Gecə gələndə evi səhər qoyub getdiyin kimi tapmaq...
Hə, bir də bu var idi. Artıq 1 yastıqla və divanda yatıram, daha az incidir. Amma indiki hal bir az çətin gəlir. Əslində, elə şairin dediyi kimidi hər şey:
...Heç bilirsənmi səhər qoyduğum kimi
axşam tapmaq evi nə qədər çətindi?
Öz başına rəqs edir pərdə - Ağ donlu gəlin
və ana da yoxdu ki, Saçlarından mələk iyi gələ
Toxunub düşəsən cənnətə.
Bir az, lap azca da kefim olsaydı,
Durub ayağa bir də yıxılardım bu uçurumdan.
Uzun zamandır gördüyüm ən qorxulu, ən dəhşətli və ən gijdıllağskiy yuxunu gördüm indicə. Sabah unutmamış yarıyuxulu halda yazmaq istəyirəm.
Yuxuda iş yerimdə idim. Gecənin bir yarısı idi, işıqlar sönmüşdü və qaranlıqda işləyirdik. Sonra bir sıra paranormal şeylər olmağa, qəribə səslər eşitməyə başladım və bir anda yuxudan "ayıldım"(yuxunun içində yuxu görürdüm). işin poxu da burda çıxdı. Yuxudan ayıldım ki, yatanda necə idisə, indi də eynidir hər şey: dayım oğlu bir metr o yanımda yatır, mən də üzü üstəyəm, sağa baxıram və sol gözüm yuxudan açılmır. Dəhşət, paradoks və döngü burda başladı elə. Ayağa durub özümə gəlməyə çalışıram, alınmır. Nə qədər edirəmsə, tərpənə bilmirəm. Səs çıxarmağa çalışıram, səsim çıxmır, vobşe havalandım.
Sonra yuxunun içində yuxuya tab gətirə bilməyib yatdım, yenə yuxunun içində yuxu görməyə başladım. yenə kadr dəyişdi, yenə işdəydim. Yenə işıqlar sönüb, yenə gecənin qaranlığında iş görürük. Səsli mesaj gəlir mənə, mən də qulaq asım deyə çölə çıxıram. Nauşniki taxıb qulaq asanda eşidim deyə polnu səs verirəm. O bir ara yayılan səsli mesaj vardı e zəif nəsə deyirdi, sən də xod verəndə qəfil qadın iniltisi möhkəm səslı çıxırdı. Sikim belə yuxunun için, bax o səs gəldi qulaqlıqdan. Yanımdakılar eşitməsin deyə tez qulaqlıqları çıxartdım. Üstümdə özümün samsung qulaqiçi qulaqlığından əlavə huawei qulaqlığı da vardı. indi nə qədər edirəmsə sikdiyim qulaqlıqları düzgün şəkildə öz qablarına qoya bilmirəm. Səhv qoyuram, çıxarıb dəyişirəm, yenə səhv düşür. Və yenə "yuxudan ayıldım". Yenə dayım oğlu 1 metr o tərəfim yatır, yenə sol üzüm yastığa toxunacaq şəkildə üzü üstə yatıram. Ha çalışıram ki, dikəlib özümə gəlim, alınmır. Səs çıxarmaq istəyirəm alınmır. Alaqaranlıqda gördüm bacım da bizdədi, otaqda oturub. ona tərəf uzanıb tərpətməyə çalışıram ki, vəziyyəti başa salım. Gördüm havalanmış kimi gülür. Ürkdüm.
Sonra təzədən "yatıram", kadr yenə dəyişdi, gördüm yenə işdəyəm. Yenə işıqlar sönüb, yenə qaranlıqda işləyirik. Artıq işdə belə dikəlib gəzə bilmirəm, bildiyin sürünərək hərəkət edirəm. Son 1 ayda şöbə müdirim demək olar iş görmür, hamısın mən edirəm. Görürəm ki, bildiyin ora-bura sürünərək gedirəm, gəzə bilmirəm. Sonra gördüm şöbə müdirim məndən yüksək məbləğdə borc istəyir, "alındırarıq" deyirəm. Dalınca da sürünüb keçirəm digər tərəfə. Ordan uje eşidirəm ki, opşi müdirimiz şöbə müdirinə mənim haqqımda deyir ki "həm bizə, həm də onlara elə bu cür adam lazımdı, həm işləri yaxşı görür, həm pul məsələlərin aşırdır, həm də idarəetməni bacarır, hərtərəflidi. Qoy gəlsinlər, göstərək bunu". Bunu deyən kimi də içəriyə dövlət idarəsinin altında yatan, üzdə olan o "kuklaları oynadan" o 2 adamı görürəm ki, içəri girirlər. Görən kimi məni daha çox qorxu bürüdü. o 2 adamın adlarından belə hürkürəm, min kilometrdən görsəm içimə vahimə düşür. yuxuda da görürəm ki, yenə əyinlərində səliqəli kostyum girirlər içəri məni min cürə şirnikləşdirici təklif ilə üzdə qurulmuş "teatr"ın arxa tərəfinə məcbur çəkib aparmağa gəlirlər. Öz-özümə dedim "blət axı güclə qurtarmışdım özümü bunların əlindən mən gözə batmamalı idim, gizlənməliydim, təzədən bunların radarına düşməməliydim, məni tapmamalıydılar. bu dəfə üzləşsək artıq geri dönüş olmayacaq məcbur olacam, gərək vəziyyətdən çıxım". Bu dəm sürünərək qaçıb gizlənirəm. Yenə yuxudan "ayılıram". Yenə dayım oğlu, yenə üzü üstəyəm, yenə özümə gələ bilmirəm. Bu dəm mənə çatdı ki, axı onurğama görə üzü üstə yatmaq olmaz mənə, paralic olmuşcasına bütün kürəyim, başım və qollarım keyiyir, hərəkətsizləşirəm. Özümü rahlayıb arxası üstə çevrilməyə çalışıram ki, bədənimin keyi açılsın, amma dəhşət yuxu basır məni, yuxu ilə oyanmaq arasında ilişib qalıram. Səs çıxarıb dayım oğlunu oyatmaq istəyirəm ki, məni təcili arxası üstə çevirsin, yoxsa ürəyimə və onurğama naqruska düşəcək, burdaca ölüb qalacam. Nə qədər edirəmsə səsim çıxmır, əlimi uzadıb çatdıra bilmirəm onu oyadım. Qəfil sağa baxanda gördüm o kostyumlu kişi düz ağzımın içindədi, üzünə altdan yuxarı işıq tutub "bo" eləyib güldü. Bütün gücümlə qışqırdım, elə bildim yenə səsim çıxmayacq. Dedim uje fso bağrım yarıldı, infarkt keçirəcəm. Amma səsim çıxdı. Necə sevindimsə birnəfəsə var gücümlə qışqırıram ki, evdən kimsə gəlsin səsimə. Bilirəm ki, yuxudayam, mütləqdir ki, yuxuda qışqırsam, real həyatda da qışqıraraq həyəcan içində oyanacam.
Yenə "oyandım", qayıtdım 2-ci etapa, yenə dediyim kimi dayıoğlu eyni yerindədir, yenə eyni vəziyyətdə üzüquyulu uzanmışam. Gördüm anam namaza qalxdı, girdi mən yatan otağa nəzər saldı ki, görsün gecə evə gəlmişəm? Yenə gecənin bir yarısı harasa çıxıb getməmişəm ki? Tərpədə bilmirdim bədənimi, sadəcə biləkdən aşağı əlimi yellədirəm, açıb yumuram ki, anam hərəkət, xışıltı sezib yaxınlaşsın mənə. Yaxınlaşanda paltarının ətəyi keçdi əlimə, ovcuma alıb sıxdım. Nə qədər güc edirəmsə, ha eliyirəm danışa bilmirəm, deyə bilmirəm ki, bu vəziyyətə düşmüşəm, bir şey eləsin, paralic vurub. Hiss elədim ki, anam elə bilir yuxudayam. Dönüb getmək istəyəndə o qədər çarəsiz hiss elədim ki, ağladım, gözümdən yaş gəldi. Anamın əlin çəkib gözümə sürtdüm ki, ağladığımı, oyaq olduğumu anlasın. Yenə də getdi. Mən də Birtəhər sürünərək gedirəm mətbəxə, anam axşamdan qalan qabları yuyurdu. Ayağından yapışıb silkələdim ki, mənə baxsın. Baxanda əlimlə ağzıma işarə edirəm ki, lal olmuşam, danışa bilmirəm, ayaqlarım yenə tutulub, sol yanım işləmir, bir gözüm açılmır. Bir yandan da dəhşət yuxu basır məni, bilirəm ki, yuxuya getsəm, öləcəm, gərək nəsə eləsinlər, silkələsinlır, su vursunlar özümə ki, yuxum qaçsın. Gördüm anam axır əsəbiləşib dedi ki "bəsdi özünü gicliyə qoydun, görürsən ki qorxmuram, dirənirsən e elə. Yeri get o tərəfə". Bu dəfə vobşe havanlandım.
Hardasa düz 3-4 dəfə yenə başa qayıtdım. Gözümü açıram ki, dayım oğlu uzanıb, mən üzüquyulu vəziyyətdəyəm, kürəkdən yuxarı bütün qollarım, çiyinlərim, boynum, başım keyiyib. O qədər yuxuluyam ki, taqətim yoxdu sol gözümü açmağa, nə də özümü çevirməyə. Birtəhər telefonu götürüb hamıya zəng edirəm, açanda adboy verirəm ki, təzədən məni yığsınlar, telefonumun səsinə dayım oğlu oyanıb işığı zadı yandırsın, yuxumu qaçırsın. Amma Ha çalışıram, axırda infarkt keçirəndə yenə başa dönürəm, yenə gözümü açıram ki, işdəyəm, yenə "radara" düşürəm, yenə oyanmalı olduğumu deyib "ayılıram", yenə tərpənə bimirəm, yenə səsim çıxmır, yenə yuxuya yenik düşürəm, yenə işdə gözümü açıram, yenə Yuxudan oyanmalıyam, yenə "ayılıram" və yenə, yenə, yenə, yenə! Blin, bu döngü içində ən azı 6-7 dəfə fırlandım.
Ürəyim çox möhkəm çırpınır. Bunları yazarkən belə əmin deyiləm həqiqətən də oyağam, yoxsa yuxuda anama, zəng elədiklərimə məni oyatmalı olduğunu başa sala bilmədiyimçün artıq döngüdəki başqa bir etapdamıyam.
Edit: blya, bu nə yuxuymuş ala, çox uzun müddətdir belə gərginləşdiyim yuxu görməmişdim. Qorxudan tələm-tələsik necə yazmışamsa, min dənə qrammatik səhv var. Elə bilirdim hələ də ayılmamışam, yuxudayam. yazdım ki, nömrəm olan yazarlardan bəlkə kimsə zəng eləyə, oyada. 1 aydır müalicəmi axsadırdım, gərək bu həftə həkimlə danışım, başlayım. işdə də yaxşı mənada çox gözə batıram, yeni iş axtarmağa da başlayım indidən.
disclaimer: entri qeyri-etik çərçivədə, həqiqətlərin tam çılpaq forması ilə yazılmışdır. Yaranacaq mənfi duyğulara görə yazar məsuliyyət daşımır.
Artıq ayın 1-dir. Prezidentin sərəncamına əsasən, çağırış başlayıb. Dedim qoy 1-2 kəlmə deyim. Sözlüyü tapıb bu entrini oxuyacaqların əsasən ali təhsilli olacağını düşünərəkdən yazıram. Belə də çox hissəsi orta təhsillilərə də aiddi bir baxıma. Və entri bir az küçə dilində olacaq, çünki ora "müasir" dünya ilə qətiyyən tutuşmur. Qaqalıq, cəngəllik qanunları və s. hər şey var. Mülkidə "peysər çıxmaq", "söyüş mənasız şeydi" kimi məsələlər kiməsə mənasız gələ bilər, amma orda mənasız deyil. Rutinin, komandirlərin təzyiqi altında bir də bu söhbətlərin basqısını görəndə elə bu qaydalar və prinsiplərlə yaşamağın gərəkli olduğunu özünüz anlayacaqsınız.
Entri uzundu deyə mündəricat yazıram əvvəldən.
1) əsgər getməmişdən öncə nələri bilmək lazımdır
2) qısa, ümumi giriş
3) əsgərlikdəki terminlərin açılışı.
4) ali təhsilli olaraq əsgər getmək
niyə əsgərlikdə dalaşmamalısan?
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi
5.1) paqonun söyüşünün "girdiyi" hallar
5.2) paqonun söyüşünün "girmədiyi" hallar
5.3) paqonun söyüşü girsə də, "peysər çıxmayacağın" situasiyalar
6) köhnə əsgərlərlə münasibət. "Köhnə əsgərə hörmətsizlik edən peysərdi" məsələsi. Dembel-molodoy söhbətləri.
7) telefon işlətmək. Starşı əsgərdən icazə almaq.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim? Əsgərliyin xeyirləri.
9) əsgər gedəndə nə geyinim, nə qədər pul aparım, özümlə nə götürüm?
10) sonluq.
1) əsgər getmədən öncə nələri bilmək lazımdır
ilkin olaraq (baxma: ak-47/-366093) entrisini oxuyun. Silah təyinatını, mərmilərin ölçülərini, vəzifə borcunu əvvəlcədən bilmək orda sizi qabağa atacaq.
ikinci olaraq məsləhətxanada 1-2 kəlmə yazmışdım, ona da yüngülvari göz atmaq məsləhətdir. Burda da geniş yazasıyam.
