erkin qədirlinin sözləri
| siyasət14,940 | 149 | 235
əjdahalar googlla
hands of stone
local
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
azərbaycan həqiqətən açar dövlətdir. dünya bizə baxır, biz isə... öz içimizdə və öz aramızda güclü və ədalətli sistem qura bilməmişik hələ də. unutmayaq ki, bizim kimi ərazisi kiçik (onun da əhəmiyyətli hissəsi işğal olunmuş) bir dövlətin biri-birindən ayrı daxili və xarici siyasətləri ola bilməz. daxili siyasətimiz nədirsə, xarici siyasət imkanlarımız da ona uyğun olasıdır.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
futbol da sistemdir. bir tək oyunun təşkili baxımından demirəm bunu. futbol həm də iqtisadi, mədəni, hətta siyasi sistemdir. onun özündən daha böyük sistemlərdə üzv olmasına burada toxunmuram. bir şey aydındır - ölkədəki siyasi və iqtisadi sistemlər futbolun təşkilinə və uğurlarına (uğursuzluqlarına) təsir edir. dərin mədəni köklərin də təsirini görmək mümkündür.
çeşidli araşdırmalarda göstərilir ki, məsələn, hollandların "total futbolu"nun kökləri kalvinist fərdiyyətçiliyinə və hollandiya'nın dəniz səviyyəsindən aşağı yerləşməsinə qədər gedib çıxır. torpağın azlığı hollandlarda hər fürsətdə yeni, əlavə yer yaratmaq həvəsinə səbəb olub. odur ki, total futbol hər kəsin hər yerdə oynaya bilmək bacarığı üzərində qurulmuşdu.
italyanların "catenaccio"sunun (katenaççio) mədəni köklərini makeviallizmdə tapan araşdırmalar da az deyil. sinik, gözəlliyi bir meyar kimi inkar edən, ümumi məqsədlər üçün çoxsaylı xırda fərdi qayda pozuntularına haqq qazandıran bir sistem qurublar futbolda.
alman futbolunun texniki-mühəndis dəqiqliyi, sənaye və bürokratik intizam üzərində qurulmuş bir sistem ("alman maşını") olduğunu, ikinci dünya müharibəsində ağır məğlubiyyətin əvəzini verməyə hesablanmış "yumşaq patriotizm" üzərində qurulduğunu təsdiqləyən araşdırmalar da var.
braziliyia futbolunun yoxsul və kasıb qaradərili insanların uğur qazana bildiyi rəqabət mühiti üzərində qurulmuş, samba və karnaval azadlıq ruhuna köklənmiş və bu üzdən gözəl fərdi oyunu həvəsləndirən bir sistem olduğunu da hamı aydın görə bilir.
ingilis futbolunun çox sürətli rəqabətli, gözəl və coşqulu olduğunu viktorian çağın özünəvurğunluğuna bağlayanlar da az deyil.
və s. və i.
azərbaycan futbolunun mədəni köklərini bu kiçik yazımda açmaq iddiasında deyiləm. çünki bizim futbolda (oyunun özünü deyirəm) sistem yoxdur. taqımlarımız intizamsız oynayır. yerləşmələr, ötürmələr, düzülüşlər, vuruşlar və s. - qıraqdan sistemsiz görünür. istər orduda, istər oyunda, istər məhkəmədə və s. sistemin təməldən qurmağın tək doğru yolu - müdafiənin təşkilindən başlayır. güclü müdafiəsi olmayan taqımların uğur qazana bilməsi mümkün deyil. hücum nə qədər güclü olursa olsun, müdafiənin zəifliyi bütün oyunu pozur.
