blok başlıqlarını gizlət
azərbaycan respublikası müd
bütün zamanlarda yazdığı ən əjdaha entrylər:
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
xəstə bacımın olmasıdır. göz xərcəngi. doğulduğu günü indiki kimi xatırlayıram. böyüməyini unutmuşam. xəstəliyini kəşf eləməyimizi də xatırlayıram. indi deyəsən elektronikləşdirilib hamısı amma o vaxtlar uşaqlar üçün poliklinikalarda bir dəftərçə açılardı. uşaq bütün yoxlanışlardan keçməli, peyvəndlər vurulmalı və bilgilər, qeydlər bu dəftərçəyə yazılmalı idi. anam, mən və bacım üçümüz getmişdik xəstəxanaya. hər həkimdən keçirdik, amma göz həkimi biraz duruxdu. anam belə indiyə kimi bacımın gözündə problemi tutmamışdı deyəsən ya da elə məhz buna görə təkidlə göz həkiminin yanına getmişdik. dəqiq yadımda deyil. həkim bacımın gözünə baxdı, duruxdu. hansısa böyük xəstəxanaya ya da diaqnoz instituduna yönləndirmə kağızı yazdı. evə gələn yolda anam biraz şüphəli idi, qorxurdu. sonra atam gəldi, xəbəri öyrəndi. həmin gün ya da növbəti günlərin birində getdik o deyilən yerə. mən aşağıda gözlədim. bunlar üçü girdilər içəri. arada bir atam yanıma gəlib gedirdi. bir-iki saat sonra gördüm ki, atam qucağında bacım, yanında anam gəlir. dalaşıblar həkimlərlə. həkimlər xərçəng olduğunu başa düşüb, bizimkilərə soruşmadan narkoz vurmuşdular uşağa ki, gözünü götürməliyik. biz də kasıb ailə. əməliyyat barədə düşünmək, borca zada girmək üçün ən azı bir ay vaxt lazım idi. nəysə o dəhşətli gündən sonra vəziyyət nisbətən sakit oldu. əslində mən də doğulanda xəstə idim. mənimlə də eyni şey olmuşdu, həkimlər dayanmadan əməliyyat deyirdi amma yaşadım. atamgil buna güvənərək bacımı əməliyyat etməməyə qərar verdilər. heç sonradan həkimə getdiyimiz yadıma gəlmir.
bir səhnə yadımdadı. anam, mən və bacım balkondan həyətə baxırdıq. anam sakit, rahat və güclü bir qadına yaraşar bir şəkildə mənə aptekdən sarğı binti almağımı tapşırdı. bacımın gözünü örtmək üçün. mən hiss eləməmişdim amma artıq gözlə seçilirmiş. elə həmin gün üçümüzün bir yerdə oynaması yadımdadı. nəsə oldu mən bacımın üstünə qışqırdım. anam və bacım səbrlə, sevgi ilə məni yola verdilər. bu məni daha da qıcıqlandırdı, daha da səsimi atdım başıma. amma onlar yenə eyni cür reaksiya verdilər. anam sanki nə olacağını bilirdi, güclü olmağa çalışırdı. hirslənməməyə, içindəkiləri bizə hiss elətdirməməyə çalışırdı. üzündəki o qəmginliyi sözlə ifadə eləyə bilmirəm. hər şey romantizm cərəyanında yazılmış roman kimi idi. anam və bacım mütləq yaxşı qəhrəmanlar, mən isə mütləq pis qəhrəman idim. o oynayanda çıxardığım "oyundan" əvvəllər də çox eləmişdim. indi yadıma düşəndə özümə nifrət eləyirəm.
bacımın ölümünə bir ay qalmış ailəcə yığışdıq kəndə getdik ki, bəlkə uşağa yaxşı təsir eləyər. yaz idi deyəsən amma hələ yaz olduğu hiss olunmurdu, soyuq idi. mən yanlarında deyildim amma bibimin danışığından eşitmişdim ki, anamla bacımı həyətdə gəzdirəndə uşaq "yenə işıqları söndürüblər" deyibmiş. ordan anlıyıblar ki, artıq o biri gözü də fəaliyyətini dayandırıb. içim darmadağın oldu. elə bir neçə gün sonra da ağlaşma quruldu...
anam əvvəlcə həyəcanla bacımı ayıltmağa çalışdı. kövrələrək onu çağırırdı. hər çağırışından sonra daha çox həyəcanlanır, daha çox qorxuya düşürdü. sonra məni ayırdılar onlardan. başqa otaqda idim. anamın səsini eşidirdim. qucağında körpəsi ayaq üstə durub ağlıyırdı. ətrafındakılar da kişili qadınlı hamı ağlıyırdı. atam orda deyildi deyəsən. evdən çıxıb getmişdi. yəqin dözə bilməmişdi. dəhşətli gün idi. indiki kimi yadımdadı. amma ən dəhşətlisi o idi ki, mən uşaq idim. başa düşmürdüm. heç bacımın öldüyünü də anlamamışdım. bəlkə də tanıdığım insanlardan ilk öləni o idi ona görə. hələ ölümün nə olduğunu bilmirdim. amma anlamaq istiyərdim. o otağa girib "ağlama, anam!" "sən ağlama" qışqırıb, anamla bir yerdə ağlaya bilərdim. amma mən onda yan otaqda ağlaşma səsindən narahat olan götü poxlu gijdıllaq idim. yalnız növbəti gün anladım. bibim mənim paltarımı dəyişdirirdi deyəsən. soruşdum ki, bacım hardadı. kövrələrək "sən onu bir də görməyəcəksən" dedi. onda anladım. amma necə reaksiya verəcəyimi bilmirdim. dəfn mərasimində belə olmadım deyəsən. nə önəmi var ki onsuz da.
illər keçdikcə, biraz yaşa dolduqca, anamı gizlicə bacımın əşyalarına baxmasını, onları iyləməsini gördükcə söhbəti tutdum. atam, 20 ilin siqaret çəkəni o gündən sonra bir də dodağına siqaret qoymadı. günə iki paçka çəkirmiş. ondan sonra hər gün 1 kg alma alıb gəlməyə başladı. siqaretin puluna. bir müddət sonra bacıma aid hər bir şeyi evdən yox elədik. qəbrinə də getmədik. daha sonra başqa bacım doğuldu. ailəm yavaş-yavaş unutmağa başladı ya da unutmağa başladığını göstərməyə çalışdı. amma məncə bu hadisə anamda ciddi qorxu yaratdı. üstündən 10 ildən çox keçəndən sonra bu biri bacım bir gün bərk xəstələndi. əvvəlcə normal xəstəlik kimi görünürdü amma biraz kəskin idi. bir gecə bacım yuxudan duranda anam onu qucağında qonaq otağına gətirdi. evdə üçümüz idik. atam hardasa uzaq yerdə idi. artıq gəlməsi üçün zəng eləmişdik amma gəlməsi 1-2 saat çəkərdi. anam bacıma su içizdirmək üçün danışdırmağa başladı. bacım qətiyyən reaksiya vermədi. gözləri açıq idi, nəfəs alırdı amma deyilənlərə reaksiya vermirdi. sanki heç danışmırmışıq kimi. anamın səsindəki həminki qorxunu bir də hiss elədim. bacımı qucaqlıyıb mənə "(......), bir şey elə. oğlum yalvarıram bir şey elə. qonşuları çağır" mən də asosiallığımdan, utancaqlığımdan atamı gözləməyi təklif elədim. anam dediklərini yenə təkrar elədi. daha titrək, daha kövrəlmiş səslə. bəxtimdən bacım danışmağa başladı. anamı qucaqladı. yazıq qadının gözündən yaş gəlirdi artıq. nəysə ki, atlatdıq bunu. indi hər şey yaxşıdı. amma vəfat eləyən bacımın buraxdığı izi anamda yenidən gördüm.
yaxın 3-4 ilə qədər hər yatanda yaradandan bacımın ruhunu şad eləməsini istiyirdim. sonra o da yadımdan çıxdı. indi necə yadıma düşdü bilmirəm. bira.fmdə mahnıya qulaq asırdım. qızın üzü də yadımda deyil, çoxdan unutmuşam. 3-4 yaşlı qız uşağı həmişə çox gözəl olur. elə ən şirin, ən istəməli, oynatmalı vaxtında da öldü. ömrünün baharında. bir fidan idi o. elə adı da elə idi, fidan. adının mənasını da ölümünə az qalmış öyrənmişdik. bilmirəm bir körpənin göz xərçəngi ilə doğulması hansı məntiqə sığır? hanı ədalət? səbəb məqsəd nədi bunda?
son olaraq: sokayım sınavına
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bir kağızı 50 dəfə qatladıqda qalınlığının yerdən günəşə qədər olan məsafəni, 100 dəfə qatladıqda isə bir neçə milyard işıq ilini ötməsi. aqressiv girişdən sonra nə sərsəmlədiyimi izah edim. bu qüvvət funksiyasının nələrə qadir olduğunu göstərir. bir kağızı ikiyə qatladıqda, onun qalınlığı iki dəfə artmış olur. ikinci dəfə qatladıqda isə, qalınlığı 2 dəfə artır, 4 kağız qalınlığı olur. növbəti dəfə qatladıqda 8 kağız qalınlığı olur. 2^1=2, 2^2=4, 2^3=8 ... və s. yəni kağızı n dəfə qatlayırsınızsa onun qalınlığı 2^n dəfə artmış olur. elə möcüzə də məhz bu qüvvət funksiyasındadır. qalınlığı təxminən 0,1 mm kimi qəbul edəcəyimiz kağızda ilk 4-5 qatlayışda bir şey hiss etmirsiniz. amma 5-ci qatlayışda yarım cm olan kağız, bir növbəti qatlayışda bir cm olur. bir növbətidə 2 cm. yəni 0,1 mm olan kağızın qalınlığı 200 dəfə artır. düzdür, əslində sadəcə 2^7=128 dəfə artıb, amma arada boşluqların sayəsində 200 dəfəyə kimi artmış görünür. indi a4 vərəqi ilə, nə əziyyət çəksəniz də, 7-dən o tərəfə keçməyəcəksiniz, bəlkə 8 amma çox yox. daha çox qatlamaq üçün daha böyük kağıza ehtiyacınız var, yoxsa bir a4 kağızı ilə təbii ki, yerlə günəş arasında körpü qura bilməzsiniz. nəysə, hesab edək ki, kifayət qədər böyük kağızımız var və qatlanması bizim üçün bir problem deyil. onda 10 dəfə qatlasaq artıq 2^10=1024 alırıq ki, bu də 0,1mm-lik kağızda 10cm deməkdir. 15 dəfə qatlamaq artıq 3 m deməkdir. 20 dəfə qatlamaq 104 m. 30 dəfə qatlamaq 107 km. nəhayət 50 dəfə qatlasaq kağızın qalınlığını 10^15 dəfə artırmış oluruq ki, bu da 0,1mm kağızda 100 milyon km deməkdir. 100 qatlayışda bu 10^30 dəfə artmış qalınlıq deməkdir. 10 milyard işıq ilinə bərabərdir. yalnız müşahidə edə bildiyimiz kainat bu ölçüdədir. bəlkə də heçkimə qeyri adi gəlməyəcək. amma hesablama eləmədən 100 dəfə kağız qatlamaq mənə adi gələrdi. nə də olsa 5-6 dəfəsi üçün bir dəqiqədən az vaxt sərf edirik. indi isə yox.
çox bekaram deyəsən.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
bu gün başıma gələn hadisədir. deməli dünən axşam planlaşdırırdım ki, bu gün səhər həkimə gedəcəm. ona görə də səhər saat 6`ya zəng qurdum və açıqlama hissəsinə "həkimə getməlisən!!!" deyə bir şey yazdım. şəxsən bu açıqlamalar mənə yuxudan durmağa kömək eliyir ona görə yazıram. sonra axşam kefim olmadı oturdum yarım şüşə şotland viskisi aşırtdım. səhər indi yuxudan duranda görürəm zəng saat 9`da çalınır və açıqlama hissəsində "həkimin götünə qoyum" yazılıb. nə vaxt yazdım ala mən bunu.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
uzun-uzun zaman öncə oxuduğum bir yazıdır. sözlük yazarlarından heç kim yazmıyıb bunu. mən də hələ oxumamısınız deyə fikirləşib yazmağa məcburam. original mətn məndə yoxdu. izahını verməyə çalışacam sadəcə.
deməli bir qəfəsdə 4 meymun var. qəfəsin tavanına bir topa banan yerləşdirilir. bananı götürmək üçün qəfəsin ortasına da bir nərdivan qoyulur. təbii ki, meymunlardan biri bananı görən kimi nərdivanla çıxıb bananı götürməyə çalışacaq. nərdivana dırmaşan kimi kənardan yüksək təzyiqli su ilə həmin meymun yaxşıca isladılır və o geri qayıtmağa məcbur olur, hələ üstəlik yerdə oturan digər 3 meymuna da su vururlar. bir qədər keçəndən sonra bir başqa meymun nərdivana dırmaşır. eyni hərəkət bu dəfə də təkrar olunur və o meymun da yerinə qayıdır. daha sonra üçüncü cəsarətli meymun nərdivana yaxınlaşır. ancaq bu dəfə kənardan müdaxiləyə ehtiyac qalmır, islanmaqdan bezmiş digər meymunlar onu yaxşıca əzişdirirlər və başa salırlar ki, yuxarı çıxmasın. bura qədər hər şey qaydasındadı. olan indidən sonra başlıyır. içəridəki islanmış meymunlardan birini "quru" meymun ilə əvəz edirlər. təzə gələn yetim girən kimi bananı görür və nərdivana yaxınlaşır. amma digər islanmış meymunların zərbələrini yeyərək fikrindən daşınır. sonra yaş meymunlardan bir digərini quru meymunla əvəz edirlər. qəfəsdə iki yaş və iki quru meymun var. təzə gələn quru da bananı yemək istiyir amma onu da başa salırlar. özü də bu başa salma prosesində ondan bir əvvəl gələn quru meymunda yaxından iştirak edir. o bədbəxt heç bilmir ki, banan yemək istiyənləri nəyə görə döyürlər sadəcə gördüyünü təkrarlıyır. sonra daha bir yaş meymun quru ilə əvəz olunur. bu dəfə də eyni şey baş verir və bütün qrup üzvləri başa salmaqda canla başla iştirak edir. sonda axırıncı yaş meymun da qurusu ilə əvəz edilir. indi qəfəsdə islanmış meymun yoxdur, yəni heçkim bilmir ki, banana nəyə görə yaxınlaşmaq olmaz. amma yenə də təzə gələn quru bananı yemək cəhdinə görə döyülür.