Üçüncü olaraq (bax: hərbi rütbələr)
i bilmək ən vacibidi. Vay o günə ki çaşıb hansısa zabitə aşağı rütbədə müraciət edəsiz))
2) qısa ümumi giriş
Hər şeydən əvvəl onu deyim ki, əsgərliyi gözünüzdə böyütməyin, qətiyyən qorxmağa ehtiyac yoxdur. Çox vaxt deyirlər ki, çöldə yaxşı oğlan idi, getdi orda altın vurdu zad - boş şeydi. Ora da həyatın bir parçasıdı, kim mülkidə necə oğlandısa, orda da elə olur. içində xəbərçilik olan gedib suka olur, ağzında söz saxlaya bilməyən ağzıcırıq, zəifi əzən gedib bezpredel, özün dartıb göylə gedən də yenə eyni cürə olacaq. Məsələ sadəcə şəraitin yetişməyinə bağlıdır. Mülkidə özünə hörmət edən, yerini bilən, lazım gələndə sözünü deyə bilən oğlan gedib orda da hörmətli olacaq, öz ağırlığın saxlayacaq. Oradakı ən əsas sınaq maddi və mənəvi olaraq sevdiyin, dəyər verdiyin şəxslərdən, şeylərdən uzaqlaşmaq və şəxs anlayışını kənara qoya bilməkdən ibarətdir. Yəni hər şey əslində psixoloji sınaqdı. Hər gün eyni bərbad yemək, eyni vaxta tualetə getmək, yatmaq, idman, təmizlik, rutin, bir də komandir və əsgər heyətinin psixoloji təzyiqi ilə birləşəndə adamın başını itirməyi an məsələsidi. Gedəndə özünüz də görüb eşidəcəksiniz gecə yorğanın altında ağlayanları, qolunu doğrayıb niqodnu getmək istəyənləri, hərbi hissədən qaçanlarl və s.
3) əsgərlikdəki bəzi terminlərin izahı
Starşına - bölüyün "maması". Çimməkdən tutmuş pal-paltarın, pastel və yataq üzlərinin dəyişiminə, ümumən "ev işləri" deyilən şeylərə cavabdehdirlər. Əsasən baş gizir rütbəsində olurlar.
Osoboddel, yuris - hərbi hissədə olan prokurorluq və ya təhlükəzlik əməkdaşı.
Priziv - hərbiyə gəldiyin ay
Ata priziv - səndən düz 1 il öncə hərbiyə gələn əsgər (misalçün, 2022 iyulda gələnlər sənin ata prizivindi)
Bala priziv - səndən 1 il sonra hərbi xidmətə gələn əsgərlər
Molodoy - təzə gələn, hələ 3 aylıq hərbi xidmətini bitirməmiş əsgər
Boevoy - 3 aylıq təlimi bitirib əsas hərbi hissəsinə getmiş əsgər. Bir də boevoy-molodoy da var, onu orda öyrənərsiz day.
Naryad - 4 saat yuxu yataraq sutkalıq xüsusi növbədə olmaq.
Starşı əsgər - bölüyün, taborun və ya ümumi hərbi hissədə vəziyyətə (polojeniyaya) baxan əsgər. Əsgərlər arasında toxunulmazlığı var.
Dembel - növbəti prizivdə tərxis olacaq əsgər
Ded - prikazı çıxmış dembel.
Qoca - yaşı digərlərindən böyük əsgər. Əsasən ali təhsilli, magistr filan oxuyanlara deyilir.
4) keçək əsas məsələlərə. Ali təhsilli olaraq əsgər gedirsizsə yaşınız-başınıza hörmət edin, 21(magistr oxunusuzsa 23) yaşlı biri kimi hərəkət edin. 18 yaşlılarla çox oturub-durmayın. Həm molodoyda, həm də boevoyda. ilk 1 ay, ay yarım ərzində çalışın heç gülməyəsiz, zarafat-zad eləmiyin, dişinizi çox ağartmayın, ciddi durun. Çünki orda da sizə komandir heyəti bu sualı verəcək və əyani şəkildə də görəcəksiniz:
- dünyada ən sürətli qaçan şey nədi, əsgər?
- bilmirəm.
- əsgərin götü. Dünyada ən sürətli qaçan şey əsgərin götüdü, üz verdin, o dəqiqə götü qaçır.
Balacalarla oturub-durmayın deyəndə heç damışmamağı nəzərdə tutmuram. Orda da görəcəksiniz ki, 18 yaşı olsa da, qızıldan qiymətli uşaqlar var, hansı ki sözü, hərəkəti, düşüncəsi 1000 ali təhsilliyə dəyər. Bu dediyim ümumidi. Çünki sözünüz onsuz da öz tay-tuşunuzla tutacaq. iyul prizivində ali təhsilli çox olur deyə əslində çox şanslısınız. iq ortalaması daha yüksək olacaq.
ali təhsilli getməyin ən böyük üstünlüyü tanımadan qoyulan hörmətdi. Məntiqlə düşünün, ölkədə elə bir ailə yoxdu ki, uşağına "filankəsin uşağı universitetə girdi, sən də oxu, adam ol" deməsin. Yəni siz 4-6 il yol ölçmüsüz deyə adiləşə bilər, amma rayonlardan gələn, daima universitetə girməsi istənən, amma girə bilməyən qaqaşın gözündə siz hörmətəlayiq, dünyagörmüş adam olursuz. Bundan da istifadə edin. Deyib-gülməyə ona görə vurğu elədim ki, bu uşaqlarla çox yaxınlıq edəndə artıq pərdəni götürəcək və adamı öz çərçivəsinə salacaqlar, elə biləcəklər elə bunların tayısan. Həm də ki "böyüyə hörmət elə" mottosu ilə böyüyüblər, hər halda yaşı çox olana da hörmət edəcəklər. Elə komandir heyəti də.
bütün hallarda davadan qaçın. Mülkidə polisdən qurtulmaq 2x2-di amma hərbidə daydayın belə olsa, səni sağmamış buraxan deyillər. Bir tanıdığımın dayısı general idi, dəmə qoyurdu bütün günü, amma onu belə pulla saldırdığı hərbi hissədən vurdular birbaşa posta. Yəni hərbi prokurorluq çox pox işdi. Dayımın o vaxtı mənə məsləhət gördüyünü indi sizə deyirəm: "heç bir halda birinci söymə, birinci vurma. Amma kim söysə, kim vursa, otvetin mütləq ver".
Əslində, bu söz bir az arxası olan adam üçündü. Əgər zəng edib ağız açası adamınız yoxdusa, çalışın hər şeyi sözlə həll edəsiz. Yox gördüz uje dava qaçınılmazdı bədəndən vurun, çiyin ən çox ağrıyan yerlərdəndi. Çiyinə, dxanyaya, baldıra vurmaq, və göt də göyərmir deyə ora təpik ən idealıdı. Əsas odu iz qalmasın, üzə vurub iz saxlasaz, poxu çıxacaq. Bədəndə də qabırğa, qol vursaz, bədən yoxlanışında(hamını soyundurub bədənə baxırlar tez-tez) göyərtisi görünsə, vurduğun da suka çıxsa, iş prokurorluğa getməsə belə komandir 1-2k pulu belinə qoyacaq.
5) "paqonun(komandirin) söyüşü girmir" məsələsi.
Bunun da şərtləri var. Mütləq doğru ifadə deyil. indi izah edəcəm. Amma istənilən halda bir şeyi mütləq qulaqda sırğa etmək lazımdı. Heç vaxt heç bir zabitə, gizirə, maxeyə, lap elə əsgərə belə o qədər yaxınlıq verməyin ki, dediyiniz sözə "samnenya" (şübhə) saxlayıb söyüş qoysun. Heç kim tanımadığına söyüş qoymur. Görsə ki, ciddi, özünə hörmət edən, ağır aparan adamsan, heç vaxt buna cürət eləməz. indi variant olaraq ələ alaq, deyək ki, cəsarət elədi.
5.1) komandirin söyüşünün "girdiyi" hallar
"komandirin söyüşü girmir" deyəndə qayıdıb adama deyəcəklər "paqonun siki yoxdu ki? evində tutsan, heç nə eləməyəcəksən?", qırılıb qalacaq içində. Paqonun söyüşü lap yaxşı da keçir, amma baxır hansı paqonun. Misalçün, bizim tabor komandiri çox (elə uşaqların diliylə desək) "dastoynu" kişi idi. Həmişə deyirdi ki, "mən tabeçiliyimdə olanı tabe olduğum şəxslərin ayağına vermərəm. Nə problem, söz-söhbət olsa, birinci mənə deyin, mənim çərçivəmdə həll edək, məndən yuxarı heç kimə demərəm. Əgər mən başqasından eşitsəm, kimsə mənə sizə görə söz desə, sikəcəm o adamı, fərqi yoxdu kimdi". Kişi kimi də sözünün üstündə durdu axıra kimi. Nə telefonu, nə davanı heç vaxt gedib hərbi hissə komandirinə, yurisə, nə də başqasına demədi, özü cəzalandırdı. Cəza dediyim də növbədənkənar naryaddı. 5 sutka nədi e, 10 sutka da qərargaha çapar(qarovuldan sonra ən ağır naryad sayılır) çıxmaq, prokurorluğa düşüb itin zülümünə, xərcinə düşməkdən 1000 dəfə yaxşıdı. indi özünüz düşünün də, bu qədər ponyatkalı kişinin söyüşü keçməyə bilər? Biri bir pox qaynatsa, gəlib soruşanda boynuna almasa, o da əsəbiləşib eliyənə var-yox söyüşü qoysa, həmin oğlan hörmətli oğlan qalacaq? Əlbəttə ki, yox. Necə deyərlər, altın qoyacaq ordaca.
5.2) komandirin söyüşün girmədiyi anlar
Amma məsələn, bu işin ikinci tərəfi də var. Yəni həqiqətən də söyüşü götürməli olduğunuz anlar olacaq. Misalçün, prokurorluğa işiniz düşsə. Və ya yoxlama zamanı işlətdiyin telefonu tapsalar. Ya da əsgər yoldaşını ilişdirməyə görə səndən söz soruşsalar. Bax belə situasiyalarda söyüşü götürməyə pis baxılmır. Hər şeydən öncə məsələ odu ki, qabağınızdakı adamı tanıyasız. Həqəqitən də peysərin, oğraşın qabaqda gedənləri var zabitlərdən ki, əsgəri ilişdirib pul qopartmaq üçün hər şeyi eləməyə hazırdı. Bax belə durumda söyüşü niyə götürməlisən, onu deyim. Dediyim kimi, heç vaxt o şəraiti yaratma, amma Deyək ki, qayıdıb "yalançının var-yoxun sikim" dedi. Əgər sən boynuna alsan nə olacaq? Avtomatik zibilə düşəcəksən. 300-500-1000-3000 manat, baxır nə zibil eləmisən. Belə olanda nə olacaq? Atan, anan hansısa oğraşa yalvar-yaxar edəcək ki, qələt edib sən allah keç təqsirindən, nə bilim qiymət danışacaq. Opşim də, öz doğmalarını, lap elə daydayıvı verəcəksən hansısa alçağın ayağına. Yəni bir sözə görə bu boyda əməl. Əsgərə öz əsgər yoldaşı yaxşı gözlə baxmalıdı, komandir yox. Heç bir əsgər də belə məsələdə heç bir zaman sənə pis baxa bilməz ki, sən durub öz ailəni ya da əsgər yoldaşının ailəsini hansısa pul çırpışdırmaq istəyən şərəfsizin ayağına vermədin. Əsgərlər hörmət edən oğlana da hər zaman komandirlər hörmət edəcək, çəkinəcək. Bu da bir gerçəkdi. Özün fikirləş də, eynisini əsgər yoldaşın sənin üçün eləsə ona "peysər" deyərsən, yoxsa təşəkkür edərsən ki, söyüşü götürüb səni zibildən qurtardı?
5.3) həə, indi gəldik kərəmi ağlamaq tutan məsələyə. Elə anlar da olacaq ki, komandir özü yaxşı, sözükeçən kişi olacaq, amma məcbur söyüşü götürməli olacaqsan. Mənim də heç vaxt ağlıma gəlməzdi, amma ağlıma gəlməyən öz başıma gəlmişdi, o söhbəti danışacam, ordan anlamaq lazımdır artıq. Mənim bir ata prizivim var idi, qasımov. tərxis olmağına az qalmışdı. hamı da bilirdi ki, telefon işlədir. Təsəvvür elə, mən naryadda olanda axşam gedib bölük komandirindən otağın açarın istəyirdim ki, gecə qasımovun telefonun zaryatkaya qoyacam, o dərəcə. Bir gün elə söhbət edirdik uşaqlarla, komandir də orda idi. Nəsə sukalığa, prokurorluğa-filan gəldi məsələ, başladı bölük komandiri uşaqları bir-bir sınamağa. 2 əsgər vardı, bunlarla necə söz oyunu oynadısa, boyunlarına qoydu ki, qasımovda telefon var. Sıra gəldi mənə. 3 nəfərik otaqda. Bölük komandiri ciddi sifətlə düz qabağımdadı, 1 metr arxasında da qasımov dayanıb. Dialoqu yazıram.
Bk bölük komandiri
M mən
Bk - zobrist, telefon işlədirsən?
M - xeyr, cənab baş leytenant.
Bk - dəqiq olsun.?
M - dəqiqdi.
Bk - bəs eşitdim qasımov telefon işlədir?
(Bu sualı verəndə qəribə oldum. 2 gün qabaq özü içəridə ola-ola gedib qasımovun telefonun rozetkadan çıxardığım halda belə sual verir.)
M - bilmirəm, cənab baş leytenant.
