+19 əjdaha
8. iki antonim sözün birləşib bir məna ifadə etməsinə verilən ad.(baxma: yaşayan ölülər)
(baxma: dəhşət şirin)
(baxma: göz yaşları içərisində qəhqəhə)
(bax: saqqallı uşaq)
(bax: sağdan keçən solçu) və s. Kimi
Etimoloji cəhətdən yunan sözüdür. Yunanca oxus və moros sözlərinin birləşməsindən yaranıb, oxus- ağıldan iti, moros-dəli, oxymoron da ağıllı-dəli mənasını verir. ilk dəfə 1640-cı ildə ingiltərədə brother reynolds adlı bir din xadimi tərəfindən işlədilib.
Dr. Mardy grothe adlı bir psixoloq oksimoronlar haqqında bir kitab da yazıb. Kitabın adını da 1990-cı ildə bir soyuq qış gecəsində* yes baby, one cold winter day in the early 1990's :d erotica sözünü araşdırarkən tapıb. Erotica sözündən excotica sözü ağlına gəlib. Hər iki söz də cəzbedici olduğundan birdən ağlına oxymoronica sözü gəlib. Həmin Kitabda 1400 -dən artıq oksimoron verilib. Bir də oksimoron haqqında belə bir cümlə var: " yaxşı hazırlanan bir oksimoron intellektual cəhətdən olduqca cazibədardır, çünki səthi səviyyədə yalan, dərin səviyyədə həqiqətdir"
Müasir leksikologiyada antonimin növlərindən biri kimi öyrənilir. Digəri də antitezadır. Təsvirdə kəskin təzad* ziddiyyət əmələ gətirir, nitqə emosionallıq verir, ədəbiyyat üçün vacib şərtlərdən biri olan forma və məzmun vəhdətini yaradır:
kimdir müqəssir? Yaşadaraq öldürən, öldürərək yaşadan, sеvərək parçalayan, parçalayaraq sеvən əliqanlı səfillər padşahı oqtay eloğlumu? * cəfər cabbarlını burdan muckshahshs yaşadaraq öldürən, öldürərək yaşadan oksimorondur məsələn
Bəzən oksimorondan əsər adlarında da istifadə olunur. Bunun da məqsədi yenə, əsərin təsirliliyini, emosionallığını artırmaq, oxucunun diqqətini cəlb etməkdir.
(bax: hərb və sülh)
(baxma: ağlar güləyən)
(baxma: dirilər və ölülər)
(baxma: gündüzlər və gecələr)
Tarix boyunca bir çox yazıçı, şair oksimorondan aforizmlərində və əsərlərində istifadə edib. Bir-ikisini yazım:
Acı sözlər dadlı canımdan usandırdı məni. - Məhəmməd Füzuli
Həqiqi bilik insanın öz cahilliyinin dərəcəsini bilməsidir- konfutsi
Heç bir şey etməyə vaxtım çoxdur, iş görməyə vaxtım yoxdur. PIERRE REVERDY
Daha ətraflı:
https://www.drmardy.com/oxymoronica/introduction
Bir də işin fəlsəfəsinə enəndə " hamımız diri ölüyük ya ölü diri?" kimi sualları ağlına gətirə bilir insanın.