bunu biraz insanlara bağladıqda nəticəni çox yerə çəkmək olar. onu da sizə buraxıram.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
2-3 həftədir hər bekar saatlarımda məni düşündürən zad. elə 2-3 həftə əvvəl bekar gecələrimin birində facebookda bir post gördüm. xəbərə görə afrikada bir neçə dişi aslan tapılıb ki, erkəklər kimi uzun yalmanlara sahibdirlər və onlar kimi həyat tərzi sürməyə başlayıblar. ehtimal olunur ki, erkək aslanların sayının azalması bu qəribə dəyişikliyə səbəb olub. başlıqda da yazılmışdı ki, "kim deyir ki, təbiətdə homoseksuallıq yoxdur?".
ağır təkamül travması aldığımı neçənci dəfədir yazıram sizlərə? mənim ağlıma o dəqiqə bəzi sürünənlərin cinsiyyəti dəyişdirə bilmələri gəldi. qarşı cinsin sayı az olanda, bu sürünənlər cinsi dəyişiklik keçirir və cinsi cəhətdən tam funksional olaraq həyatlarına davam edirlər. sürünənlərdən daha primitiv canlılarda da bu var məsələn balıqlar, suda quruda yaşayanlar və s.
indi aslanların bu cür dəyişiklik keçirməsi ağlıma bu ehtimalı gətirdi ki, belə bir davranış şəkli bugünkü məməlilərə kimi ötürülmüş ola bilər. baxmayaraq ki, tam funksional cins dəyişikliyi artıq fizioloji olaraq qeyri mümkündür.
indi söhbəti insanlara gətirəcəm. bu düşüncəmi artıq başqa yerdə bir dəfə yazmışam deyəsən. mənə görə insan populyasiyasında erkəklərin sayı dişilərin sayından təxminən iki dəfə az olmalıdır. yalnız bu halda cinsi-sosial münasibətlər normal axarına düşür. erkəklərin ovda, konfliktlərdə tələf olması bu say nisbətinin qorunub saxlanılmasına gətirib çıxarıb. indi modern dünyada kişilərin sayı təxminən elə qadınların sayına bərabərdir. əgər yuxarıda yazdığım nisbət insan populyasiyası üçün doğurdan da təbii haldırsa, onda modern dünyada ağır qadın qıtlığı var. və bəzi erkək fərdlərin özlərini dişi kimi hiss etməyə başlaması tamamilə normal və təbiidir.
verəcəyiniz ilk reaksiya "bəs lezbiyanlar necə?" olacaq bilirəm. ilk öncə bunu deyim ki, qadınların cinsi istəkləri kişilərinkindən qat-qat mürəkkəbdir və bir qadının cinsi arzularında kişilər olsa da yenə də bir qadınla birlikdə ola bilər. nə demək istədiyimi bir misal əsasında açıqlayım. bir veriliş var idi. bir feminist qadın, kişiləri başa düşmək üçün ömrünün bir ilini kişi kimi keçirir. xarici görünüşünü, dostlarını, davranışını dəyişir. və bir neçə qadın ilə görüşməyə cəhd edir. bu görüşlərdən bəziləri hətta uğurlu alınır və qarşısındakı qadınlar bununla birlikdə olmağa razılıq verir. son anda onlara əslində qadın olduğunu açıqlayır. və möcüzə baş verir. bir çox qadın fikrini dəyişdirmir. onlar hələ də onunla birlikdə olmağa razılıqlarını bildirirlər. belə bir hal çox az kişidə rast gəlinər. qadın üçün seks və intim münasibət beyində baş verən bir şeydir və kişilərdəki qədər sadə bir fenomen deyil. məhz buna görə yuxarıda bəhs etdiyim nəzəriyyəmin lezbiyanların varlığı ilə təkzib edildiyini düşünmürəm.
mövzuyla bağlı məni narahat edən bir məsələ avropa və amerikanın siyasi arenada bu insanlardan istifadə etməsidir. azadlıq vəd edən tərəf olma məcburiyyəti, sanki qərbi rəqib tərəflərdə çatışmayan azadlıqlar axtarıb tapmağa vadar edir. digər ölkələrdəki homoseksualların vəziyyəti şişirdilir acınacaqlı halda təsvir olunur. eşidən deyər ki, rusiyada bir-bir evlərə girib homoseksual tutan kimi diri-diri yandırırlar. istənilən qrupda mən homoseksualam desəniz sizə qarşı antipatiya yaranacaq. çünki nə etsəniz də, dünyanın əksəriyyəti heteroseksualdır. və hər bir insanın özündən fərqli olan birini diskriminasiya etmək instinkti var. buna qarşı heç nə edə bilmərik. əgər biz homoseksualların diskriminasiya olunmasına qarşı mübarizə aparmaq istəyiriksə, onda bənzərliklərə fokuslanmaq lazımdır, fərqlərə yox. avropanın fəxrlə şərqin gözünə soxduğu lgbt paradları, proud to be gay sloganları tamamilə tərs reaksiya verir. rusiyada və ya azərbaycanda homoseksualların edə bilməyəcəyi tək şey əslində o paradlar və o sloganlardır. axı işə, ya universitetə girəndə kimdən cinsi orientasiya soruşulur? dost arasında deməyə utanılır? hər şey necə deyərlər kruqdan asılıdır. yenə deyirəm, hətta almaniyada belə öz dostlarınıza mən homoseksualam deməklə risk edirsiniz. mənə görə qərb lgbt-dən istifadə edərək siyasi rəqiblərinə necə deyərlər pressing tədbiq etmək istəyir. bu məncə iki üzlülükdür.
gecəniz xeyirə.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
qidalanmaq, özünü orqaniyasiya etmək, çoxlamaq ölmək kimi fəaliyyətlərin toplusuna deyilir. nəyisə yaddan çıxarsam qınamayın. həyatın tərifini vermək olduqca çətindir. həndəsədə nöqtənin tərifini vermək kimi. schrödinger həyatın tərifini belə vermişdi, "canlılar nizamsızlığa və tarazlığa parçalanmanın qarşısını alır." nəzəri fiziklər ümumiləşdirilmiş tərif verməkdə ustadırlar gördüyünüz kimi. termodinamikanın ikinci qanuna görə təbiətdəki bütün proseslər nizamsızlığın çox olduğu, tarazlığa doğru baş verir. yəqin ki, nizamsızlıq və tarazlıq sözlərinin bir-birinə zidd olduğunu düşünəcəksiniz. amma elə deyil. bir qab düşünün ortasında istiliyi keçirməyən bir pərdə var. qabın sol tərəfindəki mayenin temperaturu 30 dərəcədir. sağ tərəfindəki maye isə 70 dərəcə temperatura malikdir. burda biz nizamlı bir sistem yaratmışıq. bütün "soyuq" molekulları sol tərəfə, "isti" olanları isə sağa yığmışıq. nizam məhz budur. sonra pərdəni götürürük. aydındır ki, mayelər qarışacaqlar və bir orta temperaturs 50 dərəcə selsiyə sahib olacaqlar. bu prosesdə nə baş verdi? bizim əvvəlcədən yaratdığımız nizam get-gedə pozuldu, molekullar indi qabın özlərinə aid hissəsində yox, təsadüfi bir yerdə qərar tutdular. proses nizamsızlığın artdığı istiqamətdə getdi. nəticədə tarazlıq yarandı. təbiətdə də bu proses gedir. baş verən bütün proseslər kainatdakı böyük tarazlığa doğru aparır indi qayıdaq həyatın tərifinə. schrödinger deyirdi ki, canlılar bu prosesin qarşısını almağa çalışırlar. məsələn canlılar təbiətdə bərabər paylanmağa çalışan* burda istəkdən söhbət getmir. qida maddələrini müxtəlif molekulları, ya da elə suyun özünü öz bədənlərində toplayırlar. bir növ nizam yaradırlar. özlərinin kopyalarını çıxarıb, bu nizamı yaymağa çalışırlar. bu o deməkdir ki, həyatın varlığı termodinamikanın ikinci qanununu pozur? əsla. canlılar nizam yaradarkən əlavə enerji xərcləyirlər, nəticədə kainatın nə vaxtsa əldə edəcəyi böyük tarazlıq daha da sürətlə yaxınlaşır. bunu bir videoda daha anlayışlı şəkildə başa salmışdılar. deyir təsəvvür edin ki, yükləmələr qovluğunuz kainatdır. əvvəlcə boş olan qovluq zamanla xaosa çevrilir. siz enerji sərf etməklə bu qovluğu yenidən nizamlı edə bilərsiniz. canlılar da kainatla məhz bunu edirlər. yalnız əlavə enerji sərf etməklə!
deməli həyat təbiətdəki digər bütün başqa proseslər kimi termodinamikanın ikinci qanununu poza bilməz. ümumiyyətlə həyat təbiətdəki bütün başqa proseslər kimi, fiziki və kimyəvi qanuna uyğunluqlar toplusudur. canlıları cansızlardan fərqləndirən bir proses yoxdur. bütün canlılar hüceyrələrdən ibarətdir. bəziləri tək, bəziləri yüzlərlə, bəziləri isə milyonlarla hüceyrənin nizamlı fəaliyyəti nəticəsində "yaşayır". hər bir hüceyrə də dediyim kimi, fiziki qanuna uyğunluqlarla fəaliyyət göstərir. heç bir proses təbiət qanunlarına zidd şəkildə getmir. heç bir möcüzəvi qüvvə bu prosesləri lazım olan istiqamətdə yönləndirmir. bütün bu proseslər bənzər şərtlər yaradıldığında canlılardan kənarda, laboratoriyada da həyata keçirilə bilər. indi bir sual, həyatın ölü kainatdan fərqi nədir? bizim cansız saydığımız kainatda da qısa müddətli nizamlanmalar, çoxalmalar və ölümlər baş verir, məsələn ulduzlar. ulduzlar bir qaz buludunun nizamsız səpələnməsindən yaranır. bu qaz buludu öz cazibələri nəticəsində bir mərkəzdə sıx toplanır. sıxlıq müəyyən həddi keçəndən sonra bu mərkəzdə nüvə reaksiyaları başlayır və ulduz "doğulur". bir müddətdən sonra ulduz öz nüvə yanacağını sərf edib dağılır, yəni "ölür". onun dağıntılarının yerində ikinci nəsil ulduzlar doğulur. hər şey eyni qanunlara tabedirsə kainatdakı hər şey canlıdır, yoxsa hər şey ölüdür? bir canlının ölməsi nə deməkdir? onun bədəni artıq başqa qanunlarla idarə olunur? xeyir. yenə də təbii proseslər bədəndə fəaliyyətlərini davam etdirir. ölüm bir nöqtə deyil, uzun bir prosesdir, hansında ki bədəndəki hüceyrələrin birgə fəaliyyətini təmin edən nizam astaca pozulmağa başlayır. bu həqiqət xüsusən təcili yardım, xilas edici komandalarda yaxşı bilinir. belə komandalarda nə vaxt bir insanı ölü saymalıyıq deyə sual qoyulur ortalığa. bu sualın cavabı yoxdur. əvəzində işi asanlaşdıran sadə qaydalar müəyyən edilir. məsələn nəfəsi, ya ürəyi dayanandan 10 dəqiqə sonra ölü sayılsın kimi.
cənab schrödinger özünün "həyat nədir?" kitabında daha bir möhtəşəm sual verir: "əgər mənim bədənimdəki hər şey təbiətdəki qanuna uyğunluqlara görə baş verirsə, mən əlimi qaldıranda bu necə mənim iradəmlə baş vermiş ola bilər?" bir fikirləşin. siz əlinizi qaldırırsınız. belə çıxır ki, təbiətə hökm sürürüsünüz? qanuna uyğunluqları pozursunuz? axı bütün proseslər öz təbiətdəki axarları ilə baş verirsə, siz əlinizi qaldırmağa qərar vermiş ola bilməzsiniz! bu problemin cavabı məncə daha böyük bir problemə gətirib çıxarır. məsələ burasındadır ki, siz milyonlarla hüceyrədən ibarətsiniz. bu hüceyrələrin bir-biri ilə xəbərləşməsi, nizamlanması təşkilatlanması qolun qalxmasına imkan verir. indi başqa bir sual, əgər siz milyonlarla hüceyrənin birgə fəaliyyətindən ibarətsinizsə, burda "siz" deyilən şey hardadır və nədir?
