özünü üstün görmək və onun əmələ gətirdiyi təsirlər

1. Məndə də olur, Hətta bəzən özümü hamıdan daha çox hər şeyin fərqində olan biri kimi hiss edirəm. Bir müddət gizli narsist olduğumu fikirləşirdim, amma məncə, deyiləm -*


bunun fərqində olmağınız çox yaxşı bir şeydir. Buna görə də sizin üçün aradan qaldırılması rahat problemdir. Bunu da məncə, hər dəfə müzakirələrdən əvvəl düşünüb həll etmək olar.

Qarşınızdakı insanı sonacan dinləyib, fikirlərinizi səsinizi yüksəltmədən çatdıra bilirsinizsə (təəssüf ki, hər kəs bacarmır), böyük problem deyil, sadəcə içinizdə bu tərzdə düşüncələr ola bilər. Hər kəsdə az-çox belə düşüncələr olur deyə fikirləşirəm.

2. Heşzad olmur qorxmaginən
Özünü azərbaycanda üstün hiss edirsənsə deməli səndə irəliləyiş var ya da tamamlanıb

3. Fikrimcə, burada çox anormal bir şey yoxdur. Özümüzü irrasional şəkildə olsa belə müəyyən aspektlərdə başqa insanlardan daha üstün pozisiyada görməyimiz çox təbii və hətta pozitiv self-esteem sahibi olmaq üçün zəruri koqnitiv psixoloji meyillilikdir, self-serving bias ilə əlaqəlidir. Self-esteem-in aşağı olması mental cəhətdən arzuolunan olmadığı üçün, mənə qalsa, hər məsələdə self-serving bias fenomeninə qarşı savaşmaq lazım deyil.

Məncə, bir çox məsələdə olduğu kimi burada da sənin nə hiss etdiyindən çox bu hissi necə təqdim etdiyin, insanlara necə keçirdiyin önəmlidir. Əgər üstünlük hiss o dərəcəyə çatıbsa ki, artıq səni anti-sosial davranışlara vadar edir, digər insanlarda qıcıq oyadır və sənə qarşı antipatiya yaradır, bu zaman bir şey etmək lazımdır. Əks halda, lazım deyil. İçində "bu yobaz nə danışır belə" deyə fikirləşsən də, təqdimatda həmin insan ilə mədəni və rasional müzakirəyə girə bilirsənsə, problem yoxdur. Bundan əlavə, öz düşüncələrini başqalarına yeritmə davranışı sərgilədiyini hiss edirsənsə, bunu da düzəltmək lazımdır, çünki bu artıq çox situasiyalarda yetərincə pro-sosial davranış deyil.

Tamamilə obyektiv fikirləşmə, öz düşüncələrindən qəti bağımsız başqa düşüncələri idrak etmək, təəssüf ki, mümkün deyil. Mən psixologiya müəllimimdən soruşduqda ki, necə edə bilərik bütün yanıldıcı koqnitiv meyilliliklərdən xilas olaq, o belə cavab vermişdi:
"Psixologiya barədə yüksək səviyyədə biliyi olan akademik dərəcə sahibi professorlar belə bundan tam xilas ola bilmir, bu səbəbdən bizim də bundan xilas ola bilməməyimiz normal və qəbul olunmalı bir gerçəklikdir".

Obyektiv yanaşmanın dozasını artıra bilərsən, fikrə münasibətini şüurlu şəkildə ölçüb-biçə bilərsən, öyrənmə vərdişlərini dəyişə bilərsən. Fəqət həmişə müəyyən qədər bias, stereotip, önyarğı sahibi olacaqsan, çünki beynin işləmə prinsipi budur. Beynin işlədə bildiyi resursların, yaddaşın ölçüsü limitlidir, bu səbəbdən mütləq obyektivlik insan beyninin öhdəliyinə götürə biləcəyi bir şey deyil.