sistem (intizam) quruculuğu baxımından müdafiə aparıcı rol oynayır. hücumda oyunçunun fərdi ustalığı (yaradıcılığı) həlledici ola bilir, amma müdafiədə sistem (intizam) gərəkdir. mədəni köklərin önəmi də bu mərhələdə üzə çıxır. intizam - cəmiyyətimizin böyük problemlərindən biridir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
deyirlər guya internet istifadəçilərinin azadlığında yox, internetdə sosial şəbəkələri idarə edən şirkətlərin işində bəzi məhdudlaşdırmalar olacaq. sosial şəbəkə şirkətlərinin işini azərbaycan'da lisenziayalaşdırmaq istəyirlər. bununla guya, həm də belə şirkətlərin vergi məsələlərini həll etməyə çalışırlar - azərbaycan istifadəçilərinin internetdə yazışmaları hesabına həmin şirkətlərin qazandığı puldan azərbaycan dövlətinə vergi ödənməlidir, deyirlər.
sosial şəbəkələrin azərbaycan istifadəçilərinin məlumat toplusu buradakı hökumətin əlinə keçərsə, bunun yan təsirləri mütləq mənfi olacaq. birincisi ona görə ki, hüquqda "özəl həyat" qavramının ayrılmaz parçası olan "özəl yazışmalar sirri" real təhlükə altına düşəcək. hazırki hökumətin xalq qarşısında cavabdehliyi, qanun çərçivəsində məsuliyyəti təmin olunmadığına görə, bu təhlükə daha da böyük olasıdır. ikincisi ona görə ki, internetdə azadlığın mahiyyəti ünsiyyət ehtiyacındadır. sosial şəbəkələr niyə millyardlarla pul qazana bilir? çünki dünyada millyardarla insanın ünsiyyət ehtiyacı var. bu, çox təbii bir ehtiyacdır. bu ehtiyaca qaşrı çıxmaq - insanın təbiətinə qarşı çıxmaqdır. heç bir dövlətin qanunu təbiətin qanunundan güclü ola bilməz. ünsiyyətin qanuni yolları çətin olanda, insanlar qeyri-qanuni yolları axtaracaq və tapacaq.
" sosial şəbəkələri nizamlamaq" adı altında görüləcək işlərin nəticəsini bəri başdan aydın görmək olur - internet istifadəçilərinin sayı kəskin azalacaq. siyasi, iqtisadi, akademik, artistik və başqa azadlıqların ağlabatmaz və cəmiyyət üçün təhlükəli dərəcədə məhdudlaşdırıldığı, eləcə də siyasi səhnənin tamamilə qapadıldığı bir şəraitdə onsuz da ciddi ünsiyyət problemləri yaranıb. insanlarımızın doğru işlərə həvəsi ölür, onlar özlərini ifadə etməyə yer və imkan tapmaqda ciddi çətinlik çəkir. nəticədə, toplumda yadlaşma və yadırğama inkişaf edir, qəzəb artır. internet (sosial şəbəkələr) insanlarımızın özünü nisbətən rahat (azad) hiss etdiyi bir yerdir hələ də. unutmayaq ki, internet ölkəmizdə siyasi və ictimai mövzularda açıq və ciddi müzakirələrin getdiyi yeganə yerdir. azərbaycan'da başqa elə bir yer yoxdur ki, orada belə müzakirələr olsun. legitimliyi insanların rahatsızlığı üzərində qurulmuş bu hökumət indi də interneti nizamlamağa girişərsə, cəmiyyətdə yığılımış və artmaqda olan bütün mənfi enerijini çox təhlükəli məcraya salacaq.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
bugün (hələlik) bütün nöqsanlarına baxmayaraq, universitetlərə qəbul sistemi (test imtahanları) nisbətən ədalətlidir. bugünün gəncləri, özlərinin və valideynlərinin sosial durumundan asılı olmadan ali məktəblərə qəbul oluna bilir. çünki qəbul sistemi əsasən meritokratikdir - bacaran uğur qazanır.