bəs həyatın cansız kainat ilə əslində eyni olması onun dəyərini öldürmürmü? öldürür. amma həqiqət gözəl olmaq məcburiyyətində deyil. bəlkə də həyat kainatda yarana biləcək ən gözəl strukturdur. nəfəs almağımız, qidalanıb sıçmağımız yağışın yağması, vulkanın püskürməsi kimi təbiət hadisəsidir. ürəyin qanı damarlarımıza təzyiqlə vurması ilə, bir bıçağın dərimizi kəsməsi eyni qaydalar yığını çərçivəsində baş verir. keçirtdiyimiz bütün hisslər də həmçinin. başqasının uğuruna paxıllıq, ən saf mərhəmət, ən şiddətli nifrət və qəzab, utanc hissi, dəhşətli ağrı, gülüş, ölüm qorxusu hamısı eyni qanunların nəticəsidir eyni cür hörmətlə qarşılana bilər. bir günəşdə gedən nüvə reaksiyalarını düşünün, bir də aldadıldığınızda keçirdiyiniz hissləri. bunların hamısının eyni təbiətli olması möhtəşəm deyilmi? indi bir də ölüm dediyimiz şeyi düşünün. əgər hər şey eyni təbiətlidirsə, ölümlə heçnə dəyişmir deməli. ölümlə itirəcəyiniz şeylər, hissiyat, düşünmək, nəfəs almaq və s. çox da önəmli deyillər.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
tarix boyu istər elm adamları olsun, istərsə də müxtəlif din və ya təlim müəllimləri arasında bir çox konspirasiyalara yol açmış fenomendir. ay nə bilim, kişinin həyat enerjisi boşalmaqla itir. yox qadınlar bu həyat enerjisinin kişinin belindən sorurlar. və ya boşalma gücün belində qalsın və s. müəyyən mənada haqlıdırlar. amma necə ola bilər? bu bir faktdır ki, kişilər boşaldıqdan sonra ifrat yorğunluq hiss edirlər. yəni ki, xanımlar partnyorunuz sizinlə sevişdikdən sonra götünü dönüb yatsa, tez məni sevmir yəqin iddiasına qapılmayın. ortada başqa bir şey var. bunu başa düşmək üçün məncə əvvəl necə olur da yatmaq istədiyimizi başa salım. yuxusu gəlmək heç də enerjiniz yoxdur, yatıb enerji yığmalısınız kimi yozulmamalıdır. bunu ən sadə dillə belə başa düşə bilərsiniz ki, bədəninizdə hər an iki qrup hormon bir-biri ilə mübarizə aparır. birinci qrup sizi oyaq saxlamağa, ikinci qrup isə sizi yatırmağa çalışır. hansı qrup daha çox fəaliyyətdə olursa, axırda yorulur və üstünlük digər qrupa keçir. yəni çox oyaq qaldıqda sizi oyaq saxlayan hormonlar üstünlüyü yavaş-yavaş əldən verməyə başlayırlar və nəzarət yuxu hormonlarının əlinə keçir və ya tərsinə. bədəninizin fiziki yorğunluğunun bura birbaşa təsiri yoxdur. indi qayıdaq boşalandan sonrakı yuxu hissinə. aydındır ki, bir ovuc maye ilə bədəninizin enerjisini itirə bilməzsiniz. yəni sizin hiss etdiyiniz sadəcə yuxu hormonlarının üstünlüyü ələ keçirməsidir. indi sual yaranır ki, əgər enerji itkisi yoxdursa, bəs bədənimiz nəyə görə seksdən sonra yatmaq istəsin ki? bunun cavabı təkamüldədir. cənablar, bir penisinizə göz atın. başı göbələk kimidir elə deyilmi? bu göbələyə bənzər strukturun əsas vəzifəsi dişinin vaginasında ilişib qalan digər erkəklərə məxsus spermləri süpürüb çölə atmaqdır. bu struktur yəqin ki, çox köhnədən qalma bir şeydir, çünki insan populyasiyasında dişilərin belə sıxlıqla fərqli erkəklərlə cütləşməsi az ehtimal olunur. insan sosial bir varlıqdır və qurduğu cütlüklər orta müddətli monoqam cütlüklərdir. indi bir seksdən sonra növbəti 7-8 saat ərzində öz partnyorundan başqasının dişinin vaginasına girməsi ehtimal olunmur. məhz bu səbəbdən belə bir adaptasiya etmişik ki, kişilər öz spermlərinin qalıqlarını vaginadan süpürüb çıxarmasınlar. seksdən sonrakı həvəssizlik uzaq başı yarım saat çəkər, ancaq yuxu 7-8 saat kişinin bir də ora girməməsini təmin edir. nəticədə hamiləlik şansı artır.
gecə-gecə nələr gəlir ağlıma mk.
gecəniz xeyirə.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
zənnimcə arvadbazlıq sözünün gündəlik danışıq dilində təkamül keçirmiş formasıdır. bazlıq eləmək ya da arvadbazlıq eləmək felinin mənası əslinə baxanda bir çox qadınla münasibətdə olmaq, hamısından istifadə eləmək olmalı idi. yəni prinsipcə babniklik eləməyin sinonimi olmalıdı. amma həmvətənlərimiz bunu qəhbə sikmək mənasında işlədir. bəlkə də ona görədi ki, sikə bildikləri sıradan qadınları da qəhbə adlandırırlar. nəysə bəlkə də içində yaşadığımız bu cəmiyyətdə qismən bir çıxış yoludu bu. "bazlıq eləməyənlər" ya uşaqlardı ya da dindarlar. iş o yerə çatıb ki, o gün bir qız məndən soruşur: "səndə "ən-ənəvi yolla sex" olub?". hə bir də day-daylıq eləmək istəyənlər deyir səni bir gün bazlığa aparacam zad. nəysə sözlük əsas yazmaq istədiyim şeyə gətirmək istiyirəm. bilirəm artıq adət halına düşüb məndə, bir şey yazmaq istəyəndə əvvəlcə hərkəs tərəfindən bilinən bir girişdən sonra nisbətən əlaqəsiz əhvalat danışıram entrylərimdə. indi keçək başıma gələnlərə. deməli sizə danışmışdım ki, həmvətənlərimin olmadığı bir yerdə yaşıyıram. bir dəyişiklik olsun deyə getdim başqa şəhərə, köhnə tanışlarımın yanına. onlar da mənim kimi tələbədi. otaq yoldaşları da türkdü. belə ilk günlərimiz babat keçdi. günlərin birində dedilər gedək relax-club`a. bir gün əvvəl partidə nəyi var qızmışdıq və həmişəki kimi heçnə eliyə bilməmişdik deyə sikimiz əlimizdə qalmışdı. nəisə bunun lap lüks sayılan yerinə getmək üçün o şəhərdən də çıxdıq getdik başqa yerə. orda biraz gəzintidən sonra girdik məkana. bax elə orda bir umbaylıq elədim. dünəndən demişdim ki, girmiyəcəm ora. elə girmədim də. daha doğrusu girdim ey qəhbə sikmədim. oturdum barda içkimi aşırtdım. bu gədələr getdilər yarım saat qız axtardılar bir-bir bəyəndilər girdilər sikdilər çıxdılar. mən amma molla kimi, daha doğrusu geydirmə molla kimi oturdum aşağıda barda. , qəhbə sikmək istəmirəm. daha doğrusu istiyərəm ee puluma görə istəmirəm. elə dünəndən, bəlkə də lap çoxdan bu barədə çox düşünmüşəm. bir qadına pul verdiyimə görə mənə verməsini istəmirəm. istiyirəm məni özü qəbul eləsin. lap içkili də olsun nə bilim hallı olsun versin amma libidosu süni də olsa qalxmış olsun. yanlış anlamıyın qəhbədən iyrənmək məsələsi deyil. başqa şərtlərdə məmnuniyyətlə sevişərəm. hər halda peşəkar olduqlarına söz yoxdu, necə məmnun edəcəyini yaxşı bilir. və ya bilirəm ki, o qəhbələr altıma sadəcə yatmayacaq. özü də həvəsli görünməyə çalışacaq. nə də olsa qazancı burdandı müştəri məmnuniyyəti birinci məsələdi. hələ bizim paçanların birinə "bunula məni öldürmək istiyirsən?" deyib. amma yalandı təbii ki. uşaqlar çox dirəşdilər niyə istəmirsən zad. dedilər zina məsələsidimi əgər deyilsə nə məsələdi. hələ yəqin elə bilərlər sevgilim zad var amma bədbəxtçilikdən o da yoxdu. hələ pulu da biz verək dedilər. daydaylıq eləmək istiyirdilər. mən yenə razı olmadım. uzun sözün qısası sevişmək istiyirəm sikmək yox. bunu orda adamlara deyərdim bəlkə də amma demədim. reaksiyaları bəlli idi. girdim burda post yazdım. bəlkə də sizin də reaksiyanız eyni cür olacaq amma sikdir eliyin bir umbaylıqdı da eliyirəm. qayıdanda qatarda söhbət məndən düşdü belə bir dialoq yaşandı uşaqların arasında:
-bu çocuk namazında,niyazında adamdı... buraya gelince değişti.
+ya adam kerhaneye kadar geldi, karı sikmedi. ben ona bittim zaten.
üzümdə bir təbəssüm əmələ gəldi. bilmədim sevinc təbəssümü idi yoxsa başqa bir şey. mən də egomu alışılmamış, qəribə yöntəmlərlə doyurmağa öyrəşmişəm. bu vəziyyətdə də nəsə özümdən razı görünürdüm. bəlkə də məndən başqa davranış gözlənilirdi, bəlkə də elə qadınların özləri bu hərəkətimi qınayar. amma mən bu cür davranmağı seçdim.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
hər grupun poxunun çıxması insanı həyatdan soyudan şeylərdən biridir məsələn. grup deyəndə eyni fikirə sahib insanlar topluluğu nəzərdə tuturam. məsələn facebook`da 4-5 ay əvvəl təzə səhifələr yaranmağa başladı. yumor hisslərinə vurulmuşdum uşaqların. kifayət qədər kreativ idilər mənə görə. bakirəlik, yaxşı oğlan, vorovskoy söhbətlər kimi temalarnan məzələnməkləri ləzzət eliyirdi. indi baxırsan səhifələrin sayı 10 dəfə 20 dəfə artıb özü də girib komment yazanların əksəriyyəti elə yaxşı oğlanlar və civilərdi. təkrar-təkrar söhbətlərdən artıq iyrənirəm. və ya ateist səhifələrini götürək. başlıyanda hamısı guya qaranlığa işıq saçmaq, insanları aydınlatmaq kimi ülvi məqsədlərlə başlıyırlar. biraz keçəndən sonra islam səhifələrinə hücum eləməkdən, gic-gic şeylərlə məzələnməkdən və islamı söyməkdən başqa bir iş görmürlər. səhifədə biraz məlumat yerləşdirdikdən sonra fəaliyyəti dayandırıb, arada bir bəlkə maraqlı screenshot eləsəydilər daha çox hörmət eliyərdim. indi baxırsan islam səhifələrindən fərqsizdirlər. paylaşma debilliyi bunlarda da var. hələ üstəgəl yazıları caps lock`u açaraq yazırlar, halbuki, bir-iki ay əvvəl müsəlmanların bu xüsusiyyəti ilə məzələnirdilər. ya da hakimiyyətə qarşı olan hərəkatı götürək. ilk vaxtlarda deyirsən hə nə gözəl qəşəng yumor hissi olan, savadlı uşaqlardı əsgər ölümlərinə etiraz eliyirlər. indi baxırsan civilər profilində "anti-yap" kimi şeylər yazıb, düşüblər ortalığa. profilləri fotosessiyalardan çıxma şəkillərlə doludu. qaqaşlar da ki, guya ki, yaxşı oğlanların qız tutma texnikaları ilə məzələnirlər amma özləri də fərqli bir şey eləmirlər. baxırsan qızlı oğlanlı bir-birinə olmazın söyüşləri ilə xitab edirlər. tamam qadınlar söyüş söyə bilər demişdik amma bu qədər heç mən də söymürəm axı. yəni hansı qızın dodağına "dur osdur burdan" sözü yaraşar axı? inanın mənə mən adi oğlanlarla danışıqda belə o sözü ağzıma almaq istəmirəm. mənə çox iyrənc səslənir. özümü çox yekə göt kimi aparmaq istəmirəm amma adam fikirləşir ki, mən belə deyiləm axı. bunlar necə mənimlə eyni məqsəd uğrunda mübarizə aparır. istər istəməz səmimiyyətlərinə şüphə yaranır. bəlkə də mübarizədən çəkilməli olan onlar idisə çoxluqlarını görüb artıq mən çəkilmişəm. 2 ay qabaq atamla mübahisə eliyirdim ki, hər gün əsgər ölür bir söz demək lazımdı buna qarşı. indi baxıram təhsilsiz, işi gücü qız tutmaq olan qaqaşlar mənim mübarizəm başlığı ilə statuslar paylaşır. bundan sonra olanlar, olacaqlar qozuma deyil daha. hələ yaxşı ki, nidaya zada üzv deyildim ən böyük səhvim olardı məncə. eyni şey ateizmdə də olur. 13-14 yaşlı ərgənlərin mən ateistəm, deistəm, agnostikəm kimi şeylər yazmağı mənim "günahım" deyil axı. sonra başqa bir tema da kitab oxumaqdı. hər yerdə milləti ruhlandırmaq üçün kompaniyalar keçirildi. dedilər ay kitab oxuyun, ay bizdəki kitab oxuma faizi yaponiya ilə nisbətdə bu qədərdi, nə bilim filankəs kitab oxusaydı belə cahil olmazdı. nəisə dedik yaxşıdı da kim istəməz ki, bizdə də oxuyanlar olsun. atam həmişə deyirdi ki, sovet dövründə kəndə bir kitab xəbəri gəlirdi, hamı o kitabı növbəylə oxuyub qurtarırdı* nə qədər düzdüsə artıq . indi amma kitabı da reklam, ərə getmək, qız tutmaq vasitəsi elədilər. civilər üzlərini kitabla örtüb şəkil çəkdirdilər, aldıqları kitabların şəklini paylaşdılar. gözlədiyimdən başqa cür effekt verdi. inanın mənə sabah kimsə kommunizm ideyasını yaymağa çalışsın onun da içinə sıçacaq bizim millət. bəlkə də sıçıblar artıq mən görməmişəm. bəlkə də günah bizim millətdə deyil. ümumilikdə sürü düşüncəsidi günahkar. bax budu məni bezdirən, sözlük. hara girirsən ilk baxışda cazibədar görünür. deyirsən bu insanlardan yoxdu niyə indiyə kimi bunları kəşf eləməmişəm. sonradan say artdıqca işin poxu çıxır. orda olduğun üçün utanırsan. ya da günah məndədi ki, çox tez müsbət rəy verirəm. biraz da virtual fəaliyyətlərimdən kənara çıxım. 4-5 il əvvəl dost tanışla ilk dəfə qızlara "vurulmağa" başladım guya ki. bir civi ilə qısa müddətli eşq yaşadım guya. bunlar da o vaxtı romantik takılırdılar mənim kimi. nəysə o qız məni sikdir eliyəndən sonra mən söhbətin nöqtəsini qoydum bunlar qoymadı. indiyə kimi mən bir qızla danışıramsa "fikrin nədi?" "istiyirsən onu?" kimi suallar verirlər. amk elə bil ki, hər qızla danışanda onla evlənmək xəyalları qururam mən. bu sevgi söhbətinin poxunu elə çıxardılar ki, daha iyrənirəm bu mövzulardan. qardaş 4-5 aydan bir bir qız görən kimi ona vurulduqlarını deyirlər. sonra bir-birinin əvəzinə mesajlaşma axşamlar qızın şərəfinə mahnılar içkilər və s. inanın bunlar bu 4-5 ildə o qədər təkrarlanıb ki, artıq nəzakət göstərə bilmirəm. bu adamlar o qızları əslində sikmək istədiklərini boyunlarına almayacaq qədər səmimiyyətdən məhrumdular. ilk vaxtlar mənim də xoşuma gəlirdi bu temalar amma daha hər şeyin də bir həddi var da. ya da yeni mədəniyyətlə qarşılaşmaqdan misal gətirək. məsələn türk liseyinə girən vaxtı dedim bunlar necə gözəl insandılar; dinləri bütün, cəsarətləri yerində, nəzakətlidirlər, tarixləri şanlıdı zad. ilk ildə keçirilən tədbirlərdən zaddan təkərə düşür adam. olursan dindar+ülkücü. sonrakı il keçən ilki tədbirlərin eynisini görəndə biraz təəccüblənirsən amma yenə də sınmırsan. bir sonrakı il eyni tədbiri görürsən deyirsən daha sikdirin. insanları da elə. müəllimləri, şagirdləri əvvəlcə adama xoş təsir bağışlıyır amma sonra soyuyursan. məncə bu bir faktdı ki, türk liseylərini bitirən və ya türkiyə unilərində təhsil görmüş tələbələrimizin əksəriyyəti türklərə nifrət edir, geriyə qalanları da onlara qarşı soyuqdurlar. günahı türklərdə görürdüm. amma başqa millətlərlə də eyni cür olur. ilk baxışdan adamı valeh eliyirlər, ancaq müsbət xüsusiyyətlərini görürsən amma sonradan bəyənmirsən. 1 aydan az olmaqla bir xarici ölkəyə səyahətə getmiş hər insan o ölkənin əhalisi haqqında müsbət fikirdə olur məncə. biraz uzun qalsalar fikirlərini dəyişdirərlər.
