bunun kibertəhlükəsizliklə heç bir əlaqəsi olmadığını görüb peşman olacaqsınız. çox insan tanıyıram ki mənim kimi bu yola səhv çıxıb və səhvən backend proqramçı olub.

proqramlaşdırma geniş anlayışdır. şəbəkə və sistem inzibatçılığında da, kibertəhlükəsizlikdə də, hətta paltaryuyan, qabyuyan hazırlayarkən də istifadə olunur. amma hamısının proqramlaşdırması çox fərqlidir, bir birlərilə əlaqələri yoxdur. bu məlumatı yadda saxlayın və developer olmayın.

qulağınıza nə qədər qəribə gəlsə də hətta web security üçün də web developer olmağa ehtiyac yoxdur. sadəcə az sayıda ortaq bir neçə şey var ki security ilə məşğul olanlar bunu bilməlidir.

bəs necə başlamaq lazımdır və necə bir yol izləmək lazımdır indi keçək buna. həm də biraz sertifikatlar haqqında da məlumatlar vermək istəyirəm. bu roadmapı həm oscp səviyyəsini keçmiş ciddi yerli və türk mütəxəssislərdən soruşub həm də internetdə ciddi ingilisdilli kanallardan araşdırıb qərarlaşdırmışam. siz də o kanallara baxsanız çoxu belə roadmap verir.
kibertəhlükəsizlik sahəsini öyrənmək istəyənlərin belə bir roadmap izləməsi daha doğru olar:

ilk addım: ilk öncə IT fundamentals öyrənin. Helpdesk deyilən sahəni.
Bu sahədə ən önəmli sertifikat CompTia IT Fundamentals sertifikatıdır. Cisco IT essentials, Google IT support və başqa sertifikatlar da var, bəzilərinin tədris proqramı comptiadan daha çətin və professionaldır amma imic və ad olaraq comptia daha çox rəğbət görür. bu addımda sertifikat almasanız da olar əsas olan biliklərdir. helpdesk sertifikatına çox da baxılmır.

addım 2: Şəbəkəyə, internetə aid giriş məlumatları öyrənin. OSI model və TCP/IP stack nədir və niyə var, layerləri haqqında xırda bilgilər, ip və mac adreslər haqqında təməl bilgilər, brouser nədir, internet nədir, lan nədir, hostinq nədir, şəbəkə cihazları (router, switch, serverlər falan) haqqında bilgilər.

burda xüsusi bir sertifikat yoxdur. çünkü bu addıma geri qayıdacağıq sertifikatlar da onda olacaq.

addım 3: Kibertəhlükəsizlik haqqında giriş bilgiləri öyrənin. Viruslar və onları tapmaq, antiviruslar, şəxsi komputerlərdə və şəbəkə cihazlarında təhlükəsizlik üçün nələr edirlər, firewall zad nədir, byod, iot, kiber hücum növləri hansılardır, sosial mühəndislik, kriptoqrafiyaya giriş, əməliyyat sistemləri ilə biraz dərindən işləmək və sair.

burda comptia security + sertifikatını əldə edə bilərsiniz. məncə bu da lazımsız sertifikatdır amma cv`yə əlavə etmək olar. niyə lazımsızdır ? çünki sizin sadəcə kibertəhlükəsizlikdə filan filan hücum növləri zad olduğunu bildiyinizi göstərir.

addım 4: Şəbəkə inzibatçılığını giriş səviyyədə öyrənmək. OSI və TCP/IP stackı və qatmanlarını ayrı-ayrılıqda ciddi öyrənin. Paketlər və protokollar haqqında ciddi öyrənin, necə işləyirlər falan tcp-udp, http, arp və sair hamısı. hətta simulatorda aşın baxın. şəbəkə qurmağı öyrənin, bu işinizi çox asanlaşdıracaq. Çünki kibertəhlükəsizliyin yarısından çoxu şəbəkələrə sızmaqla bağldır. vlan və digər mövzuları öyrənin, şəbəkə inzibatçıları hansı təhlükəsizlik addımlarını atır onları öyrənin və sair. siz öyrənməyə başlayanda osnsuzda mövzular nədir görəcəksiniz hamısını sadalamğa ehtiyac yoxdur.

bu addımda 2 əsas sertifikat var. Comptia Network + və CCNA. burda mən CCNA məsləhət görürəm çünki şəəbəkə dünyası Cisco şirkətinin hegamonluğundadır və cisco sertifikatları daha prestijli səslənir. burda sertifikat alsanız yaxşı olar. bu artıq keçərliliyi olan sertifikatdır.

addım 5: linux. həyatınızdan bir müddət linuxdan başqa hər şeyi çıxarın və linux öyrənin. kibertəhülkəsizlik mütəxəssisləri windows və macos istifadə etmir.

bu addımda da sertifikatlar var amma pul xərcləməyə dəyməz.

addım 6: Proqramlaşdırmaya burda başlayın. Python dilinin syntaxını və azca daha çoxunu öyrənin. səhvən django ilə backend öyrənməyin.

addım 7: başlayın hack etməyə və beləcə hack etməyi öyrənəcəksiniz. part six, tryhackme, hackthebox və s istifadə edin. hackləməyi öyrənin

ceh, comptia pentest +, ejpt kimi sertifikatların mövzularını öyrənin. bu sertifikatlar sizin artıq toollardan istifadəni bildiyinizi, hack etmə yolunda irəllədiyinizi, qeyri professional şəbəkələrə sıza bildiyinizi göstərir.

addım 8: öyrənməyə davam edin.