Bk - ə yaxşı görəy, sən bilmədiyin şeyə qurd düşər, sən olasan bilməyəsən kimdə nə var?
M - vallah görməmişəm, komutan. Deyərəm "yoxdu", gedib çıxar, sonra üz-göz olmayaq. Xəbərsizəm.
Bk - rast ki elədi onda yalançını söyüm? Hə?!
(Bunu deyəndə anlıq olaraq çox pis duruxdum. Çünki amk üçümüz də bilirik ki, qasımovda telefon var. inanmırdım elə edə, amma işdir də birdən "söy" desəm, bu da birdən ağır söyüş söysə, üçümüzün də bildiyi şeyə görə xidməti "yandırmış" olacam. Ona görə bir anlıq komandirin dalında dayanan qasımova baxdım ki, "dabro versin" görək söyüşü götürüm, ya yox. Çünki mən olsam, qoymazdım belə şey olsun, təzə əsgərə işarə edərdim ki, yox desin. Amma gördüm ki, qasımov mənə baxmır, üzün çevirdi. Qaldım ortada, qumarda blöf edirmiş kimi məcbur seçim eləməliyəm. Bu dediklərim də 2-3 saniyənin içində baş verir a. Dedim day nə olar olar e. Qayıtdım ki
M - söyün, cənab baş leytenant.
Bk - yalançının ağzın sikim, zobrist, qasımov əgər telefon işlətmirsə.
M - lap elə, canab baş leytenant. istəyirsiz birin də mən söyüm.
Bölük komandiri 3-5 saniyə diqqətlə gözümün içinə baxdı, baxdı, sonra qəfil gülümsünüb qolumdan vurdu.
Bk - mən bilirəm onda telefon var (bilərsən də amk), amma kişi adamsan, zobrist, əsgər yoldaşıvı satmadın. Prosta ki ağzuvu sikdim a, yadunda qalsın)))
M - eybi yox, cənab baş leytenant, əsgər yoldaşıma qurbandı. Sjdjdjjdjn
Bk - ə di yaxşı gedin istirahət eliyün. O biri 2 gədəyə də başa salın ki ağızdan bir az bərk olsunlar, 2 dəqiqəyə boyunlarına aldılar. Bulat bir də gördün sabah məni də cırığa qoydular.
Çıxdıq çölə, qasımova qayıtdım ki, ala bir göz-qaş elə də, bərk söysəydi, altın qoyacaqdım. Qayıtdı ki, mən bilirdim ağır söyəsi deyil, özü də mən arxadan işarə versəydim, tutacaqdı temanı. Səni yoxlamaq istəyirdi, yaxşı ki, vəziyyətdən çıxa bildin.
indi ümumən bu söyüş məsələlərindən çıxarılan ən önəmli dərsi deyim: heç bir halda əsgər yoldaşını satma. Hətta və hətta acığın gələn, prinsipdə olduğun yoldaşın belə olsa, tetatet həll elə, komandirin ayağına vermə. Ki mən öz ata prizivlərimlə prinsipdə ola-ola yandırmadım, prinsipin də səbəbini aşağıda yazmışam. Deyil tək əsgər yoldaşların, komandir heyəti də pis baxır bu məsələyə. Niyəsini də deyim. Mənim öz doğmam da bu dəqiqə zabitdi. O zabitlər hamısı 4-7 il hərbi məktəb oxuyub. Bizim 1 il, 1 il 6 ay elədiyimiz xidməti, onlar 4-7 il edib zabit olublar. Onlar xidmət edəndə də kursant yoldaşları arasında bax bu dediyim temaların milyon cürəsi başlarına gəlib. Onların da söyüş götürdüyü, amma kursant yoldaşlarını baqaja qoymadığı anlar olub. onlar da aralarında ağzıbütov olmayana peysər gözüylə baxıblar. indi də elədi. Yəni, işi gərəyi soruşmalıdı, bunu eləməlidi, amma sənə heç vaxt onun üstündə həqiqətən də pis baxmayacaqlar. Əksinə, boynuna alsan, hörmətsiz olacaqsan. Mən də getmədən əvvəl "qanun/ haqq/ kim neynirsə cəzasın çəksin də" deyirdim, amma gördüm ki, ordakı vəziyyət belə deyil. Komandir düzgünlük üçün eləmir o şeyləri, öz xeyrini güdür. Həm də ki, insanın 100lərlə əsgər tanıdığı olur, 2-3 komandiri. Komandirin də tərxis olandan sonra yadından çıxacaqsan, amma əsgər yoldaşlarıyla hər dəfə şəhərdə qarşılaşırsan.
6) köhnə əsgərə hörmət
boevoy briqadaya gedəndə görəcəksiniz ki, starşı, köhnə əsgər temaları var. Hətta köhnə əsgərə hörmətsizlik edənin peysər gözüylə görüldüyü də deyiləcək. Qanun da budur ki, köhnə əsgər az işləyir, təzə əsgər görür çox işi. Vaxt olacaq səhər ərazini süpürməyə o düşməyəcək, siz düşəcəksiz. Belə hallar olur, mən də eləmişəm. Amma heç bir halda özünüzü əzdirməyin. Çalışın özünüzdən balaca sizi buyruq qulu eləməsin.
Özüm bir az tip adam idim. Qaqalarımın 19-20 yaşları var, gözləyirdilər ki, mən də 18 yaşlılar kimi bunların buyruğuyla hərəkət edim, qabaqlarına qaçım. Mən də eləmirdim, məsafəliydim, öz kefimdə fırlanırdım. Bir dəfə briqadanın köhnə starşısının "sağ əli" məni çəkdi qırağa. Dedi ki, bəs belə-belə də qanun budu, təzə əsgər işləməlidi, köhnə əsgər istirahət zad. Dedim bura vətənə xidmət eləməkçün gəlmişəm, hansısa əsgərə yox. Başladı tipik söhbəti xırdalamağa ki, "sən mülkidə kayf edəndə biz əziyyət çəkirdik" zad. Onun da cavabı odu ki, qayıdıb deyəcəksən "sən də 10-11də kayf edəndə mən əziyyət çəkib oxumuşam, 4 il də universitetə ayaq döymüşəm, ona görə 6 ay az əziyyət çəkəcəm. Belə də ki sən tərxis olub mülkidə kayf edəndə mən burda əziyyət çəkəcəm". Mən o vaxt bunu deyəndən sonra mənə köhnə əsgərə hörmətsizlik eləyənə peysər kimi baxıldığını filan demişdi. Belə olanda sən də axırıncı variant kimi "sikimi yeyir həmin oğlan ki, mənə pis baxır. Kim hansı hörməti qoyursa, o hörməti də görəcək" deyib ardın gözləyirsən.
Biz bunları danışandan sonra uzatmadı söhbəti, bağladı. indi bizim briqada elə yer idi ki, daydaylı əsgər çox idi, dava çox az olurdu deyə orda heç birimiz ürək eləmədik davaya. Amma çox güman digər yerlərdə dava çıxacaq belə söhbətdən sonra. istənilən halda əsas odu qabaqlarından yeməyəsən, döyülsən də sözünü axıra kimi deyib dayanasan. Əvvəl-axır özləri hörmət etməli olacaqlar. can-deyib can eşitməsələr də əzə bilmədiklərini görüb duracaqlar bir qıraqda.
ikinci dava teması da dedofşeniya olan yerlərdə olur. Tipik sual və cavab variantları. bərksən, ya boş? (ağzıbütöv olduğunu soruşur)
- ağızdan bərkəm, bədəndən boş.
Bu cavabı versən, "gəl onda bədənivi bərkidim" deyib döyəcəklər.
- ağızdan da bərkəm, bədəndən də.
Bunu da desən "gəl onda yoxlayaq da görək həqiqətən bərksənmi" deyib yenə döyəcəklər.
Yəni o sualdan sonra nə cavab versən döyəcəklər. Birincini vursan, 3-4ü tökülüşüb döyəcək, köhnə əsgərin yeni gələni təkləməyinə pis baxılmır əsgərlikdə. Yaxşısı çox da əlləşməməkdi. Döyüb buraxırlar, adət budu. Təzə əsgər sınmış sayılmır belə olanda. Əsas odu döyüldüyünü komandirə sukalamayasan və döyüləndə qorxub ağlamayasan. Əgər döyülmək istəmirsənsə "boşam" deyəcəksən, onlar da qısaca "peysər" çıxarıb göndərəcəklər, bütün əsgər yoldaşların səni belə tanıyacaq. :d seçim adama qalıb artıq.
Amma xoş xəbəri də deyim. Artıq demək olar ki, əksər hərbi hissələrdə ciddi nəzarət var. Dava, döymək, dedofşeniya çox az hallarda olur. içiniz rahat olsun. Çünki dedofşeniya yeganə söhbətdir ki, dayday belə bu söhbətin üstündə əsgəri prokuraturadan çıxara bilmir. Yəni onlar üçün də böyük riskdi.
7) telefon işlətmək
Telefon ən yaralı yeridi əsgərin. Dvijenyası, ya da daydayı olan hər əsgər işlədə bilər. Əsgər var 4cü ayından işlədir, əsgər var 1 il işlətmir. Sözün düzü, məcbur deyilsənsə, işlətməmək yaxşıdı. Çünki instada filan mülki həyatı gördükcə qruza düşür adam. Telefon üçün də starşı əsgərdən icazə almaq lazımdı. Starşılar da əsasən 18 yaşlılar olur deyə dediyim kimi məsafəli davranmaq, üz verməmək lazımdı. Hamı gedib icazə alsa belə elə şərait yaratmalısan ki, icazə alacaq duruma düşməyəsən. Şəxsən mən və ali təhsilli bir neçə əsgər yoldaşım belə eləmişdik. O birilər əvvəl icazə alıb, sonra gətirirdi, biz gətirdik, sonra çəkib qırağa dedik ki bəs "smartfon gətirmişəm. Başqasından eşitməyəsən deyə gəldim özüm deyəm. Sonra hörmətsizlik kimi başa düşmə". Belə eləməklə göstərirsən ki, "mən uşaq deyiləm sənin icazənlə oturub-durum. Amma o biri əsgərlər 'filankəslərə sözün keçirə bilmir' deməsinlər, sənin də avtoritarlığın düşməsin deyə gəlib birinci sənə deyirəm, dilin uzun olsun ki xəbərin var". Yəni nə şişi yandırırsan, nə kababı. Sağ olsun, təzə starşımız ponyatkalı oğlan idi, sadəcə "allah canınızı sağ eləsin, qoca. Yaşlı-başlı oğlanlarsız, xətriniz əziz olsun. Elə eliyin ki tutulmasın, bizə də söz gəlməsin" demişdi, ordaca öpüşüb görüşüb sağollaşdıq.
Söz gəlməsin məsələsi də ona görədir ki, əgər komandir təzə əsgərdə telefon tutsa, avtomatik olaraq köhnə əsgəri həm pazlayacaq ki, "götüboşsan, təzə əsgər sən olan yerdə telefon işlədir", həm də gedib onun yerini filan yoxlayacaq. Çünki təzə əsgər işlədirsə, polibomnu köhnə də işlədir deməkdir. Yəni sənlə birgə o da zibilə düşəcək. Bunları nəzərə alaraq telefonu fikirləşin.
8) 1 il vaxtı necə tez keçirim?
Ən gözəl üsulu kitab oxumaqdı. Qanunən xidmət zamanı əsgərin nizamnamə xaricində kitab oxuması qadağandır. Amma ali təhsillilərə dəymirlər. 8 kitab oxumuşdum mən, o biri uşaqlardan 10-11 dənə oxuyan vardı. Kitabları bir-biri ilə dəyişdirəndə lap yaxşı olur. Birdən-ikiyə Xalid hüseynini mülkidə oxumaq istəyi gəlməzdi, amma 3 həftəyə bitirdim min möhtəşəm günəş əsərini və əla idi. Əsas da naryad olanda kitab oxumaq vaxtı uçurur. Naryad demişkən, çalışın çoxlu naryad girin ki, vaxt tez getsin. 1 naryad 2 günü aparır.
Əsgərliyin ən yaxşı tərəfi isə adamın "gözünün açılmasıdı". Gedib orda hər cürə insan görürsən. Oxuya bilməyən kim, sağını-solunu tanımayan kim, "sırada səs salanın var-yoxun sikim" deyəndə dönüb yenə danışan kim, "görən hansı bicbalaya görə əziyyət çəkirik?" deyildiyi halda yenə də eyni səhvləri təkrarlayan, komandirin bölüyə əziyyət verməyinə səbəb olan kim, sənlə oturub can deyib, can eşidib amma arxada komandirin sukalığını edən kim, xidməti yüngül keçsin deyə komandirə və ya starşı əsgərə öz anasının, bacısın nömrəsini verən kim - hər cürə adam görəcəksiniz. insan psixologiyasına və davranış şəkillərinə marağınız varsa, əla yerdi. Çünki incələmək və müşahidə etmək üçün hər tip insan var.