axırı mənim problemim budu ki, çox tez bayraq dəyişdirirəm. bəlkə də düzgün olan budu. çünki hər halda dostlarım aşk çocuğudu deyə mən də özümü elə aparmalı deyiləm axı. axırı hər nədisə bezdirir məni. təkrar-təkrar neçə dəfə başıma gəlib, neçə dəfə şahidi olmuşam bu şeylərin. ona görə həyat ancaq bundan ibarətdi sanki. bayraq dəyişdirməsən alınmır.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
(baxma: kvant mexanikası oxumağa başlayan adam editi)
təbiətdəki fenomenlərin izahı zamanı obyektlərin dalğa yoxsa zərrəcik kimi izah edilməsi sualına cavab verən fizika bölməsi. kvant mexanikasının təməl daşları işığın ikili təbiətinin araşdırılması ilə atılmışdır. işıq ən sadə dillə, dalğa kimi yayılır, zərrəcik kimi qarşılıqlı təsirə girir. ilk başlar nyuton və onun həmkarları işığın zərrəciklər selindən ibarət olduğunu irəli sürürdülər. çünki işığın sınma, əks olunma və s. xassələri bu modellə rahat aydın olurdu. sonralar bir sıra eksperimentlərdə işığın difraksiyası, interferensiyası və s. müşahidə edildi. işığın uzununa bir dalğa olduğuna inanıldı. eyni ilə səs dalğaları kimi. daha sonra işığın polarizasiyası olduğunu müşahidə etdikdən sonra, onun eninə dalğa olması fikri yayıldı. cənab maksvelin öz məşhur tənlikləri ilə işığın müqəddəs qanunlarını yazması işığın bir elektromaqnit dalğası olması fikrini ortaya atdı və hamı tərəfindən yekdilliklə qəbul edildi. əvvəla dalğa nədir? dalğa enerjinin məkanda rəqsi hərəkətlə yayılmasıdır. dalğanın çatdırdığı enerji onun hündürlüyündən asılıdır. işıqda da belədir. dalğanın bir başqa özəlliyi də odur ki, əgər bir mənbədən kəsintisiz olaraq dalğalar gəlirsə, onda dalğanın fəzada müəyyən bir yer tutmasından danışmaq olmur, yəni dalğa hər yerdədir. misal üçün deyim ki, günəşdən kəsintisiz olaraq işıq dalğası gəlir. və heç vaxt demək olmur ki, dalğa indi veneranın yanındadır, birazdan bizə çatacaq. dalğa günəşin göründüyü hər yerdədi. çünki elə məhz onun sahəsində günəşi görürsən. qısaca təkrar edirəm, dalğanın məkanı yoxdur. indi keçək kvant mexanikasının başlanğıcı olan məşhur eksperimentə. qara cisim şüalanması. qara cisim, üzərinə, düşən bütün işıqları udan cisimdir. yaxşı uducu olması onu həm də yaxşı şüalandırıcı edir. yəni qara cisim bütün dalğa uzunluqlarında da işıq şüalandırır. alimlər baxmaq istəyiblər ki, cisimləri qızdırdıqda şüalanması nədən asılıdır. və ya mövcud olan qanunlar cisimlərin qızarkən şüalanmasını necə izah edir. nəticə fəlakət idi. o dövr ki bilgilər eksperimentlərin nəticəsini izah etmirdi. nəinki izah etmirdi, həm də mənasız rəqəmlər verirdi. çıxış yolunu max planck təklif elədi. o dedi ki, mənbədən gələn işıq istədiyi qədər xırda ola bilməz. bir h sabitinin tam qatları şəklində ola bilər. planckın hipotezi qara cisim şüalamasını mükəmməl izah etsə də, inanılası deyildi. çünki işığın yalnız h-nın qatları şəklində enerji verməsi, əslində işığın paketlər, yəni zərrəciklər şəklində enerji verməsi idi. indi işığın həm dalğa həm də zərrəcik olduğunu təsəvvür etməyə çalışırdılar. bundan sonra, fotoelektrik effekti və kompton saçılması eksperimentləri də işığın zərrəcik kimi təsəvvür edilə biləcəyini təsdiqləməyə başladı. alimlər qarşısında bir problem dayanırdı, bu iki fərqli modeli necə ümumiləşdirmək olar. arada nəsə bir qanuna uyğunluqların olduğu aşkar idi, ancaq nə qanuna uyğunluq? daha sonra de broglie adlı bir cavan doktorant özünün dissertasiyasında zərrəcik olduğundan əmin olduğumuz bəzi obyektləri də dalğa olaraq təsəvvür edə biləcəyimizi göstərdi. məsələn elektron, nüvə, ayrı-ayrı atomlar, top, insan, təyyarə və s. səhv eşitmədiniz, de broglie-nin hipotezi universadır, sizin yeriməyinizə belə bir dalğa funksiyası qoşmaq olar, ancaq bunun haqda sonradan danışacam. planckın hipotezi sayəsində işıqla bir zərrəcik kimi davranmaq, onun dalğa uzunluğundan impuls, hətta kütlə üçün müəyyən ifadələr çıxarmaq mümkün idi. cavan doktorantımız isə, bu ifadələri tərsinə çevirməkdən başqa bir şey etmədi. o göstərdi ki, impulsu olan istənilən zərrəciyə dalğa uzunluğu tapmaq mümkündür. o dövrlərin məşhur alimi max von laue qeyd etmişdir ki, "əgər de broglie haqlı çıxsa mən fizikanı tərk edəcəm!". de broglienin hipotezi elektronların difraksiyası eksperimentində təsdiqləndi, amma max von laue sözünün üstündə durmadı, elmə töhvələrini verməyə davam etdi. və yaxşı ki, getmədi.
ilk baxışdan de broglie-nin hipotezinin işləri qəlizləşdirdiyini düşünmək olar. zira işığa zərrəcik deməyə dili gəlməyən alimlər, indi zərrəciklərə dalğa deməli idi. amma bir ümumi təsəvvür yarandı. bu ümumi təsəvvür dalğa paketi təsəvvürü adlanır. bu təsəvvürü izah etmək üçün sizlərə koherentlik mövzusuna göz atmağı məsləhət verirəm, amma özüm də burda qısa izah verəcəm. işıq dalğasının koherent olması, onun dəqiq hansı dalğa uzunluğuna, yəni rəngə malik olmasını bilməyimiz deməkdir. məsələn, adi otaq lampası koherent deyil. çünki görünən və infraqırmızı işığın demək olar ki, bütün dalğa uzunluqlarında işıq yayır, yəni ağ görünür. və biz dalğa uzunluğundan yox, dalğa uzunluqları spektrindən danışmağa məcburuq. spektr, sadəcə mənbənin hansı dalğa uzunluğunda nə qədər işıq yaydığını göstərən bir funksiyadır. otaq lampası koherent deyil dedik, deməli onun spektri genişdir. amma götürək bir lazeri. lazerin spektri çox dardır. deməli konkret hansı dalğa uzunluğunda işıq yaydığını deyə bilərik. məhz bu səbəbdən də, lazerlərin yalnız bir rəngi olur, ağ lazer yoxdur. deyəcəksiniz ki, tamam da, bunun bizim problemimizə nə dəxli var? dəxli var. koherentlik başlığında dedim ki, koherent olmayan işığın interferensiyasını müşahidə etmək mümkün deyil. interferensiya işığın ayrı-ayrı hissələrinin üst-üstə minərək, bir zolaqlı şəkil əmələ gətirməsinə deyilir. ağ işığı yanbayan bir cüt deşikdən keçirdikdə, ekranın arxasında elə iki deşiyin izi görünəcək. amma lazer işığını bu deşiklərdən keçirsək, çoxlu-çoxlu zolaqlar əmələ gələcək, çünki lazer işığı koherentdir və yaxşı interferensiya edir. yuxarıdakı cümlələri bir də oxuyun, çünki burdan indi məna çıxaracam. lampa işığındakı kimi ekranda iki deşiyin şəklinin yaranması o deməkdir ki, işığın hardan keçdiyini təsəvvür etmək mümkündür. çünki müşahidəçi konkret deşiklərin izini görür ekranda. amma lazer işığının interferensiyasındakı çoxlu zolağı necə başa düşək? lazer işığı müəyyən anda hansı deşikdən keçib deyə bilmirik, çünki riyazi olaraq, hər ikisindən keçib və bu ağlasığmazdır. burdan ağlınızın bir ucunda tutmalı olduğunuz bilgi: işığın dalğa uzunluğu nə qədər dəqiq bilinirsə, onun hansı deşikdən keçdiyi o qədər naməlum olur. heisenbergin qeyri-müəyyənlik prinsipi.
indi yuxarıda öyrəndiklərimizi zərrəciklərə aid edək. zərrəciklər üçün dalğa paketi təsəvvürü var dedik. de broglie-yə görə, zərrəciklərə onların impulsundan, yəni sürətindən asılı olaraq müxtəlif dalğa uzunluqlarını aid etmək olar. yadınıza salın, və ya yadınızda saxlayın, heç bir ölçmə prosesi xətasız deyil. ölçmələrin dəqiqliyi sonludur, yəni müəyyən bir dəqiqlikdən danışmaq olar, sonsuz dəqiqlikdən yox. bir cismin impulsunu yəni sürətini ölçərkən, müəyyən xətaya yol veririk. onda cismin sahib olduğu dalğa təkcə bir uzunluqda yox, bizim səhv edə biləcəyimiz uzunluqlarda da mövcud ola bilər. sonsuz dəqiqliklə ölçsə idik, ancaq bir dalğa uzunluğu olacaqdı, çünki bir impuls mövcuddur. amma xəta ilə ölçdükdə, bizim dəqiqliyimizin imkan verdiyi bütün impulslarda dalğa uzunluğu mövcuddur. cismin eyni zamanda çoxlu dalğa uzunluqlarına sahib olması sizə nəyi xatırladır? işığın spektrini. işıq mənbəyi də eyni zamanda müxtəlif dalğa uzunluğuna sahib olanda onun spektrindən danışmışdıq. deməli zərrəciklərin dalğa paketinin də spektri var. bu spektrin genişliyi bizim ölçmələrimizin dəqiqliyindən asılıdır. biz cismin sürətini nə qədər dəqiq ölçsək, onun spektri o qədər dar olur. qeyri dəqiqlik, spektrin genişlənməyinə səbəb olur. bura qədər boşluqlar qalmadı ümid edirəm. cisimlər əgər dalğa xassəsi göstərirlərsə, deməli onların interferensiyası və difraksiyası da müşahidə edilə bilər. indi bizim zərrəciyimizi məşhur cüt deşik təcrübəsinə daxil edək. təcrübənin yuxarıdakı gedişatını və nəticədən çıxardığımız mənanı yada salın: spektri dar olan dalğaların interferensiyası müşahidə olunur, bu o deməkdir ki, onların haradan keçdiyini dəqiq demək olmur. spektri geniş olan dalğaların interferensiyası müşahidə olunmur, sadəcə deşiyin izləri görünür, bu o deməkdir ki, dalğanın hardan keçdiyini müşahidə etmək olur. indi zərrəciklər üçün heisenbergin qeyri-müəyyənlik prinsipini təqdim edək. bir cismin sürətini və yerini eyni anda istənilən qədər dəqiq ölçmək olmur. sürətini dəqiq ölçdüyümüz cisim özünü dalğa kimi aparır və biz onun yerini itiririk. çünki dalğanın fəzada yerini tapmaq mümkün deyil. amma sürətini qeyri-dəqiq ölçüdüyümüz cismin konkret hansı yerdə olduğunu demək mümkündür, çünki cisim dalğanın özəlliklərini itirir. nəyə görə dalğa özəlliyini itirir dedim? cüt deşik təcrübəsindən dalğa deyil də topları keçirməyə çalışın. ekranda topların izi necə görünəcək? eynilə deşiklərin izini müşahidə edəcəyik, çünki top yalnız bir müəyyən deşikdən keçib ekrana dəyir. top zərrəcikdir, deməli spektri geniş olan dalğanı zərrəcik kimi başa düşə bilərik. spektri dar olan dalğa isə elə dalğa kimi başa düşülməlidir.
