1. uşaqlıqdan zorla beynimizə yeridilən anlayış. "əgər bu torpaqda böyüyüb, boya-başa çatmısansa, bu torpağın çörəyini yeyirsənsə, mütləq vətənini sevməlisən" fikrinə əsaslanaraq tələb edirlər bunu. abbas səhhətin "vətənini sevməyən insan olmaz, olsa da o şəxsdə vicdan olmaz" sözlərini isə az qala sperma olduğumuz vaxtdan əzbər bilirik.
ümumiyyətlə vətən niyə bu qədər müqəddəs bir anlayışdır? yer kürəsindəki bir hissə torpağı, suyu, havanı sırf onlardan istifadə etmisən deyə sevmək nə dərəcədə məntiqlidir? torpağı sevsəm nə olacaq, sevməsəm nə olacaq? bundan mənə nə kimi xeyir, nə kimi ziyan gələ bilər? bu məntiqlə getsək, biz yer kürəsini də məcburi şəkildə sevməliyik. çünki trilyardlarla səma cisminin arasından məhz yer kürəsinin torpağında yaşayıb suyunu içirik.
qısaca vətəni sevirsizsə sevin. bu sizin haqqınızdır. amma bunu məcburiyyət kimi insanların beyninə yeritməyin. vətəni sevib sevməməklə vicdan arasında heç bir əlaqə yoxdur.
8. çox təsüfki çox insan anlamırki:
1) doğulduğumuz yeri, torpağı, vətəni özümüz öz iradəmizlə seçmirik. təbiət bizi random atır buralara.
2) ölkəmizə hərşeyin idxal gəldiyi bu vətəndə, vətənin deyil öz iş gücümüzün çörəyini yeyirik. başqa vətənədə getsən ordada vətənin yox öz iş gücüvün çörəyini yeyəcəksən.
16. vətən sözü içini doldurmağın çətin olduğu emosional məfhumdur. izahlı lüğət yazsa idim vətən sözünün izahında "insanın mənsubu olduğu etnik qrupun kompakt halda yaşadığı ərazi ya da ona bənzər bir şey" yazardım.
vətən nədir ? sualını 100 şəxsə versəniz "əə suyunu içib çörəyini yediyin yerdi də" kimi cavablar istisna olmaqla bütün cavablar fərqli olacaq. suyunu içib çörəyini yediyin yer cavabını verənlər də heç fikirləşmədən əzbərə cavab verdikləri üçün eyni cavabı verəcəklər. əgər onlara "onda rusiyada işləyən azərbaycanlıların vətəni rusiyadır? deyə sual ünvanlasanız "ə vobşe sən hansı millətdənsən, qanında erməni qanı var?" deyəcəklər.
sözün qısası, vətən anlayışı özü hər şəxsin fərqli kriteriyalarla müəyyən etdiyi bir anlayışdır. mənə görə vətən sözünün ən yaxın tərifi "insanın mənsubu olduğu etnik qrupun kompakt şəkildə yaşadığı, dövlət qurduğu torpaqlardır" . sevmək məsəlsəinə gələcək olsaq , belə bir şeyi sevmək niyə məcbur olsun ki? mənsubu olduğun milliyətin yaşadığı yeri sevmək üçün gərək əvvəlcə o milliyəti sevəsən, mən sevmirəm nə yalan deyim. bir çox elə etnos, xalq var ki mən onları azərbaycanlılardan daha çox sevirəm, kaş ki x ölkədə x etnosun içində doğulsa idim deyirəm. o ölkələri də azərbaycandan daha çox sevməməyim üçün məntiqli bir arqument tapa bilmirəm.
4. uşaqikən, elə indidə deyirlər, bəs suyunu isdfadə eliyrsən, çörəyini yiyirsən, havasını udursan sevməlisən deməli ,mən də : həm də işiyirəm bu torpağa , onu napıcaz deyrəm, belə .
14. vətən sənə hara rahatdırsa oradır deyə çürütdüyüm məcburiyyətdir. insan bir ölkəyə özünü aid hiss etmirsə ora onsuzda o insanın vətəni olmayıb, olmayacaqdır. 250-500 manat arasında məvaciblə işlənilən kirayənin və kamunalın elə təxminən maaşın 2/3 üçünü apardığı ən zəruri şey qidanın belə baha olduğu ölkəyi heç bir kəs sevmək məcburiyyətində deyil.
bu osdurağlara baxın da. bir-bir məktəbləri gəzib uşaqlardan məktəbin adını daşıdığı adamın hansı müharibədə öldüyünü soruşurlar. kim olduğunu yox ha. məhz hansı müharibədə. sualın cavabını bilməyənləri də itin götünə soxurmuşcasına "sənə kim öyrədib bunu?" deyə sual verirlər. bunların məşğuliyyətinə bax da. ala bilmir, zor sikir. sənə nə? valideynləri bilər, özü bilər. uşaq bunu biləndə alim olacaq? yoxsa cəmiyyətə bir xeyri dəyəcək? məktəb müəllimləri uşaqlara vətənpərvərlik hisslərini aşılamırlarmış. nə ediblərsə zor sikiblər. öpürəm o müəllimlərin alnınnan. bu qəhbələr özlərini hamıdan üstün sayırlar. elə bilirlər ki, ən bomba insani xüsusiyyətlərə malik olanlar bunlardır. durun osdurun burdan. adlarını "lider" qoyublar. qəhbəlikdə "lider" olarsız siz ancaq. kanalınıza soxum sizin.
3. belə bir məcburiyyət yoxdu, olmamalıdı. vətəni ən az sevənlər həmin vətəndə kayfla yaşayanlardı. ümumiyyətlə, uğrunda ölünəcək vətən, o dünya, ədalət, axirət kimi qavramlar ən çox kasıb və gücsüz insanların bağlandıqları qavramdı. kimin ürəyi istəyir, sevsin də, sevmə deyən də yoxdu. amma mən vətəni sevirəm, siz də sevin, sevməyən vətənxainidi, oğraşdı, şərəfsizdi, götdü söhbətləri olmasın bir zəhmət. ortada seviləcək bir vətənin olub-olmaması da bir ayrı söhbətdi.
9. məcburiyyət deyil, instinktdir. insan özünə aid olan şeyə bağlanır, sevir, sadiq olur. özünə aid olan şeylərə (bu ailə dost məkan əşya hər şey ola bilər) bağlı olmayan, sevməyən, qoruma hiss olmayan şəxslər əksərən xaraktersiz, xain, sədaqətsiz insanlar olurlar. bu adamlar atalarını da onlara yemək gətirdiyi qədər sevir, analarını da çay dəmlədiyi qədər sevir. ona görə də, vətəni sevməmək özlüyündə mənfi bir şey deyil, arxasında dayanan mənfi şeylərin göstəricisidi.
10. olmayan məcburiyyətdi.məsələn doğulduğun günden gördüyün ata-ananı sevirsən sevmə məcburiyyəti yoxdu.sevmirsənsə də çıxıb gedirsən.vətəni sevməyəndə də çıxıv gedirsən
(baxma: get yolun açıq olsun)
)