Eyni zamanda çox yaxşı oğlanlarla da rastlaşacaqsınız. Bəlkə də ömürlük dostluq edəcəksiz. Adicə mənim beyləqandan il yarımlıq olan bir əsgər yoldaşım vardı, çox saf, fağır, kasıb bir oğlan idi. Ürəyi xəstə ola-ola basıb gətirmişdilər, çox lomkada olurdu. Durduq yerdə rəngi atırdı, burnundan qan gəlir, ürəyi tuturdu. Bəzi əsgərlər mırtlaşır, ilişirdilər. Mən də hətta ona maraqlı, mənə mənasız şeylərdən belə danışdırırdım ki, uşağın könlü açılsın. Pis olar, başına nəsə iş gələr, özünə nəsə edər (ki, başqa bir bölük yoldaşım dözməyib qollarını doğramışdı). Özü də hər gün gəlib sırada mənim yanımda durur, yeməyə mənlə girirdi ki, mənlə olanda heç kim ilişmir. indi uje 2 il keçib, amma hələ də hər bayramda, adicə o gün qurbanlıqda belə zəng edib təbrik edib hal-əhvalımı soruşurdu. Yəni belə vəfalı adamlar da olacaq, hamı pis deyil. Lo-fi musiqidən tutmuş tarkovski müzakirə edəcəyiniz, rəssamından tutmuş fotoqrafına qədər hər tip adam görəcəksiniz, heç də hamı debil deyil.
9) əsgər gedəndə nə aparım?
Ora gedəndə mülki paltarınızı atacaqlar. Yəni ki ən köhnə paltarlarınızı geyinin, tullayanda onu tullasınlar. Gedəndə üstünüzdə 20 manat pul olsa bəsdi. Orda pena və 2 üzqırxan, hər ay 2 sabun, 2 cüt corab verəcəklər, amma özünüzlə əlavə pena və stanok aparmağınız məsləhətdir. 4 əlavə başlığı olan gilette mach 3 və ya 2 əlavə başlığı olan gilette fusion 5 bütün xidmətinizi qarşılayacaq. Adi stanok alacaqsınızda, 3-4 dənədən artığını aparmayın. Çox olsa, istəyəcəklər, qurtardıqca ordan alarsınız. Hə, ən əsası isə, özünüzdə azı 2-3 paket teymurov pastası aparın. Yaydı, ayaqlarınız bişəcək. Tərləməsin və iylənməsin. Gigiyena çox önəmlidi. Qoturluq, qribok, göbələk, ümumən dəri xəstəlikləri çox olur xidmətdə. Çalışın maksimum təmiz qalasız. Əlavə diş fırçası və pastası, həmçinin 2 dənə dəmir qabdakı maz və şotka aparmağınız məsləhətdir.
10) və sonuncusu. Mən çox görmüşəm ailəsi kasıb olub da yanına gələ, ləvazimat göndərilə bilməyən, adi şeylər üçün darıxan əsgərləri. Çətinliyi var, şirinliyi də var əsgərliyin. Orda adicə bir "salam, necəsən?" mesajının belə insanı necə duyğulandıra biləcəyini, adamın ən kiçik xoş bir şeyə belə necə həsrət qaldığını çox yaxşı başa düşürəm. Mən bilirəm yoxluq vaxtı 1 primanı 3 nəfərə astav getmək necə olur, poliqona gedəndə yolda mülki şəxslərin ural'ımız 70'lə getdiyi halda pəncərədən başın çıxarıb kuzasındakı əsgərlərə perojki, siqaret atmağı insanı necə xoşbəxt edir. Odur ki, qətiyyən çəkinməyə ehtiyac yoxdu, elə bil ki, bir böyük qardaşınızam. əgər haçansa üzqırxan, dezodorant, pena, sabun və s hansısa ləvazimat lazım olsa, ürəyiniz hansısa şirniyyatları, yeməkləri istəsə, komandir evlə danışmaq üçün kontur atmaq lazım olduğunu desə, hansısa maxe gizirdən xahiş edib telefon tapıb sözlükdən mənə yazın. Mənə olmasa belə burda kimə yaxınsınızsa ona zəng edin, o desin mənə, ya öz nömrəmi verim, yığın birbaşa. Şəxsən mamadan xahiş edəcəm o yeməyi bişirsin deyə. bu entrini nə zaman oxumağınızdan asılı olmayaraq, hansı ləvazimat lazım olsa, yeməyi, şirniyyatı canınız çəksə olduğunuz rayonu, hərbi hissə/tabor/bölük nömrəsini və ad soyadı deməyiniz kifayətdi. Ən qısa müddətdə elə bütün sözlüyün adından göndərəcəyəm. Təki siz ürəyinizi sıxmayın. Bütün əsgərlər zaman-zaman "ala elə bilirəm heç vaxt mülkiyə çıxa bilməyəcəm e" fikrinə qapılır, depressiyaya düşür. Elə eləyin ki, çox qapılmayasız, olan işdir, müvəqqəti çətinlikdi. Gözü açıb-yumacaqsan ki, uje tərxis olmusan. Əsas odu möhkəm olun. Sağ-salamat gedin gəlin.
Ssenarilərin bir-birləri ilə əlaqələrini və ümumən "böyük rəsmi" anlayım deyə oturub casino royale'dan bu yana bütün james bond filmlərini xronoloji ardıcıllıqla izlədim. Niyəsə hər kəs casino royale'ı daha çox bəyənsə də, mənim üçün daniel craig'in oynadığı ən dramatik, ən şedevr və ən favorit 007 filmi bu oldu. 2 saat 45 dəqiqə necə keçdi heç özüm də bilmədim.
James'in vesper itkisini özü üçün qəbullanıb yeni bir münasibətə addım atmasını və ailə sahibi olacağını yatsam, yuxumda görməzdim, amma göstərdilər. Sözün düzü, mən casino royale filmində james və vesper münasibətini dərin və yaxşı işləndiyini də düşünmürəm. Favorit "bond qızı"m lea seydoux idi və bu filmdəki ikili arasındakı əlaqələrin işlənməsini daha çox bəyəndim.
ön qeyd: entridə həyatın müəyyən bir parçası çox çılpaq dillə yazıldığı üçün ikrah hisslərinizdə baş qaldırma ola bilər*
xüsusilə də xanımlarda
. Bunu nəzərə alaraq oxuyun.
Hamımızın hər zaman eşitdiyi bir söz var. Deyir: "borc verib pis olmaqdansa, verməyib pis olmaq yaxşıdır". Ancaq Dost-tanışlarının bankomat kimi istifadə elədiyi; hər dəfə: "qardaşım, kartıma filan qədər ata bilərsən?", - mesajları/zəngləri gələn; ilin, ayın qeyd-şərtsiz hər günü ən azı 2-3 borclusu olan biri kimi "həm borc verib, həm də pis olmamaq" üçün bu işin, necə deyərlər, püf nöqtələrini deyəcəm. yastığın altında yığdığınız pulları sayın, yaxın oturun. -*
Qısa haşiyəyə çıxsam, əslində, 7-8-ci sinifdən*
pul qazanmağa başladığım dönəmlərdən
2-3 il qabağa qədər borc verən adam olmamışam. Pul vermişəm, amma borc olaraq yox. Yəni kimsə məndən pul istəyəndə "götür apar, nə vaxt olar qaytararsan. Lap qaytarmasan da olar, halal xoşun", - deyib 5-10-20-50 manat - hər nədirsə, birdəfəlik vermişəm. Əksəriyyəti qaytarıb, qaytarmayana da halallıq vermişəm gedib. Amma son bir neçə ildə əməlli-başlı bokt - bank olmayan kredit təşkilatı kimi fırlanıram ortalıqda. azpulmatdan tək fərqim faizi onların yarısı qədər tutmağımdı.
Belə baxanda, borc vermək düşünüldüyü qədər çətin deyil. Çətin olmamağından ziyadə, üstündə faiz də tutursansa, qıraqda yığdığın pulu dövriyyəyə buraxaraq, necə deyərlər, beşdən-ondan əlavə gəlir əldə etmək üçün əla vasitədir*
iqtisadiyyat oxuduğunu demədən göstər
. Bir şey ki, cashback kartları arasında ən yaxşı faiz verən*
elə mənim də hazırda istifadə elədiyim
abb-di, o da illik 7% verir. Kim istəməz ki, onun illik verdiyi faizdən də artıq pulu aylıq qazanmasın? Sadəcə olaraq, hər yerindən duranın, hər yoldan keçənin, hər salam-sağolun olan adamın gəlib "qaqa, borca pul ver də" deməməsi və "verməyib pis olmaq" durumuna düşməmək üçün ən önəmli bir neçə nüansa diqqət eləmək lazımdır. Bunun ilki olduğun mühiti tanımaqdan keçir. Yəni:
1) deyil borc mövzusunda, istənilən vaxtı yeni mühitdə hamı ilə məsafəli davranmaq, tez qaymayıb-qarışmamaq lazımdır. Otur 1 ay, 2 ay, olmadı lap 3 ay qıraqdan izlə hamını, müşahidə elə. Kim necə adamdı, kim özün necə aparır, nə cür hərəkət edir, kimin hörməti, ağzından çıxan sözünün dəyəri nə qədərdi və s. Bu sənə həm oturub-duracağın insanları seçməkdə, həm də borc verməyə uyğun adamları ayırd etməkdə çox kömək olacaq. Tez qaynayıb-qarışmaq gərəksiz səmimiyyət yaratdığı kimi ilk başda səmimi olduğun adamın zay biri çıxması ilə özündən uzaqlaşdıranda xoşagəlməz bir aura da yaradır. Eyni zamanda, Hamını müşahidə edib incələməklə barəbər sənin özünü necə tanıtmağın da çox böyük rol oynayır. Odur ki:
2) yeni bir ortama girirsənsə, heç vaxt özünü pullu qaqaş kimi tanıtma. lovğalanma ki, cibində artıq pulun var, ora-bura pul səpələmə. yeri gələr əliaçıqlıq elə, amma qədərində. Gördün uşaqlar ümumi nə üçünsə pul atışır, onlardan da artığın qoyub çatışmayan pulu düzəlt. Amma ataların sözün də yaddan çıxartma ki "qonaqlıq yaxşı şeydir: bir gün səndə, bir gün məndə". Yəni bu hərəkəti hər zaman eləmə. Bir dəfə, iki dəfə elədin, üçüncüdə çəkil dur qıraqda, lap iş alınmasın, eybi yox. Əsas odur ki, çalışasan "bu, pullu qaqaşdı, davay bunu sağaq" düşüncəsində görməsinlər səni. Pulunun qədrini bil, yerdən tapmırsan ki!
3) ilk 2 bəndi yavaş-yavaş elədikcə borc verəndə qoyduğun şərtləri astadan bildirməyə başlamaq lazımdı. hərənin özünə görə şərtləri olur təbii ki, amma Mən özümün iş mühitimdən misal çəkəcəm. Kişi mühiti elədir ki, borc-kredit mövzusu daima açılır. Təzə-təzə işə başlayanda mənə verilən işçilərə də, yeməkxanada-filan olanda digərlərinə də borc teması açılanda həmişə deyirdim ki "hər tanışa pul verməyin adı yoxdu, mən ancaq yaxın uşaqlara borc verirəm. O da ki faiziylə qaytarırlar". Bunu bildirmək o işə yarayır ki, başda dediyim o hər yerindən duran "qaqa, mənə borc ver də" deməsin. Sən müəyyən sərhəd qoyduqca başa düşürlər ki, ağız açsa belə, yaxınlıq yoxdu deyə pulu ala bilməyəcək. Yaxınlıq üçün də gərək özünü sənin gözündə təsdiq etdirə, güvən yarada və pul almağı düşünürsə, faiziylə qaytarmalı olduğunu da əvvəldən bilə.
Özünü təsdiq, güvən məsələlərinə girdiyimizə görə, kimlərə, hansı tip insanlara borc vermək məsləhətdir, məsləhət deyil ona deyinim. borc verəcəyin adamla bağlı elə ekşisözlükdə də şükela olmuş bir cümləni ən birinci deməkdə fayda var:
1) pulu qaytarmayacağı halda qoyub göt-baş edə bilməyəcəyin adama borc vermə. Yəni fiziki güc önəmlidir. Başa düşürəm, bir nəfər hamıdan güclü ola bilməz, həyatdı da birinin qolu güclüdü, birinin zəif - hamı mike tyson olası deyil ki. Amma özün döyə bilməsən belə, ən azından yaxşı dost-tanışların olsun ki, təzyiq edə biləsən. Borc verdiyin adamın səndən, çevirəndən çəkinəcəyi olmalıdır, yoxsa elə hər dəfə "2-3 günə qaytaracam, qaqa" deyə-deyə fırladacaq, sən də qalacaqsan ortalıqda. Başımıza gələn bir şeyi deyim. Dostumun xalası oğlu(17 yaşı var) özündən 3-4 yaş böyük bir qaqaşa borc vermişdi. Dediyi vaxt çatanda bir dəfə uzadıb, iki dəfə uzadıb, üçüncüdə "belə də ki vermirəm, nağayrassan?!" deyib, söyüş söyüb, yanındakı 3-4 dənə idmançı qaqaşa güvənib söhbətə çağırmışdı. kişinin oğlu təkləyib göz qorxudacaqdı guya. 2 nəfər böyük getdik, bizi, əlində bitayla*
beysbol sopası
maşında oturan dostumuzu görəndən sonra quzu balası olmuşdular. Gələnlər qolda güclü qaqaşlar idilər e, təkə-təkdə aşırdardılar bizi, amma başa düşdülər ki, o gecə dava çıxsaydı, o bitayla qol-qıçaları qırılmamış ordan çıxa bilməyəcəkdilər. Qaqaşa 1 həftə vaxt qoyduq, səhər durdum gördüm uşaq mesaj yazıb ki, "allah canınızı sağ eləsin, qaqa, pulu qaytardılar".