heisenbergin qeyri müəyyənlik prinsipi riyazi olaraq belə ifadə olunur: impulsun qeyri-dəqiqliyi vurulsun yerin qeyri-dəqiqliyi həmişə planck sabitinin yarısından böyükdür ya da bərabərdir. indi gəlin bu sadə riyazi asılılığı yaxından ələ alaq. məncə oxuyuculardan bəzilərinin ağlından belə bir fikir keçir: "əgər sürəti tam dəqiq təyin eləsək, bütün bu çürükçülüyə ehtiyac olmaz!". yanılırsınız. hesab edək ki, sürəti tam dəqiq təyin etdik. onda bizim cismin dalğa uzunluğu spektrinin eni sıfıra bərabər olacaq. çünki konkret bilirsiniz hansı sürətə və dalğa uzunluğuna malikdir. yerləşdirək cənab heisenbergin düsturuna. görürük ki, sürətin sıfır qeyri-dəqiqlik ilə ölçülməsi tənliyə tabe olmur. bu halı yalnız və yalnız yerin sonsuz qeyri-dəqiqliyi ilə düzəltmək olar. sonsuz qeyri-dəqiqlik nədi? yəni cisim bütün kainata yayılıb, onun harda olduğunu demək olmur. bu isə ideal dalğanın özəlliyidir. yəni işlər heç də yaxşılığa doğru getməyəcək. indi tənliyin başqa məqamına toxunaq. nəyə görə təkcə bərabərdir yoxdur, böyük və ya bərabərdir sözü var? bu hal işıq üçün də belədir mi? qayıdaq sürətin ölçülməsinə. sürəti qeyri-dəqiq ölçmək müxtəlif fərqli sürətlərin mövcud ola bilməsi deməkdir demişdik. cismin müxtəlif sürətlərə sahib ola bilməsi ehtimalı, cismin yerinin getdikcə qeyri dəqiq olması deməkdir. çünki müxtəlif sürətlər, cismin zamanla müxtəlif məsafələr qət etməsi deməkdir. buna dalğa paketinin axması deyirlər. yəni heisenbergin tənliyindəki bərabərlik yalnız ölçmələrin aparıldığı başlanğıc zamanı doğrudur. zaman irrəlilədikcə qeyri-dəqiqliklərin hasili böyüyür. bəs işıq üçün? işığın sürəti onun dalğa uzunluğundan deyil də, mühitdən asılıdır. deməli işıq paketi heç vaxt axmır. işıq üçün heisenberg tənliyi yalnız bərabərlikdən ibarətdir. qeyri müəyyənlik prinsipi bizə nə öyrədir? bu prinsip bizə dalğa və zərrəcik modellərini birləşdirməyə düzgün yerdə işlətməyə imkan verir. bundan başqa sözü gedən prinsip, planck sabitinə bir məna yükləyir. planck sabiti iki ayrı model arasındakı əlaqə rolunu oynayır.
müşahidəçi və dalğa funksiyası. alimlər yeni əldə olunan bilgilərin möhtəşəmliyindən qaza gəlsələr də, şüphələrini itirməmişdilər. başa düşüləndi. işıqla hər şey aydın ola bilər də, zərrəcik necə uyğunlaşır bütün bunlara. eksperiment aparılır, düşünülür ki, elektronları bir-bir cüt deşikdən keçirsək, onda yuxarıda bəhs etdiyim hipotezləri çürüdə bilərik. nəticə uğursuz olur, yenə də interferensiya müşahidə olunur. hipotez imtahandan keçmişdi. indi deşiklərə detektor qoydular, elektronların haradan keçdiyini müşahidə etmək üçün. bu dəfə elektronların haradan keçdiyini müşahidə etdilər, amma ekrandakı interferensiya yerini deşiklərin izinə buraxdı. nə baş verirdi? yuxarıdakı hipotez bu halı mükəmməl izah edirdi. belə ki, deşikdə elektronların haradan keçdiyini müşahidə etmək, onların yerini dəqiq ölçməyimizə səbəb olurdu. nəticədə elektronların impulsları qeyri dəqiqləşirdi. bu da öz növbəsində ekrandakı interferensiyanı yox edirdi. xatırlayın, qeyri dəqiq impuls-----geniş spektr-------ekranda deşiklərin izləri-----zərrəcik xassəsi. yaxşı bəs impulsun qeyri-dəqiq olmağının məntiqli bir izahı var? bəli, elektronlarınn yerini ölçərkən, ölçmə aparatının işləmə prinsipinə görə onlar impuls alırlar. bu alınan impuls onların spektrini genişləndirir. deyə bilərsiniz ki, deməli bu sistematik bir səhvdir, daha yaxşı aparatlarla bunu aradan qaldıra bilərik. xeyr. ölçmə və müşahidə etmə prosesləri ölçən və müşahidə edən obyektlərlə sıx bağlıdır. yəni istənilən ölçmə və müşahidə prosesində biz sistemin vəziyyətinə müdaxilə edib, onu dəyişmiş oluruq. niyə bu reallıq ancaq kvant mexanikasında qarşımıza çıxdı? çünki makroskopik cisimlərdə, ölçmə aparatının sistemə təsiri yox sayacaq qədərdir. məsələn biz aya baxanda, onun səthində əks edən günəş şüalarından istifadə edirik. günəş şüaları bizim ölçmə aparatımızın bir hissəsidir, ancaq bu şüaların aya ötürdüyü impuls, yox sayacaq qədər azdır. yəni, ayın biz ona baxanda cisim kimi, baxmayanda dalğa kimi olmasını düşünmək, məntiqsizdir. çünki ölçmə aparatı sistemə çox az təsir edir. elementar zərrəciklər dünyasında isə bu belə deyil. ölçmə aparatımızın təsiri artıq nəzərə alınmalıdır. tak chto kvant mexanikasından basıb bağlayan, bir şeyi əldə etmək üçün arzulamağın kifayət olduğunu, düşüncələrimizlə kainatı idarə edə biləcəyimizi iddia edən kitablara məndən məsləhət inanmayın. yuxarıda bir cümlə işlətmişdim: "işıq dalğa kimi yayılır, zərrəcik kimi qarşılıqlı təsirə girir." bunu bəhs olunan modellə necə başa düşmək olar? eləki işıq sadəcə yayılır, onun haqqında bilgimiz, mənbədən çıxarkən sahib olduğu spektrdən başqa bir şey deyil, və o özünü dalğa kimi aparır. elə ki, biz işığın nə ilə sə, əlaqəyə girdiyini müşahidə edirik, o zaman bir işığın yerini dəqiq ölçmüş oluruq və o dalğa özəlliyini itirir. tam ümumiləşmiş modeldə, istər dalğa, istər də də zərrəcik fəzada enerji və impulsun ötürülməsinə xidmət edir. əgər bu ötürülmənin yeri bilinirsə, zərrəcikdən, bilinmirsə dalğadan söhbət gedir.
de broglie hipotezinin möcüzəsi: yuxarıda bu hipotezi tədbiq etmək üçün bir limitin olmadığını dedim. insana necə dalğa aid etmək olar? elektrona necə olursa, insana da elə. amma nəyə görə bu imkan belə qeyri-adi gəlir, və inanmaq çətindir? və ya nəyə görə insan dalğalarını müşahidə edə bilmirik? gəlin başqa sual verim, bir şeyin dalğa olduğunu necə müşahidə edə bilərik? cavab dalğanın özəlliklərini test etməklə, məsələn difraksiya, interferensiya və s. gəlin test üçün insan atan bir pulemyot düzəldək. pulemyotun atəş tezliyi önəmli deyil, amma yenə də dəqiqədə 10 insan atdığını düşünək. pulemyotun lüləsindən çıxan insanların sürəti təxminən saniyədə 100 metr olsun. ortalama 70 kg insanın bu sürətdə kinetik enerjisini de broglie-nin düsturuna yerləşdirsək, insan dalğalarının 10 üstü mənfi 39 metr olacağını taparıq. çox xırda bir ölçüdür. müqayisə üçün deyim ki, atomların radiusları 10 üstü mənfi 10 metr miqyasında yerləşir. difraksiya müşahidə etmək üçün, dalğanı dağa uzunluğu miqyasında olan bir maneədən keçirmək lazımdır. yuxarıdakı müqayisəni bir də göz önünə gətirsək, görərik ki, hətta pulemyotumuzdan çıxan insanları bir-birinə dirənən iki atomun arasından da keçirsək, dalğa müşahidə etməyəcəyik. daha xırda maneə hələlik yoxdur, olacağına da inanmıram, olsa da insan o deşikən keçməz, qardaşım. yəni ki, insan dalğalarının mövcud olduğunu sübut edə bilmərik. bu nöqtədə yaradan bizə "bu şeyləri belə yaratdım, ancaq heç vaxt sübut edə bilməyəcəksiniz" deyərək, biləyini yalayır və hareket çekir. təcrübələr insanla heç vaxt alınmasa da, daha xırda şeylər ilə alınır. ilk vaxtlar elektronla yoxladılar, daha sonra atom nüvələri ilə, sonra atomlarla, sonra iri atomlarla, sonra isə iri bioloji molekullarla yoxladılar. hələlik de broglienin hipotezi doğrudur. ən aktual xəbərlərə görə bu təcrübəni ayrı-ayrı viruslarla, yəni artıq canlı orqanizmlərlə yoxlayacaqlar. böyük ehtimal bunlarla da təcrübə alınacaq. de broglie haqlı idi uşaqlar.
(baxma: uzun yazını notlara yazıb, sonra bax verə bilməmək)
(baxma: təmbəllik)
not: kvant mexanikası imtahanından keçmiş ya da kəsilmiş adam editi gələcək, səbrli olun.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
1. təbiətdə riyaziyyat varmı?
"təbii ki var, umbay" deyib keçməyin. sadə bir şey deyil məncə. riyaziyyata təbiəti qismən də olsa başa düşməyimiz üçün uydurulmuş bir şey kimi baxıram. ola bilər gravitasiyanı misal gətirə və düşünə bilərsiz ki, sonsuz sayda cisimlər bir-birini yüksək dəqiqliklə hesablanmış qüvvələrlə çəkir ki, qalaktikalar, günəş sistemləri kimi quruluşlar yaranır. amma tarazlıq yoxdu. olsa da bunun riyazi hesablanmış bir şey olmasına ehtiyac yoxdu. sadəcə bu cisimlər müəyyən özəlliklərinə uyğun olaraq bir-birini cəzb eliyir. cəzb etmə qüvvələrinin miqdarını riyazi olaraq hesablamaq bizə sərf eliyir çünki bu zaman qüvvənin böyüklüyü haqqda təsəvvürümüz yaranır. qızdırılmış bir cismin soyuyaraq enerjisini ətraf aləmə verməsində, yüklənmiş kondensatorun bir müqavimət üstündən boşalmasında, sarğacın cərəyan "depolamasında" həmişə eyni grafik qabağımıza çıxır, bənzər düsturlar istifadə olunur. indiyə qədər gördüyüm əksər sahələrdə tamamilə eyni vəya bənzər nisbətlər qarşıma çıxır. bütün bunlara əlavə olaraq "pi" və "e" ədələrinin irrasional olmasını, yəni dəqiq hesablanmalarının mümkün olmadığını və fibonaççi ədədləri kimi şeylərin hər yerdə qarşımıza çıxmasını yazmaq olar. bu sualımı biraz daha aydınlaşdırmaq üçün başqa bir ek sual soruşum: "yad planetlilərlə qarşılaşsa idik onlar da bizim kimi eyni riyaziyyatı istifadə edəcəkdilər mi?" eyni kainatda yaşayırıq, eyni təbii hadisələri görürük amma məncə fərqli riyazi yanaşmalara sahib ola bilərdik. hər halda bir ehtimaldı. bir də ki özüm soruşub cavab vermişəm kimi göründü amma elə deyil. əks tərəfə inamın daha güclü olduğunu düşündüm, ona görə bu tərəfi də dəstəkləmək istədim biraz.
2. cinsiyyət necə yaranıb?
(baxma: teistlərin əlinə arqument vermək)
biologiya oxuyan bir dostum mənə bu sualı verdi və yekə bir təkərin içinə saldı. təkamül niyə iki cinsli çoxalma yolunu seçdi ki? başqa bir ek sual hermafrodit canlılar birinci ortaya çıxıb yoxsa iki cinsi olan canlılardan hermafroditliyə keçid olub? birinci hermafroditlik olsaydı müəyyən qədər izah gəlmiş olardı amma tam cavablandırmaq mümkün olmazdı. biraz loru dildə desək hermafrodit canlılar həm sperm axıdan həm də başqasının axıtdığı spermdən hamilə qalan canlılardı. tutalım ki, bir mutasiya oldu yeni doğulan canlı ancaq sperm axıtmağı bacardı* ya da əksinə . beləliklə erkək* dişi yarandı deyək. bir neçə nəsil sonra erkək-hermafrodit* dişi-hermafrodit cütlüklərindən ibarət topluluq yaranacaq. eyni şeyin eyni zamanda dişilərlə də baş verməsi və bir müddət sonra yalnız dişi-erkək cütlüklərindən ibarət topluluğun yaranması, daha da irəli gedək: bütün iki cinsiyyətli canlıların yalnız bu qoldan gəlməsi həddindən çox fantastik olmazdımı? halbuki bu işin heyvanı var bitkisi var nə bilim inkşaf etmişi var, ibtidaisi var. bir sözlə qəliz məsələdi.
3. niyə maşında dost tanışla səyahət zamanı qulaq asılan bütün mahnılar adamın xoşuna gəlir?