bizim (sovet) vaxtımızda belə deyildi. gəncin, xüsusilə valideynlərinin sosial statusu böyük önəm daşıyırdı. həmin statusdan asılı olaraq, ya rüşvət verməli olurdun, ya da tapşırılmalıydın (bəzən hər ikisi tələb olunurdu). haqq etdiyin nəticəni (qiyməti və yeri) sənə düzgün yolla vermirdilər. sistem özü adamı əyri yollara əl atmağa məcbur edirdi. əyri yollara əl atmaqdan imtina edənlər qıraqda qalır, uğur qazana bilmirdi. çox ağır seçim qoyulurdu insanların qarşısına.
məni həmişə azdan-çoxdan bilikli adam hesab ediblər. inanıram ki, belə münasibəti haqq etmişəm. amma sistemi inandırmaq üçün insanların sənə hörməti yetərli deyildi. odur ki, mən də hüquq fakültəsinə əyri yolla girməyə məcbur oldum. imtahanlarda layiq olduğum "5" qiymətini mənə vermədilər (hamısından "4" yazmışdılar), ona görə sonda, toplam üç imtahandan "12" bal olduğuna görə, rus sektoru üçün həmin il ayrılmış 25 yerdən heç birinə iddia edə bilmirdim.
25 yerdən 11 yer ilk imtahandan "5" qiyməti almış medalçılara verilmişdi. o vaxt belə imtiyaz vardı - orta məktəbin buraxılışında qızıl, ya da gümüş medalı alanlar ilk imtahandan "5" qiymətini alırdısa, sonrakı imtahanlardan azad olunaraq birbaşa qəbul olunurdu. mənim medalım olmayıb. medal almaq məqsədim də olmayıb. medalı da əyri yolla verirdilər, bunu da biləsiniz. deməli, 11 yer artıq tutulmuşdu. qalan 14 yerdən 6-sı "rabfak" ("raboçiy fakultet") adlanan hazırlıq kurslarından gəlmiş iş stajı olan abuteriyentlərə verildi - onlara ayrıca və xüsusi yer verilirdi, odur ki, onlarla biz heç rəqabət də apara bilməzdik, o yerlərə iddia etmək mümkün deyildi.
qalırdı 8 yer. o 8 yerə sonuncu imtahanda 150 nəfər iddia ediri. sonuncu imtahan - rus ədəbiyyatından inşa. 150 nəfərdən təxminən 30-nda sonuncu imtahana qədər iki "5" qiyməti (toplam 10 balı) vardı. mənimsə, xatırladıram, iki "4" qiymətim (topam 8 balım) vardı.
sonuncu imtahanda "bəxtim gətirdi" deyə bilərəm. mən qəbul imtahanları veridyim ildə, bdu-nun (o zaman s.m. kirov adına azərbaycan dövlət universiteti adlanırdı) 1-ci prorektoru (təhsil məsələləri üzrə) riyaziyyatçı prof. cəlal allahverdiyev idi. onun göstərişilə rus ədəbiyyatından inşa imtahanımıza fizika müəllimlərini nəzarətçi kimi göndərimişdilər. fiziklər bundan çox narazı oldular və imtahandan öncə hirslə üstümüzü axtardılar (hamının!). əksər abituriyentin üstündən "şparqalka" (köçürmək üçün öncədən hazırlanmış və ustalıqca düzəldilmiş kitabçalar - onun da öz ustaları və bazarı vardı, nə oyunlaran çıxırdılar, gəl görəsən) çıxdı - hamısını aldılar. mən heç vaxt köçürməmişəm, özümə güvənmişəm. odur ki, məndə heç nə tapılmadı (çünki, yoxdu). "şparqalka"ları bir taya kimi yığdılar masanın üstünə və dedilər: "indi yazın görək, necə yazırsınız".