2) Bilirəm, sözlük elə yerdi ki, kimsə "kişilik/ qeyrət/ namus" filan mövzularında danışanda istehzalı baxırlar, amma real həyat belə deyil. Verdiyin borcun qayıtmağını istəyirsənsə, ən ideal insanların başında elə mentalitetimizdəki "oğlanlıq/ kişilik/ şərəf/ etibar" anlayışları ilə yaşayan insanlar gəlir. aleksandr düma azərbaycan barədə yazırdı ki, "Azərbaycanlılarla sövdələşəndə sənəd imzalamağa ehtiyac yoxdur. Söz verdilərsə, bəsdir. Burada verilən söz avropadakı on dənə sənəddən daha etibarlıdır". Yəni sözünün ağası olan, həyatdakı adına ləkə gəlməyinə imkan verməyən adamlara borc vermək lazımdır. Mənim bir borclum var, qaqaş yaşadığı yerdə adlı-sanlı, hörmətli oğlandı. Nömrəsini verim, get onla nəsə problem yarat, bircə zənginə yaşadığı yerdəki hörmətli uşaqların yarısı yarım saat içində yığışacaq ki, nə söz-söhbətdi belə, kimdi götünə-başına yaxan? Krediti vardı, Atası da rəhmətə gedib təzəlikcə, çox xərcə düşəsi oldu. 2 ay faizsiz verdim ki, özün toparlasın, indi nəsə iş çıxdıqca azpulmat əvəzinə məndən borc götürür, artıqlamasıyla qaytarır. Hər ayın eyni günü mesaj yazır ki, "qardaşım, allah səni əskik eləməsin, kartıvı at, puluvu göndərim". Ən pis halda maaş günü həftəsonuna düşəndə 1 gün o yan - bu yanı ola bilər. Yəni baxma ki qaqadı, elədi, belədi; bu tip adama borc verəndə ürəyini buz kimi saxla. Nəsə soxuş gələcəyi təqdirdə gedib yaşadığı yerdə söz yaysan ki, "oğlanlığa sığan hərəkət eləmir, borcu var, hər dəfə fırradır", onunçun bəsdi elə, hörmətdən düşəcək, adam içinə çıxmağa üzü olmayacaq. Ona görə də həmişə dediyinə əməl edirlər belə tip adamlar.
3) keçən dəfə sözlükdə də açılmışdı söyüş teması. Əslində, bu dediyim də 2-ci bəndə aiddir, amma ayrıca danışım. borc verəndə adamın söyüş götürüb-götürmədiyinə də fikir ver. Bu dəqiqə öz ata-əmi-dayınızdan tutmuş borc vermiş istənilən adamdan soraqlaşın, özü deyəcək. Ortada pul varsa, söyüş elə bir mövzudur ki, əvvəl-axır araya girəcək. Mütləq elə bir an gələcək ki, ortaya söyüş qoymalı olacaqsız. Elə adama borc ver ki, cəhənnəm, axırıncı moment söyüş qoyanda təsir eləsin. Gördün çox uzadır, çox o tərəf bu tərəf edir, söz başa düşmür, "filan vaxtı çatdırmayanın var-yoxunu sikim" sözü təsir eləsin heç olmasa. Yoxsa anasına, bacısına, həyat yoldaşına hörmət qoymayan, üzünə bütün ailəsi söyüləndə namusunda bir qram tərpəniş olmayan adamdan necə pulu geri alacaqsan? Gözümün şahidiyəm, beləsi gəlib şöbədə də adamın üzünə durur ki, "qeyrətdizdi yalan deyən, pul zad alıb eləməmişəm ondan". Lap elə çox uzağa getməyim. Balaca dayım bir neçə il qabaq şəriki ilə ev tikib satırdı. Böyük dayım məsləhət görmürdü o adamı, amma yenə də balaca öz bildiyin elədi, Mərdəkanda 4-5 mərtəbəli böyük bir villa tikdilər. Dayıma da 200 neçə min borclu idi, oğraş atmaq istəyirdi, nəsə soxuş edib evi keçirtdi öz adına. Şərəfsizliyə bax ki, durub hələ arvadı üzərindən dayımı şərləmək istəyirdi. Axırda böyük dayım əl atdı işə, prokurorluğa çağırdılar, məhkəmə-filan, necə deyərlər, doğuzdurdular pulu, evi götürdülər, amma hələ də 20-30 min qalıb. Dayım acığından bir dəfə məclisdə demişdi ki "o nə kişidi ki, arvadının tumanı belə mənim pulumla alınıb". O da hələ bu qədər haqq-hesabdan sonra heç nə olmamış kimi özün kişi bilib ortalıqda gəzir. Yəni şərəfsiz insan nə qədər desən var. Yenə deyirəm, nəyəsə görə ailəsini və s söydürən, üzü padoşlaşmış adamdan uzaq durmaq lazımdır, başağrısından başqa bir şey deyil.
4) kiməsə onun mal varlığından artıq borc vermə. bir növ bank kimi hərəkət elə. Necə ki bank kredit verəndə adına olan maşını, evi və s yoxlayırsa, sən də o cür. Bu da ona görədir ki, işdir-şayət sabah-birgün elə oldu ki, pulu qaytara bilmədi, bax onda ödəşməyə bir şey olsun. Polis qohumu, tanışı olan birindən soruşun, sayın-hesabın itiriblər onlar bu ifadəni eşitməkdən. Adamı tapıb gətirirsən şöbəyə, deyir "yoxdu pulum. Vur öldür! yoxumdu da nağayrım, hardan tapım?!". nə evi var, nə başqa hər hansı bir şeyi. Bu dəqiqə bir nəfərin yaxın dostuma 1000 manata yaxın borcu var. O vaxtı neçə dəfə dedim ki, vermə o uşağa pul, yenə də lomluq elədi, yazığı gəldi, verdi. Bugün-sabah 1 il olur uje, pulu ala bilmir. Qaqaş o gün öz diliylə dedi ki "ürəyin nə söyüş istəyir qoy, gələn 5-ci gün 150-ni verəcəm, sonra da aybaay 300 verib bağlayacam". Peysər söyüşü qoydular ortalığa, 5-ci gün gəldi keçdi, hələ də səs-səmir yoxdu, zəngləri də açmır. Elə həmin görüşdə fikir vermişdim ki, telefonu da samsung'un ucuz bir modelidir, tutub əlindən alıb aparıb satsan, 250 manat edər, ya yox. Beləsinə nə edəcəksən? Heç nə! Araşdırmışam, yaxşı işi, maaşı-zadı da var e, amma özün qoyub axırıncı yola da. Canı-cüssəsi də yoxdu, vurub aşırdacaqsan, qaçacaq polisə, düşəcəksən zibilə, pulun qayıtmaq əvəzinə əlavə xərcə də düşəcəksən. indi evin tapıb evinə gedəcəklər, görək onda nə olacaq. Yəni borc verəndə bax gör adamın boynunda, barmağında qızıldan-gümüşdən nə var, neçiyə gedər; saatı, telefonu bahalıdırmı? Onların qiymətindən artıq pul vermə, lazım olsa, lap zalok götür. Keçən dəfə etibarlı bir məhləuşağım zamin durdu bir nəfərə, maşını vurmuşdu deyə özündəki pulun üstün düzəltməkçün təcili 800 manat pul lazım idi. gətirdi iphone 15-i zalok qoydu, mən də evdə 3-cü telefon kimi gəzdirdiyim sadə nokia'nı verdim ona ki, zəng gəlib-getməkçün işlətsin. Qaqaş dediyi vaxtdan da əvvəl gətirib 900 manat verib, canıma 100 dəfə dua oxuyub, telefonu götürüb getdi.
Hə, Bir də, məncə bütün borc verən adamların əməl etməli olduğu 1-2 şey var, hansı ki mənə görə bu işin bir növ "etik qaydaları"dır:
1) kiməsə borc vermisən, kiminsə sənə borcu var deyə o adamı özündən aşağı görmə. eləsi var borcluya elə yanaşır ki, el bil qabağındakı əskik adam-zaddı. Cibində 3-5 manat artıq pul var deyə götünə-başına yaxır, yuxarıdan-aşağı baxır. Baxan da deyər rothschild'di, dövlətlərə borc verib idarə edir. Puldu da, içinə azzarım olsun, bu gün səndədi, sabah başqasında olacaq. Bilmək olmaz sabah insanın başına nə gələcək. Bu ölkə elə bir yerdir ki, rəisi, prokuroru yox e, moment olur ordu generalından tutmuş deputatını, nazirini belə ilişdirib bir günün içində məhv edirlər. içi öz dədəm qarışıq saysız-hesabsız insan var bircə gecənin içində milyonlar itirir. Heç kimin sabahı bəlli deyil. Kimsə səndən borc alırsa, demək ki, səni özünə dayaq bilib ağız açır. Sən də özünü lap yaşın ondan az olsa belə böyük qardaş kimi apar. Sabah sənin də ona işin düşəndə həm üzün olsun ağız açmağa, həm də o özü xətrini əziz saxlayıb canla-başla o işi aşırtmağına kömək eləsin.
2) borcun qaytarılma vaxtı çatmadan borc söhbətini açma. bunu da edəni çox görmüşəm. Blin, borc verib deyə hər görəndə, hər oturub çay içəndə, harda tapdı söhbəti buna gətirib borclunu draznit edir ki: "pulu düzəlmisən? Vaxtında çatdıra biləssən?" filan-fəsməkan. Ala onsuz da o adam düz-əməlli insandırsa, daimi olaraq ağlındadı ki, sənə pul verəsidi, tapıb düz-qoş eləməyə çalışacaq. Sən də hər dəqiqə xatırladıb, üzünə vurub zayob eləmə camaatı. Əmin ol ki, üzüvə deməsə belə, içindən mütləqdir ki "bu gijdıllağ da sikdi e mazqimi, bildik də pul vermisən. Bircə verib qurtarsaydım, sikdirərdi başımdan" deyir. Çox belə can-ciyər olduğun adamdısa, uzağı, məzələnib zarafata sala bilərsən. Mən də arada o binbir gece serialındakı "benimle bir gece" səhnəsinin meme'ləri qarşıma çıxanda atıram 1-2 dostuma, gülüb keçirik.
2,5) borcu olan hər adam da kasıb deyil. 2,5 yazdım, çünki yuxarıda dediyim kimi, adamı sənə ağız açmağa peşman edib hər dəqiqə bezdirsən, çıxarıb pulunu artıqlamasıyla gözüvə soxar, qalar içində. Bizim kruqda ən az gəlirlisi mənəm, amma demək olar hamısının vaxtaşırı borcu olur mənə. dostlarım var ki, sezon vaxtı elə olur mənim aylıq gəlirimi 1-2 günə qazanır. Travel şirkətində işləyəni müharibəyə görə rusiya'ya sanksiya qoyulduğu ərəfədə hər gecə ən azı 3 min pul qazanırdı. durub elə adama "axşam 4 min pul götürmüsən, 300 manatımı qaytar" deməyin də adı yoxdur. 2 həftə demişdi, vaxtında da özü yazıb qaytardı dala. Yəni qaz vurub qazan doldurmağına görə tələb eləmək lazım deyil, hərənin özünə görə bir planı, fərqli-fərqli işləri var. Vaxt tamam olanda qaytarmasa, onda minnət vurub nəsə demək olar.
3) kimsə borcunu bir az gecikdirdi deyə o dəqiqə etibarı sarsılmır. insandı da, bəlkə elə bir vacib işi çıxıb ki, sənə qaytarmaqçün ayırdığı pulu xərcləyib, ya işləri düz getməyib pulu yığa bilməyib, bir az gecikdirəcək. Yəni 1-2 dəfəyə görə kiminsə haqqında onun etibarın sarsıdacaq şeylər danışmağın da yeri yoxdu. Səbrlə hərəkət elə, anlayış göstər. Onsuz da bu məsələdə istər "vorovskoy" müstəvidə, istərsə də hüquqi müstəvidə sən düzsən. Yuxarıda dediyim kimi, böyüklük elə, relaks ol.
Qızlara borc vermək məsələsinə gəldikdə də, dolu-dolu danışacaq qədər çox təcrübəm olmayıb, amma normalda ən pis ehtimalı götür-qoy etdiyimə görə ətrafımda kiməsə tövsiyə eləmirəm. Düzdü, necə deyərlər, "dastoynu" qızları çox görmüşəm, pulu götürür, maaşı gələndə, əlinə pul düşəndə o dəqiqə qaytarır. Amma qaytarmamaq fikri olmasa necə? qızı necə sıxacaqsan? Vurası deyilsən, söyüş qoyası deyilsən, uzağı dalaşacaqsız, əlaqə kəsiləcək. Bir çoxu da bu əlaqə qopmasını bəhanə edib heç qaytarmır, bu da bir reallıqdır. Məbləğ böyükdürsə, uzağı gedib ailəsinə bildirməli olacaqsan ki, qızınız bu qədər pul alıb məndən, qaytarsınlar. Amma qız dostuna borc verərkən ən önəmli məsələ o borcu "başqa cürə" ödəşməkdi. qətiyyən o fikirlə borc verməyin. 5-6 il qabaq biz tərəfdə olmuşdu bu tip tema. Qızda da müəyyən qədər səhv var idi ki, sevgilisi dura-dura dostundan almışdı pulu. Lap elə də olsa, qaqaşın durub qızı sıxıb sonra o təklifi eləməyinin adı yox idi. O vaxtı qız sevgilisiylə danışıb, qəsdən razılaşıb çağırmışdı. o qaqaşı it balası kimi döyüb sözün əsl mənasında yerlə sürümüşdülər. Başqa nələr elədilər, day yazmayım açıq-açıq. Dolayısıyla, pul vermisənsə, çalış pulu al. Qızın özü söhbəti ora gətirib təklif eləsə, onu da qəbul edib-etməmək duruma görə dəyişir. Yəni bir qız sırf pulu qaytara bilmədiyi üçün çarəsizlikdən "başqa cürə" ödəşməyi təklif eləsə, bundan istifadə eləmək alçaqlıqdan başqa bir şey deyil. Ya halallığın ver pulun, ya da ümumiyyətlə artıq istəmə, özü nə vaxt qaytararsa, qaytarar. Yox əgər qız özü elə buna yatqındırsa, texniki olaraq o artıq borc alıb-vermək sayılmır. Buna deyirlər qızı "saxlamaq". Sən maya buraxırsan, o da əvəzinə səninlə birlikdə olur.