özüm ölüm bu suala hamısından çox takıram. təkcə maşın yox e lap qatar olsun, təyyarə olsun.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
kifayət qədər araşdırılmamış bir mövzudu. kişilər olaraq gündəlik mövzularda, riyaziyyatda və ya başqa elm sahələrində onlardan daha güclü məntiqimiz olduğunu iddia eləsək də çox tez-tez təəccübləndirə bildiklərini boynumuza almalıyıq. ümumiyyətlə məntiqli düşünmək, intellekt sadəcə bir növü olan zad deyil. deyilənə görə intelektin ən az 8 növü var. məsələn riyazi məntiq bacarığı, liderlik intelekti, 3d fəza təsəvvürü və burada orientasiya bacarığı (baxma: qadınların park edə bilməməsi), musiqini hiss eləmək intellekti, bədən hissələrini düzgün hərəkət ettirmək intelekti və s. hesab edirəm ki, qadınların bizdən qat-qat üstün olduğu mövzular var. məsələn bu varlıqlar həmişə bir geyim barədə şəxsi fikirə sahib olurlar. hansı paltar hansı ayaqqabı ilə gedə bilər, hansı paltar məni daha arıq göstərər və s. ya da dəyişiklikləri çox tez seçirlər. bir dəfə kursda müəllimimiz 20 saniyəlik tələsik sinifə girdi çantasını götürüb çıxdı. çıxandan sonra qızların "üzünü qırxıb bu gün" deyə fısıldamasını eşitdim. amk mən adi vaxtı heç hiss eləmirdim ki o müəllimin üzündə tük var ya yox. yəni 4-5 gün qırxılmayan üzü mən seçə bilmərəm, bacarmıram. təbii ki, bunları seçməyi bacaran kişilər də var ancaq qadınlar daha yaxşı bacarır. və ya adicə söhbət eliyəndən iki gün sonra ağlıma gəlir ki, bu qız burda bu şeyə işarə vururmuş. həmin vaxtı amma mən söhbətdən ötəri keçirəm. boynuma alıram ki, məni aldatmaq çox asan olur. bir də ki, qadınlar özləri iş həyatında kişi kolleqalarının ətrafında işləməyi sevirlər. bu yaxınlarda bir qız özü mənə etiraf elədi ki, kişilər sadə düşünür ona görə onlarla işləmək mənə ləzzət verir. qadınlar isə çox tülküdülər. etiraf ləzzət elədi mənə.
o ki, qaldı heç bir ağıla-məntiqə sığmayan hərəkətlərinə onları mən qadınların yaradılışı ilə əlaqələndirərdim amma başqa cür. insan cəmiyyəti qadın bədəninin bioloji cəhətdən tələb etdiyi həyat tərzini qadağan edir. həyatlarında nələrsə çatışmır deyə mənasız reaksiyalar verirlər. məsələn hamilə qadınların ərlərindən ağıla məntiqə sığmayan istəkləri. mənim anam mandarin qabığı istəyirmiş. atam hələ zarafatnan deyirdi ki, 1 kg mandarin alırdım özünü mən yeyirdim qabığını da bu. və ya cem yılmazın misal gətirdiyi kimi "yer çekimsiz ortamda çilek yiyim ama tadı muz gibi gelsin" bunu məntiqsizliklə əlaqələndirməzdim. bir kitab oxumuşdum orda bir qadın hamilə qaldıqdan sonra ərlərini öldürürdü. onun fikrincə təbiətin qanunu budu o artıq öz işini görüb, çıxıb getməlidi. hətta ərlərinə bir müddətlik ayrılıq təklif eliyir amma onu başa düşmürlər. o da dözə bilmir öldürür onları. hər şey 100% buna görə olur demək istəmirəm ya da bütün qadınlar hamilə qalandan sonra ərlərini öldürmək istəyirlər deyə bir iddiam da yoxdu. amma bu gizli hissin var olduğuna inanıram. yəni hamiləlikdən sonra kişi ani olaraq qadının gözündə düşə bilər və "intiqamını" bilinç altında bu yolla ala bilər. bu yolla, kişidən məntiqsiz şeylər tələb eləməklə özünü rahatlaşdıra bilər yəni.
ya da hamiləlikdən uzaqlaşaq biraz. bir başqa entry`imdə bildirmişdim ki, qadınlar daim ən yaxşı erkəyin yolunu gözləyir. bir kişi genlərini mümkün qədər çox dişiyə ötürməyə çalışırsa da qadın belə deyil. qadınlar nəslini davam etdirməyə ən layiqlilərini seçir və seçməlidir. instinktləri ona "zəif" kişiləri yaxın buraxmamağı əmr eliyir. indi bu özəlliyi də qadınların "məntiqsiz" hərəkətlərinə bağlayacam. ideal erkə, ümumiyyətlə ideal insan mümkün olmadığına görə qadınlar bir müddətdən sonra partnyorlarına daha aşağı baxacaqlar. ola bilər kişisini sevir, onu atmaq istəmir və kifayət qədər hörmət eliyir amma bilinç altında o "ən yaxşısını axtarmaq" arzusu yenidən hərəkətə keçir. indi insan heyvanlar aləmini çoxdan tərk eləmiş varlıq olaraq bədəninin hər tələbinə boyun əymir. elə müəyyən mənada insan olmaq heyvani istəklərindən imtina eləmək deməkdi. qadın da kişisini atmır və düzgün olan da budur. amma nəticədə ondan getdikcə daha çox şey tələb eliyir. daha çox diqqət, daha çox anlayış, əlamətdar günlərdə gül almaq, təbrik eləmək, onu sevdiyini demək və s. bunun bir də ifrat dərəcədə şişirdilmiş versiyası var ki, bütün dünyaya onu sevdiyini car çəkmək. indi siz təsəvvür eliyin bu ego nə qədər ac qalıb. bizi atmamaq onun üçün əslində nə qədər çətindir.
eyni şeylər bizdə də olur amma cəmiyyət bizə başqa rol verdiyi üçün bizə tamam başqa cür təsir eliyir. halil sezai`nin isyan mahnısına youtube`da bir komment yazılmışdı. onunla başlamaq istəyirəm bu abzasa: "filmde karıyı sikemedi acısını biz çekiyoz amk". adına sevgi qoyduğumuz şey uğruna az məntiqsiz hərəkət eləmişik? içini sikim qaymorit olmuşdum soyuqdan, amma yenə də gecən vaxtı gedib istədiyim qızgilin pəncərələrinin altında dururdum. amk heç demirdim də ee çıx çölə * şəlalə di çıx dayna palkona sözüm var . lom kimi ancaq baxırdım. niyə eliyirdim indi bilirəm. sikə bilmirdim, ağa. vermirdi. daha doğrusu istəməmişdim heç, istəsəydim də verməzdi. indi bir "aşk çocuğunun" biri çıxıb deyə bilər sevgini çox alçaldırsan. başqa bir entry`də sevgini ilahiləşdirmək mənə borc olsun, panpa. amma həqiqət budu məncə.
son olaraq demək istəyirəm ki, qadınlara qarşı olan bu ittihamlar əsassızdı. yuxarıda göstərdiyim şeylərin bu fikrimə tutarlı arqument olduğunu düşünürəm. təkrarən ibtidai icma quruluşuna qayıtmaq ya da tamamilə heyvanlar aləmindəki kimi yaşamaq fikrim də yoxdu. hər şey belə zordu elə. həm qadınlar həm də biz kifayət qədər çox şeydən imtina eləmişik və eləyirik. və bunun sahəsində insan olmuşuq. tarix boyunca bütün bunların belə olması məsləhət görülüb. daha yaxşı insan olmaq ehtiyaclarını daha yaxşı idarə eləməyi bacarmaqdı məncə. komplexlərindən, dediyim "çatışmamazlıqlarından" uzaq olan bir qadın modeli istəyirsinizsə təsəvvürünüzə 25-30 yaş arası, körpə uşağı olan və eyni zamanda işləyən qadın obrazı gətirin. onda qadının əslində çox ağıllı və güclü olduğunu anlamaq çətin olmayacaq. körpə uşağı var deyə başqa partnyor onu düşündürmür * hələlik , çox çalışqandır uşağına görə, özünə güvəni yerindədir və maraqlısı budu ki, özünü super ağıllı da saymır yerli yerində digər cinsin nümayəndələrinə kömək üçün xahiş eliyə bilir. əri varsa da sadəcə dost kimidi. işin yorğunluğunu çıxaracaq yol yoldaşı kimi baxır ərinə artıq.
sonda bir məşhur sözü yazmaq istəyirəm ləzzət eliyir mənə. "qadınlar çox ağıllı varlıqlardı. istəsələr bütün dünyanı ələ keçirərlər. amma onlar alış-veriş eləmək istəyirlər" * bu cümlə bütün entry`min inkarı oldu deyəsən
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
gündəlik həyatımızda qarşılaşdığımız, sadə səslənən, amma cavabı müəyyən texniki, ya da ixtisas biliyini tələb edən suallardır.
ilkin not: bu başlıqda yazılacaq və cavablandırılacaq olan sualların bəziləri və ya hamısı kiməsə sadə gələ bilər. ona görə də xahiş olunur, belə olan halda bildiyiniz bir şeyin qeyd edilməsinə sevinəsiniz, hirslənməyəsiniz.
*səma niyə mavidir*?
bəlkə də hər insanın özünə soruşduğu, amma cavabını tapmadan təslim olduğu sualdır bu. müxtəlif fərziyyələr irəli sürülür ki, əksəriyyəti əsassızdır, "dənizin rəngi əks olunur" kimi.
əvvəla onu başa düşmək lazımdır ki, insan gözü bir rəngi görürsə, bu heçdə o demək deyil ki, gözə sadəcə həmin rəngdə, "tezlikdə" işıq daxil olur. gözümüz müxtəlif tezliklərdə, rənglərdə işıq dalğalarından adətən hansı dominantdırsa onu görür. yəni əgər gözümüzə 70% qırmızı, 15% yaşıl və 15% mavi işıq gəlirsə, böyük ehtimal qırmızı rəngi görəcəyik. bunu web dizaynerlər daha yaxşı başa düşər məncə. ikinci əlavə bilgi isə rəng deyilən fenomenin işıq dalğasının tezliyindən asılı olmasını başa düşməkdir. mavi* əslində bənövşəyi rəng ən yüksək tezlikdə işıq, qırmızı rəng isə ən az tezlikdə olan işıqdır. bu iki əlavə bilgidən sonra qayıdaq əsas mövzumuza. atmosferə daxil olan günəş işığı atmosferdəki xırda zərrəciklər tərəfindən udulub, yenidən şüalandırılır. bu şüalanan işığın miqdarı araşdırmalara görə işığın tezliyinin 4-cü qüvvəti ilə dəyişir. yəni işığın tezliyi nə qədər çoxdursa, o qədər çox şüalanır. xatırlayaq ki, mavi rəng ən yüksək tezlikli işıq idi. bütün rənglərdə işıq atmosfer zərrəcikləri tərəfindən şüalandırılıq lakin, mavi rəngi daha çox şüalandırırlar, o dominant olur ona görə də gözümüz ancaq onu hiss edir. hesablamalara görə mavi rəng qırmızı rəngdə təxminən 16 dəfə daha çox şüalandırılır. indi əsas maraqlı hissə gəlir. gün batışında və doğuşunda günəş şüaları atmosferə çəpinə daxil olur və daha uzaq məsafə qət edir. nəticədə şüaların daha böyük hissəsi atmosfer zərrəcikləri tərəfindən udulub, yenidən şüalandırılır. yəni qısaca bütün rəngdəki şüaların miqdarı artır. bu vaxt mavi rəngin dominantlığı azalmağa başlayır və sarımtıl, qırmızımtıl səma müşahidə olunur. bu nöqtədə daha bir sual ortalığa çıxır. bəs nəyə görə bu sarımtıllıq sadəcə günəşin ətrafında müşahidə olunur? səmanın düz başımızın üstündə olan hissəsi, yəni zenitdə yenə də mavi rəng hökm sürür. hətta biraz daha tünd halda. bunu isə ozon qazının qırmızı və sarı rəngli işığı udma özəlliyinə borcluyuq. günəş zenitdə olanda bu effekt hiss olunmur, çünki bu şüalar ozon təbəqəsində çox az vaxt keçirirlər. elə ki, günəş şüaları bir qədər böyük bucaq altında atmosferə girməyə başladı, ozon qazının aşağı tezlikli işıqları udması müşahidə olunmağa başlayır. başqa bir qeyd olunmalı fakt da odur ki, günəşdən gələn işıqda görünən işıqların bütün rəngləri var. bunu bir prizma və ya cd, dvd disk* belə bir disklə çox yaxşı optiki təcrübə də edə bilərsiniz vaxtım olanda qeyd edəcəm ilə asanlıqla sübut etmək olar. bu səbəbdən günəş ağ rənglidir. atmosferin mavi işığı daha çox udub şüalandırması, günəşdən birbaşa gələn şüalarda mavi rəngin azalmasına gətirib çıxarır. nəticədə günəş sarımtıl görünür. elə ki, gün batımına doğru daha çox rəng atmosfer tərəfindən udulub-şüalandırılır günəşin rəngi də qızarmağa başlayır. uzun sözün qısası, səmanın maviliyində əslində bir-biri ilə əlaqəsiz iki müxtəlif fenomen rol oynayır.
*yemək bişirəndə qazı nəyə görə azaldırlar*?
hamımız bilirik ki, yemək bişirəndə adətən məsləhət görürlər ki, az xodda bişirin. amma nəyə görə belə olduğu haqqında çox fikirləşməmişik. əvvəla su qaynayarkən temperaturu sabit qalır. yəni istər qazanın altında nüvə reaksiyası getsin, istər də az qazla yansın suyun temperaturu sabit qalır. verilən əlavə enerji sadəcə suyun tez və ya gec qaynamasına səbəb olur. indi isə bu məsləhətin nəyə görə məntiqli olmasına gələk. əgər yeməyi çox qazla bişirsək, onda qazandakı su tez qaynayıb buxarlanacaq, yəni su qurtaracaq. bu isə o deməkdir ki, yemək 100 dərəcə selsi temperatura az müddət məruz qalır və tam bişmir. yox əgər qazın "xodunu" azaltsaq, qazandakı su gec buxarlanıb bitəcək və yemək 100 dərəcə selsidə daha uzun müddət qalacaq və tam bişəcək. burda diqqət etməli olduğumuz məqam var ki, qazın xodunu həddindən çox azaltmaq olmaz. bu zaman suyun qaynaması dayanacaq və yemək ümumiyyətlə bişməyəcək. əlavə bilgi: qazanın qapağını örtəndə daha effektiv yemək bişirmək olur. niyə? birinci cavabı hamı təsəvvür edə bilər. buxarlanan su qazanın qapağında yenidən kondensasiya olub, töküləcək. nəticədə istilik qazanın hər yerinə bərabər paylanır və yemək yaxşı bişir. bəs başqa nə faydası ola bilər? qaynama hadisəsi temperaturdan deyil də, sırf təzyiqdən asılı bir şeydir. yəni mayenin səthində atmosfer təzyiqi nə qədər çox olsa o qədər yuxarı temperaturda qaynayar. bəlkə aranızda dağda suyun daha tez 90-95 dərəcədə qaynadığını müşahidə edənlər var. nəysə. qazanın qapağını örtərkən, su buxarı qazanın içində ilişir deyə, mayenin üzərindəki təzyiq artır. və qaynamaq üçün 100 deyil də, atıram, 110-120 dərəcə lazım olur. nəticədə yeməyin bişməsi üçün daha yüksək temperatur əldə edilmiş olur.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
(baxma: bacarana qədər bacarırsanmış kimi göstər)
xüsusən yeni bir bacarıq əldə etmək istədiyimizdə işimizə yarayan ingiliscə məsəl. belə ki, bütün naşı şagirdlərdə bir özgüvən çatışmazlığı, əlavə həyəcan və s. olur ki, bunlar bacarıqlarımızı əslində olduqları səviyyədə göstərməyimizə mane olur. götürək yeni dil öyrənməyi. əgər söhbətə başlayanda o dildə kifayət qədər söz bazamızın olmadığını ağlımızda tutaraq başlasaq, bədənimiz qaçma refleksini işə salacaq və orda qalıb söhbət etməyə kömək edəcək bütün biliklər əl çatmaz olacaq. yox əgər biz süni özgüvənlə o dildə ana dilimizdəki səviyyədə danışırıqmış kimi söhbətə başlasaq bədənimiz orda qalıb mübarizə aparmaq refleksini işə salır və ağlımıza normalda gəlməyən biliklər həmin anda rahatlıqla əl çatan olur. təbii ki, bacarıqlarınızı kifayət qədər dərinləşdirdikdən sonra təvazökar uşaq rolunu oynamağı sizə heç kim qadağan etmir. ancaq ilk etapda, belə bir saxtakarlıq aparmaq faydalıdır. dil öyrənməkdən nümunə verdim, ancaq bir misal həll etməkdən, davaya, partnyor tapmağa qədər hər şeydə tədbiq edə bilərsiniz.
uğurlar əziz kadett!
hörmətlə qatıq.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
indiyə kimi qonşumuz ermənistanı necə yanlış dəyərləndirdiyimizi mənə bir daha sübut edən müharibə. 30 ildir dərsliklərdə, mediada, filmlərdə falan hiyləgər, yaltaq, qorxaq təbiətli bir xalq kimi tanıtdırıblar bizə. erməniləri bu cür görməyimiz bizə onları başa düşməyə mane olur və potensial fəlakətlərə gətirib çıxara bilər. danılmaz faktdır ki, əksər erməni başlarına soyqırım gəldiyinə tam qəlblə inanır və bu ruhda böyüdülüb. nəticədə dağlıq qarabağa müstəqillik istəyəndə də, azərbaycan torpaqlarını işğal edəndə də, israildən səfirini geri çağıranda da sağ qalmaq uğrunda mübarizə apardığını düşünür. Sanki azərbaycan qarabağı geri alsa, ermənilər yer üzündən silinəcək mk. Kənardan gülünc səslənir, adama deyərlər, sən gəlib bizim torpaqlarımıza qonmusan, işğalçı sənsən. indi geri almaqla məşğuluq. Ancaq erməni onu varlığına təhdid kimi görür. Türkiyə deyəndə lap qorxuları qatlanır.
indi erməni qorxaqdır deyəndə biz onu səhv başa düşmüşük. Bəli hər şeyə sağ qalmaq ya məhv olub getmək prizmasından baxırlar. Ancaq bu erməni əsgərinin daha da əzmlə dirəşəcəyinə işarə olmalı idi. Mən öz döyüşçülərimiz yetərincə şücaət göstərmir demirəm. O ərazidə məncə heç bir ordu blitzkrieg edə bilməz. Böyük dövlətlərin əfqanıstanda yaşadıqlarına baxın. Rusiyanın Çeçenistandakı problemlərini yada salın. ya da təsəvvür edin 3-3,5km yüksəklikdə ağır yüklə sizə nişan alan düşmənə tərəf qaçırsınız. Ora çatanda bir döyüşmək də var. Azərbaycan ordusu məncə ilk günlərdə bunu yoxladı və sonra taktika dəyişdirdi. indi attrition war gedir və hər şey bizim xeyrimizə işləyir. Uğurlar da yavaş yavaş böyüyəcək. Məncə heç hələ dünya dövlətlərinin cızdığı qırmızı xətti keçməyimizə çox var.
bir başqa məsələ isə hiyləgərlik məsələsidir. Bundan ehtiyat etməliyik. Kimsə dünyada ən təhlükəli, ən qəddar canlının haqlı olduğuna tam inanan insan olduğunu demişdi. ermənilər sağ qalmaq üçün vuruşduqlarını düşünürlər və buna görə qələbəyə aparan hər cürə vasitəyə əl atmağa hazır olacaqlar. bu gün bir videoda baxıram necə mülki geyimli şəxslər əsgərlərə artilleriyanı idarə etməkdə kömək edirlər. bir fərd olaraq fikirləşmək olar ki, cəsur bir addımdır. ancaq qəsd olunan azərbaycanın imicini dünyada pozmaqdır. o mövqe vurulanda, azərbaycan mülki şəxsləri vurdu deyəcəklər. və ya ekstremal hallarda öz əhalilərinə qarşı zorakılıq edib, azərbaycan doğurdan soyqırım istəyir də deyə bilərlər.
Nəysə çox uzun yazdım. Sözümün canı odur ki, məncə bir xalq olaraq işə daha professional yanaşmaq lazımdır. Empatiya göstərib ermənilərin nəyə görə bu qədər qorxduqlarını başa düşsək, məncə növbəti konfliktləri daha az problemlə həll edə bilərik. Əgər bu torpaqlara nə vaxtsa sülh gəlsə, ermənistanın bu qorxusunu sağaltmağa çalışmaq lazımdır.
özünüzə yaxşı baxın, əzizlərim. bütün bunlar vecimə olmaz deyirdim, ancaq yanılırmışam. biraz da utanıram bundan. hər iki mənada.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
nick açıb, sözlüyə yazmaq, hadislərə rəy bildirmək, başından keçən əhvalatları uyğun başlığa yapışdırmaq və s. şeylər eləməklə sözlükdə özün haqqında təsəvvür yaratmaqdır. sözlük yazarı sadəcə düşüncələrindən ibarət bir varlıqdır demişdik. bu gün fikirləşdim bu barədə. əslində səmimi olmaq məcburiyyətimiz yoxdur. düşündüyümüzü deyil də düşünmək istədiyimizi də yaza bilərik. başımıza gələnləri paylaşarkən 100% düzgün yazmağa məcbur deyilik. əhvalatın üzərində biraz oynaya da bilərik. uydurma səhnələr, qəhrəmanlar əlavə edə bilərik. ya da tamamilə uydurma əhvalat yaza bilərik. sözlükdə olduğumuz kimi varlığımızı sürdürməyə məcbur deyilik. bu möcüzəvi məkanda istədiyimiz, arzuladığımız "məni" yarada bilərik. anonimliyi kifayət qədər qoruya bilsək, onda heç bir problem çıxmayacaq. sözlük əhli səni onsuz da yazılarından tanıyır. heç birimiz olmaq istədiyimiz yerlərdə deyilik. olmaq istədiyimiz insanlar deyilik. amma sözlük bunun üçün bizə şans verir. biraz yaradıcılıqla arzu elədiyimiz "məni" sözlükdə yarada bilərik. ya da heç arzuladığımız bir şey olmasına ehtiyac yoxdur. tamam fərqli bir obraz canlandıra bilərik. özünə məxsus düşüncəsi, hadisələrə baxış açısı və s. tutalım ki, mən belə elədim. bir gün manqurt qardaşımız real həyatda əsər yazmaq fikrinə düşür. əsərin qəhrəmanlarından biri də yalnız sözlükdən tanıdığı qatıq-dır. qatığın sözlükdəki obrazından yararlanmaq istəyir. amma halbuki, qatıq obrazı real deyil. o özü də başqa bir insanın yaradıcılığından yaranıb. beləcə ortaya çox maraqlı bir şey çıxır.
hamımız belə edək demirəm. heç mənim də belə bir şeyə nə ehtiyacım var, nə də həvəsim. amma bir fikirdir də bölüşmək istədim.
saygılar
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
vətəndaşlarının tək xəyalının ölkədən çıxmaq olduğunu gördükcə çox üzüldüyüm ölkə. hər kəs ölkəmizdə bəyənməməyə nəsə tapır. kimisi deyir səhiyyə yoxdur. kimisi deyir siyasətimiz ölüb. biri deyir təhsil yoxdur. bir başqası deyir startup qurmağa imkan yoxdur. bir başqaları deyir sərbəst gəzə bilmirik, ailəm imkan vermir, küçədə sataşırlar, ailəm məni evləndirir və s. hamısı ilə razıyam müəyyən qədər. amma unutduğumuz bir şey var ki, ölkə bizdən ibarətdir. "özün çıxıb getmisən, sənə indi danışmaq asandır, başa düşməzsən nə çəkirik" deməyinizi eşidirəm, buna qarşı tutarlı bir arqumentim yoxdur. sadəcə yazımı oxuyub bir qədər kənardan məsələyə baxmağınızı xahiş edirəm. bu yaxınlarda həkim səhvindən bir körpə dünyasını dəyişdi. hamı facebookda bəsdir artıq, təhsil nazirimiz alkaşdır nə bilim səhiyyə bərbad vəziyyətdədir, tüpürüm ölkəyə, bircə çıxıb gedə bilsəydim deyə statuslar yazmağa başladı. mənə maraqlıdır, bu insanlar doğurdan fikirləşirlər ki, başqa ölkələrdə həkim səhvindən adam ölmür? almaniyada ildə 18 min adam həkim səhvindən dünyasını dəyişir. elə bilirsiniz səhiyyə sektoru avropada çox yaxşıdır? və ya ordudakı vəziyyətdən hamımız şikayətlənirik. əsgərləri incidirlər, onlar da intihar edir. amma bilirsiniz alman ordusunda 2015-ci ildə 30 qulluqçu intihar edib. hətta adı çəkiləndə hamımızın sayğı duruşunda durduğumuz türk ordusunda belə əsgər intiharı çoxdur. əsgərlərə lazımsız tapşırıqlar əmrlər verilir deyirlər. ala heç biriniz amerikan filmlərində məşhur döşəməni diş fırçası ilə təmizləmə səhnəsini görməmisiniz?ikinci dünya müharibəsində elit alman diviziyalarında ayaqqabını parıldatmaq xəstəliyi vardı zabitlər arasında. hamı bilirdi ki, şərq cəbhəsində yağışın, palçığın, bataqlığın içində yarım metr belə parıldayan ayaqqabı ilə getmək mümkün olmayacaq. ancaq ayaqqabını parıldatmaq hər gün vacib idi və ciddi nəzarət olunurdu.
ən pis təsir edən məsələ də təhsildir. sözsüz ki, avropada təhsil aldıqdan sonra daha keyfiyyətli həyat şansını artır. ancaq azərbaycanda təhsil yoxdur deyib, oxumamaq ağılsızlıqdır. elə bilirsiniz avropada hansısa möcüzəvi yolla beyninizə bilgiləri yerləşdirəcəklər? siz də bütün günü daşağlarınızı qaşıyıb, günəşə verəcəksiniz? hər yerdə nəsə öyrənmək üçün əziyyət çəkəcəksiniz. zəhmətsiz mümkün deyil. bundan əlavə azərbaycanda orta məktbədə və ya universitetdə ara bir kitabı açıb vərəqləyən şagird ya tələbə burda illərin qəzet oxuyanı, intelektual wunderkind münasibəti görür. xəbəriniz yoxdur özünüzdən.
və ya qadınlar kişilərin şorgözlüyündən küçədə narahat etməyindən şikayətlənir. artıq yazmışam mənim 2 rəfiqəmin başına gəlib qatarda getdikləri yerdə, önlərindəki orta yaşlı qarınlı kişi penisini çıxarıb bunlara baxaraq masturbasiya etməyə başlayıb. ya da sadəcə mənim yaşadığım rayonda son 6 ay ərzində iki zorlama və ardınca qətl hadisəsi qeydə alınıb. hər bir şəhərin qısa ətəklə gəzə biləcəyiniz və gəzə bilməyəcəyiniz yerləri var. hətta mədəniyyətindən dəm vurduğunuz parisin belə. düzgün insanlarla bakıda hətta orqiya belə təşkil edə bilərsiniz. düzgün dost-tanışla bakıda berlindəkindən daha rəngli gecə həyatınız ola bilər.
indi də məni narahat edən pis şeylərdən danışım. məsələn bir ara almaniyaya sənəd vermək üçün xüsusi kömək göstərən şəxslər və ya şirkətlər var idi. adamlar sizin üçün bir anket doldurur və sadəcə hansı sənədləri göndərməyinizi yazır. siz isə onlara 500-600 avro ödəyirsiniz. belə təmbəllik belə məsuliyyətsizlik siz avropa gəncində müşahidə edə bilməzsiniz. bundan başqa qadınlarımız azadlıq istəyirlər, ancaq mən indiyə kimi çox az azərbaycanlı qadında öz büdcəsinə nəzarət alışqanlığı müşahidə etmişəm. bundan başqa hamı azad olmaq istəsə də, çox az adam azad qərar vermə məsuliyyətini öz üzərinə götürmək iqtidarındadır. adətən belə azadlıqlar bir neçə həftə çəkir cəmi.
yekunda futbol komandasından tutmuş, siyasətçisinə kimi ölkəmizin insanlarını tənqid edərkən özümüzün də bu insanlardan olduğumuzu unutmamalıyıq. təbii ki, pis şeylər haqda yazmışıq, yazacağıq da. amma hər birinizdən xahiş edirəm, düşünməyin ki, ölkəmizi tərk etdikdən sonra bu problemlərə bir dəfəlik əlvida deyəcəksiniz. hər kim imkanı varsa, xaricə getməyə çalışa bilər. imkan deyəndə sadəc pulu nəzərdə tutmuram. ancaq həyatınızdakı tək məqsədinizin bu olması iyrəncdir, belə etməyin. əgər tək məqsədiniz budursa, inanın getdiyiniz ölkədə xəyal qırıqlığına uğrayacaqsınız.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
seçim haqqına sahib olmaq. təbii seçmədə ciddi söz sahibi olmaq. yəni bir kişi genlərini mümkün qədər çox yerə yaymağa çalışır. qarşısına çıxan iyrənc olmayan hər dişi ilə cütləşməyə hazırdır. qadın isə daim ən yaxşını gözləyir. içindən gələn bir hiss ilə, instinktiv olaraq namizədlər arasından ən yaxşını, nəslini davam ettirməyə ən layiqlisini seçir və ya seçməyə məcburdur. ona görə fikirləşirəm ki, təbii seçmədə çox böyük rol oynayırlar. bütün bunlar vəhşi təbiətə aiddi təbii ki. o ki qaldı bizim cəmiyyətə bizdə vəziyyət kişilərə heç də sərf eləmir. qadınların o daim ən yaxşını axtarmaq instinkti başımıza oyun açır deyə düşünürəm. məncə qadınların daim nələrdənsə narazı olması bununla bağlıdır. qadının bir kişiyə sona qədər sadiq qalacağına inanmaq risklidir. nəticədə insan heç vaxt ən yaxşı ola bilməz axı. bir yerlərdə həmişə daha yaxşıları var. bir gün sevəcəyim qadının başqa birindən xoşu gəlməyəcəyi onu arzulamayacağı barədə bir zəmanətim varmı? mənim heyvani ehtiyaclarım içimdə yaranan spermi bir dişi bədəninə boşaltmaqdan ibarətdi. bu istər bir dişi olar istərsə də çox ola bilər. demək istəyirəm ki, mənim xəyanət eləməməyim olduqca asan olardı. sex`ə olan aclığımı doyurmaqla iş bitmiş olur. amma qadının ən yaxşısını axtarmaq instinktinə nə deyək? tutalım ki, məndən xoşu gəldi və birlikdə olduq. bir müddət keçəndən sonra daha yaxşı erkək tapdı. təbii ki, bu vəziyyətdə hər qadın mütləq xəyanət eləyəcək demirəm. mənimlə sevişərkən başqasını xəyalında tutmadığına zəmanət varmı? ya da heç tutmasın. axı onun həyatının qəhrəmanı ola bilməyəndən sonra, arzuladığı kişi ola bilməyəndən sonra mənimlə sevişsə nə mənası var? içində daim nələrinsə çatmadığını hiss eləyəcək. onun həyatında nəsə çatışmırsa mən necə xoşbəxt olacam? nə isə sözlük. demək istədiyim odu ki, həyat qəhbədi. açıq şəkildə, indiki vəziyyətdə, yəni ölkəmizdə və digər bizim kimi yerlərdə qadınlar bakirəlik və bənzəri mövzulara görə çox sıxışdırılır. amma həqiqət də budur ki, özümüzə qayıtsaq kişinin durumu daha `yaş`dı. bəzən kişilər `genetik lotoreyada` qalib gəlməkdən danışırlar amma mən burda heç birqalibiyyət görmürəm.
bilirəm ola bilər kişilər də seçim edir. çünki, ən azından kənarda qalan qadınlar da olur. amma dişilər qədər deyil. ən azından mən belə fikirləşirəm.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
varlığımızın məqsədsiz olmasının əslində bir xoşbəxtlik olduğunu düşündüyün anlardır həmçinin. çoxumuz dinlərimizi tərk edəndən sonra ay həyatın məqsədi yoxdur, ay var ya yox olmağımızın fərqi yoxdu deyə haqlı yerə mızıldanırıq. amma bu gün iş yerində tualetdə işəyəndə belə bir düşüncə gəldi ağlıma. başqa bir entrymdə mükəmməlliyətçiliyin necə qorxaqlığa və təmbəlliyə səbəb olduğundan danışmışdım. çıxış yolu kimi, özümüzə yaraşdırdığımız özəllikləri ehtiyatla seçməli və başımıza nə gəlirsə gəlsin, sadəcə həyatı öyrənən şagirdlər olduğumuzu unutmamağı təklif etmişdim* necə ədəbi səsləndi amk . bax bu düşüncələrimizi qorumaq istəyiriksə, onda məqsədsiz bir varlığımızın olması bizə verilən ən böyük hədiyyədir. bir düşünün əgər həyatımız hansısa müqəddəs, ya da adi bir məqsədə xidmət etsəydi, onda əlimizdə sadəcə sonlu sayda fürsətlər olardı və ölənə qədər dırnaq arası şagird ola bilməzdik. nə vaxtsa ustalaşmalı idik. onda həyat bizim üçün öyrənmək və icra etmək deyə iki hissəyə bölünərdi. lakin məsələ burasındadır ki, heç vaxt heç kim tam öyrənə bilməyəcək. həmişə səhvlər olacaq və əgər siz müəyyən müddətdən sonra özünüzü usta sayırsınızsa, elədiyiniz səhvlər sizin özünüzə güvəninizi azaldacaq. beləliklə yenidən qayıdacağıq tənbəlliklə mükəmməliyətçiliyin eyni adamda var olması probleminə. indi fikirləşin, həyatınızın bir son məqsədininin olmaması, sona qədər şagird qalmaq icazəsinə sahibsiniz deməkdir. siz istər uğur qazanın, istər qazanmayın, dünya fırlanmağına davam edəcək.
not: təbii ki, elədiyimiz səhvlərdən, hələ naşıyam, brat, bəhanəsi ilə yaxa qurtara bilməyəcəyik. əgər cəmiyyətə bir zərər dəyibsə, əvəzi ödənilməlidir. sadəcə yenidən başlamaq şansınız olacaq. həm də əzilməmiş bir öz güvən hissi ilə.
not 2: yuxusuzluq da sərxoşluq kimi bir şeydir mk. 6 saat hardcore termodinamikadan sonra gic-gic danışır adam istər istəməz.
not 3: siz indi, mənsə sabah dincələndən sonra sevinim ki, indi söhbətimə termodinamikanın ikinci qanunu qatıb çərənləmədim!
şirin yuxular, gözəl insanlar.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
teatrın gastronomiyasında işlədiyim vaxtlar boş içki şüşələrini növünə görə dəstələmək, sıralamaqdan, işin sonunda yaxın bir araba ilə binadakı bütün zibil kisələrini, kağız, şüşə tullantılarını toplayıb tullantı otağına boşaltmaqdan sonra ən çox sevdiyim fəaliyyət. barda, restoranın mətbəxində və kantində olmaq üzrə 3 növü vardı. ən cool olanı barda yumaq idi. amma ən əyləncəlisi kantindəki idi. restoranda da yumuşam amma o digərləri qədər zövq vermirdi. həm də orda tək olmurdum. (bax: tək çalışmağı sevən adam)
əvvəlcə barı danışım, çünki, ən çox bunu eləmişəm. yerli dili tam yaxşı bilmədiyim üçün məni restoranda ofisiantlıq eləməyə çox da salmazdılar. orda müştərilərlə daha çox ünsiyyətdə olur adam. barda isə sadəcə içki satılırdı və çox da şirin dil olmağa ehtiyac yox idi. nəysə sadəcə içki satdığım üçün stəkan fincan və bokaldan başqa yumağa heçnə olmurdu. yanbayan iki kran var idi * biri bu şeylərin dilimizdəki qarşılığını desin . hər ikisini açıb, tıxacları bağlayıb, əl-üz yuyanı su ilə doldururdum. sol tərəfdəkinə yuyucu vasitədən tökürdüm, sağ tərəfdəki isə təmiz olurdu və temperaturu nisbətən aşağı olmalı idi. sol tərəfdəkinin dibinə üzü yuxarı baxan 3 fırça bərkidilirdi. vəssalam, möhtəşəm əyləncə hazırdır. çaxır bokalını sol tərəfdəki köpüklü su ilə yüngülcə yaxalayırsan, sonra yanbayan bərkidilmiş 3 fırçadan ortada olanına keçirirsən. bokalı aşağı yuxarı hərəkət etdirməklə içi təmizlənir, köpüklənir. fırlatmaqla isə yan tərəfi təmizlənir. sonra çıxarıb sağ tərəfdəki təmiz suda yaxalayırsan. bokal olur gül kimi. qoyursan kənardakı dəmirlərin üstünə ki, suyu süzülsün. dəmirlərin üstündə 7-8 bokal yığılandan sonra isə əlinə bir dəsmal alıb başlıyırsan qurulamağa. daha doğrusu cilalamağa. bunu edərkən dimdik durursan və qarşındakı masaların önündə oturan civilərlə baxışırsan. düzdü mənə ancaq liseliler baxırdı, amma olsun. (baxma: babyface oğlan)
yuxarıdakı cool olanıdır, amma ən əyləncəlisi kantində olandır. burda da tək işləyirdim. əslində məni kantinə heçvaxt salmırdılar. kantinə adətən aşbazlıq məktəbindən təcrübə üçün gələnləri ya da sadə reseptli yeməkləri hazırlaya bilən işçiləri salırdılar. bir də baş aşbazlar təbii ki. hər dördüncü gün teatra 15-20 nəfər qonaq gəlirdi ki, onlara qulluq üçün yalnız bir ofisiant tələb olunurdu. bu da mən idim. bu iş gününün də böyük hissəsi gözləməkdən ibarət idi və mən də gözləmək əvəzinə kantinə qab yumağa gedirdim. (baxma: şefin götünə girməyin 100 yolu) burda əsas işi qabyuyan maşın görürdü. əsasən iri qazanlar, dəmir yemək qabları yuyulurdu. qabları maşının içinə salmaq üçün bir içlik/altlıq var idi. yuyulacaq şeyləri bunun üstünə düzürdüm. sonra bir duşa bənzər alət var idi. düyməsini basanda yüksək təzyiqlə isti su vururdu. qabları bu alətlə yaxalayır, həmin içliyi maşının içinə sürüyür, yeni içlik götürüb prosesi təkrarlayırdım. təkcə o alətlə oynamaq nəyə desən dəyərdi.
həvəslə yazmağımdan da gördüyünüz kimi qab yumağı mənə işim sevdirib və mən də işim üçün darıxmışam. bekar olanda başda dediyim digər işlərimə də uyğun başlıq tapıb entry yazacam. hələlik bu bəsdir.
p.s. bura qədər oxuyan bekarlara təşəkkür edirəm. kimsə nickaltıma "hə nolsun ki?" yazsa nə deyəcəm bilmirəm. sadəcə yalnızlıqdan bekarlıqdan yazdım.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
romantik hisslərdən, ehtirasdan, maddi qazancdan çox daha dərin təməllər üzərində qurulması lazım olan bağ. bilmirəm, populyasiyanın qalanında necədir, ancaq mənə görə romantik bağlılıq, sevgi məhdud müddətlidir. bir il, il yarım keçəndən sonra hisslər soyuyacaq. eləcə də seksual ehtiras etibar olunası deyil. nə vaxtsa partnyorunuzdan daha cazibədar biri sizin qarşınıza çıxacaq. qonşunun otu daha yaşıldır misalı. və ya maddi marağa görə ömürlük əlaqəyə girmək ağılsızlıqdır. modern dünyada məqsədlərinizə bədəninizi satmadan da nail ola bilərsiniz. ailə basqısı, mütəmadi seks, uşaqlar və s. başqaları üçün yetərli səbəb ola bilər. ancaq ya bunların heç biri yetərli deyilsə? nəyə görə insanlar ailə qururlar. söhbət sırf nigahlı birlikdəlikdən getmir. nəyə görə birinə qarşı hisslərin öldükdən sonra, hər yığıncaqda gözün başqalarını axtaracağını bilə-bilə onunla birlikdə olmağa davam edəsən axı? yalnızlıq qorxusundan? istənilən yaşda, kifayət qədər asanlıqla öz yeni böyük sosial şəbəkənizi qura bilərsiniz.
ancaq birinin, seçilmiş bir insanın sizin ömrünüzün sonuna qədər həyatınıza şahid olması yetərli bir səbəbdir məncə. yaxşı günündə, pis günündə sənin başına gələnləri izləməsi, birlikdə ehtiraslanıb, birlikdə hisslərin soyumasını müşahidə etmək, ünsiyyətdə olduğun hər insandan sənin haqda daha çox bilən birinin olması, əla hissdir. o insan üçün də eyni məsuliyyəti götürmək, işi daha gözəlləşdirir.
məhz bu düşüncə ilə ailə qurmaq mənə məntiqli gəlir.
sevirəm sizləri.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
içində qəribə bir həyəcan olur. elə bilirsən nəsə olacaq. amma heçnə olmur. nə yemək ləzzət eliyir, nə musiqi, nə də ətrafındakılar.
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
aşağıdakı sözləri ilə təkərə salmış və "doğurdan e bu nə gijdıllaq şeydir" dedirtmişdir.
"uşaq vaxtı məndə içində amerikanın bütün prezidentlərinin şəkli olan albom var idi. hər prezidentin şəklinin altında onun haqqında qısa məlumat yazılmışdı. mən baxırdım ki, `hüquqçu, hüquqçu, hüquqçu, iqtisadçı, hüquqçu və s. ` amma heç anlaya bilmirdim. fikirləşirdim ki, hüquqçular axı pul qarşılığında bir tərəfi müdafiə etməyi öyrənirlər. bu tərəf haqsız da olsa, qanuni bir yol tapıb onu müdafiə edirlər, buna görə pul alırlar. belə adamların prezident seçilməsi axı nə dərəcədə doğru ola bilər."
Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
indiyə qədər gördüyüm ən əjdaha youtube kanallarındandır. adam sadə dillə animasiyalardan istifadə edib ən maraqlı fizika riyaziyyat mövzularını izah edir. girib baxmalısınız mütləq. aşağıda bəzi videolarını paylaşacam göz atarsınız:
albert einstein-ın nisbilik nəzəriyyəsi(çox sadə izah edir):
(youtube: 
)
)kvant mexanikası: bu videonun qarışıq çaşdırıcı faktlarla dolu olduğu düşünüləcək, amma elə kvant mexanikası da məhz budur.
(youtube: )
)termodinamika və kainatın sonu: burda nəyə görə əsl fizikanın ancaq termodinamikadan ibarət olduğunu başa düşəcəksiniz.
(youtube: )
)calculus-analiz, modern elmin fundamenti. integral, törəmə anlayışlarını düzgün başa düşmək istəyənlər baxmalıdır mütləq.
(youtube: )
)Notice: Undefined variable: userQuery in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 84
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 92
Notice: Undefined variable: idvv in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 101
Notice: Trying to access array offset on value of type null in /var/www/soz6/sonhefte.php on line 102
qısa tərif: təmbəlliyin elmi adıdır. nisbətən uzun tərif: indi elənilməli bir işi səbəbsiz yerə bir qədər sonraya ertələməkdir. adətən əsas prioritet işin əvəzinə çox da önəmli olmayan işləri görür adam. məsələn imtahana hazırlaşmalı olduğun halda pəncərələri parıldadırsan, paltarları şkafdan çıxarıb, ütüləyib yenidən səliqə ilə şkafa düzürsən. yarı dolu zibil vedrəsini boşaltmağa gedirsən, evi silib süpürüb təmizləyirsən və s. problemin həll yolu, görülməli olan işi xırda hissələrə bölüb beyni aldatmaqdır. amma bu belə hər zaman işləməyə bilir. ehtiyatlı olmaq lazımdır.
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1336
blok - başlıqlarını gizlət
Notice: Undefined variable: user_id in /var/www/soz6/sds-themes/vengeful-light/profile.php on line 1343