150 nəfərdən 90-ı inşadan "2" aldı (çünki, köçürə bilmədilər). sonuncu imtahana topam 10 balla gəlmiş 30 nəfərin hamısı da onların içində. mənə "4 yazdılar". fiziklərin arama-tarama əməliyyatından sonra mənim şanslarım artdı. məlum oldu ki, sonuncu imtahandan sonra mənim kimi 12 bal toplamış 13 nəfər vardı. 13 nəfər 8 yerə iddialı idi. əvvəlki imtahanlarda mənə haqq etdiyim "5" qiyməti yazılsaydı, bu duruma düşməzdim. onu da deyim ki, imtahanları özüm verirdim - rüşvətsiz, tapşırıqsız. ona görə də "5" yazmadılar. sistem belə idi. odur ki, sonda mən də məcbur oldum babamdan xahiş edim ki, məni yerləşdirmədə tapşırsın.
babamın yüksək əlaqələri hesabına məni də qəbul elədilər. qəbul edəndə mənə dedilər: "bəs, niyə demirdin ki, sən filankəsin nəvəsisən? sənə imtahanda kömək edərdik". mən uşaqlıqdan başqaların, xüsusilə qohumlarımın hesabına uğur qazanmaq qadağası qoymuşdum özümə. imtahanlarda tapşırılmağı özümə yaraşdıra bilməzdim. üstəlik, babam məndən küsmüşdü, kömək edəsi deyildi. babam həkim olmağımı istəyirdi, hüquqşünaslığa bir peşə kimi çox yuxarıdan-aşağı baxırdı, saymırdı, hörmətə qoymurdu. hüquqşünas olmaq istəyimə hər vəclə qarşı çıxmağa çalışdı, amma məni həvəsdən sala bilmədi. biləndə ki, mən özüm yaxşı qiymətlər ala bilmişəm və boş qalmış 8 yerə iddialı olan cəmi 13 nəfərdən biriyəm, yalnız onda yardım etmək istədi.
sonradan, ilk dərsə gələndə, gördüm ki, öncədən planlaşdırılmış 25 yer əvəzinə, qrupumuza 33 nəfər qəbul olundu. hamımız tapşırılıqlıydıq. o vaxtdan çox qəribə bir hiss məni tərk etmir və bugün də hərdən rahatsız edir - görəsən mən, özümdən daha layiqli birisinin yerinimi tutdum? ritorik sualdır, amma çox üzücüdür. cavabı da yoxdur. sistem ədalətsiz olanda, haqq etidyini düzgün yolla ala bilmirsən və vicdan əzəbi çəkməyə məcbur edilirsən.
uzun alındı, üzr istəyirəm. şəxsi təcrübəmi qısa yazmaq alınmadı. üstəlik, xatirələrə daldım. demək istədiyim odur ki, bugünkü gənclər test sistemini hazır həqiqət kimi qəbul etsə də, bilməlidirlər - bu sistemi müstəqilliyimizin ilk ilində, ağır müharibə şəraitində qurmuş xalq cəbhəsinin o vaxtki hökumətinə, şəxsən prezident əbülfəz elçibəyə və vurğun əyyuba (test sistemilə ilk qəbul komissiyasının başçısı və qurucusuna) böyük tarixi təşəkkür düşür. bunu bilin və unutmayın, gənclər! test sistemi çoxsaylı imkansız ailələrdən çıxmış istedadlı gənclərə ədalətli fürsət tanıdı və onu təmin etdi. əvvəlki (sovet) sisteminə qalsaydı, onlar heç zaman universitet tələbəsi ola bilməzdi.
mən elə həm də buna görə həmişə sistemdən danışır və yazıram. çünki, bildiklərim yalnız kitab biliyi deyil. həyatın özü mənə yaxşı dərs keçib və mən bu dərsi yaxşı öyrənmişəm. mən insanlarımıza inanıram. inanıram ki, insanları yox, sistemi dəyişmək lazımdır. "hər kəs özündən başlamalıdır" kimi kabinet moralizminə yuvarlanmadan ciddi siyasi dəyişikliyə - sistemin dəyişdirilməsinə - nail olmalıyıq.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
problem məlumatsızlığın dərəcəsindədir. açıq siyasi sistemlərdə müxalifətin üzünə açıq (belə sistemlər həm də buna görə "açıq" adlanır), çatımlı məlumat vasitələri və qaynaqları olur. belə vasitə və qaynaqların sayı nə qədər çox olursa, toplum bir o qədər açıq, iqtidar-müxalifət münasibətləri bir o qədər sağlam, ölkədəki vəziyyət də bir o qədər sabit olur (tələb olunan başqa şərtlərlə yanaşı).
