2. sən incə çiçəklərdəki, jaləm kimi gəldin,
bir qan bahası, bağçama laləm kimi gəldin.
aldın da ucaltdın məni əflakə özünlə,
endikdə, müqəddəs, yeni aləm kimi gəldin.
doldum nəfəsindən saçılan rahiyələrlə,
getdikdə apardın fərəhi, qəm kimi gəldin.
şahlar mənə qibtəylə baxır, ən ulu şah mən,
çün sən ulu göydən, ulu töhfəm kimi gəldin.
bir qanlı gül ağzında və mey kasəsi əldə,
bircə telinə gözlərimin nuru da qurban,
eşqim fərəhim, ah ilə naləm kimi gəldin.
dünya bağı qarlı, mən üzülmüş qoca bağban,
ruhunda qərənfil, mənə həmdəm kimi gəldin,
qüdrət də, məhəbbət də, mətanət də özünsən,
yığdın dağınıq gülləri bir cəm kimi gəldin.
verdin alıb içdim meyi... könlüm dağa döndü,
dağdan tökülən nurlu şəlaləm kimi gəldin.
aləmlərə bildir ki, xəlil heç zaman ölməz,
çün ovcuma əfsunlu piyaləm kimi gəldin.
11. bakıda erməni poqromunu (bax: bakı poqromu)
təşkil etməkdə iştirak etdiyinə görə Lefortovo həbsxanasına salındığı iddia olunur. Həmçinin bu rasist ifadələrin də ona məxsus olduğu iddia olunur:
3. ömrü boyu azadlıq eşqi ilə alışıb yanan böyük şairimiz. qulağlarımda sırğa olan şeirindən bir parça:
azadlığı istəmirəm zərrə-zərrə, qram-qram,
qolumdakı zəncirləri qıram gərək, qıram, qıram.
4. "yoluma neçә min әzrayıl çıxa,
ömrü mәzar ilә bölә bilmәrәm.
anla ey imansız: azәrbaycansız
yaşaya bilmәrәm ölә bilmәrәm" misralarının müәllifi böyük millәtpәrәst şair
1. 1932 - ci ilin bu günündə doğulan azadlıq şairimiz. şeiri (nəzmi) o qədər xoşlamayan mən belə onun şeirlərində o yanğını, vətən sevgisini hiss edə bilirəm. onun həyatında maraqlı bir məqam budur ki, deyilənə görə, azərbaycan dilinin saflığı, əcnəbi dilin təsirinə məruz qalmaması üçün doğma dilində təmiz danışmayan müsahibindən eşitdiyi hər yabançı kəlmə üçün 5 qəpik cərimə tələb edirmiş, danışığından məmnun qaldığı insanlarıisə bir manat məbləğində mükafatlandırarmış. 1990 - cı il 20 yanvar hadisələrinə kəskin etirazından sonra dövlət təhlükəsizlik komitəsi (kqb) tərəfindən həbs olunaraq moskavadakı lefortovo həbsxanasına göndərilir. 8 ay yarım həbsxanadan qalmış və burda öz yaradıcılığına davam etmişdir. həbsxanada yazdığı əsərləri sonradan bir yerdə "lefortovo gündəliyi" adlandırmışdır. 1994 - cü ildə vəfat etmişdir.
ən məşhur şeirlərindən biri:
azadlıq
azadlığı istəmirəm
zərrə-zərrə, qram-qram
qolumdakı zəncirləri qıram gərək
qıram! qıram!
azadlığı istəmirəm
bir həb kimi, dərman kimi
istəyirəm səma kimi,
günəş kimi,
cahan kimi:
çəkil, çəkil ey qəsbkar:
mən bu yurdun gur səsiyəm:
gərək deyil sısqa bulaq,
mən ümmanlar təşnəsiyəm.
6. ən sevdiyim şairlərdən biri, hətta bir ara ondan təsirlənib facebook-da soyadımı ulutürk olaraq dəyişdirmişdim. lefortovo zindanında yazdığı günlük eyni adla kitab olaraq dərc olunmuşdur. susmayıb, yaltaq olmayıb, əsl şair kimi şair olub.
9. istiqlal şairimiz, millətçi sairimiz, azadlıq şairimiz...
eyni zamanda aşağıdakı şeirin də müəllifidir. ya da onu istəməyənlər onun adına uydurublar.
dədə heydər - atatürk
azadlıq allahı tək əyləşib öz yerində,
yerin-göyün nuru var peyğəmbər gözlərində.
sadəliyi nur saçır, əzəməti dərində.
gedir, polad çiynində kəpəz, qoşqar boyda yük.
dədə heydər - atatürk.
dərin mavi gözləri sakit yanan od-ocaq,
alovunda satqınlar yanacaq, kül olacaq.
qaranlıqda işıqdır - o işığa yol açaq.
məsləki varlığından böyükdür, min qat böyük.
böyüklük heykəlidir dədə heydər - atatürk!
dörd tərəf qar-qiyamət, sərt qış... o, güllü yazdır,
dinc, mülayim səsi də qaynar bir ehtirasdır.
ərzurumdan xəzərə şığıyan xan arazdır.
dalğasında dönüklər ağ köpükdür, boz köpük,
dalğalanır nəhr tək dədə heydər - atatürk.
azərbaycan, türkiyə... daş qala - qoşa səngər,
bütün qasırğalara birləşməklə sinə gər.
bu birlik qarşısında düşmən tük salacaq, tük...
qucur iki sahili dədə heydər - atatürk.
)