OSCP sertifikatı almaq səviyəsinə çatın. Bu sertifikat artıq sizin hack etməyi bacardığınızı göstərən ilk sertifikatdır. bu səviyyədə artıq özünüzü hacker hiss edə biləcəksiniz. söhbət fişinqlə profil zad qırmaqdan getmir, bahalı şəbəkə cihazlarını və sizdən daha güclü şəbəkə biliyi olan şəxslər tərəfindən hazırlanan şəbəkəni aşmaqdan , yni işləyəcəyiniz şirkətin şəbəkəsinə sızıb ziyan verə biləcək səviyyədən gedir. o hiss necədir bilmirəm amma belki bir gün. bu sertifikatı alana qədər onsuzda iş tapacaqsınız, çox uzun oldu deyə narahat olmayın. onsuz da kibertəhlükəsizlik mütəxəssilərinin 90 faizindən çoxu hack etməyi bacarmır.

addım 9: həmişə öyrənməyə davam edin.

əlavə: sertifikatlar niyə lazımdır? əslində lazım deyil amma karyera üçün təəssüf ki lazımdır. sizin cv`lərinizə hackerlər yox hr`lar baxacaq, çox zaman sizinlə iş görüşməsinə də onlar qatılacaq. əlində qəhvəsi, qələmi, klassik geyimi olan sıxıcı hr xanımlar şəbəkədən, kibertəhlükəsizlikdən, sysadminlikdən anlamalı deyillər və mövzulardan xəbərsizdirlər. siz onlara nəyisə bildiyinizi ancaq sertifikatlar və keçmişdə işlədyiniz yerlərin adları ilə göstərə bilərsiniz buna görə də sertifikatlara pul xəcləmək lazım olacaq. bu sertifikatlar ucuz deyil, çoxunun imtahanına giriş qiymətləri 300-400 dollardan başlayır. kaşki iş görüşmələrində sizi həmişə aytişniklər qarşılayardı amma təəsüf ki çox yerdə ancaq hr`lar olur.

azərbaycanda öldürülən küçə itləri

Küçədə başıboş itlərin olmamağı lazımdır amma küçədə güllələyərək öldürmək də xoş deyil. Həm bu görüntülər uşaqlarda travma və ya heyvan düşmənçiliyi yaradır həm də random gülləylə ölmək ağrısız yol deyil. Həm də normal yaşaması mümkündürsə öldürmək mədəniyyətsizlikdir. Heç bir özünə hörmət edən ölkədə də gülləylə it öldürülmür.

itlər üçün mümkün qədər yaxşı pul ayırıb sığınacaqlar tikmək və hamısını ora toplamaq və qısırlaşdırmaq lazımdır. Və insanları da bu itləri sahiblənməyə təşviq etmək lazımdır. insanları necə buna təşviq etmək olar? Cins itləri yetişdirib satmaq qadağan edilməlidir. Pulla it satışını xeyli çətinləşdirərək insnaları sahibsiz itləri sahiblənməyə məcbur etmək lazımdır. Həmçinin xarici ölkələrdəki heyvan sevərlərin də diqqətini çəkmək lazımdır ki onlar da sahiblənsinlər.

Həmçinin itlərə, pişiklərə vəhşiliyin qarşısını almaq üçün ağır cəzalar lazımdır. it pişik alıb biraz saxlayandan sonra küçədə azdıran şərəfsizlər var. Bunlara görə küçədə sahibsiz heyvanların da sayı artır. Belə edənlərə həbs cəzası tətbiq edilməlidir, bu sayədə küçədə yeni it sürülərinin yaranmasının qarşısı alınar.

Sığınacaqlar dolandan sonra Artıq qalanlar olacaqsa onları da acı çəkməyəcəkləri şəkildə iynəylə falan öldürmək tək çarədir. Başqa bir yol kiminsə ağlına gəlirsə o metod tərbiq edilsin. Amma Qısırlaşdırıb küçəyə buraxmaq həll yolu deyil. Bəlkə şəhərin mərkəzində kiminsə vəhşilik etməyəcəyindən əmin olunan yerlərdə müəyyən sayda qısırlaşdırəlımış itin yaşaması mümkün ola bilər. itlərin özündən soruşulsa küçədə yaşamaqdansa ağrısız şəkildə ölməyi seçərlər. Küçədə başıboş yaşamaq heyvan üçün əziyyətdir, düzgün qidalana bilmir və onlarla xəstəlikdən əziyyət çəkirlər. Birinin ağzına sümük batır, birinin bağırsağına və o şəkildə ağrı içində yaşayır, görüb həkimə aparan da olmur. Azərbaycan xalqı da vəhşi və mədəniyyətsiz xalqdır, biri təpik vurur, biri heyvanın ayağını kəsir, biri cadugər yanına gedir deyə pişik gözü çıxarır və sair. Mən heyvan olsam belə vəhşi, mədəniyyətsiz, zibil bir cəmiyyətin küçələrində yaşamaqdansa ölməyi seçərdim.