qapalı siyasi sistemlərə həm də ona görə "qapalı" deyilir ki, orada məlumat vasitə və qaynaqları müxalifətin üzünə bağlıdır. müxalifətin məlumatsızlığı, strateji baxımdan, iqtidarın özünə də ziyan vurur. iqtidar çox şeyi açıq deyə bilmədiyinə görə (hər yerdə belədir), bir sıra həqiqətlərin müxalifət tərəfindən söylənməsi gərəyi yaranır.
açıq siyasi sistemlərdə müxalifət özü belə məlumatları alır (yaradır) və çata bildiyi vasitələrdən (müstəqil mediadan istifadə edərək, parlamentdə danışaraq) həmin məlumatları (iqtidarın çeşidli səbəblərdən deyə bilmədiklərini) açıq deyir. nəticədə, toplumda sağlam məlumat mübadiləsi gedir, toplum çox şeydən xəbərdar olur, kütləvi məlumat vasitələri həm müstəqil qala, həm də qanuni yollarla pul qazana bilir. biznesin də xeyrinədir bu, çünki biznes qurumları kiv-lərə rahat reklam yerləşdirə bilir.
qapalı siyasi sistemlərdə belə olmur. orada iqtidar, deyə bilmədiklərini topluma çatdırmaq üçün, qondarma müxalifət yaradır, kiv-ləri boğucu nəzarətə, ya da aşkar inhisara alır, çeşidli muzdlu insanlardan ibarət "icazəli sözün deyildiyi yerlər" formalaşdırır (iqtidaryönlü ekspert toplumu). nəticədə, məlumat mübadiləsi əngəllənir, gerçək müxalifət marjinallaşır, özünü ifadə etmək, lap elə pul qazanmaq istəyən bacarıqlı insanların xeylisi susur (bəziləri açıq yalan danışmağa girişir), biznes çevrələri kiv-lərə yaxın durmur (çünki, məlumat məmulat ola bilmir), toplum da əksər önəmli məsələlərdən xəbərsiz qalır. strateji baxımdan belə vəziyyət iqtidar üçün çox təhlükəlidir (cəmiyyət üçün də, təbbii ki).
qapalı siyasi sistemlərdə həqiqətlə yalan arasında fərq çox zaman aydın olmur. belə sistemlərdə "məlumat" və "fakt" anlayışını qəsdən qarışıq salırlar. problem ondadır ki, yalan da faktlara əsaslana bilir ("kontekstual yalan", məsələn). bir şeyin doğru, ya da yanlış olduğunu aydınlaşdırmaq üçün, yalnız faktları yoxlamaqla kifayətlənmək olmaz. həqiqət və yalan (xeyli dərəcədə) - təfsir və təqdimat məsələsidir. qiymətləndirici mülahizələr öz yerində, faktların ötürülməsi üçün istifadə olunan dil də məsələni tam aça bilmir.
qapalı siyasi sistemlərdə faktların ötürülməsi üçün istifadə olunan dil informativ olmur. "informasiya" (ingiliscə "in" prefiksi və "forma" kökü) məlumatı ötürənin təyin etidyi mənaya görə deyil, məlumatı qəbul edənin düşüncə açıqlığına görə müəyyən olunur. içəridən ("in") şəkilləndirmənin ("formasiya") baş tutması üçün, qapalı siyasi sistemlər enyi söz və söz birləşmələrindən dəfələrlə (yeri gəldi, gəlmədi) istifadə etməli olur (propaqanda).