Belə, bir az uzun olsa da, əsas odur əhatəli oldu. Başda "çətin deyil" dedim, amma bu qədər detallara enməklə çətin göstərdim deyəsən. -* məncə, düzgün insanlara borc vermək uzunmüddətli dövrdə çox xeyir görüləcək şeydir. Doğma dayım bir nömrəli nümunəsidir elə. 20 il qabaq baş leytenant, kapitan olan vaxtı dostları işləri aşırtmaq üçün, ya təzə-təzə biznesə başlayanda dayımdan borc alırdılar, indi pullarını balta kəsmir, respublikada hörmətli adamlardı. Bir dəfə elə mənə görə ağız açmalı olmuşdu, yarım saata o işi necə həll etdiyini, kimlərə zəng getdiyini eşidəndə gözüm kəlləmə çıxmışdı. Hələ o gün Böyük oğluna maşın almaq fikri olduğun deyəndə dostu oğlunun 45 minlik maşının 25 minə - ziyanına satmağı təklif eləmişdi ki, xətir-hörmət var, özgəyə niyə qismət olsun ki?
Məsələyə səthi baxanda pulla hörmət qazanırmışsan kimi görünür, amma elə deyil. Pulu olub da, adam içində qram hörməti olmayan o qədər insan var ki. Borc vermək onsuz da artıq dostluq bağı qurduğun, etibarlı, düzgün bir şəxsə çətin günündə dəstək olmaqdır. Necə ki sən hansısa bir şey üçün dostundan nəyisə xahiş edirsənsə, o da maddi vəziyyətinə görə sənə ağız açıb xahiş edir. sən də pulunu özünə xərcləmək əvəzinə o adama verirsən ki, o, işini aşırtsın. Faizi də baxır kimdən və hansı şəraitdə alırsan. Yuxarıda yazdığım o atası rəhmətə gedən qaqaş misalı, elə vəziyyət olur ki, orada əlavə tələb eləmək vicdana sığan şey deyil. evli, özü istəməyə utanıb çerez başqası ilə məndən borc alan iş yoldaşım var, ayın axırı o pulu qaytaranda dirəşsə belə, əlavə 1 qəpik də götürmürəm. Amma başda dediyim kimi, uyğun durumda üstündə faiz də alırsansa, borc vermək əlavə gəlir və əlaqələr yaratmaq üçün çox yaxşı vasitədir.
Başda əsəb, gərginlik, söyüşlər.
Sonda biz-biz olmuş tüklər, dolu gözlər, qürur, fəxarət.
Askerler, Görev başarılı! Üsse dönmenize gerek yok, üssü oraya taşıyacağız. o7
Deməli, o vaxtı birinci dəfədi akademiyadayam(bax: dtx)
. içəridəki muzeyi gəzəsiyik, ora ilə tanış edəcəklər (publik muzey deyil, çaşıb gedib-eləməyin). Mənə də evdən tapşırıblar ki, orada diqqətli olum, pilləkənləri sayım, pəncərələrə baxım, içəridə olan tablolara, divarlara - bir sözlə hər şeyə diqqət edim: "muzey bəhanədi, hər şeyi yoxlaya bilərlər".
Gəldik akademiyaya, içəridə bir qadın mayor qarşıladı bizi, o rəhbərlik edəcəkdi. "tecrübe işte", dedikləri kimi də oldu. Bir az gəzmişdik ki, təhlükəsizlikdən və s. söhbət düşdü, qayıdıb tipik sual olaraq pilləkənlərin sayın soruşdu, qayıdıb dedim. Sonra bir az keçdi, heydər əliyevin kqbdə işlədiyi vaxtı olan kabinetinə girdik, xidməti fəaliyyətindən və s çoxlu-çoxlu danışdı. Məlum, bəyənsən də, bəyənməsən də, adamın həm şəxsi, həm xidməti fəaliyyətini bilən biri qəbul edər ki, dəhşət ağıllı, əzmkar kişi olub. Nəsə, içəridə hər şeyə radar kimi diqqət edib, bütün danışdıqlarını əzbərləyirdim. Otaqdan çıxdıq, qayıtdı ki, "heydər əliyevin masasında neçə telefon vardı?", dedim "x". Dedi "bəs neçə saat vardı və saatlarda saat neçə idi?". Sayın bilirdim, saata diqqət eləmişdim deyə qaldı içimdə. Bir az sonra da ölkə tarixindən nəsə söz düşəndə soruşdu ki, "heydər əliyevin otağındakı o yekə xəritədə azərbaycanın sərhədləri hardan-hara kimi göstərilmişdi?", ardınca da "o xəritədə hansı şəhər xüsusilə işarələnmişdi?", bunları da bildim. day burada deməyim o şəhərin adını, ikinci dəfə zibili çıxmasın işin. ikinci dəfə dedim, çünki birinci dəfəni oxumaq üzrəsiz.
Sonrasında girdik Növbəti zala, uşaqlığından, ailəsindən, ilkin gənclik illərindən olan fotoları göstərib məlumat verdi, sonra qayıtdı ki, "kiminsə nəsə sualı var?". Mən qoçaq qayıdaram ki, "mənim var", dalınca da sualımı verdim ki, "siz dediniz heydər əliyev xüsusi xidmət orqanlarına 20 yaşında qəbul olub, halbuki 1943 yox, 41-ci ildə başlamışdı fəaliyyətə, yəni 18 yaşında". Ala bunu demişdim ki, qadın diqqətlə gözümün içinə baxdı, ürəyimdə dedim "mən ölüm poxu çıxdı". Mən də birdən-ikiyə maraqlanmamışam, yaş da 17, hələ təzə-təzə temaları bilməyə başlamışam. hardan bilim e ki, yuxarı vəzifəli şəxs qatığa qara desə, "oldu" deməlisən, sorğu-sual eləmək nədi?! Özü də gör kimə, harada və nə sual?!". 2-3 saniyə sonra Qadın üzün çevirib digərlərinə qayıtdı ki "başqa sualınız yoxdursa, keçək digər zala". Blyaa, orda artıq ürəyimdə dedim "gül kimi yaxşı gəlmişdik, altın bərk vurduq". Bildiyin dizlərim boşaldı aq. O ana qədər xəyallar qururdum ki, 4 il akademiyaya ayaq döymək nədi e, burdan çıxan kimi birbaşa çiyinlərimə paqonu taxıb deyəcəklər "helalsin, yarın gel ekipte işe başla", indi uje deyirdim ki "sən allah bircə burdan sağ-salamat çıxım, başqa heç nə istəmirəm". xd
Şükür, sağ-salamat qayıtdım evə. indi evdəkilər soruşur ki, "necə oldu?", dönüb deyə bilmədim ki, "bərk quş buraxmışam, gecə basıb aparmasalar böyük şeydi". Növbəti günlərdə bildiyin paranoyaklaşmışdım ətağa, diqqətlə insanların üzünə baxır, ətrafda kiminsə ya hansı maşının izləyib-izləmədiyinə göz qoyurdum.
Nəsə, belə. Həyatımda elədiyim ən böyük umbaylıqlardan biridi bu. indiki ağlımla fikirləşəndə deyirəm ki, həqiqətən də cahil cəsarətidi, indi başımı kəssələr deməzdim aq. atası xidmətdə olan dostlarıma bu temanı danışanda o dəqiqə deyirlər ki, "gijdıllağsan ala, orda elə sual verərlər heç?!". Uşaq ağlıdır da, 17 yaş, təcrübəsizlik... Bu da böyle bi anımdır işte.
Deyil təkcə azərbaycanda, bütün dünyada əksər insanlar tərəfindən tərəzinin eyni gözünə qoyulmayan iki mövhum. Əslində, bu entrini (bax: oğlanla qızın dostluğu)
başlığına yazacaqdım, ancaq kontent içərisində əsas olaraq bu 2 şeydən söz açacam deyə ayrıca başlıq açmağı uyğun gördüm. Yəni mövzu sırf qarşı cinslərin dostluğundan və seks faktorundan ibarət olacaq.
Hamısını bir-bir diqqətlə oxuya bilməsəm də, müəyyən qədər yuxarıda adını çəkdiyim başlığa göz atdım və gördüyüm şey mənim baxdığım aspektdən eyni idi: bir tərəf deyir ki, "oğlanın cinsi istəyi olur deyə qızla dostluğu mümkün deyil", digər qrup da deyir ki "yoo, cinsi olaraq istək duyulmayan qızlar da var, onlarla dostluq əladı". Dolayı yolla hər iki tərəf də seks'i dostluq ilə eyni gözə qoymur. Amma məncə, olar. Oxuyan hər qəbildən insanın başa düşməsi ümün niyəsini çox bəsit, sadə formada, etap-etap izah edəcəyəm ki, anlaşıqlı olsun. Bunun üçün də elə ən başdan başlamalıyıq.
dost nədir?
Google-da bir neçə dildə yüngülvari yazıb qısa xülasəsini çıxarsaq, dost - bir-birinə güvənən, etibar edən, aralarında sevgi, hörmət, mehriban münasibət və səmimiyyət olan 2 tanış insandır. Bu tərifi mütləq şəkildə yadda saxlamaq lazımdır. Zira böyük əksəriyyət dost sözünün anlamını bilmədiyi üçün zehinlərində şüursuzcasına bir qəlib formalaşdırıb. Yəni bundan sonra mən hər "dost" işlədəndə qayıdıb bu xülasəni mütləq şəkildə təkrarlamaq lazımdır, beynimizdəki qeyri-müəyyən və mücərrəd dost anlayışını düşünmək yox. Əslində, xırdalığına getsək, ətrafımızda "dostumdu" dediyimiz əksər şəxslə heç də səmimi və etibar dolu münasibətimiz olmadığını(ki, bunlar dostluğun ən əsas təməlləridir), əlaqələrimizin sadəcə səthi tanışlıq ehtiva etməsini anlamaq çətin deyil. insanın az sayda dostu olur, qalan böyük çoxluq sadəcə "tanış"lardır.
Burası aydın olduqdan sonra məlum başlıqda yazarları 2 yerə bölən ən önəmli nüansı - seksi aydınlaşdırmalıyıq (təbii ki, insan üzərindən irəliləyəcəyik). seks nədir? seks - nəsil artırmaqvə yahəzz, cinsi tətminlik yaşamaq üçün olan genital əlaqədir. ("və ya" sözünə xüsusi vurğu etməyimin səbəbi aşağıda aydınlaşacaq)
Bunu da aydınlaşdırdıqsa, əks cinslərin dostluq münasibəti qura bilməyəcəyini deyən və bunu iki cins arasındakı seks istəyinə bağlayan insanların özünə verməli olduğu vacib bir neçə sualı verməliyik: kim deyib ki, seks dostluğu pozur? Harada yazılıb ki, seks və dostluq tərəzinin eyni gözündə ola bilməz? bunlar nəyə əsaslanır?
Cavab sadədir: bu iki şeyin - seks və dostluğun eyni pillədə dura bilməyəcəyini demək əllə tutulacaq xüsusi əsası olmayan bir şeydir. Şəxsən mən bunun sosial cəhətdən təməl səbəblərdən birinin də insanların normal şəkildə "mənim sənə romantik(və ya cinsi) duyğularım yoxdur" demək yerinə, "mən səni dost kimi görürəm" tipli ifadələr işlətməsi olduğunu düşünürəm.
Ümumiyyətlə, gəlin elə yenidən qısaca seksin özünə fokuslanaq. Dedik ki, birinci təməli nəsil artırmaqdır. Lakin biz bir də "və ya" işlətdik axı. Yəni kompleks canlı olaraq biz insanlar çox az sayda canlıdan biriyik ki, seksi həzz almaq üçün də edirik. Ona görə də seksin ikinci, yəni həzz tərəfinə baxaq. Amma ilk öncə həzzin nə olduğunu bilməliyik. Dedik axı, hər şeyi sadələşdirmək və izah vermək lazımdır ki, gərəksiz düşüncə formalarından qurtulaq.
Sual: həzz nədir?
