marina abramovic

Müasir incəsənətin anası adlandırılan yuqoslaviyalı qadın.incəsənəti bədəni üzərində yaşamışdır.incəsənətdən çox geniş məlumatı olmayan biri olaraq təsirləndirmişdir.istər həyatı boyunca göstərdiyi performanslar,istər ayrıldığı əri ulayla etdiyi işlər olsun hamısını hiss etdiyinə özüm qədər əminəm.uşaqlıqda anasından görmədiyi sevgini axtarmışdır sənətində,insanlarda.Ən məşhur işlərindən biri sakit şəkildə dayanaraq insanların onunla nə istəsə etməsinə icazə verməsi ilə müşaiyət olunan test idi.bununla o insanların içində gizlənən şiddəti üzə çıxarmışdır.ilk öncə çəkinən insanlar daha sonra içlərindəki vəhşini azad etmişlər.belə ki,testin sonunda onun bədəni yaralar,cızıqlar ilə dolu idi.Amsterdamda tanış olduğu ulayla birlikdə əkizini tapmışdır sanki.onunla birlikdə saçları ilə bağlanmaqları(Relation in Time),çılpaq şəkildə qapıda dayanmaqları(Imponderabilia),hər şeyi buraxıbda kamyonda yaşamaları,bütün oksigeni istifadə edənə qədər bir-birlərinin nəfəsini çəkməkləri(Breathing In/Breathing Out) və bunun kimi digər layihələrlə müşayət olunan(http://pomeranz-collection.com/?q=node/39 ) 12ilin sonunda çin səddində görüşənə qədər gəzmiş və o görüşləri sonuncusu olmuşdur.
2010cu ildə "Art is Present" ilə MoMA(museum of modern art)-da bütün işlərinin nümayiş olunduğu sərgisi olmuşdur.təxminən 736saat yarım sakit vəziyətdə,danışmadan oturmuş və qarşısında oturan hər kəsin gözlərinin içinə baxmışdır.italyan fotoqraf Marco Anelli onun qarşısında oturan hər kəsin şəklini çəmiş sonradan kitab şəklində buraxmışdır(https://www.flickr.com/photos/themuseumofmodernart/sets/72157623741486824/)bu layihə zamanı 22ildən sonra ilk dəfə ulayla görüşmüşdür.eyni zamanda layihə ilə bağlı çəkilmiş eyni adlı sənədli filmi də izləyə bilərsiz.

çoxları tərəfindən səhv bilinən məlumatlar

zürafənin boynunun təbii seçmə nəticəsində uzanması.orta məktəb dərsliyində zürafənin boynunun uzanmasının səbəbinin 2versiyası verilir.bunun birincisi lamarkın versiyasıdır.geniş kütlənin mənimsəmiş olduğu bu versiyada zürafənin boynunun uzanmağının səbəbi olaraq qidaya çatmaq üçün fərdi məşq göstərilir ikinci versiya isə darvinə məxsusudur.bu versiyada isə zürafənin boynunun uzanmasının səbəbi olaraq təbii seçmə göstərilir.yəni daha uzun boylular qidanı daha çox əldə etdiyi üçün sağ qalmış və nəsillərini davam elətdirmişlər.uzunboyluluq geni isə faydalı əlamət kimi irsən keçmişdir. uzun illər bu versiya qəbul olunmuş və bizim hələ də köhnə kitabların tərcùməsi olan orta məktəb kitablarında bu versiya doğru olaraq öyrədilir.lakin zaman keçdikcə bu versiyanın da səhv olduğu ortaya çıxmışdır.çünki bu zaman zürafənin təkcə boynu deyil,ayaqları da uzanmalıydı.həm də qısa boyunlu fərdlər otla da qidalana bilərdilər.son üzərində durulan ,yəni müasir elmin qəbul etdiyi versiya isə zürafənin boynunun cinsi seçmə nəticəsində uzanmasıdır.belə ki,erkək zürafələr boyunlarını bir-birinə vuraraq döyüşər və daha güclü və uzun boyuna sahib olanlar isə qalib gələrlər.qalib gələn fərd dişilər tərəfindən seçilir və beləliklə çarpazlaşmadan uzun boyunlu erkək və ya dişi fərd doğulur. onu da əlavə edim ki,zürafələrin boynunda da digər məməlilərdə olduğu kimi 7fəqərə vardır.fəqərələr artmamışdır,sadəcə uzanmışdır