məsələn, öz ölkəmizi götürək. iqtidar xoş görüntü (müsbət məna ötürücülüyü) yaratmaq üçün "analoqu olmayan inkişaf", "regionun lider dövləti", "ulu öndərin uzaqgörən siyasəti", "onun layiqli davamçısı", "ictimai-siyasi sabitlik" və s. kimi şablonlardan bol-bol istifadə edir. istənilən mövzuda bu şablonlardan istifadə etmək olur - məqsəd xoş görüntü yaratmaqdırsa. mənfi görüntü (problemlər) üçün istifadə olunan şablonlar da var - "daxili və xarici düşmənlər", "anti-azərbaycan qüvvələri", "dağıdıcı müxalifət", "ermənipərəst dairələr", "... onların buradakı əlaltıları" və s. məqsəd problemlərin mahiyyətinə toxunmadan onları təsvir etməkdirsə, bu şablonlardan hər yerdə istifadə olunur.
belə təcrübənin uzunmüddətli tətbiqi nəticəsində ölkədə ümumi mənasızlıq yaranır. faktlar dəyərini və təyinatını itirir. məna-ötürücülüyü baş tutmur, toplumda içiboşluq (mənaların oturuşmaması) dərinləşir və genişlənir. mövzunu açmaq, söhbəti tutuzdurmar çətinləşir. sözün dəyəri düşür, dil kasadlaşır. siyasi təsisatlarla toplum (insanlar) arasında rabitəsizlik yaranır - xəbər olmur, ya da məlumat gec çatır, ya da inam yaranmır. inamsızlığın institutlaşması (təsisatlaşması) çox böyük təhlükələrlə dolu bir problemdir.
biz (hamımız) bu problemin içində yaşayırıq. baxın iqtidarın etdiklərinə (xüsusilə son iki ildə). baş verənlərin hamısını yuxarıdakı problemlə əlaqələndirmək olur. sistem problemidir, sistemi dəyişmək lazımdır.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
1) yerli icra hakimiyyəti düzgün təşkil olunmayıb, əhalini təmsil etmir (seçilmir, əksər hallarda "gəlmə adamlar"a verilir);
2) hüquq-mühafizə orqanları məhkəmələrdən çəkinmir (məhkəmələrin müstəqil olmadığı ucbatından);
3) davamlı iş yerləri yoxdur, ya da çox azdır (özəl mülkiyyət toxunulmazlığı və müqavilə azadlığı təmin olunmadığına görə);
4) ləyaqətli qazanc imkanları yoxdur, ya da çox azdır (eyni səbəbdən);
5) sosial sistem (təhsil, elm, mədəniyyət, səhiyyə, pensiya, istirahət) düşük durumda (danışıq (dialoq) mədənəyyətinin formalaşmasını əngəlləyir);
6) inzibati-ərazi vahidlər düzgün təşkil olunmayıb, feodal pərakəndəlik (bölgələr arasında dürüst siyasi və iqtisadi ünsiyyətin olmadığı) şəraitinin oxşarıdır;
7) bütün seçkilər saxtalaşdırılır, ona görə də seçicilərin qarşısında nüfuzlu söz sahibi ola biləcək rəsmi siyasətçi yoxdur;
8) qeyri-rəsmi siyasətçilərin (zorla sistemdən kənarda tutulan müxalifətin) hörməti olsa da, verdiyi sözü yerinə yetirmək üçün institusional imkanları yoxdur;
9) hökumətdən gerçəkdən müstəqil olan tv və radio kanalların olmadığına görə, ölkədə xəbərləşmə əngəllənir (məlumat boşluğunu qəzəb doldurur);
10) kliyentalist sistemdə eyni adamların dövlət vəzifələrini dəyişmədən (uzun müddət) tutması, riskləri azaltmaq məqsədilə vəzifələrdə qohumlaşma ehtiyacını yaradır (siyasi məsuliyyət tamamən yox olur, hüquqi məsuliyyət isə dar qohum çərçivəsində ailə qınağı şəklini alır);
11) hakimiyyət yadlaşır (xalqa yad olmağa başlayır).