Cavab: həzz - xoş bir şeydən duyulan ləzzət, zövqdür. Seks olmasın, olsun musiqi dinləmək, yağışın altında gəzmək, foto/rəsm çəkmək, səyahət etmək, film izləmək, kitab oxumaq, qeybət etmək və s. və ilaxır hər-hansı bir şeydən duyulan həzz. Demək istədiyim odur ki, fokuslanmalı olduğumuz şey həzzin özüdür. Niyə digər həzzləri dostlarla(dost deyərkən başda dediyim xülasəni təkrar düşünək) etmək okeydir də, cinsi həzz almaq yox? Cinsi əlaqənin dostluğu, yəni iki insanın mehriban, səmimi və güvən duyduğu əlaqəyə zərəri tam olaraq nədir ki, biz buna qarşı çıxırıq? Niyə seksi ya flört, sevgililik, ya da hansısa clubda, barda, partidə tanış olduğumuz insanla 1 gecəlik əlaqə səviyyəsində olunan bir şey halına gətiririk? (yeri gələndə bunlar da şəxsi seçimdi, okeydi. Amma və lakin arada heç bir seksual cəzb olmadığını göstərmək üçün "yox e, o mənim dostumdu" demək yox). Ətrafda məxsusi duyğusal bağlılıq istəməyən, romantik əlaqəyə açıq olmayan içi mən qarışıq o qədər insan var, hansı ki hərəsi həyatında başqa bir şeyə fokuslanıb. indi bunlar neçə sekslə məşğul olsun? Oğlan hər dəfə gedib mexaniki idman kimi fahişə/eskort/seks işçisi (adına nə deyirsinizsə, deyin) ilə olsun? ya az öncə dediyim kimi günübirlik seksual münasibətlər yaşasın? Yoxsa hər iki cins də porno izləyib masturbasiya edərək oturub gözləsin ki, haçan flörtü, sevgilisi, romantik münasibətdə olacağı biri olacaq və seks yaşayacaq? Gəlin özümüzü aldatmayaq, bu suala səmimi cavab verək: bəyəm qızlı-oğlanlı kim çıxıb deyə bilər ki, etdiyi masturbasiyaların böyük əksəriyyətində gələcəkdə həyat yoldaşı olaraq gördüyü, aşiq olduğu insanı düşünür? Bəyəm sizdə heçmi olmayıb ki, ətrafınızda çox istədiyiniz, cani-könüldən xoşbəxtliyini, yaxşılığını arzuladığınız, yanında özünüzü məmnun hiss etdiyiniz, çətin gündə bir-birinizə kömək olduğunuz, sözünüz tutan və yeri gələndə həyatın müəyyən anında(bu, xoş bir söhbət, keçirilən əyləncəli vaxt və s hər-hansı an ola bilər) cinsi olaraq da cazibə hiss etdiyiniz biri olsun? Hansı ki onu təsəvvürünüzdə sevgili, gələcək həyat yoldaşı kimi xəyal etmirsiniz(axı bayaq da dedik: həyatda prioriteti evlilik, sevgililik, romantik bağlılıq olmayan çox insan var). Şəxsən məndə olub, indi də olur. Ona görə də bu sualı, necə deyərlər, "papağı qabağına qoyub" düşünmək lazımdır: Qarşılıqlı tətminlik, məhrəm duyğuları və anları bölüşmək üçün elə səmimiyyət, yaxınlıq, etibar duyduğun insanı seçməkdən daha məntiqli nə ola bilər?
Mən ən son bu mövzunu oturub müzakirə edərkən bunları deyəndə dediyimi fuckbuddylik ilə qarışdırmışdılar, lakin elə deyil. Burada məqsəd fuckbuddy məsələsində olduğu kimi cinsi münasibət deyil; seks, "dostluq ağacı"nın sadəcə bir budağıdır.
Həm də ki sağlam bir münasibət, mehriban bir əlaqə və üstügəl də qarşılıqlı bir cinsi çəkim varsa, bundan gözəl nə ola bilər? Möhtəşəm bir münasibətdir. insanın ömrü uzanır. həyatdan məmnunluğu artır. Nə gərəksiz qısqanclıqlar var, nə bir-birbirinin həyatına müdaxilə, nə "niyə yazıb-eləmirsən?" kimi triplər, nə də başqa bir şey. Hər iki tərəf başın salır öz həyatı ilə məşğul olur, həyatlarında məqsəd qoyduqları hədəflərinə doğru addımlayır. Gərəkli anda sirdaş, dərd ortağı, gərəkli anda xoşbəxtliyini bölüşdüyün yoldaş, lazım gələndə də rəngli bir partnyor. Üstəlik, belə olanda insan qarşı cins barədə inanılmaz bir təcrübə toplayır. (hesabım açılanda mesajlar arasında "qızlar haqqında bu qədər şeyi hardan öyrənmisən?" sualı vardı, yəqin ki cavabı bu entridən almış olar. Az-çox nəsə bilirəmsə, elə bu cür dostluqlardan qazanmışam).
Hə, bəs seks dostluqda mütləqdirmi? - deyil. Doğmadan da doğma, ta könlümün dərinliyindən xoşbəxtliyini arzuladığım, amma qram cinsi cazibə olmayan o qədər qız dostlarım var ki. Onlarla da əlaqənin ayrı gözəlliyi var.
Dolayısılə, entrini bitirəsi olsam, demək istədiyim, insanlar arasındakı münasibətləri və xüsusilə də dostluğu təməl ehtiyac və instinktimiz olan bir şeyə mütləq qadağa qoyaraq çərçivələməyi düzgün görmədiyim idi. insanlar arası əlaqələr bu cür qəti qadağalar və sərhədlər qoyulacaq qədər bəsit deyil. Zatən başdakı tərifdə də deyilən o səmimiyyət, dürüstlük olduqdan, tərəflər də özlərini, hisslərini, hisslərini bilən biriləri olduqdan sonra bu cür sərhədləmələrə gərək də qalmır.
Xudahafiz.
Qəribə gələcək, amma (bax: aşura)
və (baxma: ehsan)
mama namaz qılan adamdı, Səhər duranda gördüm ki, hədik bişirib. Soruşdum, dedi ehsandır; hiss elədim ki, nəsə özəl gündür. Axşam da atam tiktokda özünə zəncir vuranlara baxıb "başı xarab olub e bunların" deyib gileylənirdi. Mən də hələ temanı tutmamışdım ki, bu gün aşuradı.
Tez-tələsik tərpəndim ki, kursa çatdırım özümü, çayı da yarımçıq qoyub çıxdım evdən. Yolda da metroya qədər siqaret çəkdim, ağzımın quruması susuzluğumu ikiqat artırdı. indi metroda ağzımın sulanmağını gözləyirəm ki, udqunum, bir az keçsin. Nəysə, çıxdım nizamidən, Boğazım da bir quruyub ki gəl görəsən. Üstümdə də nağd pul saxlamıram deyə köşklərdən su ala bilməyəcəkdim; xəritədə də baxdım, yolumun üstündəki ən yaxın bravo caspian plaza ilə üzbəüzdü. indi məni bir dərd götürüb ki, "ala o boyda diki susuz vəziyyətdə necə çıxacam?"
Bunu düşünüb bir az getmişdim ki, gördüm qarşıda bir oğlan qabağımda gedənlərə su uzadır. Ürəyimdən: "deyəsən dilənçilər yayı fürsət bilib salfetka yox, artıq su satmağa başlayıblar", - keçirdi ki, adamlar suyu götürdü və pul-zad da vermədilər. Mənim çatmağıma 3-5 metr qalmış qaqaş klokdan bir su da çıxarıb mənə uzatdı, ağzımı açmağa imkan vermədən: "ehsandı, qardaş", - dedi. Mən də təəccüb içində suyu götürdüm, necə duruxmuşdumsa, "allah qəbul eləsin" demək yerinə "çox sağ olun", - ardınca da tez düzəltməyə çalışıb "allah razı olsun", - dedim. Suya da baxdım, səpsərin! Ala indi məni bir sevinc götürüb ki gəl-görəsən. Sözün həqiqi mənasında anlıq olaraq xoşbəxtlikdən uçurdum həqiqətən, içimdə o qədər minnətdarlıq duydum ki qaqaşa, sözlə ifadə etmək çətindir. Suyu o dəqiqə başıma çəkib oğlana nə qədər rəhmət oxumuşam*
bilinənin əksinə, dində sadəcə ölüyə yox, diriyə də rəhmət oxuyurlar. Rəhmət "rəhm" sözündən yaranıb.
.
Hər nə qədər inancsız olsam da, indi oturub düşünürəm ki, əgər bir allah varsa, sübhəsiz, o insanın əməlini yerdə qoymayacaq və mükafatını mütləq ki o dünyada verəcək. Bəyəm bundan daha böyük nə savab ola bilər? Yox əgər yoxdursa da, əslində, çox bir şey dəyişmir. Nə də olsa din ehtiyacı instinktivdir və təməldə mənəvi dinclik üçündür. Birinə yaxşılıq etməyin, xüsusilə də belə tip əməllərin verdiyi o mənəvi rifah və xoşbəxtlik nəyə desən dəyər. Ki, o oğlanın bunu dini məcburiyyət deyil də, səmimi qəlbdən etdiyi aurasından o dəqiqə bilinirdi.
Mən şəxsən dini həqiqətən yaşayan və yaxşılıq, savab iş təməlli davranan bütün dindarları dəhşət çox istəyir və hörmət edirəm. Gözümdə inanılmaz bir böyüklüyə sahibdirlər. Özüm də hər zaman kiməsə hər necəsə kömək lazım olubsa, istəsə də istəməsə də əlimdən gələni etməyə çalışmışam. dini baxışlarımız fərqli olsa da, ətrafda bu cür insanların olmasını görəndə həqiqətən xoşbəxt oluram, içim içimə sığmır. Sırf bu hadisə nəinki günümü e, bütün həftəmi gözəlləşdirdi, hələ də yadıma düşdükcə minnətdarlıq duyuram o adama. Bilmirəm...gözümdə çox yüksək bir pillə kimi görünür, amma ümid edirəm mən də nə vaxtsa kiməsə belə duyğu yaşatmışam, ya da yaşadası olacam. Təkcə bunu bilməyin özü belə mənə bəsdi, hər nə qədər bir allahın varlığına inanmasam da...
1823-cü (bəzi mənbələrdə 1835, bəzilərində 1838) Bakıda pinəçi ailəsində doğulan azərbaycanlı milyonçu, müsəlman şərqində ilk qızlar məktəbinin yaradıcısı.
haqqında çox şey yazmaq olar, ancaq ilk olaraq kobud da səslənsə "hər gözəlin bir eybi var" misalını gətirib hacı haqqında qəti sevmədiyim bir şeyi yazım, şərhini hərənin özünə buraxıram. Tağıyevin qaynatası (balakişi bəy ərəblinski 1828-1902) özündən 5 yaş kiçik olub. hacı özü də öz oğlunun bacanağı olub, üstəlik kiçik bacı ilə evlənib. Yoldaşını da qudasıgildə olanda görüb bəyənib. sona xanımın atası, general balakişi bəy də hacının mülkünə ortaq olmaq üçün qızını hacıya ərə verir. Bu haqq-hesab olanda sona xanımın 16, hacının da 73 yaşı olub. Tağıyevin bu evlilikdən 3 qız, 2 oğlan olmaqla 5 uşağı doğulur. oğlan sarıdan yaramır, çünki ilyas ruhi dispanserdə vəfat edir, məhəmməd isə zabit vaxtı özünü öldürür (bəzi mənbələrdə atəşi səhvən açdığı deyilir). Uzun sözün qısası, hacı pedofil olub. Balakişi bəy də özündən 5 yaş böyük olan hacının həm qudası, həm də qaynatası olub.
eyib olan hissəsini bitirib hacının əməllərindən, həyatından yazası olsaq, yaz, yaz, bitməz. Əvvəl bənna yanında palçıqdaşıyan işləyib, sonra bənnalıq etməyə başlayıb. Ardınca da artıq peşəkar tikinti ustası olub. arxitekturadan başım çıxmır deyə xüsusilə nə olduğunu qeyd edə bilməyəcəm, amma Wikipedia deyir ki, tikdirdiyi binalarda, xüsusilə də yaşadığı ev və qızlar gimnaziyası binasında onun dəsti-xətti var. özü tikintidə peşəkar olduğundan tikdirdiyi binalara da şəxsən nəzarət edibmiş.
sanılanın əksinə, hacı bir gecədə varlanan adam olmayıb. neftdən qazanmadan əvvəl ticarət və yüngül sənayedə özünü tutub. dükanları, manufakturası, kerosin zavodu və s olub. bakı neft şəhərinə çevrilən vaxtı, 1872-ci ildə icarəyə torpaq götürüb, düz 6 il sonra, tam ümidi kəsmişkən neft fontan vurub və hacı da qaz vurub, qazan doldurmağa başlayıb. 1897-ci ildə də neft mədənlərini britaniyalılara satıb, qeyri-neft sektoruna sərmayə qoyub (ilk olaraq uzunluğu 300 km olan balıq vətəgələri)
- bakının mərkəzindəki ilk ticarət pasajı;
- ilk teatr binası;
- qafqazda ilk toxuculuq fabriki;
- zaqafqaziyadakı ilk qızlar gimnaziyası (bəzi yerlərdə bunun tikilməsi təklifinin sona xanım*
özü təhsilli qadın olmayıb
tərəfindən verildiyi deyilir);
- bakı-şollar su kəməri;
- rusiyadakı ilk inqilabdan (1905-1907) sonra ölkədə yaranan xeyriyyə cəmiyyətləri, qəzet və jurnallar
birbaşa olaraq hacının adı ilə bağlıdır. Eyni zamanda, axc-nin 100 nəfər gənci avropaya təhsil almağa göndərməsində də hacının maddi dəstəyi olub.
1924-cü ildə vəfat edən hacı, öz istəyi ilə o vaxtın tanınmış axundu olan molla abuturabın ayağı altında mərdəkanda dəfn edilib. "niyə?"-si barədə belə rəvayət var ki, bir vaxtlar həmin molla hacıya "allah istəsə, bir anın içində var-dövlətini əlindən alar. ona görə də əbədi olanı sev" deyib, hacı isə buna gülüb keçibmiş. azərbaycanda sovet hakimiyyəti bərqərar olandan, hacının bütün var-dövləti əlindən alınandan sonra molla ilə elədiyi həmin söhbət yadına düşür və ona görə də onun ayaqları altında basdırmasını vəsiyyət edir.
Bu cizgi filmi izləyib də omnitrix xəyalı qurmayan oğlan yoxdur yəqin ki.