səməd vurğun

fikrimcə azərbaycan ədəbiyyatının ən çox önyargı ilə üzləşən şairidir.sanki bir çoxumuz sırf ölmədi və ya o dövrün hökümətini pisləmədi deyə sevmirik.yəni bir adamın idealogiyasını hardan bilə bilərik qardaş.bu işlərdən o qədər də başım çıxmamasına baxmayaraq,doğulduğu vaxtlar tam da sovet idealogiyalarının yayıldığı vaxtlar idi.yəni görüşlərini sevməməyiniz sizə əsas verirmi ki,yaradıcılığını görməzdən gələsiniz,bəlkə də bir şeirini belə oxumadan tənqid edəsiniz.sonra da fikir,düşüncə,din və s. azdlığı deyərək ortalıqda dolaşırsınız.yox əgər yaradıcılığını sevmirsizsə bu öz işinizdi amma görüşlərinə görə qınamağı da düzgün hesab etmirəm.
eyni zamanda özü ən sevdiyim azərbaycan şairlərindəndir.şeirlərindəki bədii təsvir etməni və axıcılığı xüsusi ilə sevirəm.özü azərbaycanın ilk xalq şairidir. eyni zamanda məşhur "yeddi oğul istərəm" filmi səməd vurğunun "komsomol" poeması əsasında çəkilmişdi. atamla "şair,nə tez qocaldın sən" şeirini və "26lar"poemasının başlanğıc hissəsini söylədiyimiz anlar şairi daha çox sevdirmişdir mənə.gözəl xatirərimin olduğu şairdir.

zövq verən kiçik çılğınlıqlar

fırlanmaq.hətta bəzən insan özünü tamamilə küləyin axınına buraxır,o vaxt ki,dünya-aləm vecinə olmur, bax onda hər şey bir az daha fərqli olur.get-gedə sürətini artırmağa başlayırsan və artıq fırlanmağın daha fərqli yönləri kəşf edirsən.məsələn əvvəllər hiss etmədiyin qədər küləyin axınını ovuclarında hiss edirsən.bu da tək küləklə məhdudlanmır, get-gedə bütün dünyanı ayqlarının altında hiss etməyə başlayırsan ki, o an özünü undub tam nirvanaya çatdım deyirsən və gözlərini açanda özünü yerdə tapırsan.amma istənilən halda heçnəyin vermədiyi qədər zövq verir.

autumn leaves

musiqisi joseph kosmaya,sözləri jacques prevertə aid olan fransız mahnısı.ilk dəfə 1946cı ildə yves montand tərəfindən oxunmuşdur . orijinalda "les feuilles mortes"(ölü yarpaqlar) adlanan mahnı 1947ci ildə johnny mercer tərəfindən ingilis dilinə "autumn leaves"(payız yarpaqları) olaraq tərcümə edilmişdir.nat king cole,edith piaf,frank sinatra, manfred mann,joan baez,eva cassidy,eric clapton,bob dylan və başqa məşhur və məşhur olmayan insanlar mahnını səsləndirmişdir.

