Sözaltı Sözlük - Azərbaycandilli Fikir Ensiklopediyası

+36 əjdaha

1. 1955-1991-ci illərdə Ssri-də mövcud olan memarlıq üslubu. 1955-dən əvvəl isə 1933-dən başlayaraq sosialist modernizmi və ya Stalinist arxitekturası əsas üslub olub. Bundan da öncə isə 1920-ci illərdə əsasən konstruktiv inşaat dəbdə olub. Stalin 1953-cü ildə vəfat edəndən sonra xruşşov baş katib olur. Bir il sonra o ümumittifaq inşaatçılar qurumuna artıq Stalinist memarlığın dayandırılması barədə göstəriş verir. 1956-da isə Ssri kommunist partiyasının məşhur 20-ci qurultayında stalini və onun şəxsiyyətinə pərəstişi pisləyib hamını şoka salır. Və nə olursa elə bundan sonra olur. Stalinist binalar sovet ittifaqının qüdrətini və möhkəmliyini özündə təcəssüm etdirirdi. Amma eyni zamanda bu binalar çox baha başa gəlirdi. Xruşşov bu dönəmi, binalara ifrat dərəcədə dövlət büdcəsindən pul xərcləndiyinə görə də bitirmək istəyir və əvəzinə keyfiyyəti eyni qalmaq şərtilə amma daha ucuz olan yaşayış binalarının tikilməsi üçün əmr verir. Ancaq köhnə sosialist klassizmi üslubunda işləyən memarlar buna ilk öncə etiraz edirlər. Daha sonra qərbin müasir və novator arxitekturasından da bir şeylər götürərək sovet modernizmini yaradırlar. Hələ də Bakıda sayı çox olan və yavaş-yavaş sökülən həmin o məşhur xruşovkalar da elə bu dövrdə tikilməyə başlanır. 1991-ci ildə Ssri-nin dağılması ilə bu üslub da tarixə köçür. Maraqlı məqam ondadır ki, əslində "sovet modernizmi" terminini 2010-cu ilə qədər heç kim işlətməyib. Bir rus məqaləsinə əsasən bu söz 2000-ci illərdə post-sovet ölkələrini gəzən fransız fotoqraf frederic shubinə aiddir.
Bəzi nümunələr:
Dnepr dövlət sirki