illərdir deyirik (hərçənd, bizim icadımız deyil - tarix var, fəlsəfə var, ədəbiyyat var) - müstəqil həmkarlar təşkilatlarını, medianı, məhkəmələri, siyasi partiyaları, vətəndaş cəmiyyəti təşklatlarını, akademik və sahibkar çevrələri əzmiş hökumət, bir gün qarşısında belə hökumətdən bezmiş xalqı görəcək. çünki, etirazların mədəni (siyasi və hüquqi) ifadə yolları olmayanda, haqlı etiraz gec-tez dağıdıcı qəzəbə çevrilir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
müftə gəlir mənbələrinin (renta yığıcılığı fürsətlərinin) inhisarı üzərində qurulmuş belə sistemlər hətta doğru qərarların düzgün icrasında maraqlı olmur, çünki düzgün icraat kliyent funksiyalarının önəmini azaldır və sonda yox edir.
çeşidli patronlar, özəlliklə "böyük patron", kliyentlərin saxlanması üçün əlavə xərclərə getməli olur. maddi ehtiyatların qıtlığı bu cür əlavə xərcləri korrupsiya anlamına gətirir. siyasi fürsətlərdən fərqli olaraq, korrupsiyanı lokallaşdırmaq olmur. düzgün icraatın qəbulolunmazlığı ucbatından korrupsiya geniş hal alır, sistem vəziyyətinə gəlir. korrupsiyanın əhatə etmədiyi sahə qalmır.
mənfi gözləntilər bütün ümidləri üstələyir. pulun azad dövriyyəsi sıxılır, ölkədə "likvidlik tələsi" ("pul var, xərcləməyə yer yoxdur") durumu yaranır. iqtidasiyyatı sağaltmaq (həvəsləndirmək) üçün hökumətin əli altında heç bir təsirli maliyyə aləti qalmır. pulla alına biləcək nəsnələrin (elə adamların da) sayı və keyfiyyəti azalır. ilk növbədə bunu kliyentlər anlayır və patron-kliyent münasibətlərindən çıxmağa başlayır (can atır). pul siyasi sabitlik amili olmaqdan çıxır. sistem çöküşə doğru gedir.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
"bacarıqlı səriştəsizlik" - insanların, ilk baxışdan doğru görünən, amma yanlış nəticələrə gətirib çıxaran addımların atılmasında ustalaşdığı şərait.
Yalnız deyilsən!
Bu duyğuların müvəqqəti olduğunu və kömək mövcud olduğunu bilmək vacibdir. Dostlarınıza, ailənizə, profesionallara müraciət etməyiniz vacibdir. Sizi dinləmək və lazım olan dəstəyi təmin etmək istəyən insanlar var. Sözlük yazarları olaraq səni hər zaman dinləyə bilərik.
Əgər yalnız hiss edirsənsə, 860 qaynar xəttinə müraciət etməyini tövsiyə edirik.
kliyentalist sistemlərdə, xalqın hakimiyyətə verdiyi rüşvətdən fərqli olaraq, hakimiyyətin seçkilərdə xalqa verdiyi rüşvətin məqsədi qanuni haqların gerçəkləşdirilməsi deyil, hakimiyyətdə qalıb qanunsuz imtiyazların saxlanması olur. səslərin pul, mal və çeşidli xidmətlərin hesabına alınmasına kobud saxtakarlıqların qismən (lap elə tamamən) aradan qaldıra biləcəyi gumanıyla gedilsə də, təməl problem həll olunmamış qalır - səslər alınmır, verilir.
səs, onu almış sayılan namizədin qazancı deyil, seçicinin lütfüdür. kliyentalist sistemin loyallıq problemi ən çox burada üzə çıxmış olur - xalqın qarşısına özgüvəni olan namizədləri çıxara bilmir.
üzv ol