the falling leaves drift by my window
the autumn leaves of red and gold
i see your lips, the summer kisses
the sunburned hand i used to hold

since you went away the days grow long
and soon i'll hear old winter's song
but i miss you most of all, my darling
when autumn leaves start to fall

i see your lips, the summer kisses
the sunburned hand i used to hold

since you went away the days grow long
and soon i'll hear old winter's song
but i miss you most of all, my darling
when autumn leaves start to fall

eva cassidy

Amerikalı mükəmməl səsə malik vokalist. Yaradıcılığı çox da geniş olmamışdır. Təəssüf ki,öləndən sonra dəyəri bilininənlər arasındadır. 9yaşında atasının gitara çalmağı öyrətməsi ilə ailə tədbirlərində çıxış etməyə başlamışdır. 1992ci ildə "Over the Rainbow" adlı ilk albomunu yazmışdır.Tənqidçilərdən yaxşı rəy alsa da çox məşhurlaşmamışdır. Sonuncu albomu olan "Live at Blues Alley"in təqdimat mərasimində ayağında ağrılar hiss etmişdir. davam edən ağrılar səbəbi ilə həkimə müraciət etmişdir və ona Melanom xərçəngi diaqnozu qoyulmuşdur. həkim 3-5 ay ömrünün qaldığı söylənmişdirsə də müalicə almağa başlamış,nəticəsi olmadığını görüb yarım buraxmışdır. Son dəfə onun üçün düzəldilmiş konsertdə çıxış etmiş və konserti "What a Wonderful World" mahnısı ilə bağlamışdır .
Ölümündən sonra mahnılarından ibarət buraxılan "Songbird" albomu böyük uğur qazanmışdır.Eyni zamanda səsləndirdiyi bir çox mahnıları orijinalından daha çox sevirəm sanki. səsindəki hüzün və saflıq mahnıya ayrı bir hava qatır.ilk dəfə Autumn Leaveslə tanımışdım,bəlkə də buna görə ən sevdiyim ifası olaraq qalır.

(youtube: )

agora

rejissoru alejandro amenabar olan film.4cü əsrdə misirdə xristyanların çevrilişi zamanı misir alimi hypatia nın həyatından bəhs edir. fim bəlkə də çəkiliş baxımından o qədər də güclü olmaya bilər amma ideası bunlarının hamısını insana unutdurur. dinlərin güc yarışmasında bəlkə də elmdən artıq ziyan çəkən olmamışdır. bunlardan biri olan serapeum kitabxanası məhv olunan zaman kim bilir nə qədər dəyərli əsərlər itib batmışdır.bəlkə də,ən təsirli səhnələrdən bir idi kitabxananın dağıdılması.insanın gözlərinin dolduğu amma ağlaya bilmədiyi səhnələrdən.dinlərin güc savaşında insanlığın itirdiklərini saymaqla bitməz yəqin ki.mərhəməti və sülhü təbliğ etdiklərini zənn edən insanların etdiklərini düşünmək istəməməsi hər şeyi daha da çətinləşdirmiş yəqin ki.
bir də filmdə boynundaki zəncirdən qurtulub da zehnindəki zəncirdən qurtula bilməyən davus var. öncəliklə qulaqlarına inanıb inancını dəyişdirən lakin sonradan deyilənlərlə əməllərin bir olmadığını anlayan,əbədi olaraq kölə qalan davus. əksəriyyətin düşdüyü yanılgıya düşmüş biridir. amma əksəriyyətdən fərqli olaraq sorqulamaqdan çəkinməmişdir. fikrimcə,tarixdə olmamış sadəcə hekayəni daha maraqlı etmək üçün əlavə edilmiş şəxsdir.sayəsində filmin şəhanə sonu gerçəkləşmişdir.

greensleeves

16cı əsrə aid ingilis xalq mahnısı. yazılması haqqında fərziyyələrdən biri ingiltərə kralı viii henrinin mahnını gələcəkdə kraliça olacaq anne boleynə yazmasıdır. bu fərziyyənin yayılmasının əsas səbəblərdən biri də anne boleynin ən sevdiyi rəngin yaşıl olmasıydı. amma mahnının henrinin hakimiyyəti dövründə hələ ingiltərəyə çatmayan italyan üslubunda yazılması mahnının elizabethan mənşəli olduğunu söyləməyə əsas verir. digər fərziyyə isə mahnının fahişə olması guman edilən qadına yazılmasıdır. çünki "yaşıl paltar" evli olmadan bakirəliyin itirilməsinin işarəsi kimi işlənilirdi. bu iddianın əksinə mahnının sadəcə yaşıl paltarlı bir qıza yazılmasını iddia edənlər də var. məsələn ingilis ədəbiyyatşünası nevill coghill "canterbury hekayələri"nin tərcüməsində yaşılı sevginin rəngi kimi izah etmişdir.

bloody mary

-adını üç dəfə çəkdiyin zaman güzgüdə peyda olacağına inanılan əfsanəvi varlıq.əfsanənin tarixi qaranlıq evdə gənc qızların əlində şam ilə güzgüyə diqqətlə baxdığı zaman gələcək ərlərinin sifətlərini görə biləcəkləri inancına dayanır.əgər güzgüdə kəllə sümüyü görünərsə bu onların evlənmədən öləcəklərinə işarədir.
bu günün inancına görə bloody mary təkcə şamla işıqlandırılmış otaqda olan güzgüdən 3dəfə çağırdıqdan sonra peyda olur.əsasən cəsəd,cadugər və ya ruh şəklində olması qəbul olunmuşdur.çağıran insanları boğmasına,lənətləməsinə,ruhlarını oğurlamasına,gözlərini oymasına inanılır.
-ingiltərə kraliçası i mariyaya protestanantları öldürdüyünə görə verilən ləqəb.beləki katolik olan kraliça təxminən 283nəfəri sadəcə inanclarına görə edam etdirmişdir(məhkumları əsasən yandırılırdılar).onun yürütdüyü bu dini siyasət ölkədə onun nüfuzdan düşnməyinə səbəb olmuş,insanlarda ispanlara və katoliklərə qarşı nifrət oyandırmışdır.sonralar protestan ayinlərində edam olunanlar insanları şəhid elan etmişlər.
-araq,pomidor suyu,ədviyyatlar və dadlandırıcılardan ibarət olan kokteyl.

kitab əsasında çəkilən filmlər

(bax: the great gatsby)

az bilinən mükəmməl filmlər

the doors jim morrisonun həyatından bəhs edən film.baş rolu ifa edən aktyorun jimə həddindən artıq oxşarlığı ilə diqqət çəkmişdir.
the man who cried məncə çox gözəl olmasına baxmayaraq layiq olduğu diqqəti görməmiş filmdir.
l'appartement vincent cassel və monica belluci'nin baş rolları oynadığı film. bir adamın uzun illər öncə itirdiyi sevgilisinin səsini kafedə eşitməsiylə başlar. sonu heç gözləmədiyim kimi oldu. əslində dəyəsən biraz üzücüydü
au revoir les enfants ikinci dünya müharibəsində hadisələrin bir məktəbdə cərəyan etdiyi louis malle filmi. iki uşağın dostluğu üzərində qurulub hekayə. əslində çox gözəl filmdi.
cracks(2009) eva green,maria valverde'nin baş rollarda oynadığı film. gözəldi və çox da maraqlıdı.

the other boleyn girl

2001ci ildə yayınlanmış 1500cü illərin ingiltərəsindən bəhs edən kitab.kitab boleyn bacıları və onların kralla olan münasibətindən bəhs edir.kralın kiçik bacı olan mary'ə(əslində burda xəta var deyə düşünürəm.tarixdə onların doğum illəri bilinməməklə bərabər bir çox faktlar mary'nin böyük olduğunu göstərir) aşiq olması ilə bütün diqqətlər onun üzərində cəmlənir.mary'nin b uğurunu qısqanan digər bacı anne boleyn yüksəlmək üçün planlar qurur.planları bacısının üzündən suya düşəndən sonra ondan intiqam almaq qərarına gəlir.bacısı kraldan ikinci uşağına hamilə olarkən anne boleyn artıq kralın diqqətini çəkməyə başlayır.bu diqqət getdikcə böyüyür və kral artıq onunla evlənmək üçün hər şeyə razıdır.bununla da bir boleyn bacısı enərkən digəri yüksəlməyə başlayır.
kitabın əsasında 2008ci ildə eyni adlı film çəkilib