Ancaq mənim toxunmaq istədiyim nüans başqadır. Diqqətlə izləmiş olan hər kəsin yadında olar ki, Ben nə problem olsa, o dəqiqə qəhrəmanların arasında ən güclüsü olan "4 kol"a çevrilmək istəyirdi. halbuki Saat heç də hər zaman benjamini istədiyi personaja çevirmirdi. "4 kol"u seçdiyi halda bəzən o mini "gri madde"yə, bəzən də sürətli qaçan "şimşek hız"a dönürdü. Əslində, burada omnitrix saatının Ben'ə, rejissorların da izləyən uşaqlara aşılamağa çalışdığı fikir bu idi ki, problemləri hər zaman güc yolu ilə həll etmirlər.
Yəni "mutfilimdi də" deyib keçməmək lazımdır, 2000'lərin cizgi filmlərində bu cür möhtəşəm detallar çoxdur.
Tanım olaraq isə:
son izləməyimdən 8-9 il keçməyinə baxmayaraq introsu hələ də əzbərimdə olan cizgi filmdir "her şeyin başladığı an o uzay gemisi
Şimdi onun bileğinde bi sır ve güç gizli
Artık o süper güçlü, sıradan biri değil
O ben10... Ben 10, ben 10..."
avtomatik rejimli döyüş silahı olan Kalaşnikov avtomatı(AK-47) — dünyada ən geniş yayılmış odlu silahdır. Həm tək-tək, həm də avtomatik rejimdə atəşaçma qabiliyyətinə malikdir. etibarlılığı yüksəkdir, qulluq olunması da çox sadə. Etibarlılığını bilmək üçün vyetnam müharibəsindən anlayışlı olmaq lazım deyil heç. Bu silah milli orduda 1 il, il yarım xidmət edib hətta düzgün şaqat vurmağı, addım atmağı belə öyrənə bilməyən əsgərlərin əlində xarab olmursa, ondan dözümlüsü ola bilməz. -*
Silahın Təyinatı, hissələri və taktiki-texniki xüsusiyyətlərinə deyinmədən öncə vacib bir şeyi qeyd edim. Ak-47 kalaşnikovun ilk versiyasıdır və çox köhnədir. artıq uzun müddətdir ki, deyil təkcə Azərbaycan ordusunda, ümumiyyətlə, müasir ordularda istifadə olunmur. Bizdə Onun yerini 7.62mm-lik akm*
m hərfi modernləşməni bildirir
, akms*
əlavə s hərfi "Skladnoy", yəni qatlana bilməni bildirir
və 5.45mm-lik ak-74 silahları alıb. Elə mən də onlardan danışacam. sadəcə olaraq, əksəriyyət bu görünüşdə olan silahların hamısını ak-47 bilir deyə bu başlığa yazıram. Hərbi təyinatı. 7.62mm(və ya 5.45mm) kalaşnikov avtomatı əsgərin*
hərə bu yerdə öz rütbəsini deyirdi. əsgərdisə əsgər, çavuşdusa çavuş, gizirdisə gizir. zabitdən də onsuz da soruşmurlar. (:
fərdi silahı olub düşmənin canlı qüvvəsini məhv etmək və atəş vasitələrini susdurmaq üçün təyin olunmuşdur. Əlbəyaxa döyüşdə avtomata süngü-bıçaq birləşdirilir.
Silahın hissələri:
1) ümumi gövdə. yəni lülə, nişangah, lülə qutusu və qundaq
2) lülə qutusunun qapağı
3) süngü-bıçaq
4) qaytarıcı mexanizm(yay)
5) çaxmaq çərçivəsi qaz porşeni ilə birlikdə
6) qaz borusu
7) çaxmaq
8) lülə yatağı (yəni tutacaq)
9) daraq
10) tətik
silahı təmizləmək çox asandır. əl boyda parça, 1 diş fırçası 15-20 dəqiqə vaxt günlük təmizliyə "polnu" bəs edir.
Göründüyü kimi çox sadə hissələrdən ibarətdir və işləmə prinsipi də çox bəsitdir. Aşağıdakı gif-də də görəcəyiniz üzrə güllədən çıxan qaz təzyiqi qaz borusundan keçərək qaz porşenini geri itələyir və nəticədə silah içəridəki gilizi çölə atır. geri sıxılan qaytarıcı mexanizm(purjun) də porşeni əvvəlki yerinə qaytaranda yeni mərmi lüləyə girir. Taktiki-texniki xüsusiyyətləri (ttx)
Silah: akms (ak-74)
lülənin çapı: 7.62mm (5.45mm)
yivlərin sayı: 4 ədəd
yivin dönmə istiqaməti: sağa (saat istiqaməti) (niyə bunu qeyd etdiyimi sonda izah edəcəm)
Mərmi ölçüsü: 7.62x39mm (5.45x39mm)
Mərminin çəkisi: 16q (10.5q)
silahın çəkisi(daraqsız): ~3.5kq (3.07kq)
Darağın*
plastik
çəkisi: 230q
Darağın tutumu: 30 mərmi*
müharibədə 1 mərmi də önəm kəsb edir deyə çox vaxt döyüşdən qabaq silahı "zarejat" edib bir mərmini silahın içində saxlayıb, sonra tam dolu daraq taxıb ümumi 31 mərmi əldə etmək olur
Silahın boş daraqla çəkisi: ~3.8kq (3.3kq)
Silahın dolu daraqla çəkisi: 4.2kq (3.6kq)
Güllənin maksimum uçuş məsafəsi: 3000m (3150m)
Güllənin öldürmə məsafəsi: 1500m (1350m)
Güllənin uçuş sürəti: 715 metr/saniyə (900m/s)
Nişangah məsafəsi*
100 metr aralıqlarla nişangah məsafəsini dəyişmək olur. Ayarı 200metrə qoyub 800 metrdəki düşmənə atanda güllə nişan alınan yerə getmir.
: 1000m
Effektiv atış məsafəsi: 500m
Duran hədəflərə atəş: 440m
Hərəkət edən hədəflərə atəş: 625m
atış sürəti: 600 mərmi/dəqiqə
Döyüş atış sürəti(avtomatik rejimdə): 100 mərmi/dəqiqə
döyüş atış sürəti(tək-tək rejimdə): 40 mərmi/dəqiqə
Qeyd1: ümumi atış və döyüş atış sürəti arasındakı fərq odur ki, ümumi atış sürəti ideal şəraitdə, yəni deyək ki, sonsuz mərmi tutumuna malik daraq taxılsa, mexanizmin dəqiqəyə nə qədər mərmi atacağını göstərir. Döyüş atış sürəti isə ideal döyüş şəraitində 30 mərmilik daraqlar dəyişdirilsə neçəsini atacağını bildirir.
qeyd2: yuxarıda yivlərin sayını və istiqamətini də qeyd elədim. bilməyən üçün yiv nədir onu deyim. filmlərdə və ya oyunlarda atəş açılanda slow-motion halında gördüyümüz o lülənin içindəki, burulan, cığır kimi xəttlərdir . ümumiyyətlə, yivin təsiri böyükdür. çünki nəticədə güllə düz yox, fırlana-fırlana gedir. bu da havanı yarması və düzgün, dəqiq, stabil getməsində böyük rol oynayır. eyni zamanda, yivlər içəridən çölə sağa doğru burulduğundan güllə hər 100 metrdə 1 santimetr sağa çəkir. bu da 500 metr effektiv atış məsafəsi olan avtomat silahı üçün çox da böyük bir problem deyil.
qeyd3: Əsgər gedəcək olan kim varsa, yuxarıda yazdığım silahın təyinatını, hissələrini və ttx-sını indidən öyrənsə çox yaxşı olar. Çünki bunları bilmək hər bir əsgərin birbaşa vəzifə borcudur, hər dəfə də soruşacaqlar. Gedəndən sonra fiziki və psixoloji gərginlik içində nəsə öyrənmək çox çətin olacaq. Öyrənməmək kimi də bir seçiminiz yoxdur. Komandirlərin də dediyi kimi, ya sevə-sevə özünüz öyrənəcəksiniz, ya da ki onlar sizi si....nəysə, anladınız başqa nə cür öyrədəcəklərini.
Qeydləri bitirdiksə, həmçinin mərmi tiplərinə də toxunum. göründüyü kimi, 7.62mm ilə 5.45mm arasında çəki və ölçü fərqi var. 7.62 daha böyük və ağırdır. elə ona görə də 5.45mm mərminin uçuş sürəti çox(900m/s vs 715m/s) və uçuş məsafəsi daha uzun(3150m vs 3000m) olsa da, öldürmə məsafəsi daha qısadır(1350m vs 1500m). ümumiyyətlə, 5.45 daha çox, yaralama məqsədlidir. məhz elə buna görə də ikinci qarabağ müharibəsində ermənilər bir sıra istiqamətlərdə əsasən 5.45 istifadə edirdilər. nəticə olaraq bir nəfəri yaralayırdılar, ən az bir nəfər də onun hərəkətinə kömək edirdi deyə real döyüşən sayı azalırdı. aşağıdakı şəkildə də bu iki mərminin fərqini görürsünüz.
Solda 5.45mm, sağda 7.62mm
ekstra və önəmli məlumat daha verim, bunu heç bir çox hərbçilər özləri bilmirlər. mənə də silahlarla çox maraqlandığımı görəndə xtq*
xüsusi təyinatlı qüvvələr
-dən gəlmiş tağım komandirim izah eləmişdi. 7.62mm güllə ilə 5.45mm-in ən önəmli fərqi ağırlıq mərkəzləridir. 7.62-də ağırlıq mərkəzi ortadadır və atılanda qaya, divar kimi xüsusi bərk maneəyə dəymədiyi müddətcə istiqamətini dəyişdirməyəcək. halbuki 5.45mm güllədə isə ağırlıq mərkəzi arxadadır. nəticədə disbalans yaranır və ucu yüngül olduğundan adi kiçik budağa dəydikdə belə istiqamət dəyişə bilər. eyni zamanda, düzdü, bizim inventarımızda da var, ancaq eşitdiyim qədərilə 5.45mm-lik mərmilər qadağan olunmuş mərmilərdir. səbəbi isə "yeriyən" olmasıdır. yəni bədənə girəndə eyni yerdə qalmır, hərəkət edir. dolayısılə, dəydiyi nöqtə öldürücü olmasa da, əgər vaxtında müdaxilə olunmazsa, kritik orqanları zədələyib sonradan öldürə bilir.
Solda 5.45, sağda 7.62
dtx üçün Qeyd: şəkil redditdən götürülüb, mən çəkməmişəm. zatən bizim 7.62-lər bu cür arxası kəsik deyil.
Özüm şəxsən yoxdursa bir ən azı 10 dəfə poliqonlarda olub, həm ak-74, həm də akms-dən atmışam. istər uzanaraq, istər dizüstü, istərsə də ayaq üstə. oyunlarda göstərilənin əksinə, bu silahların təpməsi heç də yüksək deyil. ancaq burada bir nüans var. silahın tutuşunun düzgün olması önəmli faktordur. Silahın qundağını çiyin və döş arasındakı o "çiyin boşluğu" deyilən yerə maksimum sıxmaq və düzgün, təmiz otuzdurmaq lazımdır. Bəli, bəli, qundağı çiyinə yox, körpücük sümüyünə toxunacaq şəkildə də yox, məhz çiynin yanında bir azca aşağıdakı o boşluğa dayamaq lazımdır. belə olanda ayaqlar da düzgün pozisiyadadırsa, heç bir təpmə hiss olunmayacaq, çox rahat şəkildə atış açmaq olacaq. əks halda, düzgün tutulmayanda silah geri təpib çiyni yerindən çıxara və ya körpücük sümüyünü çatlada/sındıra bilərr.
Mənbə: əsgərlikdəki hərbi ədəbiyyatlar.
artıq 2 ildi, amma günü bu gün belə ən şirin yuxumdan qəfil oyadıb: "əsgər zobrist! silahıvın kodunu de, təyinatın, ttx*
taktiki-texniki xüsusiyyətləri
-sın danış!", - əmri versələr bir an belə duruxmadan bülbül əzbər danışaram, necə ki bu entrini əzbərdən birbaşa yazmışam. Pkm, rpk-74 kimi pulemyotları, hətta türklərin mpt-55 silahını belə qismət oldu gördüm, əlləşdirdim. Amma heç biri mənimçün gözüm kimi baxdığım, 1962 istehsalı, bizə ermənidən qənimət kimi qalan, kirini-pasını öz əllərimlə qaşıyıb çıxardığım, hər yerini par-par parıldatdığım kalaşımın yerin vermədi. Öz silahıma sözün əsl mənasında aşiq idim. Hətta ad belə qoymuşdum: "Михаил" deyirdim ona, "Дядя Михаил"*
düzdü, arada moodumdan asılı olaraq "balaşka", ya da "can-ciyər" də dediyim olurdu
. O qədər olub ki, soyuqdan titrədiyim, ölüm səssizliyi olan gecələrdə postda öz silahımla hal-əhval tutub, danışıb dərdləşməyim. Boynumdan asıb gəzəndə elə bilirdim qucağımda, qollarımın arasında 4 kiloluq pişik tutmuşam. Bir də gördün kefimə düşürdü, sevib tumarlayırdım silahı. Bəyəm Sevməyib neynəyəsiydim ki? Heç bir qızı o silahı qucaqlayıb gəzdiyim qədər qucaqlamamışam heç. entri niyə belə bitti bilmirəm, amma Xatırladıqca gözlərim doldu.. Михаил, i miss you so much, my dear comrade.
var idi. Artıq 1 yastıqla və divanda yatıram, daha az incidir. Amma indiki hal bir az çətin gəlir. Əslində, elə şairin dediyi kimidi hər şey:
